🔴 قصه‌های قرآنی 🔹در قرآن بیش از ۲۰۰ داستان ذکر شده است. 🔸قرآن؛ کتاب انسان‌سازی است. 🔹هدف اصلی قرآن، هدایت بشر است به‌سوی تکامل، به‌سوی نور، به‌سوی الله (ابراهیم/۱) 🔸هدایتی که در پرتو آن، رحمت همه جانبه مادی و معنوی برای انسان‌ها بدست می‌آید (یونس/۵۷) 🔹حدود ۱/۴ قرآن را داستان تشکیل می‌دهد. قرآن، کتاب قصه و داستان نیست ولی از داستان در خدمت هدف و رشد و تعالی عقل‌ها و جهت دادن به زندگی بشر استفاده می‌کند. 🔸قصه در لغت یعنی پی گرفتن (قصص/۱۱، کهف/۶۴) و منظور از قصه قرآنی، پی گرفتن اخبار گذشتگان است. 🔹البته وقایعی که در گذشته‌های دور رخ داده است در قرآن با تعبیر «انباء» آمده است. (کهف/۱۳، هود/۱۰۰) 🔸در مورد وقایع نزدیک یا آن‌چه باید نزدیک تلقی شود، تعبیر «اخبار» به‌کار رفته است. (محمد/۳۱، زلزال/۴) 🔹ویژگی‌های قصه‌های قرآنی: گزینشی بودن / پراکندگی و تکرار / داشتن پیام / واقعیت‌گرایی / شخصیت‌پردازی 🔸برخی از اهداف قصه‌های قرآنی، عبارت است از: عبرت آموزی (یوسف/۱۱۱) گسترش قدرت تفکر (اعراف/۱۷۶) بیان اخبار غیبی‌ (هود/۴۹) آشنایی با سیره انبیا (بقره/۲۸۵) تثبیت و دلگرمی پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ( فاطر/۴) آشنایی با قوانین و سنت‌های خداوند (احزاب/۶۲) بیان قدرت الاهی (مائده/۱۱۰) ارائه دعوت دینی (انبیاء/۹۲) 🔹از نکات تربیتی قصه‌های قرآنی، می‌توان به این موارد اشاره کرد: خدا محوری / هدایت الاهی / بیداری وجدان‌ / عزت نفس و تکریم شخصیت انسان / توجه دادن به معاد / معرفی الگوی سازنده و ...

💠 تدبّر در قرآن؛ چرا و چگونه؟! 🔸جزوه‌ای از مجمع مدارس دانشجویی قرآن و عترت‌

🔴 تدبّر در قرآن؛ چرا و چگونه؟ / بخش اول 💠 مقدّمه 🔹رسول گرامی اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم، دو یادگار جدا ناشدنی در میان امّتش به یادگار گذاشت و از این دو یادگار به عنوان «ثقلین» یاد کرد. ثقلین در نظر ایشان هرگز از هم جدا نمی‌شوند. ثلقین شامل کتاب خدا، قرآن و نیز اهل‌بیت پیامبر خدا(ص) می‌شوند. اهل بیت شریف رسول خدا(ص)، همواره به قرآن اهتمام داشتند. به همین دلیل شایسته و واجب است که شیعیان ایشان، به عنوان کسانی که می‌خواهند قدم قدم، آنها را همراهی و مشایعت کنند، نسبت به قرآن اهتمام داشته باشند. 🔸قرآن کریم در نزد اهل بیت علیهم السلام، محیط بر همه زندگی است و نه بخشی از آن؛ به همین دلیل جایی از زندگی ایشان را نمی‌یابیم جز اینکه منطبق با قرآن است. اهل بیت(ع) مفسر قرآن هستند، یعنی غرض قرآن و اجزای آن را مطابق این غرض، چنان که هست می‌دانند و تبیین کرده و می‌کنند. و ما به عنوان کسانی که امیدواریم شایستگی شیعه بودن را پیدا کنیم، لازم است همه زندگی خود را با قرآن عجین نماییم. 🔹به همین دلیل ضرورت دارد: اولاً) اُنس و کثرت مراجعه به قرآن داشته باشیم، تا اصلی‌ترین نیازمان که همانا رسیدن به تشیع است را به شکل اجمالی پاسخ بگوییم. ثانیاً) با ارتقاء سطح و رشدمان، نیازهای ارتقاء یافته‌مان را نیز بر قرآن عرضه کنیم تا به شکلی همه جانبه و تفصیلی، از قرآن بهره‌مند شویم. واضح است چنین سطحی از بهره‌مندی، نیازمند دقتی علمی بر روی روش‌هایی است که بتواند در سریع‌ترین شکل ممکن بزرگترین نیازهای انسان‌ها را پاسخ بگوید. به چنین مطالعه و نتایج حاصل از آن، می‌توانیم اطلاق ««تدبر» نماییم. 🔸تدبّر در قرآن به یک معنا، دقت به روابط میان همه اجزای کلام خدا و استفاده از ظرفیت هماهنگ آنها در مقصد هدایت، و از طرف دیگر دقت بر نحوه استفاده اهل بیت(ع) از قرآن است. و این هر دو دقت، امکانی را به انسان می‌دهد که حیاتش را به حیات طیبه نزدیک نماید و همه وجوه زندگیش دلالت بر گرایش نسبت به آخرت داشته باشد. تدبر در قرآن موجب ایجاد ظرفیت برای تحقق حاکمیت حقه جهانی توسط بقیه الله اعظم (عج) و نیز خارج کردن ثقلین از مهجوریت است.

🔴 تدبّر در قرآن؛ چرا و چگونه ؟! / بخش دوم 💠 معنای تدبّر 🔹ساحت تدبّر در قرآن برای انسان چه به لحاظ فردی و چه برای جامعه، ساحتی برای علم و عمل است. زیرا؛ قرآن تعیین‌کننده خط مشی انسان و اجتماع و ارائه دهنده شناخت‌های لازم و بایدها و نبایدها برای اوست. پس ساحت تدبّر در قرآن، ساحت مدیریت و تجلّی تدبیر الهی در حیات بشری است. قرآن مبین؛ عاقبت هستی و انسان است. به همین دلیل تدبّر در قرآن منطبق بر تدبّر هستی و تدبّر در حوزه اعمال انسان است. 🔸بدین ترتیب می‌توان به اختصار با دلایل قطعی بیان کرد، ساحت تدبّر: ▫️ساحت فهم برای عمل است. ▫️عمل برای آخرت و بقا و ماندگاری است. ▫️آوردن قرآن به صحنه زندگی انسان و اجتماع است. ▫️چگونه مطلوب شدن برای خداوند است. ▫️شناخت هستی و هستی‌آفرین و قرب به هستی‌آفرین است. ▫️به رضایت او و خود دست یافتن است. ▫️مدیریت مطلوب و برنامه‌ریزی صحیح در زندگی است. 💠 درجات قرآن خواندن 🔹انسان باید سعی کند قرآن را از خدای تعالی بشنود نه از جانب خودش. انسان هنگام خواندن قرآن، با خواندن آیات مدح صالحین باید سعی کند به آنها نزدیک شود و وقتی آیات عذاب را می‌خواند، خود را در معرض آن بداند. ▫️کمترین مرتبه قرائت قرآن اینست که خود را هنگام قرائت در محضر خدا بداند در این حالت، حالت تضرع و ابتهال به او دست می‌دهد. ▫️دوم اینکه با قلب خود گواهی بدهد که گویی پروردگار او را مخاطب قرار داده است و او را با نعمت‌ها و احسانش مورد خطاب ببیند، در این حال مقامش مقام حيا و تعظیم و فهم است. ▫️سوم اینست که خود را و قرائت خود را نبیند و حتی به نعمت‌هایی که به او داده شده فکر نکند و تنها مستغرق در مشاهده متکلّم شود و البته این مربوط به درجه مقرّبین است. امام جعفر صادق علیه السلام فرمود: «و الله لقد تجلى الله لخلقه فی كلامه و لكن لا یبصرون»؛ سوگند به خدا که خداوند برای خلقش در کلامش تجلی کرده است و لیکن مردم آن را نمی‌بینند.

💠 قطره‌ای از دریا / ۱ 🔸انسان که نیازهایش را بشناسد، قرآن را تنها رفع‌کننده نیاز خود می‌یابد. قرآن به عنوان مهمترین رافع نیاز انسان، عطایی منحصر به فرد برای اوست. هیچ چیز به اندازه قرآن نمی‌تواند نیازی را از انسان برطرف کند. ✅ قَالَ أَبُوعَبدِاللهِ(علیه‌السلام): مَن قَرَأُ القُرآنَ فَهُوَ غَنِيٌّ وَ لَا فَقَرَ بَعدَهُ وَ إِلَّا مَا بِهِ غِنِّى؛ هر که قرآن را بخواند، بی‌نیاز شود و پس از آن نیازی ندارد وگرنه به هیچ بی‌نیازی دست نیابد.

💠 قطره‌ای از دریا / ۲ 🔸انسان اگر بخواهد؛ بهترین برنامه زندگی‌اش را انتخاب کند، قرآن خواندن بهترین برنامه زندگی او خواهد بود. ✅ عَنِ الزُّهْرِيِّ قَالَ قُلْتُ لِعَلِيِّ بنِ الحُسَينِ(علیهما السلام): أَيُّ الْأَعْمَالِ أَفَضَلُ قَالَ الحَالُ المُرْتَحِلُ قُلتُ وَ مَا الحَالَ المُرتَحِلُ قَالَ فَتحُ القُرآنِ وَ خَتَمُهُ كُلَّمَا جَاءَ بِأَوَّلِهِ ارتَحَلَ فِي آخِرِهِ وَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه و آله و سلم مَن أَعطَاهُ اللَّهُ القُرآنَ فَرَأَى أَنَّ رَجُلًا أعطِي أَفضَلَ مِمَّا أُعطِيَ فَقَد صَغَرَ عَظِيماً وَ عَظَمَ صَغِيرًا؛ زهری گوید به حضرت علی بن الحسین علیهما السلام گفتم: کدام عمل بهتر است؟ فرمود: عمل حال مرتحل (در آید و کوچ کند) گفتم: حال مرتحل چیست؟ فرمود: فرد خواندن قرآن را آغاز کند و به انجام رساند و هر زمانی که از اول قرآن شروع کرد تا آخر برساند. سپس فرمود رسول خدا(ص) فرموده‌است: به هر کس خدا قرآن را عطا کرد و او پندارد که خدا به دیگری بهتر از او عطایی داشته است، حتماً بزرگی را كوچک شمرده و کوچکی را بزرگ شمرده است.

💠 قطره‌ای از دریا / ۳ 🔸درجات انسان در دنیا و آخرت به فهم معانی آیات قرآن وابسته است. هر چه انسان به این مفاهیم اُنس بیشتری داشته باشد، از رفعت، شکوه و درجه بیشتری نزد خداوند در دنیا و آخرت برخوردار است. ✅ عَن حَفْصٍ قَالَ سَمِعتُ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ(علیهما السلام) يَقُولُ لِرَجُلٍ أَتُحِبُّ البَقَاءَ فِي الدُّنيا فَقَالَ نَعَم فَقَالَ وَ لِمَ قَالَ لِقِرَاءَةِ قُل هُوَ اللهُ أَحَدٌ فَسَكَتَ عَنْهُ فَقَالَ لَهُ بَعدَ سَاعَةٍ يَا حَفْصُ مَن مَاتَ مِن أُولِيَائِنَا وَ شِيعَتِنَا وَ لَم يُحسِنِ القُرآنَ عُلِّمَ فِي قَبْرِهِ لِيَرفَعَ اللَّهُ بِهِ مِن دَرَجَتِهِ فَإِنَّ دَرَجَاتِ الجَنَّةِ عَلَى قَدرِ آيَاتِ القُرْآنِ يُقَالُ لَهُ اقْرَأْ وَارقَ فَيَقرَ أُثُمَّ يَرقَى قَالَ حَفْصُ فَمَا رَأَيْتُ أَحَداً أَشَدَّ خَوفَا عَلَى نَفْسِهِ مِن مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ(علیهما السلام) وَ لَا أَرجَى النَّاسِ مِنْهُ وَ كَانَت قِرَاءَتُهُ حُزناً فَإِذَا قَرَأَ فَكَأَنَّهُ يُخَاطِبُ إِنسَانَا؛ از حفص گوید: از امام کاظم(ع) شنیدم به مردی می‌فرمود: تو دوست داری در دنیا بمانی؟ در پاسخ گفت: آری، فرمود: برای چه؟ جواب گفت: برای خواندن «قُل هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ»، و امام(ع) چیزی نگفت و پس از ساعتی فرمود: ای حفص! هر که از دوستان و شیعیان ما بمیرد و قرآن را خوب نداند، در قبر به او یاد دهند تا خدا به وسیله آن درجه‌اش را بالا برد، زیرا درجات بهشت به اندازه آیات قرآن است، به او گفته شود بخوان و بالا رو و می‌خواند و بالا می‌رود. حفص گوید: من احدی را ندیدم بر خود بترسد چون موسی بن جعفر علیهما السلام، و احدی را ندیدم از آن حضرت امیدوارتر باشد و قرآن خواندنش با اندوه بود، و چون قرآن می‌خواند، گویا با کسی سخن می‌گفت.

💠 قطره‌ای از دریا / ۴ 🔸قرآن برای کسی که آن را یاد گرفته همراه و معلمی دائمی است و چنین شخصی را به درجات عالی رهنمون می‌سازد شرط این تعلیم و ترفیع، تمسک به مضامین آن است. ✅ عَن يَعْقُوبَ الأَحْمَرِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبدِاللَّهِ(ع) جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنِّي كُنتُ قَرَأْتُ القُرآنَ فَفَلَتَ مِنِّي فَادعُ الله عز وجل أَن يُعَلِّمَنِيهِ قَالَ فَكَأَنَّهُ فَزِعَ لِذَلِكَ فَقَالَ عَلَّمَكَ اللهُ هُوَ وَإِيَّانَا جَمِيعاً قَالَ وَنَحنُ نَحْو مِن عَشَرَةٍ ثُمَّ قَالَ السُّورَةُ تَكُونُ مَعَ الرَّجُلِ قَدِ قَرَأَهَا ثُمَّ تَرَكَهَا فَتَأْتِيهِ يَومَ القِيَامَةِ فِي أَحْسَنِ صُورَةٍ وَتُسَلِّمُ عَلَيهِ فَيَقُولُ مَن أَنتِ فَتَقُولُ أَنَا سُورَةُ كَذَا وَكَذَا فَلَوأَنَّكَ تَمَسَّكَتَ بِي وَأَخَذْتَ بِي لَأَنزَلْتُكَ هَذِهِ الدَّرَجَةَ فَعَلَيكُم بِالقُرآنِ ثُمَّ قَالَ إِنَّ مِنَ النَّاسِ مَن يَقرَأُ القُرآنَ ليُقَالَ فُلَانٌ قَارِئُ وَمِنْهُم مَن يَقرَأُ القُرآنَ لِيَطلُبَ بِهِ الدُّنْيَا وَلَا خَيرَ فِي ذَلِكَ وَ منهم من يقرأ القُرآنَ لِيَنتَفِعَ بِهِ فِي صَلَاتِهِ وَلَيلِهِ وَنَهَارِه . 🔹از یعقوب احمر، گوید به امام صادق(ع) گفتم: قربانت، راستی که من قرآن را یاد گرفتم و از دستم رفت، به درگاه خدا عزوجل دعا کن که آن را به من یاد دهد، گویا مانند اینکه آن حضرت از این گزارش در هراس شد و فرمود: خدا آن را به تو و ماها همه یاد بدهد _ گوید: ما نزديک ده نفر بودیم _ سپس فرمود: سوره‌ای است که همراه مردی بوده، آن را خوانده و سپس واگذارده است و روز قیامت در نیکوترین صورتی بیاید و بر او سلام دهد، او می‌گوید: تو کیستی؟ جواب می‌دهد: من سوره چنان و چنانم و اگر مرا با تمام وجود دریافت کرده بودی و نگاه داشته بودی تو را به این درجه می‌رسانیدم، بر شما باد به ملازمت قرآن. سپس فرمود: برخی مردمند که قرآن را می‌خوانند تا گفته شود: فلانی قرآن‌خوان است و برخی باشند که قرآن می‌خوانند برای به دست آوردن دنیا در اینها خیری نیست و برخی باشند که قرآن می‌خوانند تا در نماز شب و روز خود از آن سود برند.

💠 قطره‌ای از دریا / ۵ 🔸انسان اگر بداند که قرآن روح و جانش را تعالی می‌بخشد، لحظه‌ای دست از آن نمی‌کشد. ✅ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبدِاللَّهِ(ع) إِنَّ عَلَى دَيناً كَثِيراً وَقَد دَخَلَنِي مَا كَانَ القُرآنُ يَتَفَلَّتُ مِنِّي فَقَالَ أَبُو عَبْدِاللَّهِ(ع) - القُرآنَ القُرآنَ إِنَّ الآيَةَ مِنَ القُرْآنِ وَالسُّورَةَ لتجىء يومَ القِيَامَةِ حَتَّى تَصعَدَ أَلفَ دَرَجَةٍ يَعنِي فِي الْجَنَّةِ فَتَقُولُ لَو حَفِظْتَنِي لَبَلَعْتُ بِكَ هَاهُنَا. 🔹از یعقوب احمر، گوید به امام صادق(ع) گفتم: من بدهکاری بسیاری دارم و تا آنجا اندوه و پریشانی به دلم راه یافته که قرآن را از دستم ربوده است و فراموشم کرده، امام صادق(ع) فرمود: قرآن، قرآن، راستی که يک آیه از قرآن و يک سوره از آن روز قیامت می‌آید تا هزار درجه بالا می‌رود یعنی در بهشت و می‌گوید: اگر تو مرا با خود نگهداشته بودی، تو را به این مقام می‌رسانیدم.

💠 قطره‌ای از دریا / ۶ 🔸انسان با قرآن می‌تواند توفیق دست‌یابی به درجاتی از نبوت را داشته باشد. ✅ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله و سلم إِنَّ أَحَقَّ النَّاسِ بِالتَّخَشُعِ فِي السَرِ وَالعَلَانِيَةِ لَحَامِلُ القُرآنِ وَإِنَّ أَحَقَّ النَّاسِ فِي السَرِ وَالعَلَانِيَةِ بِالصَّلَاةِ وَالصَّومِ لَحَامِلُ القُرآبِ ثُمَّ نَادَى بِأَعلَى صَوتِهِ يَا حَامِلَ القُرآنِ تَوَاضَع بِهِ يَرفَعْكَ اللَّهُ وَلَا تَعَزَزْبِهِ فَيُذِلُّكَ اللهُ يَا حَامِلَ القُرآنِ تَزَيَّن بِهِ لِلَّهِ يُزَينَكَ اللهُ بِهِ وَلَا تَزَيَّن بِهِ لِلنَّاسِ فَيَشِينَكَ اللَّهُ بِهِ مَن خَتَمَ القُرآنَ فَكَأَنَّمَا أَدرِجَتِ النُّبُوَّةُ بَينَ جَنبَيهِ وَلَكِنَّهُ لَا يُوحَى إِلَيْهِ وَمَن جَمَعَ القُرْآنَ فَنَوْلُهُ لَا يَجْهَلُ مَعَ مَن يَجَهَلُ عَلَيهِ وَلَا يَعْضَبُ فِيمَن يَعْضَبُ عَلَيْهِ وَ لَا يَحِدُّ فِيمَن يَحِدُّ وَلَكِنَّهُ يَعفُو وَيَصفَحُ وَ يَغْفِرُ وَ يَحلُمُ لِتَعظِيمِ القُرآنِ وَمَن أُوتیِ القُرآنَ فَظَنَّ أَنَّ أَحَداً مِنَ النَّاسِ أُوتِيَ أَفضَلَ مِمَّا أُوتِيَ فَقَد عَظْمَ مَا حَقَّرَ اللَّهُ وَحَقَّرَ مَا عَظَمَ الله. 🔹رسول خدا (ص) فرمود: سزاوارترین مردم به ترس از خدا در نهان و عیان، دارای علم به قرآن (حامل قرآن) آن است و راستی که سزاوارترین مردم در نهان و عیان به نماز خواندن و روزه گرفتن، حامل قرآن است، سپس با صوتی بلند خطاب کرد: ای حامل قرآن! به وسیله آن، تواضع پیشه کن تا خدایت بالا برد و آن را وسیله عزّت‌طلبی و تکبّر مساز که خدا خوارت کند، ای حامل قرآن! خود را با آن برای خدا بیارای تا خدا تو را بیاراید و خود را بدان برای مردم میارای که خدا بدو تو را زشت نماید، هر که قرآن را ختم کند گویا نبوت را در دل خود جای داده است ولی نه به وسیله وحی، و هر که قرآن را جمع کند و آن را درک كند، در برابر کسی که با او نادانی کند، بردبار باشد و در برابر هر که به او خشم کند، شکیبا باشد و خشم نکند و در برابر هر که به او تندی کند، تند نشود ولی بگذرد و چشم پوشد و بیامرزد و بردبار باشد به خاطر تعظیم قرآن و هر که قرآن بدو داده شده است و گمان برد به کسی بهتر او داده شده، هر آینه آنچه را خدا كوچک شمرده، بزرگ دانسته و آنچه را خدا بزرگ دانسته، كوچک شمرده است.

💠 قطره‌ای از دریا / ۷ 🔸کسی که قرآن می‌خواند گویی تمام کتب انبیای گذشته را خوانده است. ✅ عن سعد الإسكاف قال: قال رَسُولُ الله(ص) أعطيتُ السُّورَ الطِوَالَ مَكَانَ التَّوْرَاةِ وَأعطيتُ المئِينَ مَكَانَ الإِنجِيلِ وَأعطيتُ المَثَانِيَ مَكَانَ الزَّبُورِ وَفُضَلتُ بِالمُفَصَّلِ ثَمَانُ وَ سِتُّونَ سُورَةً وَهُوَ مُهَيمِنَّ عَلَى سَائِرِ الكُتُبِ وَالتَّوْرَاةُ لِمُوسَى وَ الإِنجِيلُ لِعِيسَى وَالزَّبُورُ لِدَاوُد . 🔹سعد اسکاف از رسول خدا(ص) حديث كند كه فرمود: به من سوره‌های طولانی داده شده به جای تورات، و سوره‌های صد آیه‌ای داده شد مرا به جای انجیل و سوره‌های مثانی به من داده شد به جای زبور، و سوره‌های مفصل (یعنی آیه کوتاه) را كه شصت و هشت سوره است افزون به من دادند و این قرآن نگهبان و گواه است بر کتابهای دیگر و تورات از موسی(ع) است و انجیل از عیسی(ع) است و زبور از داود(ع) است.