🌐 ابتکار کریدور ارس: طرح جایگزین برای زنگهزور
#طرحهای_پیشران
🔹یکی از جدیترین چالشهای سیاست خارجی که در طول دوران دولت سیزدهم بهوقوع پیوست، طرح مسئله کریدور زنگهزور توسط جمهوری آذربایجان و جدی شدن احتمال انسداد مرزهای شمالی ایران با ارمنستان و از بین رفتن یکی از مزیتهای ژئوپلتیک ج.ا.ایران بود. بحرانی که با اتخاذ یک رویکرد دو وجهی توسط دولت سیزدهم تهدیدی ژئوپلتیک در قالب کریدور زنگهزور را به فرصتی ژئواکونومیک در قالب کریدور ارس تبدیل نمود. اما ابتکار کریدور ارس چیست؟
🔸 فروپاشی شوروی و تشکیل کشورهای مستقل در قفقاز جنوبی، با ایجاد نوعی گسست جغرافیایی در قلمروی جمهوری آذربایجان همراه بود که باعث جدا افتادن منطقه نخجوان از قلمروی این کشور بهواسطه استان سیونیک #ارمنستان میشد. همزمان، مناقشه بر سر #قرهباغ کوهستانی موجب بروز #جنگ میان آذربایجان و ارمنستان و انسداد محورهای مواصلاتی توسط دو طرف گردید و از آن زمان تاکنون جمهوری آذربایجان از ایران، #گرجستان و #ترکیه برای دسترسی به نخجوان استفاده کرده است. با این حال، رویای اتصال مستقیم جادهای و ریلی به نخجوان از ابتدای تاسیس این جمهوری وجود داشته است.
🔸 آذربایجان پس از پیروزی در جنگ دوم قرهباغ، با بهرهگیری از موازنه جدید قدرت و یکی از بندهای توافقنامه آتش بس نوامبر ۲۰۲۰ در خصوص گشایش محورهای مواصلاتی، فشار را بر ارمنستان برای اخذ امتیاز عبور بدون توقف از استان سیونیک افزایش داد. همزمان، برخی محافل در جمهوری آذربایجان و ترکیه پا را فراتر گذاشته و خواستار الحاق بخشهایی از سیونیک به قلمروی آذربایجان به منظور ایجاد کریدور زنگهزور شدند.
🔸 این ایده کریدوری فارغ از مغایرت با حق حاکمیت ارضی ارمنستان، به سبب قطع ارتباط زمینی #ایران با یکی از همسایگان خود از منظر ژئوپلیتیک تهدیدی حیاتی برای منافع کشور به شمار میآمد. دولت سیزدهم در خصوص کریدور زنگهزور سیاستی دو وجهی اتخاذ نمود که شامل مخابره یک پیام و ارائه یک آلترناتیو بود.
🔸 در واقع، ایران از یکسو از طریق اقدامات دیپلماتیک و مانورهای نظامی پیامی روشن در خصوص عدم پذیرش تغییرات ژئوپلیتیک در مرزهای شمالی خود به طرف آذری مخابره نمود و از سوی دیگر، پیشنهاد آلترناتیوی در قالب کریدور ارس با حاصل جمع غیرصفر برای دو طرف پیشروی جمهوری آذربایجان گذارد که اهداف لجستیک کریدور زنگهزور را به طور کامل محقق مینمود.
🔸 ابتکار کریدور ارس امکان اتصال میان نخجوان و آذربایجان را در دو قالب جادهای و ریلی از مسیر جمهوری اسلامی ایران فراهم خواهد کرد که بخش جادهای آن با کلنگزنی احداث پل آغبند توسط دو طرف آغاز شده است و با احداث بزرگراه کلاله-جلفا در ۱۰۷ کیلومتر و ظرف ۳۶ ماه ادامه خواهد یافت. لازم به ذکر است تامین مالی احداث پل بر عهده طرف آذری بوده و با استفاده از توان مهندسی شرکتهای ایرانی در حال احداث است که پیچیدگی فنی قابلتوجهی نیز دارد.
✔️ با این وصف، ابتکار کریدور ارس را میتوان واجد منافع و آثار راهبردی متعددی برای کشور دانست که اهم آنها به شرح ذیل است:
1️⃣ توسعه پیوندهای ژئواکونومیک و ایجاد همگرایی اقتصادی میان ایران و آذربایجان
2️⃣ تقویت تبادلات در حوزه خدمات فنی-مهندسی
3️⃣ رونق اقتصاد محلی با توسعه زیرساخت لجستیک منطقه
4️⃣ گامی مهم در راستای تحقق هدف ترانزیت ۲۵ میلیون تنی تا ۲۰۳۰
5️⃣ دفع تهدید ژئوپلیتیک علیه ایران در قفقاز جنوبی
🔴 گام دوم🔻
@GamDvom