🔰 خوددارى از نماز بر جنازه #بدهكار 🖌 جنازه مردى را آوردند تا رسول‏خدا صلى الله عليه و آله و سلم بر آن نماز بخواند. پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم به اصحاب فرمود: آيا دوست شما بدهى دارد؟ گفتند: بلى! حضرت فرمود: شما بر او نماز بخوانيد، ولى من نمى‏خوانم. يكى از بستگان او گفت: يا رسول الله! من ضامن مى‏شوم كه بدهى او را بپردازم. پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: آيا به نحو تمام و كمال خواهى پرداخت؟ گفت: بلى، به نحو تمام و كمال. در اين موقع پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم بر آن جنازه نماز خواندند. (1) 📌 بدهى‏هاى ميت‏ 🔸1. با مرگ مديون، بدهى مدت دار او #نقد مى‏شود و پرداخت آن بر ورثه واجب است. (2) 👈 ابوبصير از امام صادق عليه السلام روايت مى‏كند كه فرمود: اذا مَاتَ الرَّجُل حلّ مالَهُ وَ مَا عَلَيهِ مِنَ الدَّينِ‏ (3) وقتى شخصى بميرد، ديون و مطالبات او نقد مى‏شود. 🔸2. بدهى‏هاى ميت را بايد از #اصل تركه او پرداخت. (4) 🔸3. بدهى‏هاى ميت شامل #مهريه، #قرض، #اجرت، #نذر، #خمس و ... است. --------------- 1. مستدرك الوسائل، ج 13، ص 404؛ ترجمه فروع كافى، ج 5، ص 218؛ وسائل الشيعه، ج 13، ص 151؛ هل على صاحبكم من دين؟ قالوا نعم. 2. فرهنگ فقه، ج 3، ص 680. 3. تهذيب الاحكام، ج 6، ص 190. 4. فرهنگ فقه، ج 3، ص 683. 📚 احكام داستانى ؛ ص101 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari

🔰 پرداخت دستمزد 🖌مردى به نام شعيب نقل مى‏كند: «در باغِ امام صادق عليه السلام عدّه‏اى كارگر مشغول كار بودند و قرار شد تا عصر كار كنند. همين كه كارشان تمام شد، حضرت به معتب (غلامش) فرمود: «مزد ايشان را بپرداز قبل از آنكه عرق بدنشان خشك شود.» (1) 📌 نكته‏ها 🔸1. اجير #بايد عمل را انجام دهد و كسى هم كه او را اجير كرده اجرت را به او #بدهكار مى‏شود. (2) 🔸2. در صورتى كه در اجرت اجير، طرفين توافق نكرده باشند، بايد اجرت #متعارف (اجرة المثل) پرداخت گردد. 🔸3. اجرت بر كارهاى #حرام حرام است، مانند اجير كردن كسى براى ساختن يا فروختن شراب. ---------------- 1. بحار الانوار، ج 47، ص 57؛ وسائل الشيعه، ج 13، ص 246؛ قَوْماً يَعْمَلُونَ فِي بُسْتَانٍ لَهُ وَ كَانَ أَجَلُهُمْ إِلَى الْعَصْرِ فَلَمَّا فَرَغُوا قَالَ لِمُعَتِّبٍ أَعْطِهِمْ أُجُورَهُمْ قَبْلَ أَنْ يَجِفَّ عَرَقُهُم. 2. توضيح المسائل مراجع، م 2218. 📚 احكام داستانى ؛ ص109 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari

🔰 صدقه‏ 🖌 فردى خدمت امام كاظم عليه السلام رسيد و از #بيمارى خود و خانواده‏اش به حضرت شكايت كرد. آن بزرگوار فرمود: ايشان را با #صدقه مداوا كن؛ زيرا هيچ چيز همانند صدقه، باعث تسريع در #اجابت نمى‏شود وهيچ چيز مثل صدقه براى #مريض پرمنفعت نيست. (1) 🖌 پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم به يارانش فرمود: بر هر مسلمانى در هر روز يك صدقه است، گفته شد: چه كسى بر آن توانا است؟ فرمود: #برداشتن زباله و موانع از سر راه مسلمين، صدقه است؛ #راهنمايى هر كس كه راهنمايى‏ مى‏خواهد، صدقه است؛ #عيادت بيمار صدقه است؛ #امر به معروف صدقه است؛ #نهى از منكر، صدقه است؛ #جواب دادن سلام، صدقه است. (2) 🖌 و در روايتى ديگر حتى #لبخند زدن به مسلمانان صدقه محسوب شده است. (3) 📌 چهار نكته درباره صدقه‏ 🔹1. صدقه دو گونه است: الف) صدقه #واجب مانند زكات مال و بدن؛ ب) صدقه مستحب. صدقات واجب مانند كفارات، ردّ مظالم، نذر، صدقه‏اى كه براى فقرا وصيت شده و مال پيدا شده. (4) 🔹2. صدقه #مستحبى غير سيد، بر سيد فقير حلال است. (5) 🔹3. انسان بايد در پرداخت صدقه، قصد #قربت داشته باشد يعنى تنها بايد براى رضاى خدا بپردازد و از هرگونه ريا و خودنمايى دورى كند. (6) 🔹4. #قبل از پرداخت صدقه، صاحب آن مى‏تواند در آن تصرف كند. (7) 🔹5. يكى از صدقاتى كه زياد سفارش شده است، صدقات #جاريه و مستمره است، همچون كندن چاه آب، درختكارى و ... . ---------------- 1. وسائل الشيعه، ج 2، ص 433. 2. بحارالانوار، ج 72، ص 50؛ إِنَّ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ فِي كُلِّ يَوْمٍ صَدَقَةً ... 3. نهج الفصاحه، ص 378. 4. منهاج الصالحين، ج 1، م 1153. 5. تحريرالوسيله، ج 2، ص 87، م 3. 6. همان، م 1، القول فى الصدقه. 7. استفتائات، آية الله سبحانى، ج 2، ص 383، س 1156. 📚 احكام داستانى ؛ ص120 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari

🔰 فحاشى‏ 🖌 عمرو بن نعمان جعفى مى‏گويد: امام صادق عليه السلام دوستى داشت كه همواره با يكديگر بودند و از هم جدا نمى‏شدند. روزى از محلى عبور مى‏كردند كه غلام آن مرد نيز از پشت سر او حركت مى‏كرد. آن مرد نگاهى‏ به پشت سر انداخت و او را صدا زد، ولى غلام متوجه نشد، تا سه مرتبه او را صدا زد ولى جوابى نشنيد. دفعه چهارم به او گفت: اى مادر به خطا كجا هستى؟ امام صادق عليه السلام پس از شنيدن اين جمله دستش را محكم به پيشانى خود زد و فرمود: «سبحان الله»، به مادرش نسبت ناروا مى‏دهى؟ من تو را پارسا مى‏دانستم در حالى كه تو بى پروايى. وى عرض كرد: مادرش مشرك است. امام صادق عليه السلام فرمود: آيا نمى‏دانى كه هر امتى براى خود مراسم ازدواجى دارند؟ دور شو از من. راوى مى‏گويد: من ديگر نديدم كه حضرت با او راه برود تا وقتى كه مرگ بين آنها فاصله انداخت. (1) 🖌 سماعه گويد: خدمت امام صادق عليه السلام رسيدم، حضرت به من فرمود: اى سماعه اين چه جنجالى بود كه ميان تو و شتردارت پيش آمده بود؟ مبادا دشنام‏گو و بد زبان و لعنت‏كننده باشى؟ عرض كردم: به خدا سوگند چنين بود (كه فرمودى ولى) او به من ستم كرد! فرمود: اگر او به تو ستم كرده، تو از او سر افتادى، هر آينه اين كردار از كردارهاى من نيست، و به شيعيانم چنين دستورى نداده‏ام، از پروردگارت آمرزش بخواه، و به آن كردار باز مگرد. عرض كردم: از خدا آمرزش مى‏خواهم. (2) 🖌 امام على عليه السلام در جنگ صفين، ديدند كه برخى از لشكريان ايشان، به لشكر معاويه دشنام مى‏دهند، امام فرمود: من دوست ندارم كسى كه در سپاه من مى‏جنگد، به دشمن دشنام دهد. (3) 📌 سه نكته درباره ناسزاگويى‏ 🔻1. يكى از گناهان رايج در جامعه ناسزاگويى و فحاشى است.(4) كه هم حق‏الله است و هم حق الناس. (5) 🔻2. نبايد پاسخ ناسزا را با فحش داد، بلكه اگر ممكن است با رعايت مراتب، نهى از منكر كرد و اگر ممكن نيست، حلم و سكوت تأثير زيادى در ناسزاگو دارد. (6) 🔻3. توبه از فحش دادن، به اين است كه علاوه بر پشيمانى و تصميم بر ترك، كسى را كه به او فحش داده است، از خود راضى كند. (7) --------------- 1. مجموعه ورام مترجم، ج 2، ص 434 و در روايتى ديگر آمده است كه شخصى در حضور امام صادق عليه السلام به كسى ناسزا گفت و حضرت با تندى با او برخورد كرد.( علل الشرايع، ج 2، ص 540) 2. كافى، ج 2، ص 326؛ إِيَّاكَ أَنْ تَكُونَ فَحَّاشاً أَوْ صَخَّاباً أَوْ لَعَّاناً ... 3. نهج البلاغه، خطبه 206؛ إِنِّي أَكْرَهُ لَكُمْ أَنْ تَكُونُوا سَبَّابِين. 4. مسائل جديد از ديدگاه علما و مراجع تقليد، ج 1، ص 19. 5. استفتائات، آية الله بهجت، ج 4، س 5849. 6. هزار و يك مسأله فقهى، آية الله نورى، ج 1، ص 314، س 1060. 7. توضيح المسائل آية الله مظاهرى، ص 432. 📚 احكام داستانى ؛ ص126 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari

🔰 غذا بردن براى عزادار 🖌 امام صادق عليه السلام فرمود: موقعى كه جعفر بن ابى‏طالب كشته شد، رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم به حضرت فاطمه عليها السلام فرمود: تا سه روز براى أسماء همسرش شام و ناهار تهيه كند و شخصاً با ساير بانوان فاميل، براى تسليت او بروند. 👈 از اين رو سنت شرعى جارى شد كه تا سه روز، براى صاحبان عزا، شام و ناهار ببرند. (1) 📌 چند نكته درباره #تسليت‏ 🔹1. تسليت به مصيبت ديدگان اعم از بزرگ و كوچك و زن و مرد، همچنين تسليت صاحبان عزا به‏يكديگر پس ازدفن ميّت مستحب است. (2) 🔹2. ابراز همدردى با مصيبت‏ديدگان بر حسب شأنشان، متفاوت است، به عنوان مثال نسبت به كودك يتيم، دست كشيدن بر سر او مستحب است. البته در حصول ثواب تسليت، صرف #حضور نزد صاحب عزا و ديدار با او كفايت مى‏كند، (3) هرچند ابراز همدردى با گفتن كلمات تسلى بخش افضل است. 👈 لكن برپايى مجلس سوگوارى و اطعام مردم از سوى صاحب عزا، استحباب ندارد؛ هرچند جايز است. به خصوص زمانى كه بر اثر ترك آن آبروى صاحب عزا به خطر بيفتد. 🔹3. در استحباب تسلى دادن به مصيبت ديدگان، فرقى بين زن و مرد نيست. 🔹4. تسليت دادن مستحب است، خواه پيش از دفن و خواه بعد از دفن. (4) 🔹5. فرستادن غذا براى بستگان ميت در مدتى كه به قصد عزادارى نشسته‏اند، مستحب است. (5) 🔹6. غذا خوردن نزد مصيبت زدگان مكروه است. (6) 🔹7. صاحب عزا تا سه روز مناسب است براى عزا بنشيند. (7) 🔹8. به صبر و فراموشى واداشتن صاحبان‏عزا از مستحبات مؤكد است. --------------- 1. كافى، ج 3، ص 217؛ سنن النبى، ج 1، ص 214، ح 250. 2. فرهنگ فقه، ج 2، ص 476. 3. تحريرالوسيله، چهار جلدى، ج 1، ص 168. 4. همان، ج 1، ص 86؛ عروة الوثقى، ج 1، ص 325. 5. مرآت الكمال، ج 3، ص 545؛ تحريرالوسيله، ج 1، ص 86؛ عروة الوثقى، ج 1، ص 325. 6. عروة الوثقى، ج 1، ص 325. 7. تحريرالوسيله، ج 1، ص 171. 📚 احكام داستانى ؛ ص131 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari

🔰 كم و زياد نكردن #دعا 🖌 عبد اللَّه بن سنان مى‏گويد: امام صادق عليه السلام فرمود: به زودى شبهه‏اى به شما خواهد رسيد، هيچ كس از آن شبهه نجات پيدا نمى‏كند مگر اينكه دعاى غريق را بخواند. عرض كردم: دعاى غريق چگونه است؟ فرمود: مى‏گويى‏: «يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَى دِينِكَ» من گفتم: «يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ #الْأَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَى دِينِكَ» امام فرمودند: به درستى كه خدا مقلب القلوب و الابصار است اما بگو آن طور كه من مى‏گويم. (1) 📌 نكته‏ها 🔸1. دعا كردن #مستحب و داراى فضيلت بسيار است. دعا در برخى از موارد #واجب است، همچون دعايى كه به نذر و عهد و قسم واجب مى‏شود و يا سه دعايى كه در نماز ميت، براى پيامبر، مؤمنان و ميت واجب است. (2) 🔹2. دعا را بايد آنچنان خواند كه #وارد شده، بدون كم و زياد. (3) 🔸3. #تكرار قسمتى از دعاها، اشكالى ندارد ولى در دعاهاى مأثور اگر بخواهد به قصد ورود بخواند بايد به همان نحو كه وارد شده است بخواند. (4) 🔹4. دعا كردن در نماز، در تمامى حالات اعم از ايستاده، نشسته، ركوع و سجود، به ويژه قنوت مستحب است، 👈البته خواسته حرام در دعا، بنا بر تصريح برخى، نماز را باطل مى‏كند. (5) ----------------- 1. بحارالانوار، ج 52، ص 149. 2. فرهنگ فقه، ج 3، ص 621. 3. همان. 4. استفتائات امام خمينى( ره)، ج 3، ص 619، س 157. 5. فرهنگ فقه، ج 3، ص 621. 📚 احكام داستانى ؛ ص138 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari

🔰 اختلاط زن و مرد 🖌روزى به امام على عليه السلام خبر رسيد كه زنان در بازارها دوشادوش مردان راه مى‏روند و مردان هم حساسيت نشان نمى‏دهند. ايشان شديداً ناراحت شد و فرمود: اى اهل‏عراق! به‏من خبر رسيده كه زنانتان در خيابان تنه‏شان به تنه مردان مى‏خورد. آيا حيا نمى‏كنيد؟ آيا غيرت نداريد كه زنانتان در بازارها دوش به دوش مردان راه مى‏روند و با آنان برخورد مى‏كنند؟ خدا #لعنت كند كسى را كه غيرت نمى‏ورزد. (1) 📌 نكته‏ها 🔸1. يكى از زمينه‏هاى گناه در عرصه‏هاى #اجتماعى، اختلاط با نامحرمان است. 🔹2. مكروه است اختلاط زن و مرد نامحرم مگر براى افراد #سالخورده. (2) 🔸3. هر جا كه اختلاط مفسده داشته باشد حرام است، چه اختلاط در بين محرمان #فاميل و چه در مراكز #دانشگاهى وعلمى و چه در محيطهاى #كارى و ... . 🔹4. اختلاط زن ومرد در مجلس #عقد و #عروسى اگر مستلزم نگاه كردن نامحرم به عروس يا خانم‏هاى ديگر در حالى كه پوشش كافى نداشته و زينت كرده‏اند باشد، حرام است. (3) ------------- 1. نبرد جمل، محمود مهدوى دامغانى، ص 109؛ يا اهل العراق نبّئت ان نسائكم يدافعن الرجال فى الطريق .... 2. عروة الوثقى، ج 2، ص 805، م 49. 3. احكام روابط زن و مرد، ص 246. 📚 احكام داستانى ؛ ص161 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari

🔰 دختربچه شش ساله‏ 🖌 يكى از بنى‏هاشم، امام رضا عليه السلام را به همراه گروهى از خويشان خود دعوت كرده بود، آن شخص، دختربچه خود را نيز به مجلس آورد؛ حاضران در مجلس، همگى دختربچه او را در آغوش مى‏گرفتند، امام عليه السلام از سن او پرسيد، گفتند: شش ساله است. حضرت چون اين را شنيد، او را از خود دور كرد. (1) 📌 نكته‏ها 🔸1. دست دادن به دختران نابالغ #مميز جايز نيست. (2) 🔸2. مردان بنا بر احتياط واجب نبايد دختران نامحرم شش سال به بالا را #بغل كنند و روى #پا بگذارند يا #ببوسند. (3) --------------- 1. وسائل الشيعه، ج 14، ص 140، ابواب مقدمات النكاح، باب 104، ح 3. 2. احكام نگاه و پوشش، نشر معارف، ص 79.( برخى از مراجع تقليد همچون آية الله تبريزى و سيستانى فرموده‏اند: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه باشد اشكال ندارد؛ منهاج الصالحين، ج 3، نكاح، م 23). 3. عروة الوثقى، نكاح، م 36؛ تحريرالوسيله، نكاح، م 25. 📚 احكام داستانى ؛ ص169 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari

🔰 پنير خوردن‏ 🖌 شخصى از امام صادق عليه السلام از پنير سؤال كرد، حضرت فرمود: داءٌ لا دَواء فيه‏ دردى است كه دوا ندارد. وقتى شب شد، دوباره خدمت حضرت رسيد ديد پنير در سفره حضرت است، عرض كرد صبح از شما درباره پنير سؤال كردم، فرموديد: پنير دردى است كه دوا ندارد و الان مى‏بينم در سفره شما پنير وجود دارد، حضرت فرمود: پنير صبح ناشتا ضرر دارد و شب مفيد است. 🖌 و در روايت ديگر امام صادق عليه السلام فرمود: اگر پنير با گردو همراه شود دوا و شفا است. (1) 📌 نكته‏ها 🔸1. خوردن پنير در شب #مستحب و در صبح #مكروه است. و نيز خوردن پنير با گردو مستحب است. (2) 🔹2. از اجزاى پاك و حلال مردار، پنير مايه آن است ولى ظاهر آن را بايد #آب كشيد. (3) 🔸3. پنيرهاى #وارداتى، پاك و حلال است. ---------------- 1. وسائل الشيعه، ج 17، ص 92. 2. فرهنگ فقه، ج 2، ص 278. 3. توضيح المسال مراجع، ج 1، م 93. 📚 احكام داستانى ؛ ص163 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari

🔰 حق زن نسبت به شوهر 🖌 صفوان بن يحيى از امام رضا عليه السلام پرسيد كه مردى زن جوان خود را به حال خود رها ساخته و نسبت به ايجاد ارتباط خاص با وى، بى اعتناست و اين وضعيت ماه‏ها و تا يك سال ادامه مى‏يابد، بدون آن كه قصد ضرر و اذيت به او داشته باشد. آيا اين عمل گناه دارد؟ حضرت فرمود: إِذَا تَرَكَهَا أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ كَانَ آثِماً بَعْدَ ذَلِك‏ (1) هرگاه به مدت چهار ماه او را ترك گويد، بعد از آن گناهكار است. 📌 نكته‏ها 🔻1. شوهر نمى‏تواند بيش از #چهار ماه، عيال #دائمى خود را ترك كند، خواه همسر او جوان باشد يا نباشد. (2) 🔻2. اگر دختر، باكره باشد، مرد بايد در هفت شب اول عروسى همراه او بخوابد و اگر باكره نباشد، در سه شب اول بايد نزد او باشد مگر آن كه #زن از حق خود صرف نظر كند. (3) 🔻3. در موارد ذيل مرد مى‏تواند آميزش با همسر خود را، حتى بيش از چهار ماه ترك كند: 👈 - اگر زن رضايت داشته باشد. 👈 - در ضمن عقد شرط كرده باشند زن اين حق را ساقط كند. 👈 - در صورتى كه مرد توانايى آميزش نداشته باشد. 👈 - به جهت بيمارى، آميزش براى مرد يا زن ضرر داشته باشد. 👈 - زن نزد همسر نباشد. 👈 - زن ناشزه باشد. 👈 - زن داراى عذر شرعى باشد (مثلًا در زمان قاعدگى باشد). (4) ------------- 1. من لايحضره الفقيه، ج 3، ص 405؛ وسائل الشيعه، ج 14، ص 100. 2. توضيح المسائل مراجع، م 2418؛ تحريرالوسيله، فى النشوز، م 1؛ عروة الوثقى، نكاح. 3. تحريرالوسيله، ج 3، ص 543، فى القسم و النشوز، م 4. 4. عروة الوثقى، نكاح، فصل فى ما يتعلق باحكام الدخول، م 8. 📚 احكام داستانى ؛ ص170 💢 حجة الاسلام محمود اکبری 🔻 @ahkam_akbari