#زندگینامه 🔰مرحوم آیت الله شیخ محمد هادی تألهی همدانی فرزند مرحوم آیت الله شیخ #مرتضی_تألهی_همدانی در سال ۱۲۷۹ شمسی(۱۳۲۱ قمری) در شهر همدان به دنیا آمد. والد گرامی ایشان از علمای همدان بود و شاگرد مرحوم آیت الله #سید_عبدالمجید_همدانی و همچنین از شاگردان مرحوم آیت الله آخوند محمدکاظم خراسانی بود. شیخ مرتضی تألهی از بزرگان عصر خود به شمار می‌رفت که در تقوا، فقاهت، حکمت، فلسفه و عرفان صاحب‌ نظر بود و در تقوا، فقاهت، حکمت، فلسفه و عرفان صاحب‌ نظر بود که سرانجام در همدان درگذشت و در نجف دفن شد. اجداد شیخ محمد هادی، همگی از اهل فضل و کمال و تقوا و متوطن در همدان بودند. تألهی همدانی، به علت اینکه تنها فرزند ذکور خانواده بود بعد از وفات پدر بزرگوارش سرپرستی خانواده را برعهده گرفت. لذا نتوانست به خارج از همدان و به مراکز علمی آنجا عزیمت نماید، بنابراین کلیه تحصیلاتش را در همدان گذراند. پدر همسر شیخ محمد هادی، مرحوم حاج #سید_محمد_حسینی_کمالی(۱۳۰۹ شمسی) است که در مشهد و در صحن عتیق دفن گردیده است. محمدهادی سال‌ها نزد پدرش به فراگیری علوم دینی پرداخت و مدرسهٔ علمیه زنگنه همدان پایگاه تحقیق و تدریس او بود. او همچنین نزد علمایی چون مرحوم میرزا #علی_خلخالی و مرحوم #حیدرعلی_محقق درس فقه و اصول خواند. او در مسیر سیر و سلوک، سال‌ها نزد عرفایی چون؛ *مرحوم آیت الله شیخ #علی_گنبدی_همدانی *مرحوم آیت الله حاج #سید_علی‌_عرب_همدانی(از شاگردان مرحوم آخوند #ملاحسینقلی_شوندی_همدانی) حاضر شد و از آنان بهره مند کرد. حواشی بر قواعد و حواشی به متاجر مرحوم شیخ انصاری و شرحی بر مجموعه مرحوم ملاهادی سبزواری از جمله تألیفات محمدهادی تألهی است. از دیگر آثار او می توان به آثاری چون؛ *رساله‌ ای در باب معرفت نفس *رساله‌ ای در محکمات و متشابهات قرآن مجید *رساله‌ ای دربارهٔ حضرت مهدی(عج) *رساله‌ ای در رد صوفیه *رساله‌ ای در تعقیبات نماز *رساله‌ ای از فضیلت روز جمعه اشاره کرد. همچنین تعدادی از نسخه‌ های خطی نفیس کتابخانه شخصی ایشان به کوشش بازماندگانش به کتابخانه مرحوم آیت الله العظمی مرعشی نجفی اهدا شده‌ است. از جمله شاگردان ایشان می توان به علمایی چون؛ *مرحوم شیخ #جلال‌‌الدین_لطیفی_گنبدی *مرحوم شیخ #احمد_رحمانی_همدانی *مرحوم حاج #سید_محسن_حسنی_حلم *استاد شیخ #علی_نظامی_پور_همدانی *مرحوم شیخ #علیرضا_ملکیان *حاج #سید_جلال_رضوی_مهر اشاره نمود. 📌آیت الله تالهی #در_حدیث_دیگران : 👤مرحوم آیت الله محمد تقی بهجت : «ایشان مایه ی برکت برای این شهر (همدان) است. قدر ایشان را آیندگان خواهند دانست.» ┈┉┅━━━━━━━━┅┉┈ 👤مرحوم آیت الله #آخوند_ملاعلی_معصومی_همدانی : «ایشان سلمان زمان هستند. گاهی بلا به همدان نزدیک می شود، ولی به احترام حاج شیخ هادی از شهر دور می شود.» ┈┉┅━━━━━━━━┅┉┈ 👤مرحوم حاج شیخ #علی_انصاری_همدانی : «نماز خواندن پشت سر ایشان لیاقت می خواهد.» ┈┉┅━━━━━━━━┅┉┈ 👤مرحوم شیخ #محمدتقی_انصاری_همدانی : «قبل از اینکه علامه حسن زاده آملی برای شرکت در کنگره بزرگداشت مرحوم آخوند ملاحسینقلی همدانی به همدان بروند، با ایشان تماس گرفتم و خدمتشان گفتم اگر همدان بروید و به دیدن آیت الله تالهی نروید مثل این است که به مشهد برويد وحرم نروید، ایشان فرمودند عجب! و خیلی تعجب کردند. روز ملاقات با اینکه تا آن تاریخ ایشان را ملاقات نکرده بودند در همان دیدار اول خم می شوند تا پای ایشان را ببوسند اما ایشان نگذاشته بودند.» ┈┉┅━━━━━━━━┅┉┈ 👤مرحوم علامه حسن زاده آملی : «هیهات که حوزه قم مثل ایشان تحویل بدهد، من فانی در تالهی شدم.» ┈┉┅━━━━━━━━┅┉┈ 👤مرحوم حاج اسماعیل دولابی : «من شاگرد کوره آجرپزی در تهران بودم؛ تعريف شيخ جواد انصاری را شنیدم و برای دیدن ایشان به همدان آمدم. دیدم اینها دوقلو هستند. صبح تا ظهر در جولان محضر آقای تألهی بودیم و ظهر تا شب محضر آقای انصاری.» ┈┉┅━━━━━━━━┅┉┈ 👤مرحوم شیخ #محمدعلی_عراقچی_همدانی به کسانی که برای شنیدن نصیحت و موعظه خدمت ایشان رسیده بودند فرموده بود : «با بودن آقای تألهی نباید سراغ امثال ما بیایید. ما جامانده های کاروان تألهی هستیم. اوست که به وصال و لقاء رسیده است.» ┈┉┅━━━━━━━━┅┉┈ 👤مرحوم آیت الله سید عباس حسینی کاشانی : «در نجف تعریف مرحوم آیت الله #سید_نصرالله_بنی_صدر را شنیده بودیم و برای دیدن ایشان به همدان آمدیم، غذای جسم ما را ایشان می دادند و غذای روح ما را مرحوم انصاری و مرحوم تألهی می دادند.» ┈┉┅━━━━━━━━┅┉┈ 👤مرحوم آیت الله #سید_رضا_فاضلیان : «آیت الله تألهی مکروهات را مانند محرمات ترک و مستحبات را مانند واجبات عمل می کردند.» ┈┉┅━━━━━━━━┅┉┈ 🏴سرانجام ایشان در روز ۲۶ آذر سال ۱۳۷۵ شمسی برابر با روز ۵ شعبان سال ۱۴۱۷ قمری در سن ۹۶ سالگی بر اثر کهولت سن درگذشت و در آرامستان باغ بهشت همدان در قطعه علماء به خاک سپرده شد. ✍کانال #علمای_همدان 🆔 @OlamayeHamedan