ادبخانه
#ضرب_المثل
جور کسی را کشیدن – ضرب المثل 1
🦋بسم الله الرحمن الرحیم
هست کلید درِ گنجِ حکیم🦋
♦#جور_کسی_را_کشیدن:
این ضرب المثل به آیین شرابخواری در حضور پادشاه در دوران ساسانیان، برمی گردد. در آن زمان پیمانههای ظریف و زیبایی از شاخ گاو یا بزکوهی درست میکردند که چون پایه نداشته است کسی نمیتوانسته آن را روی زمین یا میز بگذارد و از نوشیدن شرابِ ریخته شده در پیمانهاش طفره برود.
🍷جامهای شراب در قدیم دارای هفت خط بودند و هرکس بنا بر ظرفیتش تا یک خط خاص میتوانست شراب بنوشد.
این خطها عبارت بودند از
۱- فرودینه: کمترین میزان شراب در جام
۲– کاسه گر
۳- اشک
۴- ازرق: (خط شب، خط سیاه یا خط سبز) این خط کاملاً در وسط پیمانه بوده و خط اعتدال درشرابخواری محسوب میگردیده است.
۵- بصره
۶- بغداد
۷- جور: لب پیمانه بوده و جام بیش از آن جا نداشته؛ به عبارت دیگر جام لبریز از شراب میبوده است.
ادیبالممالک فراهانی نام این خطوط را در شعری آوردهاست:
هفت خط داشت جام جمشیدی
هریکی در صفا چو آیینه
جور و بغداد وبصره و ازرق
اشک و کاسه گر و فرودینه
🍺هرکس شراب خوار قهاری بود و میتوانست تا خط هفتم شراب بخورد به هفت خط معروف میشد.
بعضی مواقع شخصی برای خودنمایی تقاضای پر کردن جام تا خط هفتم میکرد ولی نمیتوانست همه شراب را بنوشد.
🔮در اینجا دوستانش برای حفظ آبروی او تا خط جور ,شراب او را سر میکشیدند و اصطلاح جور کسی را کشیدن از اینجا ضرب المثل گردید.
معنایی کنایی جور کسی را کشیدن : در فرهنگ عامه به افراد باهوش و زیرک و مرد رند “هفت خط” گفته شده است. اما مفهوم کنایی آن یعنی مشکل کسی را به دوش کشیدن است.
⛔️ باید در به كارگيری کنایات و ضرب المثل ها، پیشینه آن را دریابیم. سپس نسبت به موقعیت زمانی و مقام افراد، آن را به کار ببندیم. به نظر میرسد این مثل هر جا کاربرد ندارد…
✍گردآوری
#ایلیا_علیاری
@adabkhane