بسم الله الرحمن الرحیم اللهم عجل لولیک الفرج #گزیده_تفسیر_سوره_بقره_آیه 274 كساني كه اموال خود را شب و روز و در نهان و آشكارا انفاق مي كنند، پاداش آنان نزد پروردگارشان محفوظ است و افزون بر آن، هيچ گونه ترسي بر آنان نيست و اندوهگين نمي شوند. انفاق در شب و روز و پنهاني و آشكارا، كنايه از انفاق هميشگي است و پاداشهاي آيه هم، مشروط به دوام انفاق است. تسنيم، ج 12، ص 508 https://eitaa.com/Mohammadrezakaramati1402

بسم الله الرحمن الرحیم اللهم عجل لولیک الفرج #گزیده_تفسیر_سوره_بقره_آیه 275 رباخواران حرفه اي در همه شئون زندگي ديوانه وار عمل مي كنند؛ مانند مس شدگان شيطان، زيرا جنونِ رباخواري، بر افكار و اوصاف و كارهاي ديگر رباخوار اثر مي گذارد. اين گروه، نه تنها رباخواري را مانند بيع صحيح مي دانند، بلكه در تجارتشان، ربا را اصل، و بيع را فرع مي شمرند، در حالي كه خداي سبحان، بيع را حلال و مشكل گشا شناساند و رباخواري را حرام و مشكل ساز. احكام الهي، كه حلّيت بيع و حرمت رباخواري هم جزو آن است، موعظه و مانع پيدايش منكرات است. حكم وضعي مال ربَوي، طبق نظام جاهلي، صحّت تملّك آن بود؛ ولي پس از اسلام يا پس از صدور حكم ربا، رباخوار مالك هيچ مقدار از مال ربوي نيست. حكم تكليفي رباخوارانِ پيش از دو زمان مذكور با خداوند است. كساني كه پس از آمدن حكم ربا، بر رباخواري اصرار ورزند و در قلب و عمل، منكر اين ضروري دين باشند، در جهنّم جاودانه اند؛ ولي رباخواراني كه منكر اصل حرمت نيستند، تنها در جهنّم مكثي طولاني دارند. تسنيم ج 12 صص 518 و 519 https://eitaa.com/Mohammadrezakaramati1402

بسم الله الرحمن الرحیم اللهم عجل لولیک الفرج #گزیده_تفسیر_سوره_بقره_آیه 276 خلاف پندار رباخواران، سنّت قطعي خداوند، نابودي تدريجي آثار فردي و اجتماعي ربا و افزايش آثار مفيد صدقات در دنيا و آخرت است. رباخواري پيامدهاي فراوان ديگري دارد؛ رباخوار در رديف افراد «كَفّار» و «اَثيم» قرار دارد كه از محبّت خداوند محروم اند و همين محروميّت، سبب نابودي عمل رباخوار و شخص او مي شود. تسنيم ج 12 ص 549 https://eitaa.com/Mohammadrezakaramati1402

بسم الله الرحمن الرحیم اللهم عجل لولیک الفرج #گزیده_تفسیر_سوره_بقره_آیه 277 منفقان راستين در پرتو صدقات با اخلاص خود، رشد و اعتلاي روحي مي يابند كه نشانه اش ايمان، عمل شايسته و برپايي نماز و دادن زكات است. پاداش منفقانِ مخلصْ و موفّقِ به امور ياد شده، نزد پروردگارشان محفوظ است و افزون بر پاداش انفاق، هيچ بيمي بر آنان نيست و اندوهگين نمي شوند. تسنيم ج 12 ص 560 https://eitaa.com/Mohammadrezakaramati1402

بسم الله الرحمن الرحیم اللهم عجل لولیک الفرج #گزیده_تفسیر_سوره_بقره_آیه 278 و 279 تقوا ملكه اي نفساني و داراي مراتب است. تقوا در هر كاري نيز مناسب همان كار است. تقوا در آيات مورد بحث، تقواي اقتصادي و رعايت حقوق مالي ديگران است. مؤمنان بايد پروا پيشه كنند و از ستاندن مانده سود ربا بپرهيزند. در آيه نخست كه با خطاب به مؤمنان آغاز مي شود، ترك سود ربوي نشان ايمان دانسته شده و تكرار ايمان در صدر و ذيل آن مي رساند كه ربا خواري با روح ايمان ناسازگار است. در آيه دوم، اصرار بر رباخواري به عنوان اعلان جنگ با خدا و رسول او شمرده شده كه آغازگر اين نبرد نيز شخص رباخوار است. البته اگر او توبه كند، مالك اصل مال خويش است، بدون سود ربوي. اين آيه، مالكيت فردي را امضا مي كند. چون رباخواري ظلم است و از سوي ديگر رباخوار با توبه اش اصل مال خود را مالك است و كسي نمي تواند از سَرِ ستم آن را به وي نپردازد، در پايان آيه به اصل جامع طرد ظلم از ظالم و مظلوم (نفي ستمگري و ستم پذيري) اشاره شده است. تسنيم ج 12 صص 564 و 565 https://eitaa.com/Mohammadrezakaramati1402

بسم الله الرحمن الرحیم اللهم عجل لولیک الفرج #گزیده_تفسیر_سوره_بقره_آیه 280 بر طلبكاران واجب است كه براي گرفتن اصل مال خود از ربا گيرنده تنگدست يا هر بدهكار ديگري تا هنگام گشايش، مهلت دهند و اگر بدهكار قدرت پرداخت ندارد، طلب خود را صدقه حساب كرده و به او ببخشند كه اين براي آنان بهتر است، چنانچه حقيقت را بدانند. تسنيم ج 12 ص 578 https://eitaa.com/Mohammadrezakaramati1402

بسم الله الرحمن الرحیم اللهم عجل لولیک الفرج #گزیده_تفسیر_سوره_بقره_آیه 281 خداي سبحان در اين آيه به رباخواران هشدار مي دهد از قيامت بترسند كه در آن روز به سوي خدا بازگردانده شده و حقيقت اعمال خود را مي بينند. آن روز، هركس پاداش كامل عمل خود را مي گيرد و به هيچ كس ستم نمي شود، زيرا از پاداش حسنات كم نمي گردد و بر كيفر سيّئات افزوده نمي شود و آن مقدار كيفر را هم خودشان بر خود رواداشته اند. تسنيم ج 12 ص 559 https://eitaa.com/Mohammadrezakaramati1402

بسم الله الرحمن الرحیم اللهم عجل لولیک الفرج #گزیده_تفسیر_سوره_بقره_آیه 282 مؤمنان بايد قراردادي را كه يك طرف آن «عين» است و طرف ديگر آن دَين مدّت دار، ثبت كنند و اين نوشته در دادگاه حجّت است. دستور ثبت دَين، امري ارشادي است نه مولوي، و امر ارشادي تابع «مُرْشَدٌ إليه» خود است؛ ليكن در نظام اسلامي، ثبت دَين، واجب كفايي است و نيز براي آحاد مسلمانان فراگيري نوشتن، مستحب عيني. اگر دو طرف معامله يا يكي از آنها از نوشتن ناتوان بودند، بايد فردي آگاه به مسائل مالي و حاضر در مجلس، عادلانه بنويسد و حق ندارد از نوشتن خودداري كند و همان گونه كه خدا او را آموزش داده است، بايد سند را براساس عدل و راستي بنويسد و اگر كاتبْ شاهدِ جريان نبود بايد كسي املا كند و او بنويسد. بدهكار در املاي دَين بايد از پروردگارش پروا كند و از آن چيزي نكاهد. اگر بدهكار، سفيه يا از نظر عقل، ضعيف باشد يا به سببي، مانند لال بودن، نتواند ديكته كند، ولي، پدر، پدر بزرگ، وكيل يا قيّم او يا حاكم شرع بايد با رعايت عدالت، املا كند و در اين كار بايد دو مرد را به شهادت طلبيد كه اين مورد نيز دستوري ارشادي است نه مولوي. در صورت نبود دو مرد، بايد مردي را همراه دو زن، از ميان شاهدان عادل كه به عدالت آنان رضايت است به گواهي گرفت. دو شاهد زن بايد هنگام شهادت با هم باشند تا اگر يكي از آن دو چيزي را فراموش كرد، ديگري آن را يادآوري كند. آحاد مردم كه براي تحمّل يا اداي شهادت دعوت مي شوند، نبايد از قبول آن خودداري ورزند. در شهادت دَين، احراز عدالت شاهدان بس است. از نوشتن بدهي كوچك يا بزرگ، نبايد خسته و رنجور شد، بلكه بايد با دقت تمام، دَين را ثبت كرد تا سررسيدش فرا رسد. اين نوشتن، نزد خدا عادلانه تر و براي شهادت دادن استوارتر و مددكارتر، و براي رهايي از شك، به احتياط نزديك تر است، مگر داد و ستد نقدي باشد كه آن را ميان خود دست به دست مي كنيد، در اين صورت بر شما گناهي نيست كه آن را ننويسيد؛ ولي بهتر است گواه بگيريد. نويسنده و شاهد نبايد در هيچ شرايطي زيان ببينند و اين كار خروج از فرمان خداوند است. در پايان خداي سبحان به سه موضوع اشاره مي كند: از خدا بايد پروا كرد؛ خدا آموزگار شما (مسلمانان) است؛ او به هر چيزي داناست. اين امور سه گانه هر يك موعظه اي الهي است. تسنيم ج 12 صص 610 تا 612 https://eitaa.com/Mohammadrezakaramati1402

بسم الله الرحمن الرحیم اللهم عجل لولیک الفرج #گزیده_تفسیر_سوره_بقره_آیه 283 مسافراني كه نمي توانند تعامل و تداين خود را بنويسند و نويسنده اي نيز همراه ندارند تا داد و ستد و دَين آنها را سند و ثبت كند، بايد براي پشتوانه و تثبيت داد و ستد و اطمينان رواني خود از بدهكار چيزي را گرو بگيرند. سفر و نبود نويسنده و گِروسپاري، مفهوم ندارند و شرط صحّت رهن نيستند. در صورت فقدان كتابت، شهادت و رهن، و وقوع داد و ستد به جهت امين دانستن بدهكار، بر او بايسته است كه حُرمت حُسن خلق و اعتماد طلبكار را پاس دارد و به موقع، تمام دين را پرداخت كند. ضمانت اجرايي اين معامله، تقواي الهي است كه در جامعه اسلامي بايد از كتابت، شهادت و رهن معتبرتر و معتمدتر باشد. شاهدان معامله و ثبوت دَين، نبايد شهادت خود را پنهان كنند و در دادگاه براي احقاق حق، همكاري كرده، به حق شهادت دهند و بدهكاران هم بايد ثبوت حق را انكار نكنند، زيرا كتمان شهادت و انكار حق، گناه است. خداوند به آنچه عمل مي كنيد آگاه است. تسنيم ج 12 صص 646 و 647 https://eitaa.com/Mohammadrezakaramati1402

بسم الله الرحمن الرحیم اللهم عجل لولیک الفرج #گزیده_تفسیر_سوره_بقره_آیه 284 مجموعه آفرينش، مِلك و مُلك انحصاري خداست. نيّات و اعمال ظاهري انسان نيز از اين قانون جدا نيست، پس ظاهر و باطن انسان، مِلك و مُلك و معلوم خداست و خداوند افكار و كردارهاي آشكار انسان را محاسبه كرده و بدانها جزا مي دهد و فقط از خاطرات زودگذري كه وصف انسان و منشأ پيدايش عمل نشده، حسابرسي نمي كند. خداي سبحان پس از محاسبه، براساس مشيّت حكيمانه اش مي بخشد يا عذاب مي كند، زيرا خداوند بر هر كاري تواناست. تسنيم ج 12 ص 661 https://eitaa.com/Mohammadrezakaramati1402

بسم الله الرحمن الرحیم اللهم عجل لولیک الفرج #گزیده_تفسیر_سوره_بقره_آیه 285 پيامبر به آنچه از پروردگارش بر او فرود آمده است، ايمان آورد و مؤمنانِ همراه او نيز هماهنگ با نظم طبيعي، همگي به خدا و فرشتگانِ او و كتابهاي وي و فرستادگانش ايمان آوردند. ذكر جداگانه نام رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم به جهت برتري مقام ايشان نسبت به مؤمنان و نيز تفاوت ايمان آن حضرت با ايمان آنان است، زيرا ايمان رسول خداصلي الله عليه و آله و سلم ايمان شهودي است و شهود معصوم، از نوع شهود اوّلي است كه شك و ترديد و خطا در آن راه ندارد. مقصود از «ملائكه»، فرشته هاي متنوّع الهي اند. مراد از «كُتُب»، كتابهاي آسماني رسولان و كتابهايي مانند امّ الكتاب و لوح محفوظ است. «رسل» همان فرستادگان الهي از جنس بشر و فرشتگان حامل وحي اند. رسول خداصلي الله عليه و آله و سلم و مؤمنان ديگر، به رسالت همه انبيا ايمان داشته و هيچ يك را انكار نمي كنند. مؤمنان گوش شنوا دارند و اهل اطاعت اند و تشنه مغفرت الهي. تكامل و صيرورت نظام هستي تنها به سوي خداست. تسنيم ج 12 صص 683 و 684 https://eitaa.com/Mohammadrezakaramati1402

بسم الله الرحمن الرحیم اللهم عجل لولیک الفرج #گزیده_تفسیر_سوره_بقره_آیه 286 تكليفهاي ابتدايي خداوند، آسان و كم تر از سطح توانايي انسان است و تكليف دشوار و طاقتفرساي الهي براي كيفر مجرمان است. نتيجه كارهاي خير، بالاصاله به عامل آن مي رسد و پاداش الهي، محصول كار خود انسان است. ضرر اعمال بد نيز بالاصاله متوجّه عامل آن است و بار گناه او را هيچ كس بر دوش نمي كشد. كارهاي خير، آسان و با فطرت انساني هماهنگ است؛ ولي اعمال شرّ بر فطرت تحميل مي شوند. مؤمنان از پروردگارشان مي خواهند كه آنان را بر فراموشي و خطاهايشان مجازات نكند و بر ايشان تكليف سخت و توانفرسا روامدارد و آنان را برابر گناهانشان عذاب نكند و گناهشان را پوشانده و سرانجام محو كند. خداوند، يگانه ولي مؤمنان است كه از او ياري مي طلبند تا در جهاد اكبر و اصغر بر دشمنان داخلي و خارجي پيروز شوند. تسنيم ج 12 صص 711 و 712 https://eitaa.com/Mohammadrezakaramati1402