📣 کارگروه انسان شناسی فلسفی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی برگزار می‌کند: 🔰سلسله نشست‌های تخصصی #فلسفه_ذهن 🔻«نشست پنجم» ❇️ موضوع: برونگرایی در محتوای حالات ذهنی و برخی لوازم آن 👤 ارائه دهنده: دکتر محمود مروارید پژوهشگاه دانش‌های بنیادین (IPM) 🗓 سه شنبه، ۲۱ بهمن ⏰ ساعت ۱۴:۳۰ تا ۱۶ 🌐 لینک ورود به اتاق نشست: https://room.gharar.ir/ab3e75dc-be7b-4054-859c-fa2d7456ca7a

#معرفی_کتاب نظریه اینهمانی (Identity Theory) از مهمترین دیدگاههای #مادی_انگاری درباره ماهیت ذهن در دهه های اخیر بوده و هست. کتاب ۴۰۰ صفحه ای نظریه اینهمانی در #فلسفه_ذهن، ترجمه گزیده هایی از مقالات مهم و کلاسیک در این زمینه را ارائه می کند که پس از گزینش دکتر وحید دستجردی و ترجمه گروهی، توسط پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به چاپ رسیده است. مقالات «احساسات و فرآیندهای مغزی» از جی. جی. سی اسمارت، «نظریه علّی ذهن» از دیوید آرمسترانگ، و «اینهمانی های روانی - فیزیکی و نظری» از دیوید لوئیس به دفاع از تئوری اینهمانی می پردازند. سپس مقاله «رویدادهای ذهنی» از دانلد دیویدسون اینهمانی مصداقی (یگانه انگاری قاعده مند) را پیشنهاد می دهد. در ادامه هیلری پاتنم در مقاله «ماهیت حالات ذهنی» را می خوانیم که اشکال مشهور #تحقق_پذیری_چندگانه (Multiple Realizibility) را علیه تئوری اینهمانی مطرح می کند. سپس نوبت به گزیده «نامگذاری و ضرورت» از سول کریپکی می رسد که براساس ضروری بودن رابطه اینهمانی، دیدگاه اینهمانی ذهن و مغز را به چالش می کشد. در انتها مقاله «رد آموزه اینهمانی» از جرج بیلر ترجمه شده (که صورت‌بندی دیگری از اشکال موجهه کریپکی طرح می کند) و مقاله «ارتباط روانی-فیزیکی» از تامس نیگل که سعی در ارائه پاسخی به اشکال کریپکی دارد. مهمترین مباحث فلسفی درباره ذهن/نفس و علوم شناختی را اینجا ببینید: @PhilMind

صوت نشست فلسفه ذهن👆در پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی با موضوع «برونگرایی در محتوای حالات ذهنی و برخی پیامدهای آن»؛ دکتر محمود مروارید، 21 بهمن 99 @PhilMind

#بازنمودگرایی ۲ 🎈 طبق #بازنمودگرايي، اولاً حالات ذهنی پدیداری نیز دارای حیث التفاتی‌اند، و ثانياً خصیصه پدیداری حالات ذهني از طریق محتوایی که دارند، تأمین می‏شود. نسخه‌هاي متفاوت بازنمودگرايي (از جمله بازنمودگرایی خالص و غیرخالص، بازنمودگرایی قوی و ضعیف، و بازنمودگرایی وسیع و محدود) همگي در اين دو مؤلّفه مشترك هستند. 🎈 ساده‏ ترین و البته مناقشه برانگیزترین نسخه بازنمودگرایی، صِرف محتوا را برای بازنمایی پدیداری کافی می‏داند؛ بدین معنا که ويژگي‌هاي پديداري هر حالت ذهني، صرفاً تابعي است از محتواي التفاتی آن حالت. این نسخه را «بازنمودگرایی خالص» می‏نامند. بازنمودگرایی غیر خالص اما علاوه بر محتوای التفاتی، شیوه خاص بازنمایی را هم در خصیصه پدیداری دخیل می‏داند. 🎈 عمده بازنمودگرایان از نسخه‌ای غیرخالص دفاع می‌کنند و بسندگی صِرف محتوای بازنمایی را برای خصیصه پدیداری کافی نمی‌بینند. مثلاً چالمرز استدلال می‌کند فرض كنيد كسي باور به «سبزی چمن‌هاي مزرعه روبرو» داشته باشد. از سوي ديگر، ممكن است شخصي ادراك حسّي با همين محتوا داشته باشد. لازمه بازنمودگرايي خالص اين است كه دو حالت ذهني يادشده (يعني باور و ادراك حسّي با محتواي يكسان)، ويژگي پديداري يكساني داشته باشند. ولي اين بوضوح نادرست است؛ چرا که تجربه ادراک حسّی دارای برخی خصیصه‏ های پدیداری متمایز است؛ حال آن‏که باور دارای هیچ خصیصه پدیداری نیست، یا لااقل خصیصه پدیداری متفاوتی از خصیصه پدیداری ادراک حسّی دارد. 🎈 بازنمودگرایی براساس یک ملاک دیگر، به دو شاخه برون‏گرا و درون‏گرا تقسیم می‏شود و البته اکثر تئوریسین‏های بازنمودگرا، از نسخه برون گرایانه دفاع می‏کنند. (Thompson, 2010, "The Spatial Content of Experience", p.150.) 🎈 بازنمودگرایی درون‏گرا به این استراتژی تعهّد دارد که ویژگی پدیداری (ویژگی بازنمایی کردنِ یک محتوای خاص)، فقط به حالات درونی شخص وابسته است. حال آن‏که بازنمودگرایی برون‏گرا، محیط شخص را دست‏کم بعنوان بخشی از عوامل دخیل در ویژگی پدیداری در نظر می‏گیرد. (Chalmers, 2010, The Character of Consciousness, p.354.) 🎈 تفکیک دیگری با عنوان بازنمودگرایی «ضعیف» و «قوی» هم در ادبیات بحث مطرح شده و بازتاب فراوانی یافته است. طبق تبیین مایکل تای، بازنمودگرایی قوی دیدگاهی است که ويژ‌گي پدیداری را با گونه‏ ای خاص از ويژگي بازنمودی محتوا، این‏همان می‏داند. حال آن‏که در بازنمودگرایی ضعیف، بجای تئوری این‏همانی، شاهد تئوری وقوع تبعی (Supervenience) هستیم؛ بدین معنا که ضرورتاً تجربیاتی كه ويژگي‌هاي بازنمودي يكساني دارند، ويژگي پدیداری یکسانی دارند. نکته مهم درباره بازنمودگرایی ضعیف اینست که برخلاف نسخه قوی - هیچ توضیحی درباره ماهیّت ويژگي پدیداری ارائه نمی‏دهد و صرفاً نوعی هم‌تغییری بین ویژگی‌های بازنمودی و ویژگی‌های پدیداری را مطرح می‌نماید و البته برای رویکرد تحویلگرایی جذابیت چندانی ندارد. (Tye, 2009, Consciousness Revisited, p.112.) مهمترین مباحث فلسفی درباره ذهن/نفس و علوم شناختی را اینجا ببینید: @PhilMind

🔷 در این ویدیو👆 ساختار و کارکرد شگفت انگیز مغز و نورون‌ها را می بینیم که مانند سایر کشفیات علمی (اینهمانی ساختار مولکولی H2O با آب، اینهمانی جنبش مولکولی با حرارت، و ...) به موجی گسترده برای پذیرش اینهمانی ذهن و مغز انجامید. 🔷 مک لافلین می‌گوید بهترین تبیین برای رابطه همبستگی (Correlation) بین یک فعالیت خاص نورونی و یک حالت خاص ذهنی، آنست که این دو در واقع اینهمان باشند. استدلال بهترین تبیین (IBE) یکی از الگوهای فلسفی برای توضیح پدیده های تجربی است که در عرض قیاس و استقراء مطرح می شود. در این استدلال، فرضیه ای که بهتر از سایر فرضیه ها یک پدیده تجربی را تبیین نماید، فرضیه درست یا لااقل فرضیه معقول تلقی میگردد. 🔷 دکتر حمید وحید در انتقاد به مک لافلین می‌گوید برای اینکه تبیین کنیم نظم همبستگی بین حالت ذهنی m1 (مثلاً درد) با حالت نورونی n1 تصادفی نیست، آن را دارای نوعی رابطه ضروری در نظر می‌گیریم؛ کاری که معمولاً در مورد قوانین طبیعی انجام می‌دهیم. به عبارت دیگر، می‌گوییم بهترین تبیین برای این همبستگی که «m1 رخ می‌دهد اگر و تنها اگر n1 رخ دهد»، اینست که: «از نظر قانونی ضروری است که m1 رخ می‌دهد اگر و تنها اگر n1 رخ دهد». و معمولاً برای مستدل کردن این رابطه ضروری، به رابطه ضروری بین کلّی های M1 و N1 متوسّل می‌شویم. یعنی بهترین تبیین برای همبستگی بین مصادیق m1 و n1 اینست که رابطه‌ای ضروری بین کلّی‌های M1 و N1 برقرار باشد. این روشی است که برای تبیین نظم‌های طبیعی استفاده می‌کنیم. حال پرسش اینست که چرا باید در تبیین همبستگی بین m1 و n1 به اینهمانی آن‌ها متمسّک شویم؟ @PhilMind

#معرفی_کتاب 📙 «مباحث معاصر در علوم شناختی» که از مجموعه مجلدات «مباحث معاصر در فلسفه» انتشارات بلک ول به چاپ رسیده، یک کتاب مقدّماتی مفید و معتبر در #فلسفه_علوم_شناختی است. 📗 این جلد که به اهتمام رابرت استینتون فراهم آمده، مشتمل بر 8 فصل است: فصل نخست به ماجولار بودن (پیمانه‌ای بودن) ذهن می‌پردازد. فصل دوم میزان فطری بودن زبان‌دانی را بررسی می‌کند. فصل سوم این پرسش را محور قرار می‌دهد که آیا #علوم_شناختی نشان داده انسان‌ها بلحاظ شناختی، محدود و غیرعقلانی هستند؟ فصل چهارم به این مسئله اختصاص دارد که آیا قوانین و بازنمایی‌ها برای سیستماتیک بودن ذهن و زبان، ضروری هستند؟ فصل پنجم، سؤال مهم تحویل‌پذیری #آگاهی و #کوالیا را در قالب دو مقاله موافق و مخالف بررسی می‌کند. فصل ششم نیاز به محتوای بیرونی در علوم شناختی را به بحث می‌گذارد. فصل هفتم از این پرسش سخن می‌گوید که آیا هدف ادراک حسّی، فراهم‌آوردن بازنمایی‌های درست است؟ فصل آخر نیز این مسئله را محور قرار می‌دهد که آیا حالات ذهنی می‌توانند به یک مؤلفه محدود (درونی) و یک مؤلفه وسیع (بیرونی) تقسیم شوند؟ 📕 این کتاب در سال 2006 و در 320 صفحه به چاپ رسیده و جزو آثار قابل توجه در میان معدود منابع منتشر شده با عنوان فلسفه علوم شناختی است. مهمترین مباحث فلسفی درباره ذهن/نفس و علوم شناختی را اینجا ببینید: @PhilMind

♦️ صدرالمتألهین برهان انسان معلّق در هوا که بوعلی برای اثبات تجرّد نفس انسانی مطرح کرده بود را بعنوان استدلالی برای تجرد نفس انسان و حیوان آورده است. ♦️ طبق این استدلال، فرض می‏شود که حیوانی/انسانی بطور یکباره و ناگهانی خلق می‏گردد و از هرگونه حواسّ بدنی محجوب است. این حیوان در هوای طِلق یا خلاء واقع شده و در نتیجه هیچ‏گونه ادراکی از كيفيّات محسوس ندارد. همچنین بگونه‏ ای بين اعضاء و انگشتان او فاصله وجود دارد که حسّ لامسه ندارد. با تمام این اوصاف، او همچنان ذات خودش را ادراک می‏کند و از تمامی اعضاء ظاهر و باطنش غافل است. و معلوم است که آن‏چه مورد ادراک قرار می‏گیرد، غير از آن چیزی است که مغفول عنه است. بنابراین هويت او مغاير با جميع اعضائش خواهد بود. ♦️ علامه طباطبایی در تعلیقه بر اسفار می‏نویسد: «بعید نیست که این برهان ردّ شود؛ خصوصاً در غیر انسان از سایر حیوانات.» (اسفار، ۱۳۶۸، ج۸، ص۴۴) ♦️ شاید اشاره عبارت علامه به تزلزل برهان – حتّی در مورد انسان- ناشی از این مسئله باشد که در استدلال فوق، یک تمایز معرفتی، به یک تمایز وجودی تسرّی داده شده است. چرا که به قول خود بوعلی، آن‏چه برای انسان معلّق در هوا اثبات شده (یعنی ذات و نفس)، غیر از آن است که اثبات نشده (یعنی جسم و اعضاء). ولی بلافاصله از همین‏جا نتیجه می‏گیرد که «بنابراین چنین شخصی می‏تواند بفهمد که وجود نفس او، غیر از وجود جسم‏ش می‏باشد». ♦️ در واقع، این‏جا خلط بین معرفت‏ شناسی و وجودشناسی اتّفاق افتاده است؛ همان اشکال معروف فیلسوفان تحلیلی بر استدلال دکارت که تمایز معرفتی بین ذهن و بدن را به تمایز وجودی بین این‏ دو بازمی‏گرداند. ♦️ ممکن است گفته شود برهان انسان معلّق در هوا، به علم حضوری عقلی (در انسان) و علم حضوری جزئی تخیّلی (در حیوان) اشاره دارد. اگر چیزی افزون بر ذات نفس مجرّد در حصول این علم دخیل بود، به نفس همین علم حضوری باید مشهود می‏گشت. بنابراین، موطن علم به خویشتن، غیر از موطن بدن است. کما این‏که شارح شفا در انتهای توضیح برهان فوق می‏نویسد: «فهمیدیم که جسم برای خودش حاصل نیست و وجودی متفرّق و پراکنده و بیگانه از همدیگر دارد. ولی ادراک، حضور الشّیء عند المُدرک است؛ پس می‏فهمیم که من انسانی، جسم نیست و مجرّد است.» (نائیجی، ۱۳۸۸، شرح نفس شفا، ص۵۸) ♦️ لیکن این پاسخ نیز در مرحله کنونی از بحث، مصادره به مطلوب است. فیلسوف فیزیکالیست اساساً تجرّد و غیریّت نفس را قبول ندارد تا علم حضوری را جزو مؤلّفه‏ های صورت مسئله بپذیرد. از نگاه او، علم به خویشتن در انسان معلّق در هوا، از طریق ساختاری فیزیکی/ بدنی تأمین می‏شود و پیش‏ فرض حضوری بودن این علم و شهود آن از سوی نفس مجرّد، خدشه بر مسیر استدلال خواهد بود. ♦️ اساساً از نظر قائلین به این‏همانی نفس و بدن، حالتی که انسان معلّق در فضا از ادراک خویشتن دارد، همان حالت نورونی خاص در مغز اوست و نه بیشتر. البته او بدلیل عدم امکان رؤیت یا لمس بدن، از وجود اعضاء و مغز و نیز رشته‏ های عصبی آن اطلاع ندارد. اما عدم معرفت به این‏همانی نفس با بدن، مستلزم عدم وجود این‏همانی نیست. مهمترین مباحث فلسفی درباره ذهن/نفس و علوم شناختی را اینجا ببینید: @PhilMind

💠 انیمیشن #Soul دو روز پیش جایزه بهترین انیمیشن گلدن گلوب ۲۰۲۱ را از آن خود کرد و احتمالا اسکار را هم خواهد برد. 🥁 فیلم، داستان جو گاردنر - معلم موسیقی مدرسه راهنمایی - را روایت می کند که ساعاتی قبل از شانس اولین اجرا در بهترین کلوب نوازندگی جاز نیویورک، دچار حادثه شده و به کما می رود. ⚰ مسیری که روح جداشده گاردنر از بدنش در جهان پس از مرگ می پیماید و نیز چگونگی بازگشت او به بدن، بسیار شبیه توصیفات تجربیات نزدیک به مرگ (NDE) در تحقیقات نوروتئولوژی (اندرو نیوبرگ، جفری لانگ، و ...) است. 🔓 البته ارواح در این فیلم می توانند اشتباهی در بدن های دیگر قرار گیرند که مبتنی بر تلقی خاصی از #دوئالیسم نفس و بدن و یادآور اشکال فیزیکالیستی جفت شدن (pairing) است. ♻️ بخش قابل توجهی از فیلم نیز در جهان پیش از تولد می گذرد که روح گاردنر بدانجا برده شده تا راهنمای یک روح کوچک سرگردان برای تولد و ورود به حیات زمینی باشد. خصوصیات اخلاقی و استعدادها برای تک تک ارواح در این عالم تعیین می شوند؛ آنهم توسط موجوداتی با #جسم_لطیف. 🎗این تلقی از پیشینه ارواح نه در دوئالیسم دکارتی وجود دارد و نه شبیه مثال افلاطونی (عالم مثُل) است که موطن «ایده»ها یا حقایق کلی است. بلکه بلحاظ ظاهر تاحدی به توصیفات عرفانی از عالم مثال می ماند. 🏝 انیمیشن "روح" ساخت ۲۰۲۰ برای مخاطب بزرگسال تولید شده و در عین نمایش ارواح مجرد و عوالم ماقبل و مابعد حیات بیولوژیک، این آموزه ها را در سطح صرفا وجودشناختی (متافیزیک) باقی می گذارد و فارغ از آموزه های الهیاتی درباره سعادت و رستگاری است. 🖋مهدی همازاده @PhilMind

صوت👆 و فایل pdf👇 جلسه ششم از سلسله نشست‌های فلسفه ذهن در پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی، با موضوع «تقریری از رابطه نفس - بدن از دیدگاه ملاصدرا، با نگاه به نظریه هایلومورفیستی جاورسکی»، دکتر رضا درگاهی فر، ۱۹ اسفند ۹۹ @PhilMind