🔴تفأل (فال نیک) و تطیّر (فال بد)؛ خرافه یا واقعیت؟ 🔷بخش اول 🖊احمدحسین شریفی 🔶آیا در آموزه‌های اجتماعی و فرهنگی اسلام چیزی به نام «فال نیک» و «فال بد» مورد تأیید قرار گرفته است یا خیر؟ آیا اینکه عده‌ای از مردم با دیدن کلاغ سیاه یا شنیدن صدای آن یا دیدن گربه سیاه و شنیدن زوزه گرگ یا صدای جغد و امثال آن فال بد یا به اصطلاح عوام، نفوس بد می‌زنند و احیاناً از کاری که در صدد انجامش هستند، دست می‌کشند، ریشه و منشأیی دینی دارد یا خیر؟ #تفأل یا فال نیک زدن یعنی اینکه حادثه‌ای از حوادث یا چیزی را نشانه خیر یا امید دستیابی به خیر تلقی کردن و #تطیر یا فال بد زدن یعنی اینکه حادثه‌ای از حوادث یا چیزی را نشانه شر دانستن یا انتظار شر دانستن. واقعیت این است که اولاً، هیچ برهانی فلسفی و دلیلی عقلی در اثبات یا رد این مسأله وجود ندارد. نه می‌توان دلیلی عقلی برای اثبات شوم بودن صدای کلاغ یا بد بودن شنیدن زوزه گرگ اقامه کرد و نه هیچ براهنی فلسفی در نفی آن. ثانیاً، شوم بودن این امور با هیچ دلیل تجربی ضابطه‌مندی هم اثبات نشده است. تاکنون هیچ تحقیق عالمانه و ضابطه‌مندی در این موضوعات صورت نگرفته است. همه سخنانی که در این زمینه مطرح شده است صرفاً سخنانی عوامانه و برداشت‌هایی شخصی است و نه تجربیاتی علمی و متدیک. ثالثاً، در عین حال، این مسأله در روایات منقول از معصومان(ع) مورد توجه جدی بوده است. ۱. از طرفی در روایات فراوانی از فال بد زدن و یا ترتیب اثر دادن به فال بد به شدت نهی شده است. در ضمنِ «حدیث رفع» که از شهرت بسیار زیادی در میان اصولیان و فقیهان اسلامی برخوردار است، پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید یکی از اموری که از امت اسلام برداشته شده است «طیره» یا فال بد زدن است: «وُضِعَ عَنْ أُمَّتِي ... الطِّيَرَةُ». در حدیث دیگری از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که هرگز نباید نفوس بد یا فال بد مانع از فعالیت شما شود. بلکه به جای فال بد، باید توکل به خدا کنید و کاری را که تصمیم به انجام آن گرفته‌اید انجام دهید: «كَفَّارَةُ الطِّيَرَةِ التَّوَكُّلُ.» باز هم در حدیث دیگری که از آن حضرت نقل شده است، به مسلمانان دستور دادند که هرگز به فال بد اعتنا نکنید و اگر فال بد زدید، کار خود را انجام دهید: «إِذَا تَطَيَّرْتَ فَامْضِ». پیامبر اکرم(ص) به افرادی که به چیزی فال بد می‌زدند و یا چیزی را نشانه‌ای شوم می‌پنداشتند می‌فرمود این دعا را بخوانید و کار خود را انجام دهید: «اللَّهُمَّ لَا يُؤْتِي الْخَيْرَ إِلَّا أَنْتَ وَ لَا يَدْفَعُ السَّيِّئَاتِ إِلَّا أَنْتَ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِكَ.» ۲. و از طرفی در روایات دیگری به «تفأل» یا فال نیک زدن تأکید شده است. حتی گفته شده است که پیامبر اکرم(ص) فال نیک زدن را دوست داشت: أَنَّ النَّبِيَّ‌ ص كَانَ يُحِبُّ الْفَأْلَ الْحَسَنَ وَ يَكْرَهُ الطِّيَرَةَ. آن حضرت می‌فرمود: «تَفَأَلُوا بِالخَیرِ تَجِدُوه؛ فال نیک بزند تا خیر ببینید.» خود آن حضرت هم آنگونه که گفته شده است در بیشتر مواقع حتی حوادث به ظاهر ناگوار را به فال نیک می‌گرفت. گفته شده است در داستان حدیبیه وقتی سهیل بن عمرو به نمایندگی از مشرکان مکه به محضر حضرت آمد، آن حضرت به نام او فال نیک زد و فرمود: «قد سهل علیکم امرکم». یا وقتی شنید که خسرو پرویز پادشاه ایران، نامه آن حضرت را مچاله و پاره کرده است و به جای آن مشتی خاک را فرستاده است، همین مسأله را به فال نیک گرفت و فرمود: «أنَّ المُؤمِنِين سَيَملِكُون أرضَهم؛ [ارسال این خاک نشانه آن است که] مؤمنان به زودی مالک سرزمین آنها می‌شوند.» در حدیثی از امیر مؤمنان(ع) نیز چنین نقل شده است که فرمودند: «تَفَأَّلْ بِالْخَيْرِ تَنْجَحْ؛ فال نیک بزن تا رهایی یابی». ✔️ ادامه دارد #تنجیم #تنجیم_طبی @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🔴تفأل (فال نیک) و تطیّر (فال بد)؛ خرافه یا واقعیت؟ 🔷بخش دوم 🖊احمدحسین شریفی 🔶علامه طباطبائی در تحلیل نهی از طیره و تشویق به تفأل در روایات اسلامی می‌فرماید: تأثیر #تفأل و #تطیر، تأثیری نفسانی و روان‌شناختی است. طیره، نوعی منفی‌بافی و نگاه منفی داشتن به امور یا پاره‌ای از امور است؛ در حالی که تفأل، مثبت‌نگری و نگاه ایجابی داشتن به امور و اشیاء است. و اسلام همواره بر داشتن نگاه مثبت و درس‌آموز و نیروبخش و حرکت‌آفرین در همه امور، تأکید دارد. به همین دلیل نه تنها با تفأل مخالفتی ندارد بلکه به آن هم دعوت می‌کند و در مقابل نه تنها با طیره مخالف است بلکه تأکید می‌کند اگر به هر دلیلی به چیزی فال بد زدی، اعتنا نکن و از آن عبور کن و کار خودت را انجام بده. نهی اسلام از فال بد زدن، تا آنجا است که گفته شده است «الطّيرة شِرْكٌ‏؛ فال بد زدن نوعی شرک است». این دو گرچه اثر طبیعی ندارند، ولی بدون تردید اثر روانی می‌توانند داشته باشند، فال نیک غالباً مایه امیدواری و حرکت است ولی فال بد موجب یأس و نومیدی و سستی و ناتوانی است. 🔶در روایتی از امام صادق علیه السلام، به نقش روان‌شناختی فال‌ بد زدن به خوبی اشاره شده است. آن حضرت می‌فرماید: «الطِّيَرَةُ عَلَى مَا تَجْعَلُهَا إِنْ هَوَّنْتَهَا تَهَوَّنَتْ وَ إِنْ شَدَّدْتَهَا تَشَدَّدَتْ وَ إِنْ لَمْ تَجْعَلْهَا شَيْئاً لَمْ تَكُنْ شَيْئاً؛ فال بد اثرش به همان اندازه است كه آن را مى‌پذيرى، اگر آن را سبك بگيرى كم‌اثر خواهد بود و اگر آن را محكم بگيرى پر اثر، و اگر به آن اعتنا نكنى، هيچ اثرى نخواهد داشت.» این حدیث به خوبی نشان می‌دهد که اگر انسان به فال بد توجه نکند، هیچ تأثیری در زندگی او نخواهد داشت اما اگر توجه کند، یعنی توقع آسیب‌ و درد و رنجی به دلیل آن فال بد داشته باشد، ممکن است دچار آن شود، اگر هم دچار نشود همین نگرانی و دلهره نسبت به امکان دچار رنج شدن، خودش نوعی رنج است. به نظر این بنده، این حدیث بهترین تبیین را از تأثیرگذاری فال بد ارائه می‌دهد. #تنجیم #تنجیم_طبی @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🔴تفأل (فال نیک) و تطیّر (فال بد)؛ خرافه یا واقعیت؟ 🔷بخش سوم: دعوت به بی‌اعتنایی به تطیر 🖊احمدحسین شریفی 🔶از مجموع روایات اسلامی استفاده می‌شود که بهترین را‌ه برخورد با بیماری روان‌شناختی «فال‌ بد زدن» و #تطیر بی‌اعتنایی است. از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که فرموده باشند: «سه چیز است که هیچکس از آن در امان نمی‌ماند (یعنی هر کسی در هر سطحی به گونه‌ای دغدغه آنها را دارد): فال بد، حسد و گمان‌ بد.» یکی از اصحاب به آن حضرت عرض کرد: «پس راه چاره چیست؟» آن حضرت فرمود: «وقتی فال بد زدید، اعتنا نکنید و کار خود را انجام دهید؛ هنگامی که (نسبت به کسی) حسادت ورزیدید، (آن را در دل نگه دارید و) عملاً اقدامی انجام ندهید؛ و هنگامی که (نسبت به کسی یا چیزی) سوء ظن پیدا کردید، به آن ترتیب اثر ندهید.» امام علی علیه السلام نیز فرمودند: «فَإِذَا تَطَيَّرَ أَحَدُكُمْ فَلْيَمْضِ عَلَى طِيَرَتِهِ وَ لْيَذْكُرِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ ؛ وقتی کسی از شما به کسی یا چیزی فال بد زد، اعتنا نکند و کار خود را انجام دهد و خدا را یاد کند.» عده‌ای از مردم بغداد به امام رضا علیه السلام نامه‌ای نوشتند و از شومی مسافرت در روز چهارشنبه آخر ماه پرسیدند. آن حضرت در پاسخ نوشتند: «هر کس به قصد مخالفت با این سخنِ شوم‌اندیشان (اهل طیره) روز چهارشنبه آخر ماه را به مسافرت برود، از هر آفتی در امان خواهد بود و از هر بیماری‌ای در عافیت خواهد بود و خدای متعال حوائج او را برآورده می‌کند» 🔶در عین حال، چون بی‌اعتنایی به این حالت روانی برای همگان، به ویژه کسانی که تأثیرپذیری بیشتری از خرافات دارند، ساده نیست، در برخی دیگر از احادیث خواندن دعاهایی توصیه شده است. به عنوان مثال، امام صادق(ع) به یکی از یاران خود به نام معاویه بن عمار آداب اسلامی مسافرت را آموزش دادند و از جمله فرمودند هنگام خروج از خانه این دعا را بخوان: «اللَّهُمَّ لَا طَيْرَ إِلَّا طَيْرُكَ‏ وَ لَا خَيْرَ إِلَّا خَيْرُكَ وَ لَا حَافِظَ غَيْرُكَ؛ خدایا هیچ فال بدی اثر نمی‌گذارد مگر آنچه را تو بخواهی و هیچ خیری به کسی نمی‌رسد مگر آنچه را تو بخواهی و غیر تو هیچ نگه‌دارنده‌ای نیست.» امام کاظم(ع) می‌فرماید کسی که به چنین اموری فال بد می‌زند و در دل خود احساس ترس و دلهره‌ای از انجام کار داشت، بگوید خدایا «اعْتَصَمْتُ بِكَ يَا رَبِّ مِنْ شَرِّ مَا أَجِدُ فِي نَفْسِي فَاعْصِمْنِي مِنْ ذَلِكَ؛ پروردگارا از شر این حالت روانی خود به تو پناه می‌آورم، پس مرا از آسیب‌های آن در امان دار.» #تنجیم #تنجیم_طبی @Ahmadhoseinsharifi 🌹