🔰 مراسم افتتاح سلسله‌جلسات گفتاورد 🗓 چهارشنبه ۲۷ دی‌ماه 📍 مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، حسینیه شهید سلیمانی 🎙 حجة الاسلام و المسلمین الهی خراسانی 📝 روش نقد 🏷 #خلاصه_سخنرانی 🔸 به‌قرینۀ آیات قبل از آیه «فبشّر عباد الذین یستمعون القول فیتبعون أحسنه» و دیگر آیات، مراد از این آیه، تشویق به «سخن‌گردی» و «دانستن هر چیز» نیست. 🔸 در عصر انفجار اطلاعات، با توجه به «ضرورت اولویت‌بندی» و «تأثیرات دانسته‌های نادرست بر نگرش انسان»، نباید به‌دنبال هر سخنی رفت. 🔸 «احسن القول» عبارت است از: «دعوت به خدا، عمل صالح و عبودیت». 🔸 پیش‌نیاز اتّباع احسن، «قدرت تشخیص احسن» یا همان «مهارت نقد» است. 🔸 ثمرات بهره‌مندی از مهارت نقد: ▪️ تشخیص احسن در بین کلمات حسن ▪️ تشخیص حق در بین کلمات اهل باطل ▪️ تشخیص باطل در بین کلمات اهل حق 🔸 مهارت نقد یعنی: دانستن «روش نقد» و به‌کاربستن آن. 🔸 در جهان امروز که انبوه اطلاعات غلط فوران دارد، یادگیری «مهارت نقد» برای طلاب یک ضرورت است. 🔸 یکی از مهم‌ترین آسیب‌های جامعۀ ما «تعارض و تنازع فکری» است که می‌تواند از «کتاب‌ها» به «کف خیابان» کشیده شود. از همین رو دشمن دائما این آسیب را رصد کرده و آن را تشدید می‌کند. 🔸 برای دشمن، دعوا بر سر حجاب، از پیروزی بی‌حجابی مهم‌تر است. 🔸 «مهارت نقد» و «گفتگو» می‌تواند جلوی «انسداد مفاهمه» و تبدیل «تنازع فکری» به «صف‌آرائی اجتماعی» را بگیرد. 🔸 «نقد» یعنی: دیدن «محاسن» و «معایب» در کنار یکدیگر، به‌منظور «ارزیابی کیفیت». بر همین اساس آن‌چه عموما به‌اسم نقد انجام می‌شود، نقد نیست؛ بلکه «تعییب» و «تعییر» است. 🔸 روش نقد یعنی: مسیرها، نیازمندی‌ها، اَشکال و فرایندهای تشخیص کیفیت. 🔸 نیازمندی‌های نقد: ▪️ تشخیص گونۀ نقد ▪️ تعیین هدف نقد ▪️ محدودسازی محورهای نقد ▪️ آزادگی و انصاف ناقد ▪️ اشراف علمی و دقت ناقد ▪️ شناخت معیارهای ارزیابی ▪️ تعیین شاخص‌های سنجش ▪️ توجه به شاخص استاندارد ▪️ رعایت اخلاق نقد ▪️ آزادی نقد و امنیت ناقد ▪️ توجه به تأثیر و فائده نقد 🔸 معیارهای نقد: ▪️ عقلانیت متفاهم ▪️ اصالت و استناد دینی ▪️ کارایی و اثربخشی 🔸 اشکال مختلف نقد در تراث علمی ما: ▪️ اجابات و ردود ▪️ مناظرات ▪️ محاکمات ▪️ مقارنات ▪️ موازنات ▪️ تعلیقات ▪️ حوارات 🔸 مسیرهای نقد: ▪️ نقد معیارها ▪️ نقد سازه‌ها ▪️ نقد دستاوردها 🔸 در گفتگوها و گفتاوردهای علمی، طرفین می‌توانند بدون تعریض به یکدیگر، دیدگاه‌های خود را مطرح کرده و زمینه لازم برای نقد مطالب توسط ناظران را فراهم آورند. 🆔 @TawhidSchool_ir

🔰 مراسم افتتاح سلسله‌جلسات گفتاورد 🗓 چهارشنبه ۲۷ دی‌ماه 📍 مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، حسینیه شهید سلیمانی 🎙 حجة الاسلام و المسلمین زمانی‌فرد 📝 اخلاق نقد 🏷 #خلاصه_سخنرانی 🔸 در نگرش دینی، «اخلاق» دارای گسترۀ بسیار وسیعی است؛ و بر همین اساس می‌توان گفت: «تدین» یعنی «اخلاق‌مداری». 🔸 در عرصه‌هایی که به‌طور طبیعی زمینه و بستر بداخلاقی مهیاست ـ مثل عرصۀ نقد ـ توجه به اخلاق از اهمیت، ضرورت و اولویت بیشتری برخوردار است. 🔸 قرآن کریم در موعظه، از حسنه‌بودن سخن می‌گوید؛ اما در جدال، بر احسن‌بودن تأکید دارد؛ زیرا جدال، بستر درگیری است و از همین رو به رعایت اخلاق، نیاز بیشتری دارد. 🔸 «نقد بدون اخلاق»، یا همان «مراء»، به‌جای «سازندگی»، «سوزندگی» خواهد داشت. 🔸 توصیه شارع: به‌محض تبدیل گفتگو به مراء، آن را قطع کنید! 🔸 ضمانت قصر بهشتی توسط رسول خدا صلی الله علیه و آله برای کسی که در عین محق‌بودن مراء را ترک کند ... 🔸 بداخلاقی در نقد، انسان را به هم می‌ریزد و از فضای عبودیت دور می‌کند. 🔸 اخلاق نقد را می‌توان به دو بخش «بایدها» و «نبایدها» تقسیم کرد. 🔸 بایدهای نقد: ▪️ حق‌مداری ناقد و منتقَد ▪️ رعایت عدالت و شجاعت در پذیرش اشتباه ▪️ صادق‌بودن و خودداری از تحریف و تقطیع ▪️ لینت در نقد و حفظ ادب و احترام 🔸 نبایدهای نقد: ▪️ استکبار و غرور علمی ▪️ انگیزه‌خوانی ▪️ نقد گوینده، به‌جای نقد گفتار ▪️ نقل ناقص و بی‌رمق سخن مخالف 🔸 نمونه‌هایی از اخلاق نقد در گفتار و رفتار مرحوم شرف‌الدین، آخوند خراسانی، مرحوم آیة الله حائری یزدی، علامه طباطبائی و علامه طهرانی ... 🔸 رعایت اخلاق نقد، به نقد جذابیت می‌دهد، فضای نقد را دلنشین می‌کند و به گسترش تفاهم و دوستی منجر می‌شود. 🆔 @TawhidSchool_ir

🔰 اختتامیۀ اولین دورۀ رویداد بصائر ▪️ با موضوع نظریۀ مقاومت از نگاه رهبر معظم انقلاب 🎙 استاد حسن رحیم‌پور ازغدی 🗓 پنج‌شنبه ۱۳ دی 📍 مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، حسینیه شهید سلیمانی 🏷 #خلاصه_سخنرانی ▪️ اندیشۀ «رهبر انقلاب» در باب «مقاومت»، پیوند عمیقی با نام «شهید سلیمانی» دارد. او قلۀ این تفکر در دورۀ ماست. البته آن‌چه در درجۀ اول است، «مکتب سلیمانی» است، نه شخص او. ▪️ شخصیت شهید سلیمانی دارای ابعاد مختلفی است: بعد نظامی و جهادی، بعد فکری، بعد معنوی و بعد سیاسی. ▪️ شهید سلیمانی از جهت نظامی دارای نبوغ بود؛ به‌گونه‌ای‌که حتی دشمن را به تمجید وامی‌داشت. او فرماندۀ گمنام مجاهدان بدون‌مرز جنبش جهانی مقاومت به‌نفع مستضعفان بود که توانست در یک جنگ جهانی، عراق و سوریه را از شر تکفیری‌ها نجات دهد. ▪️ شهید سلیمانی غیر از آن‌که یک «نظامی مجاهد» بود، هم «متفکر» بود و هم «متأله». او با عمل به قرآن و مجاهدت در راه خدا، عرفان حقیقی را در عمل متجلی ساخت. ▪️ شهید سلیمانی هرچند جناحی نبود، اما همیشه در مسیر درست حرکت می‌کرد. او در اوائل دولت اصلاحات، مقابل کسانی‌که به اسم نواندیشی و روشنفکری دینی، تیشه به ریشۀ «اسلام» و «انقلاب» می‌زدند موضع گرفت و معتقد بود که ایستادن مقابل آن‌ها وظیفۀ ذاتی اوست. ▪️ به اعتقاد شهید سلیمانی، جنگ واقعی در عرصۀ «افکار عمومی» است. او بر ضرورت ارتباط علمی و فرهنگی با نخبگان جهان اسلام و آحاد مسلمانان در کشورهای مختلف تأکید داشت و معتقد بود که «حوزه و دانشگاه» باید در این عرصه تلاش بیشتری داشته باشند. ▪️ بر همین اساس باید نسبت به مسئلۀ «وحدت اسلامی و تقریب بین مذاهب مختلف» اهتمام ویژه‌ای داشته و فراموش نکنیم که یکی از لازمه‌های دستیابی به «تمدن نوین اسلامی»، شناخت درست اهل‌سنت است؛ چراکه اکثریت جهان اسلام را آن‌ها تشکیل می‌دهند. نباید صرفا به‌دنبال مناظره با مذاهب دیگر بود؛ بلکه طبق منطق قرآن، باید بر مشترکات تکیه کرد و به رده‌بندی اختلافات نیز توجه داشت. ▪️ «شهید سید حسن نصرالله» هم در عین «مجاهدت»، اهل «تفکر» بود. او الگوی فضیلت اخلاقی، مظهر تکامل معنوی و تجسم تواضع اجتماعی است. ▪️ طلبه‌ای که آثار «شهید مطهری» و «آیة الله مصباح یزدی» را نخواند، در دنیای امروز کاری از دستش ساخته نیست. اهمیت آثار این‌ها برای طلاب، به اندازۀ اهمیت کتاب‌های درسی حوزوی است؛ زیرا این آثار، نقطۀ اتصال درس‌های حوزه با واقعیت‌های اجتماعی هستند. ▪️ به‌طور کلی شخصیت‌هایی مثل «امام خمینی»، «علامۀ طباطبائی» و حلقۀ شاگردان مشترک آن‌ها بودند که از حدود دهۀ سی به بعد، اسلام را از سرداب تاریخ خارج کرده و از حاشیۀ دنیا به متن آن وارد ساختند. تا قبل از این نسل، ما در فضای علمی جامعۀ ایران، تقریبا کتاب دینی روان و روزآمدی نداشتیم. ▪️ شهید مطهری و آیة الله مصباح، به‌خاطر برخورداری از چند ویژگی مهم، الگوهای خوبی برای طلاب حوزه‌های علمیه هستند: فضل حوزوی، تقوا و دیانت، شناخت مکاتب مختلف، اطلاع از تهدیدها، اندیشه‌ورزی، خوش‌قلم‌بودن، اخلاق علمی و خودداری از توهین و تکفیر. ▪️ تلاش برای شنیدن و شناخت نظرات مختلف، در کنار برخورداری از «انصاف علمی»، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های عالمان متقدم شیعه، مثل شیخ مفید و شهیدین بوده که بزرگانی مثل علامه طباطبائی، استاد مطهری و آیة الله مصباح نیز آن را دارا بودند. ▪️ آیة الله مصباح یزدی کاملا به‌روز بود، ذهن فوق‌العاده منسجمی داشت، کتاب‌خوان بود، سعۀ صدر داشت، بسیار منطقی، متواضع و مؤدب بود، اطلاعات وسیع و به‌هم‌پیوسته‌ای داشت و اهل نقطه‌زنی علمی بود. او نشان داد که ارزش‌های دینی، استدلالی‌اند و «عقل» بزرگ‌ترین یاور «آموزه‌های اسلامی» است. ▪️ آیة الله مصباح یزدی قهرمان اسلام استدلالی، تبدیل محتوای موجود در منابع دینی به پاسخ‌های قابل‌فهم برای سؤالات روز و تبیین پیچیده‌ترین مسائل فلسفی با زبانی ساده ـ و نه سطحی ـ بود. او حرف تازه داشت، یک‌تنه به اندازۀ کل حوزه‌های علمیه کار کرد و به تعبیر رهبر انقلاب «استاد فکر» بود. ▪️ ما در کنار اقیانوس، داریم از تشنگی می‌میریم و اگر هم آبی از این اقیانوس برمی‌داریم با ظرفی برمی‌داریم که مطلوب مخاطب نیست. خیلی‌های هستند که دروس حوزوی را خوب خوانده‌اند و محفوظات خوبی دارند، اما نمی‌توانند بین آن‌ها و مسئله‌های روز جامعه ارتباط برقرار کنند. ▪️ البته ما در مقایسه با گذشتۀ خود و وضعیت موجود دیگران، عقب نیستیم؛ اما در مقایسه با دشمن، عقب‌افتادگی و کم‌کاری زیادی داریم. ▪️ ارزش «روحانی خوب» از هر نیروی دیگری بالاتر است؛ همچنان‌که خطر «روحانی بد» هم از هرکس دیگری بیشتر است. برای رسیدن به رتبۀ خوبانی مثل امام، علامۀ طباطبائی، شهید مطهری و آیة الله مصباح یزدی، علاوه بر «فضل علمی»، باید «ایمان» و «اخلاص» داشت. 🆔 @TawhidSchool_ir

🔰 نشست علمی «موسیقی در ترازوی فقه تمدنی» ▪️ با موضوع بازخوانی ادلۀ فقهی جواز استعمال آلات موسیقی 🗓 سه‌شنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ 📍 مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، حسینیه شهید سلیمانی 🏷 #خلاصه_سخنرانی 🎙 حجة الاسلام و المسلمین فلاحتی: ▪️ اسلام، نه دینی شکل‌گرا یا محدود به مصادیق خاص، بلکه دینی جهانی و ناظر به غایات کلی هدایت بشر است. به عبارت دیگر، اسلام، با ابزار خاصی دعوا ندارد؛ بلکه با کارکردهای فسادانگیز ابزارها مخالف است. ▪️ ادله حرمت موسیقی، غالباً دارای عناوین مشیره و حیثیت‌های تقییدیه‌ای مانند لهو، باطل، زور، نفاق‌آور بودن یا بی‌حیا کردن بوده و به همین دلیل، بر حرمت فی‌الجمله دلالت دارند. ▪️ بحث ثابتات و متغیرات شریعت، بحث کاملا جدیدی است که توجه به آن، کیفیت استنباط از ادله را تغییر می‌دهد. حکم موسیقی نیز یکی از اجزاء متغیر شریعت است که می‌تواند با تغییر شرایط، تغییر کند. ▪️ قرآن نام دو آلت موسیقی، یعنی ناقور و سور را برده است. به‌علاوه آن‌که بر خلاف خمر و میسر، به‌صراحت موسیقی را تحریم نکرده و بر مفاهیمی مانند «زور» و «لهو» تمرکز کرده است که نشان می‌دهد ملاک حرمت، کارکرد ابزار است، نه ذات آن. ▪️ روایات باب موسیقی، برخلاف روایات باب غنا، غالباً دارای ضعف سندی هستند. ▪️ در روایات متعددی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به دف‌زدن در مراسم عروسی، ختنه و اعیاد امر کرده‌اند. این روایات نشان‌دهنده جواز مشروط موسیقی و ملاک‌محور بودن حکم اسلام در این زمینه‌اند. ▪️ رهبر معظم انقلاب از هیچ روایتی حرمت مطلق استفاده از آلات موسیقی را برداشت نکرده و قائل به حلیت مشروط آن هستند. ایشان در مواردی موسیقی را سوق‌دهنده به معنویت و مقرب الی الله دانسته‌اند. رهبر انقلاب حتی کلام شیخ انصاری را هم بر عدم حرمت مطلق حمل کرده و با تأکید بر نیاز جامعه به موسیقی، صرفا تعلیم و تعلم همراه با شیوع و انتشار گسترده را مصداق ترویج موسیقی می‌دانند. ▪️ با نص‌گرایی، عقل‌گریزی، بی‌توجهی به ملاکات احکام، عدم لحاظ اقتضائات زمان و مکان، تمرکز بر مذمت‌ها، در پیش گرفتن رویکرد سلبی و نادیده‌گرفتن نقش هنر در زندگی، نمی‌توان به نیازهای جامعه پاسخ داده و تمدن‌سازی کرد. 🎙 حجة الاسلام و المسلمین وکیلی: ▪️ بحث باید از ادله شرعی آغاز شود و سپس به مباحث تمدنی برسد. به‌علاوه این‌که احکام شریعت باید مستند به منابع دینی باشند، نه ذوقیات شخصی یا نیازهای فرضی. ▪️ نباید بین آثار تکوینی موسیقی و اعتبار قانونی شارع برای آن خلط کرد. قوانین شرعی، تابع مصالح نوعیه قابل استیفاء هستند. به‌علاوه این‌که کشف ملاکات احکام، با لحاظ پیچیدگی‌هایی مثل عوارض اجتماعی بلندمدت، عمدتاً از طریق عقل مستقل ممکن نبوده و نیازمند مراجعه به نصوص شرعی است. ▪️ آمدن نام آلات موسیقی در قرآن، آن هم در وصف قیامت، فاقد هرگونه دلالت فقهی است. همچنان‌که عدم ذکر صریح حرمت موسیقی در قرآن نیز دلالتی بر حلیت آن ندارد. ▪️ هرچند بسیاری از روایات باب موسیقی ضعف سندی دارند، اما بالاخره روایات صحیح‌السند و صحیح‌الدلاله‌ای هستند که می‌توان از آن‌ها حرمت مطلق استعمال آلات موسیقی را استفاده کرد. ▪️ اجماع علمای امامیه، تا پیش از پنج‌دهه اخیر، بر حرمت استعمال آلات موسیقی بوده و این حرمت در فقه ما ارسال مسلّم می‌شده است. ▪️ روایات دال بر جواز دف‌زدن، ضعیف‌السند بوده و حتی یک سند متصل معتبر ندارند. به‌علاوه آن‌که مفاد این روایات، اخص از مدعا، یعنی جواز استعمال مطلق آلات موسیقی در مقیاس وسیع است. ▪️ لسان ادله غنا با لسان ادله موسیقی متفاوت بوده و نمی‌توان با استناد به فهم فقهاء از ادله غنا، موسیقی را هم به دو قسم حلال و حرام تقسیم کرد. ▪️ در متون شیعی، هیچ گزارش معتبری از تشویق ائمه علیهم‌السلام به استفاده از آلات موسیقی وجود ندارد؛ برخلاف غنا که تعامل شریعت با آن متفاوت بوده است. این سیره سلبی مستمر، نشانه مهمی بر حکم مسئله است. ▪️ برخلاف موسیقی آوازی که محدودیت‌های تکوینی داشته و قابل مدیریت است، موسیقی ابزاری ذاتاً دارای تنوع بوده و هنگامی که باب آن باز شود، کنترل آن در جامعه بسیار دشوار است. ▪️ بحث ثابتات و متغیرات شریعت بحث جدیدی نیست. البته طبق دیدگاه حق، هیچ حکمی بدون تغییر در موضوع، تغییر نمی‌کند. بر همین اساس حکم حرمت موسیقی، جزء ثابتات شریعت است. ▪️ رویکرد رهبر معظم انقلاب به مسئله موسیقی، در بیانات ناظر به جنبه‌های تربیتی و اجتماعی، غالباً رویکرد سلبی است؛ به این معنا که چون ترویج موسیقی، در شرایط غلبه موسیقی حرام، می‌تواند به فساد منجر شود، باید مورد اجتناب قرار گیرد. ▪️ با بی‌توجهی به ملاکات منصوصه، عقل‌بسندگی، دخالت‌دادن ذوقیات شخصی در فهم آیات و روایات، خروج از ضوابط فنی در فرایند استنباط و عدم لحاظ واقعیت‌های اجتماعی، نمی‌توان داعیه تمدن‌سازی داشت. 🆔 @TawhidSchool_ir