📜‌‌معقول ثانی دانستن مفهوم جوهر برگرفته از آموزش فلسفه ج ۲ درس ۴۱ شرح برهان شفا ج ۴ص ۲۹۰_۲۹۱ تعلیقه علی النهایه ص۱۵۵ رقم ۱۱۲ هم اندیشی معرفت شناسی ج ۲ ص ۴۰۸_۴۰۹ علامه مصباح یزدی رحمه الله در آموزش فلسفه می فرمایند : «به‌نظر مي‌رسد كه مفهوم جوهر و عرض از معقولات ثانيه فلسفي است كه از مقايسه موجودات با يكديگر به‌دست مي‌آيد؛ مثلاً هنگامي كه انسان وجود حالات نفساني (و نه ماهيت آنها) را با وجود نفس (و نه ماهيت آن) مقايسه مي‌كند، مي‌بيند كه تحقق كيفيات انفعالي، مانند ترس و اميد، شادي و اندوه و... قائم به وجود نفس است به‌گونه‌اي كه با فرض عدم وجود نفس، جايي براي وجود آنها باقي نمي‌ماند. برخلاف وجود نفس كه نيازمند به آنها نمي‌باشد و بدون آنها هم قابل تحقق است. با توجه به اين مقايسه و سنجش، موجودات را به دو قسم تقسيم مي‌كنيم و دسته اول را «‌عرض‌» و دسته دوم را «‌جوهر‌» مي‌ناميم.» 🔰برخی با توجه به متن فوق گمان کرده اند علت اینکه حضرت علامه جوهر را معقول ثانی دانسته‌اند صرفا به خاطر این است که از راه مقایسه به دست می آید. ولی می توان در بیانات دیگر ایشان به علت این امر به صورت کامل پی برد. ایشان در شرح برهان شفا می فرمایند: «آیا مفهوم جوهر، مفهوم ماهوی است یا نه؟ ...این از مطالب خیلی مشهور و مسلم از زمان ارسطو بود که جوهر، جنس عالی است و از قبیل مفاهیم ماهوی است، ولی در کلمات بهمنیار این اشکال را می بینیم که از کجا مفهوم جوهر، جنس باشد؟ شاید یک مفهوم عرضی باشد که بر انواع جواهر حمل می شود؛ و گویا خود ایشان متمایل بود که مفهوم جوهر را، مفهوم عرضی بداند.... در بحث های فلسفی ملاحظه کردید که ما نظر بهمنیار را تایید می کنیم که جوهر، مفهوم جنسی و از قبیل مقولات نیست. جوهر و عرض دو مفهومی هستند که از نحوه وجود شیء حکایت می کنند . اگر مفاد مفهومی وجود لافی الموضوع داشته باشد، می گوییم جوهر است و اگر وجود فی الموضوع داشته باشد، می گوییم عرض است. ایشان در تعلیقة نهایة نیز می فرمایند: «الفرق بین مفهوم العرض ومفهوم الجوهر بأنّ الأوّل منتزع من نحو وجود الشیء دون الثانی تحكّم، فإنّ الجوهر هو الذی یوجد لا فی موضوع والعرض هو الذی یوجد فی موضوع، ولازمه أن‌یكون كلاهما من الاعتبارات العقلیّة والمعقولات الثانیة الفلسفیّة كما اختار فی حكمة الإشراق، وقال فی التحصیل: «ولعلّ نسبة الجوهر إلى ما تحته فی أنّ الجوهر لازم نسبة العرض إلى ما تحته ـ إلى أن قال ـ فیشبه أن‌ یكون الجوهریّة من لوازم الجسم وغیره ممّا هو تحت الجوهر».» 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح (ره) @PhilosophyofAyatollahMesbah

📜بررسی ‌‌اعتبار قضایای تجربی با تمسک به قواعد فلسفی (۱) 🔰قاعده: «الامر الدائمی أو الاکثری لیس اتفاقیا والقسر الدائمی أو الأکثری محال» برگرفته از آموزش فلسفه ج ۲ درس ۳۴ تعلیقه علی النهایه ص۴۱۷رقم ۳۷۰ ره‌یافت ها و ره‌آورد‌ها ج‌۱ ص ۱۲۱ شرح برهان شفا ج ۱ ص ۱۰۷، ۲۷۸ شرح برهان شفا ج۳ ص ۳۸۲ علامه مصباح یزدی رحمه الله در آموزش فلسفه می فرمایند : «منطقيين -در مقام -بيان -اعتبار قضاياي- تجربي -گفته‌‌اند كه -تلازم- دو پديده -به ‌طور دائم -يادراكثر موارد، نشانه عليت- و معلوليت -آنهاست؛ زيرا تقارن -دائمي -يا اكثري- به‌طوراتفاق ممكن نيست. درباره اين بيان بايد گفت اولاً، اين قضيه كه امر اتفاقي، دائمي و اكثري نمي‌شود و به اصطلاح، قسر اكثري و دائمي محال است، احتياج به اثبات دارد و ثانياً، اثبات تلازم دائمي يا اكثري دو پديده، كاري قريب به محال است و هيچ آزمايشگري نمي‌تواند ادعا كند كه اكثر موارد تحقق دو پديده را آزمايش كرده است.» همچنین ایشان در تعلیقه بر نهایه می فرمایند: «وأمّا التجربیّات فیرد علیها ما یرد على المحسوسات من احتمال الخطأ، لابتنائها على المحسوسات. ثمّ إنّ فیها إشكالاً من جهة اُخرى، وهو أنّ تعمیم الحكم من الموارد التی اُجریت علیها التجربة إلى غیرها یحتاج إلى ضمّ مقدمة اُخرى، فما هی تلك المقدّمة؟ وقد ذكر المنطقیّون أن تلك المقدّمة هی أنّ الأمر الدائمیّ أو الأكثریّ لیس اتّفاقیاً وأنّ القسر الدائمیّ أو الأكثریّ محال.ویلاحظ علیه أنّ هذه المقدّمة لیست بدیهیّة، فما یبتنی علیه أولى بعدم البداهة. مضافاً إلى أنّ اختبار أكثر الموارد غیر متیسّر فضلاً عن جمیعها، فكیف یُعلم باندراج موارد التجربة المحدودة فی مفاد هذا الكبرى النظریّة على فرض كونها یقینیّة؟» ایشان در شرح برهان شفا به این نکته اشاره می کنند که: «اینکه مجربّات... از قضایای بدیهی ثانوی شمرده شده‌اند، محل تأمل است، چراکه برخی از آنها یقینی هم نیستند ... چون برخی از کبریاتی که اینگونه قضایا بر آنها استوارند کبریاتی یقینی و عقلی نمی‌باشند مثل قاعده «قسر اکثری» که حداقل مصداق‌یابی و تعیین مجرای آن در عالم خارجْ متعسّر بل متعذّر است.» همچنین در صفحه۲۷۸ بیان می دارند که: « مشهور منطقیان، تجربیات را از جمله بدیهیات می‌شمارند در حالی که دیدیم در تجربه همواره قیاسی مطوی وجود دارد که کبرای آن یک قضیه نظری است و آن این است که اتفاق دائمی و اکثری محال است و حکمی که مبتنی بر یک امر نظری باشد خود نیز نظری خواهد بود و نه بدیهی. پس تجربیات را نمی‌توان از جمله بدیهیات شمرد، هرچند بدیهیات ثانویه باشند. تطبیق کبرای مذکور (اتفاق دائمی و اکثری محال است) بر موارد تجربه فرع این است که ما اکثر موارد را تجربه کنیم، در حالی که چنین چیزی میسور نیست. یعنی ما نمی‌توانیم یقین کنیم که اکثر افراد و موارد یک ماهیت را بررسی کرده‌ایم تا نسبت به موارد اقل دیگر بگوییم اتفاقی و تصادفی نیست.» در ره‌یافت‌ها نیز مطلب به شرح ذیل است: «درباره تجربیات بزرگان حکمت و منطق معتقدند وقتی با تکرار مشاهده مواردی از یک حادثه را دیدیم چنین قیاسی در ما پیدا میشود که فلان پدیده اکثراً به فلان نحو اتفاق میافتد آنگاه نوبت به کبرای قیاسی عقلی میرسد که عبارت است از امر اکثری یا دائمی اتفاقی نیست یا قسر دائمی یا اکثری محال است. هم در صغرای این قیاس و هم در کبرای آن میتوان مناقشه کرد: اشکال صغرای قیاس بالا این است که اگر مثلاً صد مورد آهن را آزمودیم و مشاهده کردیم که همۀ آنها فلان حالت را در فلان شرایط پیدا کردند چگونه می توانیم ادعا کنیم آهن اکثراً يا دائماً این حالت خاص را پیدا میکند؟ آزمودن اکثر موارد یک پدیده در وسع هیچ دانشمندی نیست؛ چه رسد به تمام موارد یک دانشمند هر اندازه هم زمان و امکانات آزمودن در اختیار داشته باشد ممکن است بتواند مثلاً ده هزار آهن را بررسی‌ کند؛ ولی نسبت ده هزار آهن به همۀ آهن های عالم از ابتدای خلقت عالم تا پایان آن نسبت اکثر به تمام موارد است یا نسبت اقل یا اقل اقل به تمام موارد؟ اگر صغرای قیاس احراز نشد چگونه میتوانیم کبرا را بر آن تطبیق دهیم؟ اشکال کبرای قیاس مذکور نیز این است که این مقدمه بدیهی نیست و از همین روست که بزرگان فلسفه و حکمت دربارۀ این قاعده استدلال آورده اند؛یعنی کبرای قیاسی که میخواهد در یقین به تجربیات واسطه شود امری نظری است پس قضیه تجربی به طریق اولی نظری و غیر بدیهی خواهد بود. 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح (ره) @PhilosophyofAyatollahMesbah

🎥 #کلیپ 🔰 نقد تجربه گرایی ✅ بیانات آیت الله مصباح یزدی در کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در تاریخ ۱۳۹۱/۳/۲ 🌐 ihsam.iki.ac.ir 🆔 @ihsam_ir 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح (ره) @PhilosophyofAyatollahMesbah

🎥 #کلیپ 🔰 مبانی نادرست علوم غربی ✅ بیانات آیت الله مصباح یزدی در کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در تاریخ ۱۳۹۱/۳/۲ 🌐 ihsam.iki.ac.ir 🆔 @ihsam_ir 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح (ره) @PhilosophyofAyatollahMesbah

🎥 #کلیپ 🔰 تفاوت انسانی‌شناسی اسلامی و غربی ✅ بیانات آیت‌الله مصباح در پنجمين کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در تاریخ ۱۳۹۸/۰۹/۰۷ 🌐 ihsam.iki.ac.ir 🆔 @ihsam_ir 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح (ره) @PhilosophyofAyatollahMesbah

🎥 #کلیپ 🔰 مبانی ارزش شناختی بیانات حضرت علامه مصباح یزدی در همایش رابطه مدیریت با علوم اسلامی تاریخ: ۱۳۹۲/۱۲/۰۱ 🌐 ihsam.iki.ac.ir 🆔 @ihsam_ir 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح (ره) @PhilosophyofAyatollahMesbah

🎥 #کلیپ 🔰 رابطه باید و هست بیانات حضرت علامه مصباح یزدی در همایش رابطه مدیریت با علوم اسلامی تاریخ: ۱۳۹۲/۱۲/۰۱ 🌐 ihsam.iki.ac.ir 🆔 @ihsam_ir 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح (ره) @PhilosophyofAyatollahMesbah

🎥 #کلیپ 🔰 نقد کلی مبانی علوم از مقدمات اسلامی سازی علوم بیانات آیت الله مصباح یزدی رحمه الله ▫️ کنگره علوم انسانی اسلامی 🗓 تاریخ: ۱۳۹۲/۲/۳۱ 🌐 ihsam.iki.ac.ir 🆔 @ihsam_ir 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح (ره) @PhilosophyofAyatollahMesbah

📚 صوت کرسی علمی و ترویجی روش شناسی علوم انسانی با تکیه بر دیدگاه علامه مصباح یزدی (ره) 🌐 «به زبان انگلیسی» ❇️ سخنران: حجة الاسلام دکتر علی مصباح ✅ ناقد اول: حجة الاسلام دکتر محمدحسین مختاری ✅ ناقد دوم: دکتر یوسف دانشور ✳️ مدیر کرسی: حجة الاسلام دکتر سیداحمد رهنمایی 🆔 @alimesbah_ir 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح (ره) @PhilosophyofAyatollahMesbah

📚 چکیده مقاله روش شناسی علوم انسانی با تکیه بر دیدگاه علامه مصباح یزدی (ره) 🌐 «به زبان انگلیسی» 🆔 @alimesbah_ir 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح (ره) @PhilosophyofAyatollahMesbah

🎥 #کلیپ 🔰 روش و فرایند علوم انسانی اسلامی بیانات آیت الله مصباح یزدی رحمه الله کنگره بین المللی علوم انسانی تاریخ ۱۳۹۱/۲/۳۱ دانلود با کیفیت های مختلف 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح (ره) @PhilosophyofAyatollahMesbah