📌 «محاسبه»
🌸 «حسب» یعنی شمارش. #محاسبه ذاتا، یکجور #سنجش_سطحی و ظاهری است. این مغز معنای این واژه است که از آیات برداشت می‌شود. (ریشه حسب، دارای 109آیه در #قرآن است.)
🌸 کنش‌های عادی انسان، همیشه بر اساس #محاسبه ای است که انجام می‌دهد. در قرآن تعبیر «لا تَحْسَبَن» مکرر آمده و مفهومش تذکر #خطای_محاسباتی اذهان است. (می‌شود این آیات را جمع کرد و به‌عنوان خطاهای #راهبردی محاسباتی، دسته‌بندی کرد و از دلش نظریه درآورد)
🌸 عقلانیت #اقتصادی، نمونه‌ی اعلی و واضحی از این محاسبه است. خدا با واژه «احتساب» می‌خواهد بگوید، #محاسبه آنقدر قدرت ندارد که بشود کل #زندگی را بر روی آن بنا کرد. کل زندگی را با #محاسبه برنامه ریزی نکن! این قاعده‌ای عمومی است و اختصاص با مومن یا کافر ندارد. کافر هم اگر بخواهد پیروز شود، باید این قواعد هستی‌شناسی را لحاظ کند! هُوَ الَّذي أَخْرَجَ الَّذينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ مِنْ دِيارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ ما ظَنَنْتُمْ أَنْ يَخْرُجُوا وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ مانِعَتُهُمْ حُصُونُهُمْ مِنَ اللَّهِ فَأَتاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا وَ قَذَفَ في قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ يُخْرِبُونَ بُيُوتَهُمْ بِأَيْديهِمْ وَ أَيْدِي الْمُؤْمِنينَ فَاعْتَبِرُوا يا أُولِي الْأَبْصارِ (2-حشر)
🌸 چون محاسبه می‌کنند و می‌کنیم، دو اتفاق می‌افتد: 1.هم گاهی سراغ کاری نمی‌رویم/می‌رویم. 2.غافل‌گیر می‌شویم! چون فکر می‌کنیم باید یکطور دیگر بشود و می‌بینیم یکجور دیگر شد! قواعد دیگری در میان‌بوده که در #محاسبه ظاهری، شمرده نمی‌شوند.
🌸 توکل، یعنی من این #محاسبه را تام و کامل نمی‌دانم. در کنار این محاسبه، یک بخش قابل توجهی را در نظر دارم که من روی آن اشراف ندارم. اتفاقا آنجاها همانجاهایی است که خدا خودش را ملزم کرده. توکل یعنی من دایره محاسبه را بزرگ می‌کنم که خدا بخش اصلی آن را بر عهده دارد: الَّذينَ قالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزادَهُمْ إيماناً وَ قالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكيلُ (173-آل‌عمران)
🌸 ما به صورت متداول، #اقتصاد را بر مبنای اینطور محاسبات جلو می‌بریم؛ اما جالب اینجاست که مهم‌ترین مصداق ساحتی که اینطور محاسبه در آن جواب نمی‌دهد، « #رزق و #روزی» است: وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْراً (3-طلاق) رزق و روزی باب عجیبی در روایات دارد؛ اما محاسبه‌ناپذیری از جمله مفاهیمی است که میدان معنایی آن را –خصوصا برای مومنین- شکل می‌دهد. تا حدی که انگار خدا اصرار دارد رزق و روزی را از «من حیث لایحسب» بدهد! اصرار دارد معادله محاسباتی ذهنی مومن را به هم بریزد و آن‌به‌آن توجه‌اش را به جای دیگری غیر از این محاسبات ظاهری جلب کند.
🌸 یکی از روش‌های چشیدن شیرینی #ایمان، همین آزمایش آن در بوته توکل است. یک محاسبه را کنار می‌گذاری و محاسبه دقیق‌تر را لحاظ می‌کنی؛ می‌بینی جواب می‌دهد. حالا در ایمان قوی تر می‌شوی؛ توکل قوی‌تر می‌شود؛ محاسبه بعدی را عمیق‌تر و جدی‌تر می‌گیری و همینطور جلو می‌روی.
🌐 @aliebrahimpour_ir [1398.09.28]
چقدر #روایت باحال و قشنگیه این روایت #تربیتی.
خصوصا فراز آخرش. آدم می‌تونه ساعت‌های فراوان غرق بشه توش.
به‌نوعی انگار رابطه شدیدی بین #وعده ، #وفا به وعده و #روزی است. یعنی انگار شکستن این رابطه در ذهن بچه، روی نگاه #توحیدی اش اثر می‌گذارد. فکر می‌کند هر روزی‌دهنده‌ای اینجوری است.
در واقع ذاتش اینه که خدا می‌گه: منِ خدا در وعده‌ای که درباره روزی‌دادن کردم، اصلا خلف وعده نمی‌کنم. هیچ‌وقت. امکان نداره روزی رو ندم و وعده‌ام رو زیر پا بگذارم. این نکته پنهان روایته.
حالا تو اگه خلف وعده کنی، این رابطه رو تو ذهن خراب می‌کنی. #توحید بچه رو خراب می‌کنی. سیستم واقعی رو تحریف می‌کنی و...
واقعا عالیه.
🌐 @aliebrahimpour_ir
📌 ناخنگرفتن و رزق و روزی
🌺 مدتی پیش #روایت عجیبی دیده بودم درباره #رزق. مضمون #حدیث این بود فردی از حضرت دعایی برای رزق و #روزی طلب کرد؛ حضرت فرمودند: «جمعه‌ها #ناخن بگیر!» [یعنی ناخنگرفتن به‌عنوان مهم‌ترین دعا و کار تاثیرگذار در افزایش رزق بیان شده بود.]
🌸جست‌وجویی کردم و جالب اینکه روایات متنوعی با این مضمون در کتب معتبر وجود دارد:
🍀 ثواب‌الاعمال، ج1، ص24: عَنْ أَبِي كَهْمَسٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ السَّلاَمُ «عَلِّمْنِي دُعَاءً أَسْتَنْزِلُ بِهِ اَلرِّزْقَ» فَقَالَ لِي «خُذْ مِنْ شَارِبِكَ وَ أَظْفَارِكَ وَ لْيَكُنْ ذَلِكَ فِي يَوْمِ اَلْجُمُعَةِ»
🍁ابو كهمس نقل كرده است كه:به امام صادق ع عرض كردم: دعائى تعليم من فرما تا موجب گشايش و فراوانى روزى گردد،حضرت فرمود: ناخن‌ها و سبيل خود را كوتاه كن، و حتما اين كار را در روز #جمعه انجام ده.
🍀کافی، ج6، ص491: عَنْ أَبِي كَهْمَسٍ قَالَ: قَالَ رَجُلٌ لِعَبْدِ اَللَّهِ بْنِ اَلْحَسَنِ «عَلِّمْنِي شَيْئاً فِي اَلرِّزْقِ» فَقَالَ «اِلْزَمْ مُصَلاَّكَ إِذَا صَلَّيْتَ اَلْفَجْرَ إِلَى طُلُوعِ اَلشَّمْسِ فَإِنَّهُ أَنْجَعُ فِي طَلَبِ اَلرِّزْقِ مِنَ اَلضَّرْبِ فِي اَلْأَرْضِ» فَأَخْبَرْتُ بِذَلِكَ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ فَقَالَ «أَ لاَ أُعَلِّمُكَ فِي اَلرِّزْقِ مَا هُوَ أَنْفَعُ مِنْ ذَلِكَ؟» قَالَ قُلْتُ بَلَى قَالَ «خُذْ مِنْ شَارِبِكَ وَ أَظْفَارِكَ كُلَّ جُمُعَةٍ» .
🍁ابى‌كهمس گويد: مردى به عبد اللّه بن حسن گفت: درباره رزق و روزى چيزى به من بياموز. گفت: هنگامى كه نماز صبح را خواندى، تا طلوع آفتاب در سجّاده‌ات بنشين؛ زيرا اين كار، در طلب رزق و روزى از گشتن در زمين براى كسب درآمد اثرگذارتر است. ابوكهمس گويد: من اين خبر را به امام صادق ع گزارش دادم. فرمود: آيا چيزى دربارۀ رزق و روزى به تو نياموزم كه مفيدتر از آن باشد؟ عرض كردم: آرى. فرمود: در هر جمعه سبيل و ناخن‌هايت را كوتاه كن.
🍀همان: ...عَنْ عَلِيِّ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: أَتَيْتُ عَبْدَ اَللَّهِ بْنَ اَلْحَسَنِ فَقُلْتُ «عَلِّمْنِي دُعَاءً فِي اَلرِّزْقِ» فَقَالَ «قُلِ "اَللَّهُمَّ تَوَلَّ أَمْرِي وَ لاَ تُوَلِّ أَمْرِي غَيْرَكَ"» فَعَرَضْتُهُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ فَقَالَ «أَ لاَ أَدُلُّكَ عَلَى مَا هُوَ أَنْفَعُ مِنْ هَذَا فِي اَلرِّزْقِ؟ تَقُصُّ أَظَافِيرَكَ وَ شَارِبَكَ فِي كُلِّ جُمُعَةٍ وَ لَوْ بِحَكِّهَا ».
🍁عقبه گويد: روزى نزد عبد اللّه بن حسن رفتم و گفتم: دعايى دربارۀ روزى به من بياموز. گفت: بگو:«اللّهمّ تولّ أمري و لا تولّ أمري غيرك». من آن را خدمت امام صادق عليه السّلام بازگو كردم. فرمود: آيا تو را راهنمايى نكنم بر عملى كه در طلب روزى از آن دعا مفيدتر است؟ در هر جمعه ناخن‌ها و سبيلت را كوتاه كن، گرچه به #ساييدن آن باشد. [✨ این روایت نکته جدیدی دارد: که اگر ناخن نداری، حتی گوشه‌هایش را قدری بگیر یا سوهان بکش]
🍀من لایحضر، ج1، ص127: قَالَ عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ أَبِي يَعْفُورٍ لِلصَّادِقِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ : جُعِلْتُ فِدَاكَ يُقَالُ مَا اُسْتُنْزِلَ اَلرِّزْقُ بِشَيْءٍ مِثْلِ اَلتَّعْقِيبِ فِيمَا بَيْنَ طُلُوعِ اَلْفَجْرِ إِلَى طُلُوعِ اَلشَّمْسِ فَقَالَ «أَجَلْ وَ لَكِنْ أُخْبِرُكَ بِخَيْرٍ مِنْ ذَلِكَ أَخْذِ اَلشَّارِبِ وَ تَقْلِيمِ اَلْأَظْفَارِ يَوْمَ اَلْجُمُعَةِ » .
🍁عبد اللّٰه بن ابي يعفور به امام صادق ع عرض كرد: فدايت گردم مشهور است كه هيچ چيز در فرود آمدن روزى به سوى بنده همانند ذكر و دعا در تعقيب نماز صبح در فاصلۀ طلوع فجر تا طلوع آفتاب نيست، آن حضرت فرمود: آرى درست است اما من تو را از چيزى بهتر از آن در فراخى روزى آگاه مي‌كنم و آن گرفتن سبیل و كوتاه‌كردن ناخن‌ها در روز جمعه است.
🌸تاکید دین بر ناخنگرفتن در روز جمعه به قدری است که برخی فکر کرده‌اند ناخن را فقط باید روز جمعه گرفت!
☘️و قَالَ مُوسَى بْنُ بَكْرٍ لِلصَّادِقِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ : إِنَّ أَصْحَابَنَا يَقُولُونَ إِنَّمَا أَخْذُ اَلشَّارِبِ وَ اَلْأَظْفَارِ يَوْمَ اَلْجُمُعَةِ فَقَالَ «سُبْحَانَ اَللَّهِ خُذْهَا إِنْ شِئْتَ فِي يَوْمِ اَلْجُمُعَةِ وَ إِنْ شِئْتَ فِي سَائِرِ اَلْأَيَّامِ» (من‌لاحضر، ج1: 128) موسى بن بكر به امام صادق عليه السّلام عرض كرد: اصحاب و طرفداران ما ميگويند: گرفتن ناخن‌ها و كوتاه كردن شارب فقط در روز جمعه بايد انجام شود. آن حضرت فرمود: سبحان اللّٰه (از روى تعجّب يعنى پناه بر خدا از اين سخنان، چنين لزومى در كار نيست) اگر مايل بودى آن را در روز جمعه بگير و گر نه در بقيّه روزهاى هفته.
🌐 @aliebrahimpour_ir