ـــــــــــــــ آیات ولایت ـــــــــــــــــ آیۀ اول: مائده / ۵۵ «إنَّما وَليُّكُمُ #اللهُ و #رَسولُهُ و #الَّذينَ_آمَنوا الَّذينَ يُقيمونَ الصَّلاةَ و يُؤتونَ الزَّكاةَ و هُمْ راكِعُونَ؛ ولیِّ شما؛ تنها خدا و پیامبر اوست و کسانی که ایمان آورده‌اند؛ همان کسانی که نماز بر پای دارند و در حال رکوع زکات می‌دهند.» در مورد این آیه از طریقِ اهل سنت؛ ۲۴ حدیث و از طریق شیعه؛ ۱۹ حدیث نقل شده که در مورد امیرالمؤمنین نازل شده است. به کتاب «غایة المرام» متعلّق به هاشم بن سلیمان بحرانی؛ ج٢، ص٥ مراجعه شود. منابع اهل سنّت: کتابِ تفسیر «الدّر المنثور» متعلّق به جلال الدین سیوطی؛ ج۲، ص۳۹۳. کتاب «شواهد التنزیل» متعلّق به حاکم حسکانی؛ ج۸، ص۱۸۰. کتاب «مناقب إبن مغازلی» متعلّق به ابوالحسن علی بن محمد جُلابی که معروف به إبن مغازلى هست؛ ص۳۱۱. کتاب «تفسیر طبری» متعلّق به محمد بن جریر طبری؛ ج۶، ص۱۶۵. کتاب «تفسیر قُرطُبی» متعلّق به ابوعبداللّه محمد بن احمد انصاری قرطبی؛ ج۹، ص۳۳۱. کتاب «تفسیر کبیر» متعلّق به ثعلبی؛ ص۷۴. کتاب «تفسیر کشّاف» متعلّق به زمخشری؛ ج۱، ص۶۲۴. نمونۀ اول: تفسیر کبیر / ثعلبی مطالب ثعلبی نیشابوری در مورد شأن نزولِ آیۀ شریفه در کتاب «تفسیر کبیر»، صفحۀ ۷۴ نشانگر پرداختن قرآن به ولایتِ امیر المؤمنين است. #سؤال: ثعلبی کیست..؟! #جواب: ثعلبی از مُفَسّرین بزرگ اهل سنت که در تاریخ ۳۳۷ قمری، فوت کرده است. تاریخ نگار اهل سنّت؛ إبن خَلَّكانِ قاضی در کتاب «وفیات» در مورد ثعلبی، اینگونه سخن میگوید: «ثعلبی از سرشناس‌ترین چهره‌های تفسیری زمان خود به شمار میرود که کتابِ "تفسیر کبیر" او در زمان خود بر تمام کُتُبِ تفسیری، فائق آمد.» همچنین عبد الغافر بن اسماعیل در کتاب «سیاق نیشابور» ثعلبی را اینگونه ستایش میکند: «ثعلبی شخصی صحیحُ النَقْل ، مورد اعتماد و مُوَثَّق میباشد». به کتاب «المراجعات» متعلّق به سید عبدالحسین شرف الدین موسوی عاملی؛ ص۱۵۵ مراجعه شود. #ادامه_دارد... ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ @ShahidHoseinpoor

ـــــــــــــــــ آیات ولایت ــــــــــــــــــــ نمونۀ دوم: تفسیر کشّاف / زمخشری مطالب ابوالقاسم زمخشری در مورد #شأن_نزول و #تفسیر آیۀ شریفه در کتاب «تفسیر کشاف» ج۱، ص۶۲۴ نشانگر پرداختن قرآن به ولایتِ امیرالمؤمنین است. #سؤال: زمخشرى كيست..؟! #جواب: ابوالقاسم زمخشری از مفسِّرین نامدارِ اهل سنّت که در سال ۵۳۸ قمری فوت کرده است. زمخشری در مورد تفسیر و شأن نزول آیه این گونه می‌نویسد: «انما نزلت فی علیّ (کرم الله وجهه) حین سأله سائل و هو راكع فى صلاته ، فطرح له خاتمه..! این آیۀ شریفه در حقّ حضرت علی (ع) نازل شده آن زمانی که فقیری طلب کمک کرد و حضرت علی (ع) در حال رکوع، مشغول نماز بود، ایشان در همان‌ حالت، انگشتر خود را به فقیر صدقه داد. فإن قلت: كيف صحَّ أن يكون لِعَلىّ و اللفظ لفظ جماعة..؟! سؤال: اگر گفته شود چگونه ممکن است این آیه فقط در حقّ یک نفر نازل شده باشد، در حالی که از الفاظِ جمع همانند الّذین، آمنوا، یؤتون الزکاة، و هم راکعون در آیه شریفه استفاده شده است..؟! قلت: جىء به على لفظ الجمع و إن كان السبب فيه رجلاً واحداً ليرغب الناس فى مثل فعله ، فينالوا مثل ثوابه. جواب: زمخشری در پاسخ می‌نویسد که این آیه به صورت جمع آمده تا همۀ مؤمنین به امید درک ثواب کاری که حضرت علی (ع) انجام داده است، ترغیب شوند و همت گمارند به انجام دادنش.» خداوند در این آیه از الفاظِ جمع استفاده کرده است. الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ... برخی هم ایراد گرفتند که واژۀ راکعون؛ یعنی رکوع کنندگان که بصورت جمع است یا ضمیر هُمْ براى جمع بکار گرفته می‌شود در حالی که حضرت علی یک نفر است. ازین‌رو، معتقد شدند: «ما نمی‌توانیم به این آیۀ شریفه برای مُدّعایمان، استدلال و استناد کنیم.» جناب زمخشری که خودش از اهل سنّت است، پاسخی به این ایراد داده است. انگیزۀ خداوند از بکارگیری الفاظ جمع این است که مردم هم از حضرت علی (ع) الگو بگیرند و کار ایشان را تکرار کنند. پس، آوردنِ الفاظِ جمع، هیچ ضربه‌ای به اینکه منظور از آیه شریفه وَ هُمْ راکِعون حضرت علی (ع) باشد، نمی‌زند. مرحوم طبرسی از علمای شیعه هم در کتاب تفسیر «مجمع البیان» ج۳، ص۲۱۲ پاسخ دیگری دادند: «ان النکتة فى إطلاق الجمع على أميرالمؤمنين؛ تفخيمه و تعظيمه و ذلك أن أهل اللغة يعبّرون بلفظ الجمع عن الواحد على سبيل التعظيم. سِرّ مطلب در این که آیه به صورت جمع آمده است در حالی که فقط در مورد حضرت علی (ع) نازل شده، این است که؛ اهلِ لُغَت به جهت إکرام و بزرگداشتِ یک شخص، از لفظِ جمع استفاده می‌کنند. پس منظور از جمع آوردنِ الفاظ در آیه شریفه، تعظیم و بزرگداشت امیرالمؤمنین است که هیچ منافاتی با مُدَّعایمان ندارد.» #ادامه_دارد... ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ @ShahidHoseinpoor

منابع شیعه: کتاب «اصول کافی» متعلّق به مرحوم کلینی؛ ج۱، صفحات ۲۸۸ و ۴۲۷ و ۱۸۷ و ۱۴۶. کتاب «امالی صدوق» متعلّق به مرحوم شیخ صدوق؛ ص ۱۸۶. کتاب «تفسیر قمی» متعلّق به علی بن ابراهیم قمی؛ ج۱، ص۱۷۰. کتاب «امالی طوسی» متعلّق به شیخ طوسی؛ ص۵۹. کتاب «اختصاص» متعلّق به شیخ مفید؛ ص۲۷۷. کتاب «تفسیر عیاشی» متعلّق به محمد بن مسعود عیاشی؛ ج۱، ص۱۳۷. کتاب «خصال صدوق» متعلّق به شیخ صدوق؛ ص۵۴۹. کتاب «تفسیر المیزان» متعلّق به علّامه طباطبایی؛ ج۶، ص۲۱و۲۲. نمونۀ اول: المیزان / طباطبایی مطالب علّامه طباطبائی در مورد #شأن_نزول آیه در کتاب تفسیری «المیزان» ج۶، ص۲۱ - ۲۲ نشانگر پرداختن قرآن به ولایتِ امیرالمؤمنین است. #سؤال: علامه طباطبائی کیست..؟! #جواب: سیّد محمد حسین طباطبائی معروف به «علّامه طباطبائی» از بزرگان شیعه هست که در سال ۱۴۰۲ قمری، فوت کرده است. ایشان شاگرد مرحوم «آشیخ محمد حسین اصفهانی» است. مرحوم شهید مطهری، مصباح یزدی، شهید بهشتی و دیگر بزرگان ، از شاگردانِ علامه طباطبائی هستند. مرحوم علّامه ؛ در مورد شأن نزول آیه، روایتی از «شیخ صدوق» نقل میکند: مرحوم شیخ صدوق از أبى الجارود و ایشان از امام باقر (ع) در مورد آیه شریفه ۵۵ از سوره مائده، روایتی نقل میکند که فرمود: «طایفه‌ای از یهود، مسلمان شدند مانند عبدالله بن سلام، أمد، ثعلبه و... اینها همگی خدمت رسول خدا رفتند و عرض کردند: «یا نبیّ الله..! حضرت موسی (ع) وصیّت کرد به یوشع بن نون و او را جانشین خود قرار داد، حالا وصیّ شما کیست..؟! یا رسول الله بعد از شما، ولیّ و سرپرست ما کیست..؟!» در پاسخ ، این آیه نازل شد: «إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ». رسول خدا فرمود: «برخیزید!..» آنها برخاستند و به مسجد آمدند، مردی فقیر از مسجد به طرف پیامبر (ص) و همراهانش، می‌آمد. حضرت فرمود: «اِیْ مرد..! آیا کسی به تو چیزی داده..؟!» آن مرد گفت: «آری..! این انگشتر را یک نفر، همین الآن به من داده است..!» حضرت پرسید: «چه کسی انگشتر را داده..؟!» گفت: «آن مردی که مشغول نماز است..!» حضرت پرسید: «در چه حالی به تو داد..؟!» گفت: «در حال رکوع..!» در این لحظه؛ حضرت تکبیر گفت و اهل مسجد هم تکبیر گفتند، حضرت رو به همراهانش کرد و فرمود: «پس حضرت علی (ع) ولیّ شماست..!» آنان نیز گفتند: «ما به خدا و به نبوّتِ حضرت محمد (ص) و ولایتِ حضرت علی (ع)  راضی و خوشنودیم..!» آنگاه آیه ۵۶ سوره مبارکه مائده نازل شد: «وَ مَن يَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسولَهُ وَالَّذينَ آمَنوا فَإِنَّ حِزبَ اللَّهِ هُمُ الغالِبونَ» هر کس خدا و پیامبرش و کسانی که ایمان آورده‌اند را به سرپرستی خویش برگزینند، او از حزبِ راستینِ خدا محسوب میشود و به یقین حزب خدا، همان پیروزمندانند. #ادامه_دارد... ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ @ShahidHoseinpoor

ـــــــــــــــــ آیات ولایت ــــــــــــــــــــ نمونۀ دوم: اصول کافی / کلینی مطالب مرحوم کلینی در مورد #شأن_نزول آیه در کتاب شریف «اصول کافی» ج۱ ، ص۲۸۸ نشانۀ پرداختن قرآن به ولایتِ امیرالمؤمنین است. #سؤال: مرحوم کلینی کیست..؟! #جواب: محمد بن یعقوب کُلینی معروف به «ثقةالاسلام» از مُحدّثانِ معروفِ شیعه که در سال  ۳۲۹ قمری، فوت کرده است. مرحوم کلینی ؛ در مورد شأن نزول آیۀ ۵۵ سوره مائده، یک روایت از امام محمد باقر (ع) نقل میکند: قالَ حَدَّثَنِي جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَلَيْهِمُ اَلسَّلاَمُ: فِي قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ «يَعْرِفُونَ نِعْمَتَ اَللّٰهِ ثُمَّ يُنْكِرُونَهٰا» قَالَ لَمَّا نَزَلَتْ «إِنَّمٰا وَلِيُّكُمُ اَللّٰهُ وَ رَسُولُهُ وَ اَلَّذِينَ آمَنُوا اَلَّذِينَ يُقِيمُونَ اَلصَّلاٰةَ وَ يُؤْتُونَ اَلزَّكٰاةَ وَ هُمْ رٰاكِعُونَ» اِجْتَمَعَ نَفَرٌ مِنْ أَصْحَابِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِي مَسْجِدِ اَلْمَدِينَةِ فَقَالَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ: «مَا تَقُولُونَ فِي هَذِهِ اَلْآيَةِ..؟!» امام باقر (ع) فرمود: پدرم به نقل از جدّش؛ علیّ بن ابی طالب (ع) در شأن نزول آیۀ «يَعْرِفُونَ نِعْمَتَ اَللّٰهِ ثُمَّ يُنْكِرُونَهٰا» نعمتِ خدا را شناخته و سپس آن را انکار میکنند. چنین فرمود: زمانی که آیه ولایت «إِنَّمٰا وَلِيُّكُمُ اَللّٰهُ وَ رَسُولُهُ وَ اَلَّذِينَ آمَنُوا اَلَّذِينَ يُقِيمُونَ اَلصَّلاٰةَ وَ يُؤْتُونَ اَلزَّكٰاةَ وَ هُمْ رٰاكِعُونَ» نازل شد، عّده‌ای از یارانِ پیامبر (ص) در مسجد مدینه جمع شده و با همدیگر چنین گفتند: «نظر شما در مورد این آیه چیست..؟!» فَقَالَ بَعْضُهُمْ: «إِنْ كَفَرْنَا بِهَذِهِ اَلْآيَةِ نَكْفُرُ بِسَائِرِهَا وَ إِنْ آمَنَّا فَإِنَّ هَذَا ذُلٌّ حِينَ يُسَلِّطُ عَلَيْنَا اِبْنَ أَبِي طَالِبٍ» فَقَالُوا قَدْ عَلِمْنَا أَنَّ مُحَمَّداً صَادِقٌ فِيمَا يَقُولُ وَ لَكِنَّا نَتَوَلاَّهُ وَ لاَ نُطِيعُ عَلِيّاً فِيمَا أَمَرَنَا قَالَ فَنَزَلَتْ هَذِهِ اَلْآيَةُ «يَعْرِفُونَ نِعْمَتَ اَللّٰهِ ثُمَّ يُنْكِرُونَهٰا» يَعْرِفُونَ يَعْنِي وَلاَيَةَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ «وَ أَكْثَرُهُمُ اَلْكٰافِرُونَ» بِالْوَلاَية. عدّه‌ای از آنها گفتند: «این آیه قابل انکار نیست..! زیرا نمی‌شود به این آیه کُفر ورزید، چون کُفر و ردِّ یک آیه، مساوی با ردِّ تمام قرآن است و اگر هم بخواهیم به این آیه ایمان بیاوریم، خُب این برای ما ذلّت است. چرا که این آیه به صراحت، حضرت علی (ع) را بر ما مسلّط میکند. چون حضرت علی (ع) را همانند خدا و رسول به عنوانِ ولیّ، معرفی کرده است..!» پس از مشورت با هم به این نتیجه رسیدند که ما میدانیم گفته‌های پیامبر (ص) از خداست، پس ولایتش را که در این آیه ذکر گردیده میپذیریم، اما ولایت حضرت علی (ع) را نپذیرفته و او را معصیت میکنیم. @ShahidHoseinpoor

ـــــــــــــــــ آیات ولایت ــــــــــــــــــــ برداشت: بعد از طرح منابع اهل سنت و شیعه در مورد «شأن نزول» آیۀ شریفه، سُراغ برداشت‌ نهائی می‌رویم. برداشت اول: این آیه، به صراحت تمام دلالت بر این دارد که ولایت و سرپرستی جامعۀ اسلامی، فقط با خدا، رسول و کسی است که در حال رکوع، صدقه داده است. و به نَقل از تاریخ شیعه و سنی کسی جز حضرت علی (ع) صدقه نداده است. چرا که شیخ طوسی در کتاب «امالی طوسی» ص۵۴۹ در ضمن حدیثی از امام علی (ع) همین سخنان را به اثبات رسانیده است.‌ امیرالمؤمنین؛ خطاب به عثمان، زبیر و سعد بن ابی وقاص چنین فرمودند: «هل فيكم أحد آتى الزكاة و هو راكع غيرى، فنزلت فيه ؛ إِنَّمٰا وَلِيُّكُمُ اَللّٰهُ وَ رَسُولُهُ وَ اَلَّذِينَ آمَنُوا اَلَّذِينَ يُقِيمُونَ اَلصَّلاٰةَ وَ يُؤْتُونَ اَلزَّكٰاةَ وَ هُمْ رٰاكِعُونَ..؟! قالوا: لا..!» آیا به غیر از من کسی را سراغ دارید که در حال رکوع صدقه داده باشد و آیه إِنَّمٰا وَلِيُّكُمُ اَللّٰهُ وَ رَسُولُهُ وَ اَلَّذِينَ آمَنُوا اَلَّذِينَ يُقِيمُونَ اَلصَّلاٰةَ وَ يُؤْتُونَ اَلزَّكٰاةَ وَ هُمْ رٰاكِعُونَ در حق او نازل شده باشد..؟! همه گفتند: «خیر..!». برداشت دوم: با توجه به اینکه ولایت امیرالمؤمنین در این آیه در ردیف ولایت خدا و رسول قرار گرفته است حتّى بدون اینکه کوچکترین قیدی برای او ذکر شود، خُب بسیار بی‌انصافی است که ولایت حضرت را به غیر از ولایت خدا و رسول معرفی کنیم. پس همانطوری که؛ ولایت خدا و رسول به معنای اولویت و مقدم بودن ایشان در تصرف در جان‌ها و مال‌ها و امورات زندگی مردم است، خُب ولایت و سرپرستی حضرت علی (ع) نیز، از همین قرار است. در حدیثی از امام صادق میخوانیم: «عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ: فِي قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «إِنَّمٰا وَلِيُّكُمُ اَللّٰهُ وَ رَسُولُهُ وَ اَلَّذِينَ آمَنُوا» قَالَ: إِنَّمَا يَعْنِي؛ أَوْلَى بِكُمْ ؛ أَيْ أَحَقُّ بِكُمْ وَ بِأُمُورِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ وَ أَمْوَالِكُمُ ، «اَللّٰهُ وَ رَسُولُهُ وَ اَلَّذِينَ آمَنُوا» يَعْنِي عَلِيّاً وَ أَوْلاَدَهُ اَلْأَئِمَّةَ عَلَيهِمُ السَّلاَمُ إِلَى يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ...» مُراد خداوند از آیه شریفه «إِنَّمٰا وَلِيُّكُمُ اَللّٰهُ وَ رَسُولُهُ وَ اَلَّذِينَ آمَنُوا...» این است که؛ همانا خداوند، اولی و مقدم هست به شما؛ یعنی چه کسی سزاوارتر است نسبت به امورات و جان‌ها و اموال شما، از خدا و رسول و کسانی که ایمان آورده‌..؟! که مُراد؛ حضرت علی (ع) و أولادِ معصوم و أئمه هدی (عليهم السلام) هستند. #سؤال: آیا ولیّ به معنای دوست میباشد..؟! یعنی؛ چنین بگوییم: «همانا دوست شما کسانی است که در حال رکوع زکات می‌دهند..؟!» #جواب: خیر..! زیرا کلمه «إنّما» که در اول آیه ذکر شده است، دلالت بر «انحصار» می‌کند که طبق سخن شما بایستی ترجمه آیه شریفه چنین شود: «دوست شما؛ تنها کسانی هستند که در حال رکوع زکات میدهند» در حالی که پُر واضح است بسیار بی‌معناست که محبّت و دوستی را منحصر در این بخش خاصّی از مؤمنین کرده و از مابقی مؤمنین؛ دوستی و محبت به دیگران را سلب و نفى کنیم. بلکه هر مؤمنی ممکن است دوستدارِ مؤمن دیگر باشد؛ چه در حال رکوع صدقه بدهد یا ندهد. #ادامه_دارد... ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ @ShahidHoseinpoor