☀️بررسی سندی حدیث «النَّظَرُ إِلَى وَجْهِ عَلِيٍّ عِبَادَةٌ» (1) ✍️ یکی از فضائل مولای ما امیر مومنان امام علی (علیه السلام) همین حدیث است که نگاه کردن به چهره امام علی (علیه السلام) عبادت شمرده می شود. این روایت با طرق متعدد و در حد تواتر نقل شده است چنانچه برخی از علمای اهل سنت به تواتر این روایت اذعان کردند و برخی هم این روایت را تصحیح کردند. 🔥از آنجایی که یکی از بهترین فضیلت امام (علیه السلام) همین روایت است لذا برخی از علمای اهل سنت همچون ابن جوزی در کتاب «الموضوعات» به زعم خودش تمام طرق این روایت را تضعیف کرد و روایت را جزو موضوعات آورده است. همچنین برخی از وهابی های تکفیری همچون البانی در «سلسلة الأحاديث الضعيفة والموضوعة» به تضعیف این حدیث پرداخته است. عبارات البانی آنقدر دچار اضطراب است که خودش هم نمی داند در تضعیف برخی از طرق این حدیث چکار کند؟! و حتی می گوید ذهبی هم دچار تناقض شده است. یا ابن کثیر کل طرق را با صرف فقط ادعا تضعیف کرد بدون این که دلیلی ارائه بدهد!! ⚡️نکته ای که باید تذکر داده شود این است که بررسی طرق این حدیث نیاز به کتاب مجزایی دارد که اهل تحقیق کل طرق این حدیث را ذکر کنند و بررسی کنند، گرچه برخی از علمای اهل سنت همچون محدث عبدالعزیز بن محمد بن صدیق غماری درباره تصحیح این حدیث کتابی به نام «الإفادة بطرق حديث: النظر إلى عليٍّ عبادة» نوشته است ولی نگاه غماری بیشتر ناظر به اشکالات ابن جوزی است و اشکالات البانی را مطرح نکرده است گرچه البانی گاها از اشکالات ابن جوزی استفاده می کند ولی ایراداتی بر سند این حدیث می گیرد که ابن جوزی به آن اشاره نکرده است. یا کسی می تواند تعلیقه بر همین کتاب غماری بزند و اشکالات البانی را هم پاسخ بدهد. به هر حال این حدیث نیاز به نوشتن یک کتاب مجزا است. 🌸تواتر این روایت از نگاه برخی از علمای اهل سنت🌸 1. سیوطی و کتانی: محدث کتانی که برخی از احادیث متواتر را در کتاش «نظم المتناثر من الحديث المتواتر» جمع کرده است در خاتمه کتاب درباره این حدیث می نویسد: جماعتی از ائمه حدیث به تواتر احادیث دیگری اذعان کردند و بعد همین حدیث را ذکر می کند که این حدیث از 11 صحابه به طرق متعدد نقل شده لذا نزد جماعتی این اندازه از تعدد طرق، تواتر است: «ختم الله لنا بالحسنى ومن علينا بالنظر إلى وجهه الكريم الأسنى قد صرح جماعة من الأئمة بتواتر أحاديث أخر عديدة ولكنهم نوزعوا فيها ... (ومنها) حديث النظر إلى على عبادة ورد من رواية أحد عشر صحابياً بعدة طرق قال السيوطي في التعقبات وتلك عدة التواتر في رأي جماعة» كتاني، محمّد، نظم المتناثر من الحديث المتواتر، تحقيق: شرف حجازي، دار الكتب السلفية، مصر، چاپ سوم، بي تا. ص243. خود سیوطی در تاریخ خلفاء درباره این حدیث می نویسد: «وأخرجه ابن عساكر من حديث أبي بكر الصديق، وعثمان بن عفان، ومعاذ بن جبل، وأنس، وثوبان، وجابر بن عبد الله، وعائشة». تاريخ الخلفاء المؤلف: عبد الرحمن بن أبي بكر، جلال الدين السيوطي (المتوفى: 911هـ) ص 134. لذا سیوطی در «اللآلىء المصنوعة في الأحاديث الموضوعة» به برخی از طرق این حدیث که توسط ابن جوزی تضعیف شده، نقد وارد می کند. 2. نورالدین کنانی نورالدین کنانی هم بر ابن جوزی انتقاد می کند چجور این روایت موضوع است و حدیث منکر با تعدد طرق به درجه حسن بلکه وقتی از 11 صحابی نقل شده باشد با تعدد طرق نزد جماعتی از علما متواتر است: «والْحَدِيث مُنكر إِذا تعدّدت طرقه ارْتقى إِلَى دَرَجَة الضَّعِيف الْقَرِيب بل رُبمَا يرتقي إِلَى الْحسن، وَهَذَا الحَدِيث ورد من رِوَايَة أحد عشر صحابيا بعدة طرق وَتلك عدَّة التَّوَاتُر فِي رأى قوم» تنزيه الشريعة المرفوعة عن الأخبار الشنيعة الموضوعة، المؤلف: نور الدين، علي بن محمد بن علي بن عبد الرحمن ابن عراق الكناني (المتوفى: 963هـ)، ج1 ، ص382 3. فتنی هندی فتنی هندی هم در نقد بر ابن جوزی می نویسد که حدیث متروک و منکر با تعدد طرق به درجه حسن بلکه به درجه تواتر می رسد و این حدیث با این تعدد طرق نزد من متواتر است: «النّظر إِلَى عَليّ عبَادَة» أوردهُ من حَدِيث أبي بكر وَعُثْمَان وَابْن مَسْعُود وَابْن عَبَّاس ومعاذ وَجَابِر وَأنس وَأبي هُرَيْرَة وثوبان وَعمْرَان وَعَائِشَة ووهاها كلهَا قلت الْمَتْرُوك وَالْمُنكر إِذا تعدّدت طرقه ارْتقى إِلَى دَرَجَة الضعْف الْقَرِيب بل رُبمَا ارْتقى إِلَى الْحسن وَهَذَا ورد من رِوَايَة أحد عشر صحابيا بعدة طرق وَتلك طرق عدَّة التَّوَاتُر فِي رَأْيِي. تذكرة الموضوعات، المؤلف: محمد طاهر بن علي الصديقي الهندي الفَتَّنِي (المتوفى: 986هـ). ص 97. ⭐️انصافا هم وقتی طرق متعدد این روایت نگاه شود، روایت به حد تواتر می رسد و بسیاری از علمای اهل سنت این روایت را تصحیح کردند که ان شاء الله تعالی در پست بعدی ذکر می شود. #تواتر #النظرالی_وجه_علی_علیه_السلام_عبادة #اهل_سنت @Tebyan110110