🟩شانس خرکی و بزبیاری یا بز آوردن 🔹️اصطلاح اول مانند "نقش آوردن" و کنایه از بخت و اقبال غیرمترقبه است که تصادفی و بدون انتظار قبلی به کسی روی کند. 🔸️البته اصطلاح "نقش آوردن" به صورت جدی و مثبت ولی عبارت "شانس خرکی" در لباس شوخی و دوستانه و گاهی به طعنه و حسادت گفته می‌شود. 🔹️ اصطلاح دوم یا "بزبیاری" به معنای بد‌شانسی به کار می‌رود. 🔻"نقش آوردن" از اصطلاحات بازی "سه قاپ" است که در گذشته از بازی‌های مورد علاقه‌ی طبقات پایین اجتماع بوده است، زیرا هم وسایل و تشریفات خاصی لازم نداشت و هم بازی مشغول کننده‌ای بود. این بازی همان گونه که از نام آن پیداست با ریختن سه قاپ انجام می‌شد که به آن ها جیک، اسب و خر می‌گفتند و نتیجه‌ی قاپ ریختنِ هر بازیکن بسته به آن داشت که چه شکلی از حالات ترکیبی این سه قاپ پیدا شود. اشکالی را که بازیکن با آن‌ها دور را می‌برد "نقش" می‌نامیدند. اشکال خنثی را که نه برد بود و نه باخت و تنها نوبت بازی را به بازیکن بعدی می‌داد "بهار" می‌گفتند که هجده شکل داشت و آن اشکالی را که موجب باخت بازیکن می‌شد (که پنج شکل داشت) و او را مجبور به پرداخت مبلغ شرط‌بندی می‌کرد "بز" می‌نامیدند و پیش‌آمدن آن را "بز بیاری" می‌گفتند که نهایت بد‌شانسی بود، زیرا مبلغ باخت در این بازی معمولا بسیار بالا بود. ولی برنده‌ی بازی در اشکال ششگانه‌ی "نقش" از یک تا سه برابر مبلغ شرط‌بندی را از حریفانش می‌برد. این اشکال چنین بودند: ١- اگر قاپ‌ها یکی اسب و دو تا جیک و یا یکی خر و دو تا جیک بنشیند یک نقش به شمار می‌آید و برنده همان مبلغ شرط‌بندی را می‌برد. ٢- اگر دو تا از قاپ ها اسب یا خر و قاپ سوم جیک بنشیند دو نقش به شمار می‌آید و برنده دو برابر مبلغ شرط‌بندی را می‌برد. ۳- اگر هر سه قاپ اسب یا خر یعنی سه اسب یا سه خر بنشیند، این بزرگ‌ترین نقش برای قاپ باز (سه نقش) است و او سه برابر مبلغ شرط‌بندی را می‌برد. در حالت نقش سه خر تماشاچیان بازی به شوخی و یا تحقیر درباره‌ی برنده‌ی بازی می‌گفتند که طرف "نقش خرکی آورده" است، یعنی برد کلانی کرده است. تا حدود یک صد سال پیش این اصطلاح به صورت "نقش خرکی" در میان مردم ضرب‌المثل و رایج بوده است. ولی پس از وارد شدن واژه‌ی فرانسوی "شانس" به زبان فارسی، به صورت "شانس خرکی" تغییر شکل داده است و در همان مورد به کار برده می‌شود. ▪️"شانس خرکی" و "بز بیاری" دو حالت مخالف هم بوده و به معنای اوج خوش‌شانسی‌ و اوج بد‌شانسی‌ به کار میرود #شانس #بزبیاری @zarboolmasall