#مقالات_هنری 📌دکترین صحنه‌های مشابه در آثار سینمایی 🖋شیرین شریف‌زاده (دکتری حقوق خصوصی) 🛑چکیده: نظام کُپی‌رایت برای پدیدآورندگان آثار سینمایی به‌عنوان یک اثر مشترک، حقوق مادی انحصاری مقرر نموده است. این حقوق تمامی سکانس‌ها، پلان‌ها و صحنه‌های اثر را شامل می‌شود. ⛔️دکترین صحنه‌های مشابه به‌عنوان یک دکترین محدودکننده در حمایت از آثار ادبی و هنری، مقرر می‌کند آن دسته از عناصر یک اثر که پیش‌پا‌افتاده و متداول می‌باشند و یا متضمن شرایط و ویژگی‌هایی هستند که جزء جدایی‌ناپذیر و معمول در آن سبک خاص از اثر ادبی و هنری هستند، موردحمایت کپی‌رایت قرار نمی‌گیرند. 🟢این دکترین، تضمین می‌کند که خالق یک اثر سینمایی نمی‌تواند تم‌ها، صحنه‌های وقوع معمولی، کاراکترهای کلیشه‌ای و خطوط داستانی متداول را به انحصار درآورد. ☑️ دستاورد این مقاله نشان می‌دهد با توسل به دکترین صحنه‌های مشابه در آثار سینمایی می‌توان صحنه‌ها و پلان‌های مشترک و معمول در یک سبک و ژانر خاص سینمایی را که از تلاش خلاقانۀ پدیدآورنده به‌وجود نیامده‌اند و فاقد اصالت هستند، از حمایت کپی‌رایت خارج کرد 🟠و بدین‌وسیله خالقان آثار سینمایی را به خلق بیشتر و ارتقای سطح کیفی آثار سینمایی تشویق نمود. 👈 این مقاله علاوه بر نشریه «الهیات هنر»، در کتاب «مجموعه مقالات چهارمین همایش ملی فقه هنر» نیز به چاپ رسیده است. 📚منبع: 🌐https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_706179.html ➖➖➖➖➖ 💢مدرسه فقه هنر 🆔@Feghehonar 🖥 https://isoa.ir/fh

#مقالات_هنری 📌فقه هنر و اسلامِ قانون اساسی در ایران با نگاهی به نمودهایی در سینما و موسیقی 🖋دکتر وحید آگاه ( عضو هیئت‌علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی) چکیده: 🟡حق بر «آزادی بیان هنری»، موردوفاق همه هنرها و مسئله کلیدی در فقه هنر نیز مواجهه با همین آزادی است. 🟢وفقِ قانون اساسی، منبع نخستین حقوق، قانون است، اما نظام شرعی هم وجود دارد که فقه هنر در آن، جایابی شده است. 🟣فقه هنر سوای تفاوت در احکام و جزییات در هنرهای مختلف، در اینکه محرک آزادی بوده یا از محدودیت‌ها و خطوط قرمز آن به شمار می‌رود، نقشی ثابت دارد. 🔹نوشته حاضر، حکایت از این دارد که از میان قرائت‌های مختلف اسلامی، آنچه در حقوق ایران، رسمیت دارد و باید پاسداری شود، تشخیص فقهای شورای نگهبان از اسلامِ قانون اساسی است. 💠لذا فقه اسلامِ قانون اساسی باید معیار باشد، نه آثار و منابع فقهی خارج از آن. 🔴 هنر نیز در فقهِ اسلامِ قانون اساسی جای دارد و به‌ویژه در اصول 24، 25 و 28 مستقر شده و هم‌جهت با حق‌ها و آزادی‌ها، در پی گشودن پنجره‌های جدید و گسترده‌ترکردن زمین بازی هنر اسلامی و آثار هنری و درواقع، قدرت انتخاب هنرمندان است. 👓 لذا چشم‌انداز فقه اسلامی هنر، عوض محدودیت در آزادی بیان هنری، عامل پیشرفت و توسعه هنر، ضمانت آزادی آن و مقابله با ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های مغایر با اسلامِ قانون اساسی است. 📚منبع: 🌐https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_706181.html ➖➖➖➖➖ 💢مدرسه فقه هنر 🆔@Feghehonar 🖥 https://isoa.ir/fh

#مقالات_هنری 📌مقایسۀ فقهی تعزیه با تئاتر و فیلم 🖊سیف‌الله صرامی (دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی) 💠چکیده: محور اصلی در مقاله، مقایسۀ فقه تعزیه با فقه تئاتر و فیلم است. ثمرۀ مترتب بر این مقایسه که ضرورت طرح آن‌را هم نشان می‌دهد، کمک به تدوین فقه تئاتر و سینما و تکمیل فقه تعزیه که خاستگاه اصلی آن تعظیم و ترویج فرهنگ محبت اهل‌بیت‌ع است، خواهد بود. 1️⃣برای انجام مقایسه، پس از طرح موضوع، در مرحلۀ نخست، موضوع‌شناسی تعزیه و پیشینه‌ای از آن و سپس، موضوع‌شناسی مختصری از فیلم و تئاتر ارائه شده است. ❇️رسیدن به ویژگی‌ها و اصول کلی هنرهای تعزیه، تئاتر و فیلم، نتیجه این موضوع‌شناسی‌ها هستند. این نتیجه دستمایه‌ای بر مقایسۀ موضوع‌شناسانۀ تعزیه با تئاتر و فیلم شده است. 2️⃣در مرحلۀ دوم، به برخی مبانی فقه هنر پرداخته شده است که در مقایسه فقهی تعزیه با تئاتر و فیلم، به‌ کار می‌آید. 3️⃣در مرحلۀ سوم، این مقایسه، با توجه به مقایسۀ موضوع‌شناسانه و مبانی مذکور انجام شده است. 4️⃣در پایان نیز به نتایج و پیشنهادهای برگرفته از مقایسۀ فقهی اشاره شده است و مطلوب نگارنده بر محور تعاملی تخصصی و مطلوب فقه امامیه، بین تعزیه، از یک‌سو و فیلم و تئاتر، از سوی دیگر ارائه شده است. 🌐https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_706184.html ➖➖➖➖➖ 💢مدرسه فقه هنر 🆔@Feghehonar 🖥 https://isoa.ir/fh

#مقالات_هنری 📌تصویر واقعه عاشورا به مثابه یک سوگ یا پدیده ای تراژیک. 🖋مهدی داودآبادی فراهانی چکیده: 🟢این پژوهش از روش پدیدارشناسی استفاده نموده و با تفاوت گذاشتن بین مفهوم تراژدی و امر تراژیک، بر آن است تا از فاجعه کربلا خوانشی تراژیک ارائه نماید. ☑️ از این رو به هدف معنا بخشیدن به این حوزه خاص از تجربه اجتماعی با چشم‌اندازی تراژیک به واقعه عاشورا نگریسته و در صدد پاسخ‌گویی به این پرسش اساسی بر آمده است: تلقی ماجرای کربلا به مثابه امر‌تراژیک چه تفاوتی با سوگ‌انگاری این واقعه دارد❓ ⛔️ بر اساس یافته‌های پژوهش، سوگ-انگاری واقعه کربلا نمی‌تواند حقیقت راستین این رویداد عظیم را متجلی ساخته، آن را به عنوان فرهنگی پویا به جهان بشناساند. ✅ در حالیکه مولفه‌های «امرتراژیک»، چون آگاهی، ضرورت و حتمیت، رنج وجودی، ابتلا و مرگ والا به خوبی در واقعه عاشورا قابل تحلیل هستند. 💠 این مولفه‌ها باعث شده تا درک وجوه تراژیک این رخداد عظیم، از طریق مشارکت در آیین سوگواری، دارای تاثیر تراژیک بوده، به تحقق «امر والا» بینجامد. از این رو همواره رخداد عظیم کربلا دارای پویایی و شورآفرینی بوده، الهام بخش قیام و خیزش اجتماعی است و در دل آن سرزندگی و طراوت نفوس نهفته است. این وجوه با حالت منفعلانه سوگ ناسازگارند. 📚 (این مقاله در کتاب مجموعه مقالات همایش سوم فقه هنر نیز به چاپ رسیده است) 🌐https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_705671.html ➖➖➖➖➖ 💢مدرسه فقه هنر 🆔@Feghehonar 🖥 https://isoa.ir/fh

#مقالات_هنری 📌حکم شرعیِ «استفاده از کلاه‌گیس» برای هنرپیشگان زن در هنرهای نمایشی 🖋محمد عشایری منفرد چکیده: 🧕یکی از لوازم نقش‌آفرینیِ زنان در هنرهای نمایشی، این است که چهره آنها به اقتضای فیلم‌نامه با گریم‌های مختلفی به نمایش درآید. ⛔️هنجارهای اجتماعی، فرهنگی، ایدئولوژیک و... به‌صورت یک بازدارندة درونی و الزام‌های اجتماعی یا حکومتی به‌عنوان یک بازدارندة بیرونی، ممکن است هنرمندان را وادار به رعایت بایسته‌هایی بکند. 🧕 یکی از این عوامل، احکام شرعی مربوط به حجاب است. باوجود چنین عاملی، به‌طور خاص درباره پوشیدن کلاه‌گیس به‌جای روسری یا دیگر سرپوش‌های شرعی این پرسش بوجود می‌آید که حکم شرعیِ پوشاندن موهای طبیعی زن به‌وسیلة کلاه‌گیس چیست⁉️ 🟢این تحقیق برای رسیدگی به این پرسش با روش‌های فقهی، این فرضیه را بررسی می‌کند که کلاه‌گیس اگر عرفاً مصداق زینت باشد یا با شباهت زیاد به موی طبیعی موجب بازنمایی مویِ طبیعی خود زن باشد، نباید در هنرهای نمایشی مورداستفاده قرار بگیرد. 🔷 این مقاله در کتاب «مجموعه مقالات سومین همایش فقه هنر» نیز به چاپ رسیده است. 🌐https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_704298.html ➖➖➖➖➖ 💢کانال فقه هنر 🆔@Feghehonar 🖥 https://isoa.ir/fh

#مقالات_هنری 📌اختصاص وجوهات شرعی جهت تولید و ترویج محتوای مذهبی و دینی در آثار هنری، رسانه‌ای و سینمایی 🖋 علی نهاوندی (استاد سطوح عالی حوزه، سطح 4 و دکترای فلسفه اسلامی) چکیده: 🟣منظور از وجوهات شرعی، خُمس و زکاتی است که شارع مقدس منابع و مقدار آن را بنابر مصلحت‌هایی وضع نموده است. در این تحقیق سخن در آن است که آیا می­توان خمس و زکات را در تولید آثار هنری، رسانه­ای و سینمایی که محتوای دینی دارند، استفاده نمود❓ ❇️ پژوهش حاضر با روش تحلیلی-اجتهادی تلاش می‌کند به این سؤال، پاسخ فقهی دهد که آثار هنری، رسانه­ای و سینماییِ دارای محتوای دینی، می‌تواند در زمرة یکی از مصارف مشخصۀ وجوهات شرعی قرار ­گیرند. 💰 در بحث زکات عنوان «سبیلُ الله» عنوان عامی است که برخی از فقها، منظور از آن را جهاد و تجهیز نیروی نظامی دانسته‌اند؛ و برخی دیگر، عام‌بودنِ آن را درنظر گرفته و هر امری را که سبب تبلیغ و ترویج دین، تعظیم شعایر الهی و مصالح و منافع عام مسلمانان در آن وجود داشته، «مجاز» در مصرف می‌دانند. 💶 البته ازآنجایی‌که خمس اختصاص به منصب نبوت و امامت دارد، در زمان غیبت، فقیه جامعُ‌الشرایط باید مجوّز مصرف و میزان آن در آثار سینمایی را صادر کند. چه‌بسا فقیه حاکم، اولویت­های دیگری برای مصارف خمس و زکات درنظر گرفته باشد و آن اولویت بر آثار سینمایی و هنری، تقدم داشته باشد. 🌐https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_704303.html ➖➖➖➖➖ 💢کانال فقه هنر 🆔@Feghehonar 🖥 https://isoa.ir/fh

#مقالات_هنری 📌حق بر شهرت؛ حقوق و الزامات متقابل سینماگران و حکومت دینی 🖋سیدمحسن قائمی خرق 💠چکیده در «حقوق هنر»، صاحبان «رفتارهای نمایشی» در جلوه­های عمومی مانند تئاترها، به‌عنوان موضوع حقوق و تکالیف مطرح هستند. حق شهرت سینماگران و ماهیت آن در «حکومت دینی» از منظر فقهی-حقوقی و همسو با کارویژه­های حکومت دینی، محور اصلی نوشته حاضر است. 🔰سؤال اساسی دربارۀ ماهیت حقوقی و فقهی حق بر شهرت سینماگران در حکومت دینی؛ اعم از آنکه شهرت ناشی از فعالیت در رسانه دولتی باشد یا در سایر رسانه­ها است و اینکه مبتنی بر این ماهیت، سهم حکومت دینی در این حق بر شهرت چیست ❓ و چنانچه بتوان سهمی برای حکومت دینی درنظر گرفت، بر چه اساس و با چه ملاحظاتی خواهد بود. ⁉️ ❇️اساساً حق حکومت دینی بر سینماگران، محدود به این قبیل هنجارها نیست و «ماهیت حقوق خصوصی-عمومیِ» حقوق هنر و رسانه، ایجاب می‌کند، تأثیر حکومت دینی بر سعه و ضیقِ حقوق این رسته از هنرمندان بر اثر نمایشی خود نیز در مرحلۀ بعد بررسی شود. 🛑این‌گونه بررسی، می­تواند هدف «حمایت» از حق شهرت سینماگران را در ضمن حمایت از شهرت آثار سینمایی و صیانت از حقوق جامعه­بستر و نیز حکومت را محقق کند. 🔷 این مقاله در کتاب «مجموعه مقالات سومین همایش فقه هنر» نیز به چاپ رسیده است. 🌐https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_704300.html ➖➖➖➖➖ 💢کانال فقه هنر 🆔@Feghehonar 🖥 https://isoa.ir/fh

#مقالات_هنری 📌بررسی فقهی و حقوقیِ «آثار نمایشی زیان‌بار برای کودکان» 🖋محمدمهدی مقدادی (دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه مفید) چکیده: 🎭 هنرهای نمایشی از تنوع، فراگیری و محبوبیت فراوانی برخوردارند و سهم زیادی از اوقات فراغت را به خود اختصاص می‌دهند. این‌گونه آثار امروزه، با اهداف و رویکردهای مختلف و در سطح وسیعی تولید و پخش می‌شوند 👶🏻 و بخش عظیمی از بینندگان آنان، کودکان و نوجوانان‌اَند که اغلب تحت‌تأثیر محتوای این آثار قرار می‌گیرند و در موارد زیادی به علت خشونت، افراط و بدآموزی موجود در آن آثار، روح لطیف‌شان آسیب‌دیده و دچار انحراف و زیان‌های جبران‌ناپذیری می‌شود. 👶🏻 آموزه‌های دینی که همواره بر حفظ، تکریم و تربیت شایستۀ کودکان و بازداری آنان از انحراف و کج‌روی تأکید دارد، تولید و پخش این نوع آثار را برای کودکان ممنوع می‌‌شمرد. ⛔️ اما مهم، شناسایی معیارها و گستره این ممنوعیت و محدودیت است. ❇️در نوشتار حاضر با مراجعه به نصوص و قواعد فقهی، این مسئله تبیین و تحلیل شده و پس از بیان مضرات آثار نمایشیِ زیان‌بار برای کودکان، مبانی و قلمرو منع تولید و پخش این‌گونه آثار برای کودکان از دیدگاه فقه اهل‌بیت‌(ع) بررسی شده 🟣و همچنین تولید و پخش آثار نمایشی زیان‌بار برای کودکان از دیدگاه مقررات بین‌المللی و داخلی موردمطالعه و نقد قرار گرفته است. 🌐https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_704301.html ➖➖➖➖➖ 💢کانال فقه هنر 🆔@Feghehonar 🖥 https://isoa.ir/fh

#مقالات_هنری 📌تحلیل فقهیِ «معنای تصویر سینمایی» با تأکید بر اجتهاد در معناشناسی شیخ انصاری‌ره 🖋 مهدی داودآبادی فراهانی 🔰 چکیده: اجتهاد در معناشناسی، منهج شناخته‌شده­ای است که شیخ ­انصاری‌ره در فرایند مفهوم­شناسیِ الفاظ، اصطلاحات و درنهایت، استنباط احکام فقهی از آن استفاده می­کند. 🟠شناخت روش اجتهاد، مبانی و پایه­های فکری این فقیه، می­تواند در فهم موضوعات فقهی، راهگشا باشد. 🔎 با کنکاش در کتب فقهی شیخ، می­توان به روش منضبط اجتهادی در شیوۀ تعریف مفاهیم، اصطلاحات و موضوعات فقهی دست یافت. 🔴 فقیه در این مرحلۀ اجتهادی با کاربست قواعد اصولی و فقهی، به تحلیل معنای الفاظ و موضوعات فقهی می­پردازد و تعریفی از عناوین ارائه می­دهد که گاه متفاوت با دیدگاه اهل‌لغت، عرف و حتی نصوص است. 📺 «تصویر» در سینما به‌عنوان یک طیف نوری است که روی پرده منعکس می‌شود و امتداد تابش نور و انعکاس پی‌درپی تصاویر ثابت، نوعی توهّم حرکت را ایجاد می‌نماید و این نظام ادراکی مخاطب است که حرکت را انتزاع می­کند. 🎞 تبیین این معنا از تصویر سینمایی، تلقی روشنی از این موضوع، نزد فقیه شکل می‌دهد که نه‌تنها در موضوع‌شناسی که در حکم‌شناسی نیز کارگشا خواهد بود. 🌐https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_704302.html ➖➖➖➖➖ 💢کانال فقه هنر 🆔@Feghehonar 🖥 https://isoa.ir/fh

#مقالات_هنری 📌بررسی و ارزیابی دو الگو و مدل حداقلی و حداکثری برای حضور فقه و اخلاق در آثار نمایشی 🖋دکترسیدرضی موسوی گیلانی 🔰چکیده: بی‌تردید هر اثر هنری که می‌خواهد عنوان اسلامیت را به خود بگیرد باید سازگار با چارچوب فقه و اخلاق باشد و رعایت حریم و الگوهای فقه و اخلاق در آن الزامی است 🔹اما پرسش پیش روی ما این است که در یک اثر تصویری و نمایشی تا چه مقدار باید به این دو مفهوم الهیاتی وفادار ماند❓ 🔸و در کجا و تحت چه شرایطی با رعایت نکردن قلمرو و حدود آن دو مقوله، یک اثر نمایشی قابلیت دینی و اسلامی یا به تعبیر دیگر مشروعیت دینی خود را در تولید، نمایش و دیدن از دست میدهد❓ 🔹آیا در یک اثر نمایشی، نقطه ثقل و اساسی، روایت و داستان است و باید داستان مبتنی بر اندیشه‌های دینی و اسلامی باشد❓ 🔸یا اینکه قالب و فرم روایت‌گری و داستان مورد تاکید است و فراتر از داستان باید به جنبه‌های شکل‌گیری و ظاهری آثار نمایشی توجه نمود❓ 🟣این مقاله به دنبال این است که جایگاه هر یک از آن دو مفهوم پیشین را بر اساس ارایه دو مدل و الگو در آثار نمایشی بررسی کرده و بر اساس نظریه‌پردازی در این عرصه، میزان توجه به فقه را در آثار نمایشی در قالب و فرم تصویرگری (الگوی اول) و توجه به اخلاق و اعتقادات را در محتوای داستان و روایت (الگوی دوم) مورد تبیین و ارزیابی قرار دهد. 🌐elahiyatehonar.isoa.ir/article_705670.html ➖➖➖➖➖ 💢کانال فقه هنر 🆔@Feghehonar 🖥 https://isoa.ir/fh