eitaa logo
احمدحسین شریفی
6.1هزار دنبال‌کننده
351 عکس
360 ویدیو
24 فایل
حاوی سخنرانیها و نوشته ها و معرفی آثار و فعالیتهای استاد شریفی. عضو هیئت علمی و استاد تمام فلسفه موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم ادمین کانال: @Mahdiadmin2
مشاهده در ایتا
دانلود
✍️نقد 🖊«آيا خداوند دين نازل کرده است؟» بخش دوم البته يک حقيقت در نوشته جناب شبستري هست و آن اينکه بحث‌هايي مثل تفکيک دين از معرفت ديني، بحث از قلمرو دين، هرمنوتيک ديني، دين مخدوم و دين خادم، گوهر و صدف دين، ذاتيات و عرضيات دين و امثال آن که تحت عنوان روشنفکري ديني مطرح شده‌اند، همگي تقليدي ديرهنگام و بسيار ناشيانه از مسيحيت بوده است. به تعبير ايشان «اين آراء غالباً از الهيات مسيحي در اواخر قرن نوزدهم و اوائل قرن بيستم متأثر شده است اما آن چاره‌جويي‌ها در ارتباط با اعتقاد ويژة الهيون مسيحي درباب تفسير «کلمه خدا» (عيسي مسيح) انجام شده که نمي‌توان آنها را به الهيات اسلامي گسترش دهيم چون کلمه خدا در معناي مسيحي آن، ... در اسلام وجود ندارد. ... اين چاره‌جويي‌ها در حال حاضر در الهيات مسيحيت هم از کانون توجه متألهان برجسته بيرون رفته است» البته ساليان سال است اين سخن توسط روشنگران و روشن‌انديشان ديني گفته مي‌شد؛ اما مدعيان روشنفکري ديني و از جمله خود جناب شبستري، نمي‌خواستند زير بار آن بروند. همين که جناب شبستري هر چند بسيار ديرهنگام به چنين حقيقتي متفطن شده است، ارزشمند است. ⁦✍️⁩احمدحسين شريفي 🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi 🟣ارتباط با ادمین:👇 @mjbayat 🌷
🔴رهایی از آشفتگی، شرط لازم بهره‌مندی از معارف قرآنی 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ راه «بهره‌مندی از قرآن» و «لذت بردن از قرائت آن» و «درک معارف آن»، پاک‌سازی زبان و ذهن و دل از «آشفته‌گویی» و «آشفته‌ذهنی» و «آشفته‌دلی» است. به تعبیر زیبای سنائی غزنوی: عروس حضرت قرآن نقاب آنگه براندازد كه دارالملك ايمان را مجرد بيند از غوغا عجب نبود گر از قرآن نصيبت نيست جز نقشى كه از خورشيد جز گرمى نبيند چشم نابينا 🆔eitaa.com/ahmadhoseinsharifi 🌹
🔴قرآن و «داستان‌های کوتاه» ✍️احمدحسین شریفی از میان قالب‌های مختلف ادبی در ادبیات منثور می‌توان گفت قالب «داستان کوتاه» از جمله بهترین قالب‌ها برای انتقال مفاهیم ارزشی و اعتقادی و دینی است. شاید به همین دلیل بوده است که در قرآن کریم نیز در بسیاری از موارد برای انتقال معارف الهی از قالب «داستان کوتاه» استفاده شده است. در قرآن کریم یکصد قصه عبرت‌آموز و تأثیرگذار مربوط به پیامبران و اولیای الهی و ملت‌ها ذکر شده است. «۱۸۰۰ آیه» از آیات قرآن مربوط به «آیات القصص» است. «۱۴۰۰ آیه» آن از آیات مکی است. یعنی آیاتی که محور اصلی آنها تبیین باورها و ارزش‌های اسلامی و تشریح جهان‌بینی و انسان‌شناسی الهی بوده است. @Ahmadhoseinsharifi 🌹
🔴قرآن و «داستان‌های کوتاه» ✍️احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ از میان قالب‌های مختلف ادبی در ادبیات منثور قالب «داستان کوتاه» را می‌توان از جمله‌ی بهترین قالب‌ها برای انتقال مفاهیم ارزشی، اعتقادی و دینی دانست. شاید به همین دلیل بوده است که قرآن کریم نیز در بسیاری از موارد برای انتقال معارف الهی از قالب «داستان کوتاه» استفاده کرده است. در قرآن کریم یکصد قصه عبرت‌آموز و تأثیرگذار مربوط به پیامبران و اولیای الهی و ملت‌ها ذکر شده است. «۱۸۰۰ آیه» از آیات قرآن مربوط به «آیات القصص» است. «۱۴۰۰ آیه» آن از آیات مکی است. یعنی آیاتی که محور اصلی آنها تبیین باورها و ارزش‌های اسلامی و تشریح جهان‌بینی و انسان‌شناسی الهی بوده است. 🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi 🌹
🔴«روایات» و فهم و کاربست «آیات» 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــ 🔸امیر مؤمنان(ع) در توصیف قرآن می‌فرماید: أَلَا إِنَّ فِيهِ عِلْمَ مَا يَأْتِي وَ الْحَدِيثَ عَنِ الْمَاضِي وَ دَوَاءَ دَائِكُمْ وَ نَظْمَ مَا بَيْنَكُم‏؛ آگاه باشید! که علوم مربوط به آینده، اخبار مربوط به گذشته، دوای دردها و نظم امور شما در قرآن کریم هست. 🔹اما بدون تردید فهم و استنباط چنین حقایقی از قرآن کریم، بدون توجه به سخنان و احادیث مفسران اصیل و واقعی قرآن، یعنی معصومان علیهم السلام، ناشدنی است. ائمه اطهار(علیهم السلام) نیز یکی از مهم‌ترین کارویژه‌های خودشان را تفسیر و تأویل و کاربردی‌سازی قرآن کریم و تطبیق عالمانه و روشمند آیات آن بر مسائل و مصادیق نوپدید می‌دانستند و به همین دلیل حجم کثیری از روایات برجای مانده از آن انوار پاک، ناظر به فهم و کاربست قرآن کریم است. 🔸برخی از محققان، روایات مرتبط با «فهم» و «کاربست» قرآن را به پنج دسته تقسیم کرده‌اند: 1.«روایات تفسیری» (یعنی روایات ناظر به رفع ابهام از الفاظ و عبارات قرآنی)؛ 2.«روایات تنزیلی» (یعنی روایات بیان‌کنندة مورد نزول آیات)؛ 3.«روایات تأویلی» (یعنی روایاتی که معانی باطنی آیات قرآن را بیان می‌کنند یا ابهامات و شبهات را از آیات متشابه می‌زدایند)؛ 4.«روایات تطبیقی» (یعنی روایات ناظر به تطبیق آیات قرآن بر مصادیق نوپدید یا مصادیقی که در عصر نزول وجود نداشته است)؛ 5.«روایات تبیینی» (یعنی روایاتی که به بیان معارف و آموزه‌های مرتبط با آیات قرآنی می‌پردازند) 🔻یک قرآن‌شناس راستین، برای فهم درست قرآن و همچنین کاربردی‌سازی معارف و آموزه‌های قرآنی در هر عصر و مصری به آگاهی عمیق نسبت به همه روایات ناظر به فهم و تفسیر و تأویل و تطبیق و کاربست قرآن نیازمند است. 🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi 🌹
🟢جعل حدیث درباره فضایل سور قرآن! 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در کشکول از سیدشریف در حواشی کشاف، چنین نقل می‌کند: «بیشتر احادیثی که از ابی‌بن کعب درباره فضایل سوره‌های قرآن نقل شده است، جعلی و ساختگی است. صغانی گفته است: یکی از مردمان عبادان این احادیث را ساخته است. و زمانی که به او اعتراض شد که چرا چنین کرده‌ای؟ در پاسخ چنین عذر آورد که چون مردم مشغول خواندن اشعار و حکایات و فقه ابوحنیفه و امثال آن بودند و به قرآن بی‌توجه بودند، با ساختن این احادیث می‌خواستم آنها را به خواندن قرآن ترغیب کنم!» خود شیخ بهاء می‌فرماید: در برخی از کتاب‌ها دیدم که وقتی به آن مرد عبادانی گفته شد که مگر این سخن پیامبر اکرم(ص) را نشنیده‌ای که فرمودند: «من كذب علي متعمدا: فليتبوّأ مقعده من النار؛ کسی که عامدانه بر من دروغ بندد، جایگاهش در آتش است»؟ در پاسخ گفت: «انا لم اكذب عليه بل انما كذبت له» یعنی من این دروغ‌ها را به ضرر او انجام ندادم؛ بلکه به سود او گفته‌ام!» 🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi 🌹
🟢فایده مداومت بر قرائت آیات پایانی سوره حشر از زبان آ‌یت‌الله شاه‌آبادی 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ مرحوم آیت‌الله می‌فرمودند یکی از آثار مداومت بر تلاوت آیات پایانی سوره حشر این است که پس از مرگ و در شب اول قبر وقتی که دو فرشته نکیر و منکر از طرف پروردگار عالم برای سؤال و جواب حاضر می‌شوند و می‌پرسند: «من ربّک؟» انسان می‌تواند سه آیه پایانی سوره حشر را در پاسخ بگوید: هُوَ اللَّهُ الَّذي لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحيمُ* هُوَ اللَّهُ الَّذي لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ* هُوَ اللَّهُ الْخالِقُ الْبارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‏ يُسَبِّحُ لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزيزُ الْحَكيمُ (حشر، ۲۲-۲۴) و می‌فرمودند وقتی که نکیر و منکر چنین پاسخی را می‌شنوند: «مبهوت و متحير مي‌شوند؛ چون اين معرّفي حق است به زبان حق، نه معرّفي حق به زبان خلق!» 🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi 🌹
🟢هدیه‌ای قرآنی 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔹قرآن کریم در آیه ۶۲ سوره توبه در بیان ویژگی‌های افراد دورو، فریب‌کار و منافق می‌فرماید: يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَكُمْ لِيُرْضُوكُمْ وَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَحَقُّ أَنْ يُرْضُوهُ إِنْ كانُوا مُؤْمِنين‏؛ (منافقان) به هدف خشنود کردن شما مؤمنان، به نام خدا سوگند می‌خورند؛ در صورتی که اگر ایمان داشتند سزاوارتر این بود که خدا و رسول را از خود خشنود کنند.» 🔸دو درس اجتماعی بزرگ این آیه برای مؤمنان این است که: اولاً، فریب مقدس‌بازی‌ها و مقدس‌مآبی‌ها را نباید خورد؛ چرا که مقدسات غالباً دستاویز افراد نامقدس زیرک و حیله‌گر قرار می‌گیرند. ثانیاً، ملاک همدلی و همراهی اجتماعی با دیگران، باید پیروی آنان از دستورات خدای متعال و پیامبر اکرم(ص) باشد و نه «اطاعت‌نمایی» فریبکارانه آنان. @Ahmadhoseinsharifi 🌹
اقبال‌شناسی۱۹ (قرآن، روح تمدن اسلامی).mp3
11.81M
🎤احمدحسین شریفی 🟢درس‌های اقبال‌شناسی 🔸جلسه نوزدهم: «قرآن، روح تمدن اسلامی» @Ahmadhoseinsharifi 🌹
🟡در محضر قرآن ◻️«ترس ذلت‌آور» و «ترس عزت‌بخش» 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ♦️از نگاه قرآن کریم، دو نوع ترس داریم: 1️⃣«ترس نیروکش»، «عقب‌ران» و «ذلت‌آور»؛ این همان ترسی است که شیاطین به دوستان و مریدان خود القاء می‌کنند؛ آن را از مقاومت می‌ترسانند؛ هراس از اقدام شجاعانه و غیورانه دربرابر طواغیت را در دل آنان می‌افکنند؛ و در عوض، آنان را به تسلیم شدن و بالا بردن پرچم‌های سفید دربرابر دشمنان دین تشویق می‌کنند! «إِنَّمَا ذَٰلِكُمُ الشَّيْطَانُ يُخَوِّفُ أَوْلِيَاءَهُ»(آل‌عمران، ۱۷۵) ایجاد این نوع ترس، از مهم‌ترین راهبردهای شیطان بوده و هست. البته این راهبرد شیطانی در دل مؤمنان اثر ندارد؛ شیطان فقط می‌تواند چنین ترسی را در دل دوستان خود ایجاد کند و نه مؤمنان: «يُخَوِّفُ أَوْلِيَاءَهُ». 2️⃣«ترس نیروبخش»، «حرکت‌‌زا» و «عزت‌آفرین»؛ این همان ترسی است که مؤمنان دارند؛ ترس از کوتاهی در انجام تکلیف؛ ترس از تعلل در دفاع از دین؛ ترس از تزلزل در برابر دشمنان خدا: این همان ترس ممدوحی است که خدای متعال از مؤمنان می‌خواهد چنین ترسی را در دل خود افزون کنند: «فَلَا تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ» (آل‌عمران، ۱۷۵). 🆔https://eitaa.com/joinchat/1153171503C4349780964 🌹
🟡در محضر قرآن: ◻️دستبرد در آرمان‌؛ راهبرد شیطان 🖊احمدحسین شریفی ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ شرط یا پیش‌نیاز حتمی فردسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی داشتن آرمانی متعالی و سامان‌دهی همه ابعاد زیست فردی و اجتماعی در جهت آن آرمان متعالی است. به تعبیر رهبر معظم انقلاب، آرمان، به مثابه خطی روشن و افقی واضح است که می‌تواند جهت زندگی فرد و جامعه را مشخص کند. علیه السلام در حدیثی می‌فرماید: «الشِّیعَةُ تُرَبَّی بِالأَمَانیّ؛ شیعه به وسیله آرمان‌ها و آرزوها (آرزوی‌های واقع‌بینانه و درست) رشد و پرورش می‌یابد». به دلیل اهمیت و نقش جدی آرمان‌ها در حرکت فردی و اجتماعی است که یکی از راهبردهای دائمی و شگردهای مستمر شیطان در مواجهه با دعوت پیامبران، ایجاد انحراف در مسیر دعوت آنان، از راه مقابله با آرمان‌های پیامبران بوده است: «وَ ما أَرسَلنا مِن قَبلِکَ مِن رَسُولٍ وَ لا نَبِیٍّ إِلاَّ إِذا تَمَنَّی أَلقَی الشَّیطانُ فی‏ أُمنِیَّتِهِ فَیَنسَخُ اللَّهُ ما یُلقِی الشَّیطانُ ثُمَّ یُحکِمُ اللَّهُ آیاتِهِ وَ اللَّهُ عَلیمٌ حَکیمٌ؛(حج، ۵۲) هيچ رسول و پيامبرى را پيش از تو نفرستاديم مگر اينكه هرگاه آرزو می‌کرد و طرحی برای پيشبرد اهداف الهىِ خود می‌ریخت، شيطان در آن دسیسه می‌کرد و با آن مقابله می‌نمود؛ امّا خداوند القائات شيطان را از ميان مى‌برد، سپس آيات خود را استحكام مى‌بخشد؛ و خداوند دانا و حكيم است. این آیه شریفه، بیانگر اصلی‌ترین دکترین شیطان در مواجهه با جبهه حق، و البته بیانگر سنت الهی خنثی‌سازی برنامه‌های شیاطین است. الان هم همینگونه است. از مهم‌ترین راهبردهای جنگ نرم دشمنان علیه انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی، ایجاد تحریف در آرمان‌های انقلاب یا القای ناامیدی نسبت به وصول به آنها یا توهمی و تخیلی خواندن آنها و ... است. مع الاسف، چنان شکافی میان آرمان‌های خمینی‌ کبیر و عده‌ای از مدعیان انقلابی‌گری ایجاد شده است که به تعبیر یکی از نویسندگان عزیز «اگر برخی عبارت‌های امام خمینی را بخوانیم اما نگوییم که از ایشان است، مخاطبی که حتی ممکن است انقلابی نیز باشد، قادر نیست آنها را بپذیرد.» و همه اینها نیز البته با نام عقلانیت سیاسی و عقلانیت اجتماعی انجام می‌گیرد! 🆔https://eitaa.com/joinchat/1153171503C4349780964 🌹
🟡«امام زمان» و «بازگشت به قرآن» 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ از مهم‌ترین اقدامات عجل‌ الله تعالی فرجه در حوزه شکل‌دهی به مبانی معرفتی جامعه مهدوی، محوریت دادن به است. آن حضرت، قرآن را به عنوان «مقیاس صحت» و «سنجش درستی» هر رأی و نظری می‌داند: به تعبير علیه السلام: وَ يَعْطِفُ الرَّأْيَ عَلَى الْقُرْآنِ إذَا عَطَفُوا الْقُرْآنَ عَلَى الرَّأْي؛ در حالى كه به نام تفسير، نظريّه‌هاى گوناگون خود را بر قرآن تحميل می‌كنند؛ او نظريّه‌ها و انديشه‌ها را تابع قرآن می‌سازد. 🆔https://eitaa.com/joinchat/1153171503C4349780964 🌹
🟢پژوهش‌‌های قرآنی: بنیادی یا کاربردی؟ 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ علامه مصباح(ره) معتقد بود هر چند پژوهش‌های کاربردی، چشمگیرتر و ملموس‌تر و مطلوب‌ترند؛ اما اگر مبتنی بر پژوهش‌های بنیادی نباشند، به مثابه درختی‌ بی‌ریشه می‌مانند که همواره در معرض آسیب است و با اندک آفتی از بین می‌رود. بنابراین، ضمن توجه همزمان به تحقیقات کاربردی و بنیادی و حتی ضمن «اولویت دادن به تحقیقات کاربردی» نباید از «اهمیت تحقیقات بنیادی» غفلت ورزید یا آنها را کمرنگ کرد. به عنوان مثال، در «مطالعات قرآنی» ضمن آنکه باید به معارف اخلاقی، اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی و سیاسی قرآن توجه کرد، لازم است همواره به پژوهش‌های بنیادی ناظر به خود قرآن هم توجهی ویژه داشت. مسائلی همچون 1.«تفسیر صحیح قرآن چگونه است؟»، 2.«راه صحیح تفسیر چیست؟»، 3.«آیا یک آیه می‌تواند چند جور تفسیر داشته باشد یا اینکه تفسیر صحیح یکی است؟»، 4.«اگر متعدد است ممکن است چند معنا در عرض هم باشد یا در طول هم؟»، 5.«چه راه متقن و قابل‌اعتمادی برای کشف مفاهیم قرآنی و احتراز از سلیقه‌های شخصی و جوّ‌زدگی‌های اجتماعی‌ای که برای اشخاصی پیدا می‌شود و باعث انحراف در فهم قرآن و تفسیر قرآن می‌شود وجود دارد؟» @Ahmadhoseinsharifi 🌹
🔹مهجوریت قرآن در حوزه‌های علمیه از نگاه شهید مطهری ✍️احمدحسین شریفی 🔸شهید مطهری(ره) در نقد نظام آموزشی و اولویت‌های آموزشی حوزه‌های علمیه می‌گوید: «عجيب است كه در حساس‏ترين نقاط دينى ما اگر كسى عمر خود را صرف قرآن بكند، به هزار سختى و مشكل دچار مى‏‌شود؛ از نان، از زندگى، از شخصيت، از احترام، از همه چيز مى‌افتد. و اما اگر عمر خود را صرف كتاب‌هايى از قبيل‏ كفايه‏ بكند صاحب همه چيز مى‏‌شود! در نتيجه هزارها نفر پيدا مى‏‌شوند كه‏ كفايه‏ را چهارلا بلدند؛ يعنى خودش را بلدند، ردّ كفايه‏ را هم بلدند، ردّ ردّ او را هم بلدند، ردّ ردّ ردّ او را هم بلدند، اما دو نفر پيدا نمى‏شود كه قرآن را به درستى بداند! ... اگر نسل كهن از قرآن منحرف نشده بود قطعاً نسل جديد منحرف نمى‏‌شد. هم نسل قديم و هم نسل جديد به قرآن جفا كردند و مى‏كنند. اول نسل قديم جفا كرد كه حالا نسل جديد جفا مى‏كند.» (مجموعه‏ آثار؛ (ده گفتار)، ج‏24، ص534.) 🔻 البته به برکت انقلاب اسلامی و به برکت مجاهدت‌های و شاگردانش و در همچنین به برکت روشنگری‌ها و نقدهای امثال شهید مطهری در حال حاضر (سال ۱۴۰۳) فقط در حوزه علمیه قم ۲۶۶ درس تفسیر در سطوح عالی حوزه علمیه ارائه می‌شود. @Ahmadhoseinsharifi 🌹
🟡نقد علامه طباطبائی به برنامه درسی حوزه‌های علمیه 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔹چند دهه است که بسیاری از عالمان و بزرگان حوزه‌های علمیه هر کدام از منظری، نقدهایی را نسبت به نظام درسی حوزه‌های علمیه مطرح کرده‌اند. شهید مطهری، علامه طباطبائی، امام خمینی(ره) و بیشتر و مفصل‌تر و دقیق‌تر از همه رهبر حکیم و فرزانه انقلاب اسلامی، علامه مصباح، آیت‌الله جوادی آملی و .... 🔸به عنوان نمونه، سخنی از علامه طباطبائی را به مناسبت ایام رحلت‌شان نقل می‌کنم: علامه طباطبایی در تفسیر المیزان به مناسبتی، نقدی جدی بر نظام آموزشی حوزه‌های علمیه شیعه و سنی وارد می‌کند، ضعفی که هر چند در چهار دهه پس از رحلت به برکت انقلاب اسلامی و به برکت روشنگری‌های خود علامه و شاگردان او، تا قدری کمتر شده است، اما هنوز هم از مهم‌ترین ضعف‌های نظام آموزشی حوزه‌های علمیه است: «أنك إن تبصرت في أمر هذه العلوم وجدت أنها نظمت تنظيما لا حاجة لها إلى القرآن أصلا حتى أنه يمكن لمتعلم أن يتعلمها جميعا: الصرف و النحو و البيان و اللغة و الحديث و الرجال و الدراية و الفقه و الأصول فيأتي آخرها، ثم يتضلع بها ثم يجتهد و يتمهر فيها و هو لم يقرأ القرآن، و لم يمس مصحفا قط. (المیزان، ج 5، ص 276) اگر دربارۀ این علوم (علوم حوزوی) دقت کنی، می‌بینی طورى تنظیم شده‌اند که گویا هیچ نیازی به قرآن ندارند؛ تا جایی که یک طلبه می‌تواند همه علومی مثل صرف و نحو و بیان و لغت و حدیث و رجال و درایه و فقه و اصول را فراگیرد، و متخصص و متضلع و مجهد و ماهر در آنها شود، در حالی که حتی قرآن را نخوانده باشد! و بلکه قرآنی را به دست نگرفته باشد.» ♦️البته انصاف آن است که این نقدها نیز موجب تغییراتی بنیادین و جدی در برنامه درسی حوزه‌های علمیه (به ویژه در یک دهه اخیر) شده است. اما به نظر می‌رسد هنوز هم جا برای ایجاد تغییرات کلیدی در برنامه درسی حوزه‌های علمیه وجود دارد و اساساً‌ نظام آموزشی حوزه‌های علمیه باید به گونه‌ای باشد که نه منفعلانه بلکه فعالانه به استقبال تحول و تغییر برود و ساختار آن به گونه‌ای طراحی شود که خود پیشرو و پیشگام تغییر و تحول باشد. @Ahmadhoseinsharifi 🌹