#اروند یا #دجله (۱) در کرانه‌ی باخترانیِ(=غربیِ)ایران‌زمین، رودی پُر آب جریان دارد. #فردوسی در #شاهنامه از آن به اروندرود یاد کرده و نامِ دجله را تازی می‌داند: اگر پهلوانی ندانی زبان به تازی تو اروند را دجله خوان آن‌گونه که از منابعِ کهنِ ایران برمی‌آید، نامِ دجله خود پارسی است. چنان‌چه در پارسیِ باستان tigrā و به پهلوی digtal/diglet(دجله)است. معنیِ آن، تیزی و خروشندگی است. نامِ دجله در سه سنگ‌نبشته‌ی دوره‌ی #هخامنشیان آمده است. در #سالنامه‌_نبونید که گزارشِ پیروزی‌های کوروش است و اکنون در موزه‌ی بریتانیا نگهداری می‌شود، در #استوانه‌_کوروش و در #سنگ‌_نبشته‌_بیستون. در سنگ‌نبشته‌ی بیستون، بندِ ۱۸، ستونِ یکم، نامِ دجله به پارسی tigrā و به ایلامی ti-ig-ra آمده است. در #اوستا نیز از اروند(ranghā)نام برده شده و خودِ این واژه از arwand/arang گرفته شده است که پهلوی است. در #سنگ‌_نبشته‌_نرسی(۲۹۳-۳۰۳ م)، پادشاهِ #ساسانی، در پایکولی در شمالِ قصرشیرین و جنوبِ سلیمانیه در کشورِ عراق، نامِ دجله Dglty آمده است. این تنها سنگ‌نبشته‌ از دوره‌ی ساسانی است که نامِ دجله در آن آورده شده است. هم‌اکنون در #زبان‌های_اروپایی Tigris کاربرد دارد که از اصلِ باستانیِ آن گرفته شده است. #لسترنج می‌گوید، دجله را عرب‌ها نام‌گذاری کرده‌اند. منبع: پژوهشگاه ایران شناسی #سازمان_جغرافیایی_ن_م #اندیشکده_حکمرانی_آب @WaterGovernanceThinkTankNGO

#دجله_یا_اروند (۲) #فردوسی در #شاهنامه ۸ بار از نامِ اروند و ۳ بار هم از این رود به نامِ دجله یاد کرده است. نخستین یادآوری از اروندرود در داستانِ ضحاک است. هنگامی که #فریدون در گریز از #ضحاک به آن سوی اروندرود می‌رود تا در امان باشد و همچنین سپاهیانی گرد آورد، هنگامِ بازگشت می‌بایست از روی اروندرود بگذرد. اما در این گذر نگهبانِ رود جلوی او را می‌گیرد و شرطِ گذشتن را ارائه‌ی روادید بیان می‌کند: چو آمد به نزدیک اروندرود فرستاد زی رودبانان درود برای رودبان گفت پیروزشاه که کشتی برافگن هم‌اکنون به راه مرا با سپاهم بدان سو رسان از اینجا کسی را بدین سو ممان بدان تا گذر یابیم از روی آب بکشتی و زورق هم اندر شتاب نیاورد کشتی نگهبان رود نیامد به گفت فریدون فرود چنین داد پاسخ که شاه جهان چنین گفت با من سخن در نهان که مگذار یک پشه را تا نخست جوازی بیابی و مهری درست آن‌چه از بیت‌ها بر می‌آید نشان می‌دهد، اروندرود به دلیلِ گذرِ دشوار، تبدیل به یک راهبند شده و کارکردِ سیاسی پیدا کرده است. از سوی دیگر رودبان برای هر کسی جواز می‌خواهد که تنها آن را شاه می‌نویسد. این مورد می‌تواند از اهمیتِ اروندرود در کرانه‌ی باخترانی در پندارِ ایرانیان به عنوانِ نمادِ جدایی‌گزینی و جدا شمردنِ خود از دیگران قرار گیرد. موردِ دیگری که از اروندرود و اهمیتِ آن نام برده شده در داستانِ #یزدگردِ_سوم واپسین پادشاهِ #ساسانی است. گذرِ دشمنان از این رود برای ایرانیان ناخجسته و بدشگون است. منبع: پژوهشگاه ایرانشناسی #سازمان_جغرافیایی_ن_م #اندیشکده_حکمرانی_آب @WaterGovernanceThinkTankNGO