🔰 اصول تدریس احکام 3⃣ 🔸14. ساده‏گويى: 🖌خداوند در قرآن مى‏فرمايد: وَ لَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ(1) ما قرآن را براى تذكّر آسان ساختيم؛ آيا كسى هست كه متذكّر شود؟! 🖌پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: بُعِثْتُ بِالْحَنِيفِيَّةِ السَّمْحَةِ السَّهْلَة (2) به آيينى مبعوث شده‏ام كه عمل به آن سهل و آسان است. 🖌حضرت رسول به معاذ بن جبل هنگام رفتن به يمن فرمود: يَسِّر وَ لا تُعَسِّر (3) آسان بگير و سخت نگير. 🖌 مربّى احكام لازم است احكام را به گونه‏اى بگويد كه براى همه قابل فهم باشد و از اصطلاحات تخصصى و نامأنوس، اجتناب نمايد. 🖌 توضيح دادن اصطلاحات مى‏تواند براى آسان جلوه دادن احكام مفيد باشد. بسيارى از مردم مفهوم اصطلاحات #ساده فقهى را نيز #نمى‏دانند. 🖌 مثلًا وقتى گفته مى‏شود جايز نيست، مفهوم آن را نمى‏دانند؛ آيا به معناى گناه است يا نه و يا در جايى كه احتياط واجب گفته مى‏شود، نمى‏دانند مقصود چيست؟ ❗️شخصى مى‏گفت: ريش تراشى مانعى ندارد، زيرا در رساله آمده است: احتياط واجب آن است كه صورت خود را نتراشند ❗️و يا شخصى مى‏گفت فحش دادن عيبى ندارد، چون در رساله آمده كه جايز نيست و نگفته حرام است. 🔸 15. نگفتن اعداد: در مواردى كه استاد نمى‏خواهد به دلايلى زيرمجموعه موضوعى را بگويد، مى‏تواند بگويد برخى از مبطلات وضو يا برخى از مبطلات روزه، و .... 🔸16. ذكر مثال و مصداق براى احكام: بسيارى از مردم بدون ذكر مثال، وظيفه خودشان را نمى‏فهمند. پس بايد در هر مسأله‏اى از مثال‏هاى‏ مناسب و گويا براى مخاطبان استفاده كرد؛ مثلًا اگر از حرمت ربا گفته مى‏شود، بايد مصاديق آن را ذكر نمود. 🔸17. ذكر مدارك احكام: يكى ازراه‏هايى‏كه موجب اطمينان مخاطب به معلم و احكام و درس او مى‏شود، بيان مدارك مسايل شرعى است، به ويژه‏ در احكامى كه كمتر شنيده‏اند. البته مدرك بايد از كتاب توضيح المسائل مراجع موجود باشد، نه كتاب‏هاى فقهاى گذشته همچون لمعه، مكاسب و جواهر كه مخاطبان، مقلد آنان نيستند. 🔸18. احكام بانوان حتى الامكان بايد توسط خانم‏هاى مبلغه و آشنا به موضوع بيان شود و اگر قرار است مردى احكام بانوان را بگويد بايد با رعايت‏هاى لازم بگويد و وارد جزئيات نشود. 🔸19. رعايت تنوع در بيان احكام: لازم است مربّى احكام، موضوعات مختلف احكام مورد نياز مخاطبان را مطرح نمايد. لذا اگر از احكام نماز مى‏گويد، احكام حق‏النّاس را هم مطرح نمايد و اگر از احكام فردى مى‏گويد، احكام اجتماعى را هم بگويد. 🔸20. از حلال‏ها بيشتر گفته شود، چون حرام‏ها محدودند: احكام، به گونه‏اى بيان نشود كه مخاطب تصور كند احكام، مجموعه اى از حرام‏ها است. 🔸21. خلاصه گويى در پاسخ به سؤالات مردم: گاه مخاطب اصل مسأله خود را با توضيحِ زيادِ گوينده فراموش مى‏كند. امام على عليه السلام فرمود: إِذَا ازْدَحَمَ الْجَوَابُ خَفِيَ الصَّوَاب‏ (4) هرگاه پاسخ‏ها متعدد شود، پاسخ صحيح مخفى مى‏ماند. 🔸22. توجه به موارد استثناء: اگر احكامى مطرح مى‏شود، موارد استثناء آن نيز مطرح شود. مثلًا: غيبت مؤمن حرام است ولى در چند مورد استثناء شده است. و يا قضاى نماز واجب است مگر در چند جا و ... . --------- 1. قمر/ 17، 22، 32، 40. 2. تفسير نمونه، ج 2، ص 297. 3. سيرى در سيره نبوى، مرتضى مطهرى، ص 210. 4. بحارالانوار، ج 1، ص 223. 📚 شيوه هاى جذاب سازى احكام ؛ ص70 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari

🔰 اصول تدریس احکام 4⃣ انگيزه آفرينى‏ 🖌 ايجاد انگيزه و علاقه در مخاطب يكى از اصول مهم آموزش احكام است. به قول مولوى: آب كم جو، تشنگى آور به دست تا بجوشد آبت از بالا و پست‏ راه‏كارهاى انگيزه آفرينى‏ 🔻 🔸1. بيان نكته‏هاى تازه‏ گفتن مطالبى كه شنوندگان نمى‏دانند يا كمتر به آن‏ها توجه دارند، در ايجاد انگيزه مؤثر است، مانند موارد زير: ⁉️ آيا مى‏دانيد غيبت كردن حق الناس محض نيست. و اگر شخصى بگويد هر كس غيبت مرا كند، من از او راضى هستم، باز اشكال دارد. (1) ⁉️ آيا مى‏دانيد رضايت افراد، ملاك اصلى در مشروع بودن كارها نيست؟ ⁉️ آيا مى‏دانيد اگر تقليد بر اساس موازين شرعى نباشد، صحيح نيست؟ (2) ⁉️ آيا مى‏دانيد بودن مرد و زن نامحرم در جاى خلوت و گفت و گوهاى آن چنانى جايز نيست. ⁉️ آيا مى‏دانيد كسى‏كه وضو ندارد، حرام است نام خداوند را به هرزبانى نوشته شده باشد، مس كند. (3) ⁉️ آيا مى‏دانيد كسى كه غسل جنابت كرده‏است، براى نماز نبايد وضو بگيرد؟ (4) ⁉️ آيا مى‏دانيد احكام محرم و نامحرم و پوشش، مخصوص غريبه‏ها نيست، بلكه شامل بستگان نامحرم نزديك هم مى‏شود؟ 🔸 2. به كارگيرى عناوين كوتاه، گويا و زيبا براى ايجاد انگيزه در مخاطب لازم است از عنوان‏هاى مناسب و زيبا استفاده شود تا مخاطب با علاقه بيشتر به‏برنامه احكام توجه كند، همچون: سرقت‏هاى پنهان، مسايل تلگرافى، سنت‏هاى حسنه، فقه زندگى، حلال و حرام، احكام فورى و ... . ------------ 1. جامع المسائل، فاضل لنكرانى، ج 2، ص 493. 2. توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 416. 3. همان، م 319. 4. همان، م 391. 📚 شيوه هاى جذاب سازى احكام ؛ ص73 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari

🔰اصول تدریس احکام 5⃣ 🔸 3. همگام با زمان‏ها، مناسبت‏ها و نيازها مربى احكام بايد احكام را متناسب با زمان بيان كند، اين مناسبت‏ها اقسامى دارد: 🔹الف) مناسبت‏هايى‏كه احكام و اعمال خاصى دارد. مانند: احكام محرم و صفر، عيد غدير، عيد فطر و قربان، اعتكاف، رمضان و .... 🔹ب) مناسبت‏هايى كه آداب و احكام خاصى براى آن مطرح نشده است، مانند ايام ولادت يا شهادت برخى از معصومين عليهم السلام. 🖌 در چنين شرايطى مربى احكام مى‏تواند مسايلى را كه به نحوى ارتباط با آن مناسبت دارد، مطرح نمايد. مثلًا در موضوع ولادت يا شهادت امام صادق عليه السلام مى‏تواند از موضوعات زير استفاده نمايد: احكام عمومى معصومين عليهم السلام همچون: #لزوم احترام به آنچه مربوط به آنهاست، حرام بودن #نسبت_دروغ به آنها، احكام #نذر، لزوم #آشنايى و فراگيرى احكام كه مورد توجه و تأكيد امام صادق عليه السلام به عنوان رئيس مذهب شيعه بوده است و بارها بر فراگيرى و عمل به احكام تأكيد نموده است. 👈 مى‏توان از سخنان امام صادق عليه السلام تحت عنوان «لَيسَ مِنّا» كه به نحوى به احكام مربوط مى‏شود، بهره برد مانند: «ليس منا» «من خان مسلماً» «من غش مسلماً» سپس خيانت و غش را بيان نمود و ... . 👈و يا از پرسش‏هاى فقهى كه از آن حضرت شده بهره برد و نيز مى‏توان از نرم افزارهايى كه به نحوى درباره امام صادق عليه السلام استفتاء احكامى دارد، بهره برد. 🔸4. نوآورى‏ در بيان احكام بايد با زمان و مسايل جديد همراه بود تا انگيزه شنيدن احكام در مخاطبان بيشتر شود مانند: احكام #پورسانت‏، #اسكونت، #ناهنجارى‏هاى اينترنتى، #جراحى‏هاى پلاستيك، #كنترل جمعيت، نماز در #قطب‏هاى شمال و جنوب، #شكستن‏ قفل برنامه‏هاى نرم‏افزارى، #هديه جنين، احكام #انسان_منجمد، #شبيه سازى، #تقلب در امتحانات، #چت كردن با جنس مخالف، #مالكيت دولت، استفاده از #فيلم‏هاى_مبتذل، #جريمه‏هاى بانكى، سفرهاى عمودى و ... . 🔸5. استفاده از مهارت‏ها مى‏توان براى ايجاد انگيزه فراگيرى احكام شرعى، از مهارت‏هاى #هنرى، رسانه‏هاى تصويرى و نمايشى همچون #فيلم، #اسلايد و ... استفاده نمود. 🔸6. آسان نشان دادن احكام‏ يكى از عواملى كه براى فراگيرى احكام در مخاطبان ايجاد انگيزه مى‏كند، آسان نشان دادن احكام است. 🖌 كسى كه به احكام فقهى آشنايى داشته باشد، مى‏داند كه در تمام ابواب فقهى، شرايط آسانى براى مكلفان قرار داده شده است. براى مثال:🔻 📌اگر شخصى بيمار باشد و نتواند نماز را ايستاده بخواند، مى‏تواند نشسته بخواند. 📌اگر نمى‏تواند وضو بگيرد، مى‏تواند تيمم كند. 📌اگر روزه براى شخص زيان داشته باشد، نبايد روزه بگيرد. 📌نماز مسافر كوتاه‏تر از نماز حاضر است. 📌تا يقين به نجاست پيدا نشود، همه چيز پاك است و ... . 📌اگر چنانچه اداى كفاره براى مكلف ممكن نباشد، در نهايت بايد استغفار كند، اگرچه با گفتن يك مرتبه «استغفرالله» باشد. (1) 📌اگر بدهكار در زمان مقرر نمى‏تواند بدهى خود را ادا نمايد، بايد به او وقت داده شود. 📌اگر انسان ناچار شود درزمين و محل‏آلوده نماز بخواند و بدن و لباس او آلوده مى‏شود بايد در حال ايستاده نماز بخواند و براى سجده با سر اشاره كند و تشهد را ايستاده بخواند. (2) 📌در حج، قدرت و استطاعت بدنى واجب است و بر مريضى كه توان رفتن به خانه خدا را ندارد، واجب نيست. (3) 📌از شرايط امر به معروف و نهى از منكر، عدم ضرر جانى و مالى و آبرويى است. (4) 📌اگر چيزى كه سجده بر آن صحيح است، ندارد يا اگر دارد به واسطه سرما يا گرماى زياد و مانند اينها نمى‏تواند بر آن سجده كند، بايد به لباسش اگر از كتان يا پنبه است، سجده كند و اگر از چيز ديگر است بر همان چيز سجده كند و اگر آن هم نيست بايد بر پشت دست و چنانچه آن هم ممكن نباشد به چيز معدنى مانند انگشتر عقيق سجده نمايد. (5) ✅ در تمام مسائلى كه به صورت تدريجى است نوعى تخفيف براى مكلفان است. ------------- 1. توضيح المسائل مراجع، م 1660. 2. توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 605، م 1074. 3. تحريرالوسيله، ج 1، ص 380، م 42. 4. همان، ص 472، م 9. 5. توضيح المسائل مراجع، م 1084. 📚 شيوه هاى جذاب سازى احكام ؛ ص74 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari

🔰 بركات زيارت امام‏ رضا (ع) 💡 قَالَ الرِّضَا (علیه السلام): مَن زارَنى عَلى بُعدِ دارى آتيتُهُ يَومَ القِيَامَةِ فَى ثَلاثَ مَواطِنٍ حَتّى اخلِّصُهُ مِن‏اهوالها: اذاتَطايَرَتِ الكُتُبُ يَميناًوَ شِمَالًا وَعِندَ الصِّراطِ وَعِندَالمِيزان‏ (1) 🖌 هركس مرا با وجود دورى راه (در غربت) زيارت كند من به روز قيامت در سه جا نزد او خواهم آمد تا از ترسهاى آنها نجاتش بخشم: 🔸1. هنگامى كه #نامه‏هاى اعمال مردم از راست و چپ به آنان داده شود 🔸2. در نزد #صراط 🔸3. در نزد #ميزان. ----------- 1. خصال شيخ صدوق، ج 1، ص 185. 📚 ارزش هاى اخلاقى در احاديث عددى ؛ ص50 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari

🔰 فضيلت زيارت امام‏ رضا عليه السلام ♦️امام رضا عليه السلام فرمود: «انَّ لِكُلِ امامٍ عهداً فى عُنُق اوليائه و شيعته و انَّ من تمام الوفاء بالعهد و حُسن الاداء زيارةٌ قبورهم». (1) 🖌 «هر امامى را #عهدى است بر گردن پيروان و شيعيانشان، وفاى كامل به اين عهد و ادا نمودن آن به وجه نيكو در گرو زيارت قبور آنان است». ♦️امام جواد عليه السلام فرمود: «كسى كه مزار پدرم را زيارت كند #بهشت را براى او #ضمانت مى‏كنم». (2) ♦️پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: «بزودى پاره تن من در خراسان بخاك سپرده مى‏شود هيچ #گرفتارى زيارتش نكند جز آنكه خدا گرفتاريش را برطرف مى‏سازد هيچ گناهكارى به زيارتش نرود جز آنكه خداگناهش را #بيامرزد». (3) ♦️امام رضا عليه السلام فرمود: مَنْ شَدَّ رَحْلَهُ الى زِيارَتى استجيب دُعائُه و غُفِرَ ذُنُوبُه. (4) 🖌«هر كسى بار سفر ببندد و به زيارت من آيد دعاى او #مستجاب شود و گناهانش #آمرزيده گردد». ♦️و نيز فرمود: «هر كس نتواند به زيارت من بيايد #برادرم را در رى يا #خواهرم را در قم زيارت كند كه همان ثواب زيارت مرا در مى‏يابد». (5) ------------- 1. بحارالانوار، ج 97، ص 116. 2. ضمت لمن زار قبر ابى عارفاً بحقّه الجنة من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 349. 3. امالى صدوق، ص 119. 4. بحارالانوار، ج 99، ص 44. 5. زبدة التَّصانيف، ج 6، ص 151، كريمه اهل بيت على اكبر مهديپور، ص 130. 📚 ره توشه زيارت ؛ ص33 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari

🔰 زيارت در سيره اهل بيت عليهم السلام‏ 🔸الف- وجود مطهر فاطمه زهرا عليها السلام هر روز به زيارت قبر پدرش مى‏رفت و گريه مى‏كرد و مى‏فرمود: «پدرم! بر من مصائبى نازل شد كه اگر بر روزها نازل مى‏شد مبدل به شب مى‏گشت». (1) 🔸ب- على عليه السلام براى فاطمه زهرا عليها السلام خانه‏اى ساخت كه نامش بيت الاحزان بود و ايشان بيشتر اوقاتش را در قبرستان بقيع مى‏گذراندند. (2) 🔸ج- حضرت فاطمه عليها السلام قبر حمزه سيدالشهدا را هر دو سه روز يك بار زيارت مى‏كرد. (3) 🔸د- على عليه السلام هر روز قبر حضرت زهرا عليها السلام را زيارت مى‏كرد. (4) 🔸ه- امام‏حسين عليه السلام هنگام غروب هر جمعه قبر برادرش امام‏حسن مجتبى عليه السلام را زيارت مى‏كرد. (5) --------------- 1. تاريخ الخميس، ج 2/ 173؛ الوفا باحوال المصطفى، ص 819، ابن جوزى. 2. بحار الانوار، ج 43/ 177. 3. وسائل الشيعه، ج 1، ص 279. 4. الغدير، ج 2، ص 16. 5. وسائل الشيعه، ج 10، ص 317. 📚 ره توشه زيارت ؛ ص19 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari

🔰 فرق زيارت اولياءالله و انسانهاى ديگر 🖌 زيارت اهل قبور براى طلب #رحمت و نثار #فاتحه و دعا براى آنهاست ولى زيارت اولياء اللَّه شكل طلب رحمت و مغفرت ندارد بلكه نوعى #ستايش و درود و #سلام است. 📌به طور كلى بزرگان و خدمت گزاران پس از مرگشان به نوعى تجليل مى‏شوند و اين تجليل غير دينى صرفاً جنبه اعتبارى و تشريفاتى دارد. مريدان آن‏ها از آنها با كلمه «زنده ياد» ياد مى‏كنند و سعى مى‏كنند خاطرات آنها را در يادها زنده نگه دارند. ولى با اولياء الله از دنيا رفته همچنان عمل مى‏شود كه با زنده بلكه زنده‏تر از زنده‏هاى معمولى ياد مى‏شود چون در آن واحد هزاران نفر با آنها سخن مى‏گويند و درود مى‏فرستند و در عالم ضمير خود يك ارتباط #واقعى برقرار مى‏كنند. (1) ---------------- 1. ياداشتهاى استاد مطهرى، ج 5، ص 414. 📚 ره توشه زيارت ؛ ص29 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari

🔰 استقبال از زائر ائمه اطهار 🖌 معلى بن خنيس مى‏گويد: از امام صادق شنيدم كه مى‏فرمود: وقتى يكى از برادران از زيارت ما يا زيارت قبور ما برگشت به استقبال او برويد و سلام نموده و او را به اين نعمت زيارت تبريك بگوييد تا پاداشى #همانند #پاداش او ببريد. (1) --------------- 1. اذا انصرف الرجل من اخوانكم من زيارتنا او زيارة قبورنا فاستقبلوه و سلّموا عليه و هَنِّؤُه بما وهب الله له فان لكم مثل ثوابه؛ بحار الانوار، ج 102، ص 302. 📚 ره توشه زيارت ؛ ص40 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari