#نکاتفقهی_10
کتاب المضاربة
✳ آیة الله شبیری زنجانی(دام عزه)
موضوع: صورشراکت در رأسالمال و سود حاصل از آن.
1⃣ شراکت دو نفر در راسالمال و سود حاصل از آن صوری دارد که به تفکیک باید مورد بررسی قرار بگیرد.
- صورت اول: عدم اشتراط تساوی در سود
طبق قرارداد، طرفین توافق میکنند که یک طرف پنجاه دینار و دیگری صد دینار به عنوان راسالمال قرار بدهند و یک طرف با آن کار کند. اما نسبت به میزان شراکت در سود، قید یا شرطی قرار نمیدهند. در این فرض، طبق قاعده عامه، طرفین به نسبت شراکت در راسالمال از سود سهم دارند.
- صورت دوم: اشتراط تساوی در سود
طبق قرارداد، طرفین توافق میکنند که یک طرف پنجاه دینار و دیگری صد دینار به عنوان راسالمال قرار بدهند و یک طرف با آن کار کند اما نسبت به سود بالسویه، شریک باشند.
2⃣ این مساله دو قسم دارد:
- قسم اول: مال عامل کمتر است
گاهی مال عامل کمتر از مال شخص دیگر است، در این فرض گفتهاند معامله صحیح است و طبق شرط، سود بالسویه تقسیم میشود و این جزء مصادیق مخالف قاعده نیست زیرا شراکت در سود، به نسبت درصد شراکت در راسالمال، مربوط به جایی است که تساوی در سود، در قرارداد شرط نشود اما در صورت اشتراط، مقتضای قاعده، عمل به شروط و تعهدات ضمن قرارداد، میباشد. در مانحنفیه نیز، چون طرفین طبق عقد مضاربه، توافق کردهاند که مثلاً تساوی در سود باشد، سود بالسویه تقسیم میشود و لذا صد دینار به عنوان راسالمال و صد و پنجاه دینار به عنوان شراکت در سود، به مالک تعلق میگیرد و صد و پنجاه دینار باقی مانده، به عنوان شراکت در سود، به عامل میرسد. و هیچ خلاف قاعدهای صورت نمیگیرد.
- قسم دوم: مال عامل بیشتر است
گاهی مال عامل، بیشتر از مال شخص دیگر است، این فرض مورد اختلاف است. آقاسیدابوالحسن در این فرض نیز میفرماید: «معامله صحیح است و سود بالسویه تقسیم میشود چون تساوی طرفین در سود در قرارداد، شرط شده است.»
🔹 جلسه دهم درس خارج مضاربه ۹۴/۱۰/۱۲
@alfigh_alosul
#فقهحکومتی
📝 استاد آیة الله ابوالقاسم علیدوست(دام عزه)
✳ نظام اقتصادی اسلام
▫ چکیده مطالب؛
1⃣ بحث در خصوص #روششناسی استنباط نظام اقتصای اسلام است. در این موضوع ما سه پیش فرض داریم که هر کدام خود جای بحث مستقل دارد، ولیکن ما به عنوان کلیات آنها را مطرح میکنیم؛
➖ پیشفرض اول: نظام اقتصادی در اسلام وجود دارد. وقتی کسی منکر نظام اقتصاد اسلامی باشد، بحث ما بیمحل است.
➖ پیشفرض دوم: این نظام قابل استنباط، یا لازمالاستنباط است.
➖ پیشفرض سوم: استنباط نظام اسلامی روش خاصی دارد. اگر کسی بگوید استنباط نظام اسلامی مانند استنباط صلات مسافر است، بحث ویژهای در روش استنباط نخواهد بود.
2⃣به نظر ما حداقل باید چهار کار صورت گیرد تا روش پاسخگو در استنباط نظام اقتصادی اسلام به دست آید. نمیگویم که این چهار روش منحصر است، ولیکن این روشها بنیادی و اساسی است. این چهار روش عبارتند از: ۱. ظرفیتشناسی اسناد استنباط ۲. توسعه مسائل اصول فقه ۳. توجه به ظرفیت اسناد عام قرادادها و ۴. اصلاح نگاه حداقلی و قدر متیقنگیری.
http://ijtihadnet.ir/
♻ پیشتر در پرونده ای با عنوان «فقه مقاصد» برخی از دیدگاههای حضرت استاد مورد بررسی و نقد قرار گرفت. با این وجود، تلقی ایشان درباره #ضرورتتوسعهروشاستنباط، امری غیرقابل انکار است که توجه اندیشمندان اصولی به این عرصه را میطلبد.
@alfigh_alosul
#نکاتفقهی_۱۱
کتاب المضاربة
✳ آیة الله شبیری زنجانی(دام عزه)
موضوع: اشتراط نقدین در مال مضاربه
1⃣ درهم یا دینار بودن مال مضاربه، به عنوان یکی از شرایط صحت مضاربه، ذکر شده است. بسیاری از فقها برای اثبات این شرط به #اجماع تمسک کردهاند. آیا اصل قرارداد مضاربه (که حصهای از ربح مال عامل باشد) در جایی که درهم و دینار هست، مورد اجماع و اتفاق است؟ یا اصل آن هم مشکوک است؟ وجود اجماع بسیط و مرکب را در این مورد بررسی میکنیم.
2⃣ دو نوع اجماع، ممکن است ادعا شود.
➖ نوع اول: اجماع بسیط
نوع اول عبارت است از اینکه کسی ادعا کند اجماع بسیط بر قبول صحت اصل قرارداد مضاربه، و اشتراط درهم یا دینار بودن راسالمال، وجود دارد. اثبات این ادعا، منوط به این است که اقوال فقها درباره اصل صحت مضاربه، بررسی شود. اگر عدهای، منکر اصل صحت چنین قراردادی باشند، قهراً، ادعای اتفاق فقها بر صحت مضاربه درهم یا دینار، و بطلان مضاربه با غیر این دو، تمام نخواهد بود.
➖ نوع دوم: اجماع مرکب
نوع دوم این است که کسی ادعا کند، اگر چه عدهای از فقهاء، اصل صحت مضاربه را قبول ندارند اما اجماع مرکب وجود دارد و این اجماع مرکب برگشت به اجماع بسیط میکند و در نتیجه ما کشف میکنیم که از نظر معصوم، تفصیل و خرق اجماع مرکب باطل است.
اما غالباً در مواردی که در مسئله قول سوم وجود ندارد، چنین اجماع مرکبی که برگشت به اجماع بسیط کاشف از بطلان تفصیل کند، وجود ندارد.
🔹جلسه یازدهم درس خارج مضاربه، ۹۴/۱۰/۱۴
@alfigh_alosul
14fabecd205845c1598ef1f499e0dca2.jpg
39.3K
#معرفیکتاب
💥کتاب «نظام اقتصادی اسلام»
📝اثر سیدحسین میرمعزی
✅ هدف این کتاب، تبیین مبانی و اصول راهبردی و آموزه های اخلاقی نظام اقتصادی اسلام و اثبات هماهنگی این امور با یکدیگر در جهت هدف های نظام اقتصادی اسلام یعنی عدالت، امنیت و بارور کردن استعدادهای طبیعت است. در این کتاب تلاش شده است تفاوت ها و مزیت های نظام اقتصادی اسلام نسبت به نظام اقتصاد سرمایه داری بیان شود.
@alfigh_alosul
#فقهحکومتی
📝 استاد مهدی هادوی تهرانی(زیدعزه)
✳ نظام اقتصادی اسلام
1⃣وقتی ما سخن از اقتصاد اسلامی میگوییم منظورمان این نیست که روش محاسبه مثلاً نرخ تورم منطبق بر کدام آیه است؟ یا روش محاسبه منحنی فلاکت و روش محاسبه فلان سود، کدام آیه و روایت است؛ #اقتصادِتوصیفی کار قرآن و حدیث نیست؛ کارِ قرآن و حدیث، #اقتصادِدستوری است. دوستان چون فرق میان دانشهای دستوری و توصیفی را نمیدانند و شاید در عمرشان به این اصطلاح هم برخورد نکرده باشند مثالهای نادرستی هم میگویند که اشتباه است.
2⃣مگر اختلاف سوسیالیسم و سرمایهداری بر سر محاسبه نرخ تورم و منحنی فلاکت است؟ این دو مکتب مهم اقتصادی، بحثشان این چیزها نیست؛ سوسیالیسم به اقتصاد دولتی و غیرآزاد معتقد است و نقش بازار را نفی میکند و اقتصاد لیبرال و سرمایهداری هم اقتصاد دولتی را قبول ندارد و به بازار آزاد اعتقاد دارد. اسلام هم در این نوع مباحث نظر دارد؛ مثلاً در بحث مالکیت، نقش دولت و …؛ اسلام میگوید نه این و نه آن، نقش خاصی برای دولت تعریف و وظایفی را بر دوش آن گذاشته است.
3⃣بنده ۳۰ سال قبل در مقالهای به #اقتصاددرقرآن پرداختم و به کنگره بینالمللی قرآن و مسائل روز که در مدرسه آیتالله گلپایگانی برگزار شد، ارائه کردم و سالها بعد در قالب کتابی منتشر شد؛ بنده در این اثر فقط با تکیه بر قرآن، ساختار اقتصادی اسلام را تبیین کردم.
4⃣اسلام ۱۴۰۰ سال قبل این نظر را ارائه کرده است، لذا اینکه بگوییم غرب و شرق اقتصاد دارند و سوسیالیسم و سرمایهداری مکتب اقتصادی هستند، ولی اسلام ندارد، جفا به اسلام است. البته برخی دوستان اینقدر صداقت و صراحت دارند که بگویند اسلام، اقتصاد ندارد(که البته نظر نادرستی است)، ولی برخی همین قدر صداقت و صراحت را هم ندارند، لذا میگویند اسلام اقتصاد دارد، ولی به آن باور قلبی ندارند، میگویند اسلام، اقتصاد دارد، اما گامی در راستای تحقق آن برنمیدارند و هر اندیشهای که بتواند اقتصاد اسلامی را محقق و به نحو جدی مطرح کند نفی میکنند.
http://ijtihadnet.ir
@alfigh_alosul
#نکاتفقهی_۱۲
کتاب المضاربة
✳ آیة الله شبیری زنجانی(دام عزه)
موضوع: مشروعیت عقد مضاربه
1⃣ بسیاری از فقهاء ادعای اجماع بر اصل #مشروعیت و صحت قرارداد مضاربه کردهاند. برخی مانند شیخ طوسی در خلاف و مبسوط ادعای اجماع امت و مسلمین بر این مطلب نمودهاند.
در مقابل، ازکلام عدهای همچون شیخ مفید در مقنعه، شیخ طوسی در نهایه، سلار در مراسم و ابوالصلاح حلبی در الکافی فی الفقه #عدممشروعیت استفاده می.شود. همچنانکه علامه حلی و به تبع ایشان عده زیادی از فقهاء مانند فخرالمحققین فرزند علامه در ایضاح الفوائدسید عمید الدین خواهر زاده علامه، در کنز الفوائدابن فهد، در المهذب البارع و فاضل مقداد در التنقیح الرائع قول به عدم مشروعیت را به ابنبراج نسبت دادهاند. البته برخی به جای این عنوان، از عنوان «القاضی» استفاده نمودهاند که اشاره به ابنبراج دارد.
2⃣عبارات شیخ مفید و شیخ طوسی در مباحث گذشته مطرح و سعی شد به گونهای توجیه شود که مخالف قول به مشروعیت نباشد و لذا با ارایه قرائن از عباراتشان، تبیین کردیم که ممکن است کلام این دو، ناظر به #جایزبودن عقد مضاربه باشد که مورد پذیرش دیگر فقهاء نیز هست. درباره نسبت قول به عدم مشروعیت به ابنبراج نیز بیان شد که ایشان در المهذب و جواهر الفقه تصریح به مشروعیت نموده است ولی احتمال دارد در کتاب «کامل» نظر مخالفی داشته و علامه قول ایشان را از آن کتاب نقل کرده است.
3⃣ به نظر ما انصاف این است که تحفظ بر قاعده و حمل روایات متعدد بر استحباب عمل به مفاد مضاربه، بسیار بعید میباشد. روایات کالصریح در مشروعیت است و #شهرت قوی نیز بین مسلمین اعم از شیعه و سنی بر آن وجود دارد بنابراین #قاعده را تخصیص میزنیم و میگوییم علیرغم این که واقع مضاربه یک نوع اجیر شدن عامل برای انجام عملی در قبال اجر میباشد و غرر نیز مبطل اجاره است، اما جهالت و غرر موجود در آن از حیث عوض مبطل عقد نیست.
🔹جلسه دوازدهم درس خارج مضاربه، ۹۴/۱۰/۱۵
@alfigh_alosul
💥تاریخفقهشیعه
▫به زودی با تاریخ فقه شیعه در کلام #آیتاللهخامنهای (مدظله العالی)
▫عبارات مختصر، مفید و حکیمانه رهبری پیرامون #فقه و #فقهای شیعه
🔺در کانال #الفقهوالاصول
👇👇
@alfigh_alosul