۵۲- «رَبِّ العالَمینَ» تفسیر نماز » «رَبِّ العالَمینَ» خداوند، پروردگار همه هستی است. آنچه در آسمانها و زمین و میان آنهاست، پروردگارشان اوست: «رَبُّ السَّمواتِ وَالْاَرْضِ وَ ما بَیْنَهُما» [۱] و «هُوَ رَبُّ کُلِّ شَی ءٍ» [۲] حضرت علی علیه السلام در تفسیر «عالَمین» می‌فرمایند: «من الجمادات و الحیوانات» یعنی او پروردگار جماد و حیوان، جاندار و بی جان است. گرچه گاهی مراد از «عالَمین» در قرآن، انسان‌ها هستند، امّا بیشتر موارد، عالَم به معنای مخلوقات و عالمین به معنای تمام مخلوقات استعمال شده است. از این آیه فهمیده می‌شود پروردگار تمام هستی اوست و آنچه در جاهلیت و در میان بعضی ملّت‌ها اعتقاد داشتند که برای هر نوعی از موجودات، خدائی مستقل است که «ربّ النّوع» آن پدیده است، فکری باطل است. خداوند برای همه موجودات پس از آفرینش، مسیری برای رشد و تکامل تعیین نموده و تربیت الهی همان مسیر هدایت اوست. «رَبُّنَا الَّذی اَعْطی کُلَّ شَی ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدی» [۳] پرودگار ما کسی است که به همه موجودات نعمت وجود بخشیده و سپس آنها را به سوی کمال هدایت نموده است. اوست که به زنبور عسل یاد داده از چه گیاهی بمکد و به مورچه آموخته چگونه قوت زمستانی خود را ذخیره کند و بدن انسان را چنان آفریده که بطور خودکار خون سازی کند. آری چنین خداوندی شایسته سپاس وستایش است. یکی از ویژگی‌های انسان آن است که در برابر جمال و کمال و زیبائی، ستایش و در برابر نعمت‌ها و احسان‌ها تشکر می‌کند. خداوند متعال، بخاطر کمال و جمالش شایسته ستایش و بخاطر احسان و اِنعامش لایق شکرگزاری است. البتّه تشکر از خدا، منافاتی با سپاسگزاری از مخلوق ندارد، به شرط آنکه به امر خدا و در مسیر خدا باشد. گرچه درواقع هر کس با هر زبانی هرگونه ستایشی ---------- [۱]: ۱۹۱) سوره مریم، آیه ۶۵. [۲]: ۱۹۲) سوره انعام، آیه ۱۶۴. [۳]: ۱۹۳) سوره طه آیه ۵۰. از دیگران می‌کند، در حقیقت منشأ و سرچشمه آن را حمد می‌کند. «ربّ العالَمین» یعنی رابطه خداوند با مخلوقات رابطه ای دائمی و تنگاتنگ است. «ربّ العالَمین» یعنی امکان رشد و تربیت برای همه وجود دارد. نه تنها خوبان که بدها نیز در حال بهره گیری از نعمت‌های الهی هستند. «کُلاًّ نُمِدُّ هؤلاءِ وَ هؤُلاءِ» [۱] خداوند می‌فرماید: ما همه را کمک می‌کنیم و میدان را برای همه باز گذاشته ایم تا هرکس به هر هدفی که دارد برسد. البتّه چون دنیا دار تزاحم و موانع است، طبیعی است که همه کس به همه آرزوهایش نمی رسد. ---------- [۱]: ۱۹۴) سوره اسراء، آیه ۲۰. «ربّ العالمین» یعنی خداوند هم مالکِ هستی است هم مدبّر آن. کلمه «ربّ» یا از ریشه «رَبَیَ» به معنای رشد و تربیت گرفته شده و یا از واژه «رَبَّ» به معنای صاحب. خداوند هم صاحب جهان است هم مربّی و مدبّر آن. «لَهُ الْخَلْقُ وَالْاَمر تَبارَک اللَّهُ رَبُّ الْعالَمینَ» [۱] هم آفرینش از اوست هم اداره آن و هم پرورش دهنده همه اوست. طبق روایات کلمه «الحمدلِلّه ربّ العالمین» بهترین تشکر از نعمت‌های خداوند است و لذا سفارش شده قبل از هرگونه دعا و درخواستی از خدا، حمد خدا کنید وگرنه دعا ناقص است. نه تنها در آغازِ دعا و نیایش، بلکه اهل بهشت در پایان کار همان شعار را تکرار می‌کنند که: «وَ آخِرُ دَعْویهُمْ اَنِ الْحَمدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ» [۲] ---------- [۱]: ۱۹۵) سوره اعراف، آیه ۵۴. [۲]: ۱۹۶) سوره یونس، آیه ۱۰. #تفسیر_نماز ✍محسن قرائتی ┄┅┅┅┅❀┅┅┅┅┄ 💯@zandahlm1357