#گزیده_نڪات_تفسیرے #صفحه_527 ❇️#ظن و #گمان هرگز كسی را به #حق نمی‌رساند 💠وَ ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَ إِنَّ الظَّنَّ لا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئاً 🌱آنان به این (پندار باطل)، هیچ علم و دانشی در دست ندارند. آنان فقط از گمان پیروی می‌کنند؛ (حال آن‌که) گمان به هیچ وجه (انسان را) از حقیقت بی‌نیاز نمی‌کند. نجم - ۲۸ 🔹انسان متعهد و معتقد هرگز سخنی را بدون علم و آگاهی نمی‌گويد، و نسبتی را به كسی بی دليل نمی‌دهد، تكيه بر گمان و پندار كار شيطان و انسانهای‌ شيطان صفت است، و قبول خرافات و موهومات نشانه انحراف و بی عقلی است. ‏روشن است واژه" ظن" (گمان) دو معنی متفاوت دارد: گاه به معنی گمانهای بی پايه است كه طبق تعبيرات آيات قبل همرديف" هوای نفس و اوهام و خرافات" است، منظور از اين كلمه در آيات مورد بحث همين معنی است. 🔹‏معنی ديگر: گمانهايی است كه معقول و موجه است و غالبا مطابق واقع و مبنای كار عقلا در زندگی روزمره می‌باشد، مانند شهادت شهود در محكمه و دادگاه، يا" قول اهل خبره" و يا" ظواهر الفاظ" و امثال آن كه اگر اينگونه گمانها را از زندگی بشر برداريم و تنها تكيه بر يقين قطعی كنيم نظام زندگی به كلی متلاشی می‌شود. 🔹‏بدون شك اين قسم از ظن داخل در اين آيات نيست، و شواهد فراوانی در خود اين آيات بر اين معنی وجود دارد، و به تعبير ديگر قسم دوم در حقيقت يك نوع علم عرفی است نه گمان، بنا بر اين كسانی كه با اين آيه (إِنَّ الظَّنَّ لا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئاً) و مانند آن برای نفی حجيت" ظن" به طور كلی استدلال كرده‌اند قابل قبول نيست. 👈‏اين نكته نيز قابل توجه است كه" ظن" در اصطلاح فقها و اصوليين به معنی اعتقاد راجح است (اعتقادی كه يك طرف احتمال در نظر انسان ترجيح داشته باشد) ولی در لغت مفهوم گسترده‌ای دارد كه حتی به" وهم" و احتمالات ضعيف نيز گفته می‌شود، و ظن بت پرستان از همين قبيل بود، خرافه‌ای به صورت يك احتمال ضعيف در مغزشان ظاهر می‌شد، سپس هوای نفس به فعاليت برمی‌خاست و آن را تزيين می‌كرد، و احتمال ديگر را كه در مقابل آن قرار داشت و قويتر بود به دست فراموشی می‌سپرد و تدريجا به صورت يك اعتقاد راسخ درمی‌آمد، در حالی كه هيچ پايه‌ای نداشت. 📚تفسیر نمونه ༻🍃‌🌸🍃༺