#ادامه....
💎علت شهرت داشتن به این اسم
🔹این آیه به «آيه تطهير» شهرت يافته است. [۱۶] اين آيه با «إِنَّما» كه به تصريح لغويان، براى حصر است، آغاز شده و انحصار اراده الهى به آنان را بيان مىكند. تقديم جار و مجرور (عنكم) برمفعولٌ به (الرجس) و نيز اعراب نصب (أهل البيت) كه مفيد اختصاص است، بر اين تأكيد مىافزايد.
تعبير «يُطهّركُم» در پى «لِيُذهِبَ عَنكُمالرّجسَ» تأكيدى بر طهارت و پاكيزگى به دنبال دور شدن پليدىها است و «تَطهِيرًا» كه مفعول مطلق است نيز تأكيدى ديگر براى طهارت به شمار مىرود. «الرِجسَ» كه با الف و لام جنس است، هرگونه پليدى فكرى و عملى اعمّ از شرک، کفر، نفاق و جهل و گناه را در برمىگيرد. [۱۷]
🔹اين آيه، از جمله آياتى است كه مجادله هاى كلامى فراوانى را به همراه داشته است؛ زيرا شيعه با استناد به متن آيه و نيز روايات شأن نزول، بر امامت و عصمت اهل بيت (عليهمالسلام) و نيز اختصاص اهلبيت به خمسه طيّبه استدلالكرده؛ [۱۸] [۱۹] در حالىكه بسيارى از اهل سنّت چنين برداشتى را نپذيرفته و با استفاده از قبل و بعد آيه كه درباره همسران پيامبر است، همسران را نيز از «أَهلَالبَيتِ» به شمار آوردهاند. [۲۰]
براى تبيين و تفسير آيه، در ابتدا بايد معناى اراده الهى
(يُريدُ اللّهُ ...) مشخّص و در مرحله بعد، مقصود از «أَهلَ البَيتِ» روشن شود.
(5)
💐💐💐💐💐
کانال آموزش تخصصی تجویدو حفظ قرآن
👉 @amozeshtajvidhefzquran
#ادامه...
🔰 #آرا_در_مورد_اهل_بیت
📌در اينكه اهل بيت چه كسانى هستند سه رأى وجود دارد:
💠1_در نقل از عکرمه، وى با استناد به آيات قبل و بعد اين آيه مىگويد: مقصود از اهلبيت فقط همسران پيامبر است؛ [۲۱]
ولى گويا اين رأى غير قابل استفاده باشد؛ زيرا همه ضماير در جملههاى قبل و بعد آيه، مؤنث است و ضمير فقط در اين بخش آيه تغيير يافته و به صورت جمع مذكّر آمده است و اگر خطاب به همسران بود، تغيير در ضمير و سياق وجهى نداشت. افزون بر اين، اين نظر فقط از عكرمه نقل شده كه از خوارج و منحرفان در دین به شمار مىآيد. [۲۲]
💠 2-- نظر دوم
كه در ميان اهلسنّت شهرت دارد، اين است كه اهل بيت، افزون بر همسران، شامل پيامبر (صلىاللهعليهوآله) على، فاطمه، حسن و حسين (عليهمالسلام) نيز مىشود. [۲۳]
🔹 آنان براى اثبات نظر خود، به سياق آيات، استدلال كردهاند؛ زيرا آيات پيش از آيه تطهير و آيه پس از آن، به همسران پيامبر (صلىاللهعليهوآله) مربوط است؛ در عين حال، ضمير «عنكم» نشان مىدهد كه تعدادى از مردان نيز در اهل بيت داخلند. در پاسخ به اين استدلال گفتهاند: با توجّه به اينكه انطباق ترتيب نزول با ترتيب كنونى قرآن محرز نيست، واقع شدن يك آيه به دنبال آيه قبل، موجب انعقاد سياق نمىشود؛ افزون بر اينكه تأمّل در آيه نشان مىدهد كه سياق آيه تطهير با سياق آيات قبل و بعدِ آن، دو سياق است.
🔹مراد از اهل بیت پیامبر را علی و فاطمه و حسن و حسین (علیهمالسلام) دانستهاند.
#نظر_امامان
از امامان نیز احادیثی در تأیید این قول نقل شده است. [۶۰] [۶۱] [۶۲] [۶۳] [۶۴]
💠 قول دوم
در قولی دیگر، مراد از اهل بیت، همسران پیامبر دانسته شده، زیرا سیاق آیه در بیان احوال ایشان است.
از عِکْرِمَه (متوفی ۱۰۵)، مولای ابن عباس، احادیثی با این مضمون نقل شده است. [۶۵] [۶۶] [۶۷] [۶۸]
این قول به عُروَة بن زبیر (متوفی ۹۳) و مُقاتِل بن سلیمان (متوفی ۱۵۰) و سعید بن جُبَیر (متوفی ۹۴) و ابن عباس نیز منسوب است.
[۶۹] [۷۰]
در برخی روایات بین قول اول و دوم جمع شده است. [۷۱]
💠 قول سوم
قول سوم که به زید بن اَرْقَم، صحابی پیامبر، منسوب است ــ مراد از اهل بیت را کسانی میداند که خداوند زکات دادن به آنان را حرام گردانیده است و آنان از نزدیکان پیامبر، از قبیل آل علی و آل عقیل و آل جعفر بن ابی طالب هستند و منظور از تطهیر در این قول، پاک گردانیدن از دریافت و مصرف صدقه و زکات است. [۷۲] [۷۳] [۷۴] [۷۵] [۷۶]
#قول_صحیح
ظاهر آیه تطهیر با قول اول موافق است، زیرا اگر منظور فقط همسران پیامبر باشد، باید به جای «عَنکُم»، «عَنکُنَّ» و به جای «یُطَهِّرَکُم»، «یُطَهِّرَکُنَّ» میآمد. [۷۷] [۷۸] [۷۹]
#نظر_شیعیان
🔹قول به اینکه این آیه در شأن اصحاب کساء نازل شده، در میان شیعیان به حد تواتر رسیده است. [۸۰] [۸۱] [۸۲] [۸۳] [۸۴] [۸۵]
در کتابهای اهل سنّت نیز روایاتی وجود دارد. [۸۶] [۸۷] [۸۸]
🔹علاوه بر این، از امامان شیعه احادیثی نقل شده است که بنا بر آنها اهل بیت علاوه بر پنج تن، دیگر امامان شیعه نیز هستند. [۸۹] [۹۰] [۹۱]
(6)
💐💐💐💐💐
کانال آموزش تخصصی تجویدو حفظ قرآن
👉 @amozeshtajvidhefzquran
#ادامه...
💠معنای رجس
🔹درباره معنای «رجس» نیز مفسران اختلاف نظر دارند و برای آن معانی مختلفی ذکر کردهاند، از جمله : گناه، فسق، شیطان، شرک، شک، بخل، طمع، هوای نفس و بدعت. [۹۲] [۹۳] [۹۴]
💠نظر علمای شیعی
عالمان و مفسران شیعه پاک کردن اهل بیت از رجس را به معنای عصمت از گناهان و توفیق طاعت دانستهاند. [۹۵] [۹۶] [۹۷] [۹۸] [۹۹]
💠 نظر علمای سنّی
برخی مفسران مفسران اهل سنّت، اراده خدا را بر پاک گردانیدن اهل بیت پیامبر از گناه، اراده تشریعی و به معنای خواستن تقوا و اجتناب از نواهی و امتثال اوامر دانستهاند. [۱۰۰] [۱۰۱]
💠 جوابیه علمای شیعی
🔹اما عالمان شیعی آن را از سنخ اراده تکوینی دانسته و بر این عقیدهاند که خدا میخواهد تمام پلیدیها و رذایل را، چه در عقیده چه در عمل، از ساحت اهل بیت بزداید و این خود دلیلی بر عصمت آنان است، زیرا اگر مراد از آن، تقوا یا سختگیری در تکالیف باشد، اختصاص به اهل بیت ندارد و خداوند آن را از همه بندگان میخواهد. [۱۰۲] [۱۰۳] [۱۰۴]
بعلاوه، بنا بر حدیث نبوی ثقلین، اهل بیت پیامبر همتای قرآن بوده و پیروی از آن دو باهم، سبب رستن از ضلالت میشود.
🔹لازمه این سخن، از یکسو تحریف ناپذیری قرآن و از سوی دیگر مصون بودن اهل بیت از خطاست.
🔰 انواع ارادهها عبارتند از:
📌ارادههایی که در قرآن شریف به خدا نسبت داده شده دو نوع است:
💠اراده تکوینی
نوع اول اراده تکوینی است، مقصود از اراده تکوینی این است که شی ء مراد در نظام تکوین و واقع تحقق پیدا کرده است،
🔹چنانکه در سوره رعد آیه ۱۹۹ آمده است:
«و اذا اراد الله بقومٍ سوءاً فلامردّ له؛[۱۰۵]
چون خدا برای گروهی بدی اراده کند جلوگیر ندارد». در اراده های تکوینی مراد هرگز تخلف پیدا نمیکند، اگر اراده خدا به چیزی تعلق گرفت وجود آن، حتمی و ضروری خواهد بود. و یا مانند اينكه خداوند اراده كرد آتش بر ابراهیم (علیهالسلام) سرد و بىضرر شود، و اين اراده بى درنگ محقّق شد: «إِذَا أَرَادَ شَيئًا أَن يَقولَ لهُ كُن فَيَكون» [۱۰۶].
💠 اراده تشریعی
نوع دوم اراده تشریعی است، مقصود از اراده تشریعی این است که خداوند متعال از لحاظ تشریع و جعل قانون چیزی را اراده نموده است، یعنی چیزهایی را که میخواسته مردم انجام دهند طبق آنها قانون و حکم جعل نموده است.
🔹درسوره مائده آیه۶ آمده:
«ما یریدُ اللهُ لیجعلَ علیکم من حرجٍ ولکن یریدُ لیطهّرَکم ولیتمّ نعمتهُ علَیکم؛ [۱۰۷]
خدا اراده نکرده شما را در حرج و سختی بیندازد بلکه اراده کرده که شما را پاک گرداند و نعمتش را بر شما تمام کند.» در اراده تشریعی مراد حقتعالی در نظام تشریع و قانونگذاری تحقق پیدا کرده و طبق مراد و خواستهاش دستور نموده است. در آیه مذکور خدا میفرماید: در نظام تشریع عسر و حرج وجود ندارد بلکه طهارت و اتمام نعمت است. مانند اراده و خواست خداوند در انجام واجبات و پرهيز از محرمات كه ممكن است در موارد فراوانى محقّق نشود.
💠تکوینی بودن اراده
1⃣ اراده در اين آیه، تكوينى است، نه تشريعى؛ يعنى خداوند اراده كرده كه اهلبيت پيامبر از هرگونه پليدى دور باشند و آنان را پاك و پاكيزه قرار داده است و در پى اين اراده، دورى از آلودگىها و صفت طهارت براى آنان تحقّق يافته است؛ زيرا اراده تشريعى خداوند مبنى بر دور بودن از پليدىها و پاكيزگى انسانها با انجام تكاليف، به اهلبيت پيامبر اختصاص ندارد؛ بلكه خداوند اراده كرده است همه انسانها از پليدىها برحذر و به طهارت و پاكيزگى متّصف باشند؛ چنانكه در دستور به غسل و وضو مىفرمايد: خداوند به اين وسيله مىخواهد شما مسلمانان را پاك كند: «مَا يُريدُ اللّهُ لِيَجعلَ عَليكُم مِن حَرجٍ و لكِن يُريدُ لِيُطهّرَكُم ...». [۱۰۸]
2⃣ قرينه ديگرى كه اراده تكوينى در اين آيه را نشان مىدهد، اين استكه به استناد روايات فراوانى كه در شأن نزول خواهد آمد، اين آيه در منقبت و ستایش اهل بيت است و اگر اراده، صرفاً تشريعى باشد، ديگر منقبتى نخواهد بود؛ زيرا اين اراده، براى همه وجود دارد؛ [۱۰۹] البتّه اراده تكوينى، با جبر ملازم نيست؛
زيرا اراده تكوينى خدا بر آنچه در عالم تحقّق يافته است و مىيابد، تعلّق مىگيرد؛ چه از مسير انتخاب فاعل مختار و چه از طريق فاعلهاى جبرى و طبيعى باشد و اهل بيت (عليهمالسلام) به دليل شايستگى ذاتى و اكتسابى، در عين قدرت و اختيار براى گناه كردن، به اختيار خودشان گناه نمىكنند. [۱۱۰]
(7)
💐💐💐💐💐
کانال آموزش تخصصی تجویدو حفظ قرآن
👉 @amozeshtajvidhefzquran
#ادامه...
💠تکوینی بودن اراده
1⃣ اراده در اين آیه، تكوينى است، نه تشريعى؛ يعنى خداوند اراده كرده كه اهلبيت پيامبر از هرگونه پليدى دور باشند و آنان را پاك و پاكيزه قرار داده است و در پى اين اراده، دورى از آلودگىها و صفت طهارت براى آنان تحقّق يافته است؛ زيرا اراده تشريعى خداوند مبنى بر دور بودن از پليدىها و پاكيزگى انسانها با انجام تكاليف، به اهلبيت پيامبر اختصاص ندارد؛ بلكه خداوند اراده كرده است همه انسانها از پليدىها برحذر و به طهارت و پاكيزگى متّصف باشند؛ چنانكه در دستور به غسل و وضو مىفرمايد: خداوند به اين وسيله مىخواهد شما مسلمانان را پاك كند: «مَا يُريدُ اللّهُ لِيَجعلَ عَليكُم مِن حَرجٍ و لكِن يُريدُ لِيُطهّرَكُم ...». [۱۰۸]
2⃣ قرينه ديگرى كه اراده تكوينى در اين آيه را نشان مىدهد، اين استكه به استناد روايات فراوانى كه در شأن نزول خواهد آمد، اين آيه در منقبت و ستایش اهل بيت است و اگر اراده، صرفاً تشريعى باشد، ديگر منقبتى نخواهد بود؛ زيرا اين اراده، براى همه وجود دارد؛ [۱۰۹] البتّه اراده تكوينى، با جبر ملازم نيست؛
زيرا اراده تكوينى خدا بر آنچه در عالم تحقّق يافته است و مىيابد، تعلّق مىگيرد؛ چه از مسير انتخاب فاعل مختار و چه از طريق فاعلهاى جبرى و طبيعى باشد و اهل بيت (عليهمالسلام) به دليل شايستگى ذاتى و اكتسابى، در عين قدرت و اختيار براى گناه كردن، به اختيار خودشان گناه نمىكنند. [۱۱۰]
💠عدم تشریعی بودن آیه
🔹اگر در آیه تطهیر اراده خداوند اراده تشریعی باشد معنای آیه چنین میشود: خدا در نظام تشریع و قانونگذاری مقرر فرموده که شما اهلبیت گناه نکنید یا مقرر فرموده که از نجاسات و پلیدی ها اجتناب کنید. یعنی احکام و قوانین جعل نموده که اگر بدان ها عمل کنیداز گناه محفوظ میمانید.
ولی با کمی دقت این معنی در شان این آیه نخواهد بود بلکه خداوند از همه مکلفین خواسته که با رعایت اصولی و قوانینی از انجام گناه به دور باشند. خداوند به هیچکدام از بندگانش بدون دلیل و تلاش و جهاد او فضیلتی عطا نمیکند و او را مخصوص لطف خاص خود قرار نمیدهد. زیرا خدا نسبت به همه بندگان عنایت داشته و نسبت به اعمال آنها عادلانه رفتار میکند.
🔹پس این آیه را نمیتوان بر اراده تشریعی حمل کرد بلکه بر معنای اراده تکوینی خداست. آن وقت معنای آیه چنین میشود: خداوند بزرگ اراده نموده و در نظام تکوینی و آفرینش موجودات چنین مقرر فرموده که شما اهل بیت از گناه و آلودگی باطنی پاک و منزه باشید. در چنین فضیلت بزرگی که مقام عصمت اهلبیت را اثبات میکند، منت نهادن خدا و اهتمام پیغمبر در تعیین مصداق اهلبیت کار معقول و پسندیدهای شمرده میشود.
🔹چنانکه حضرت علی(ع) درباره این آیه میفرماید:
که فضایل اهلبیت زیاد است زیرا خداوند درباره آنان این آیه را نازل کرده پس خدا ما را از تمام بدیهای ظاهری و باطنی پاک نمود و بر طریقه حق قرار داد.
(8)
💐💐💐💐💐
کانال آموزش تخصصی تجویدو حفظ قرآن
👉 @amozeshtajvidhefzquran
📚 فهرست منابع:
🖊محمود بن عبداللّه آلوسی، روح المعانی، بیروت : داراحیاء التراث العربی.
🖊ابن بابویه، کتاب الخصال، چاپ علی اکبر غفاری، قم ۱۳۶۲ش.
ابن بابویه، معانی الاخبار، چاپ علی اکبر غفاری، قم ۱۳۶۱ش.
🖊ابن طاووس، سعدالسعود للنفوس، چاپ فارس تبریزیان حسّون، قم ۱۳۷۹ش.
🖊ابن عطیه، المحررالوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، ج۱۳، رباط ۱۴۰۹/۱۹۸۹.
🖊ابن کثیر،تفسیرالقرآن العظیم، چاپ علی شیری، بیروت.
🖊محمد بن یوسف ابوحیان غرناطی|محمد بن یوسف ابوحیّان غرناطی، تفسیر البحرالمحیط، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
🖊محمد بن عیسی ترمذی، سنن الترمذی، استانبول ۱۴۰۱/۱۹۸۱.
🖊محمد بن عبداللّه حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین فی الحدیث، بیروت ۱۳۹۸/۱۹۷۸.
🖊حسین بن حکم حبری، تفسیر الحبری، چاپ محمدرضا حسینی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۷.
🖊محمدحسین حسینی طهرانی، مهرتابان : یادنامه و مصاحبات تلمیذ و علامه محمدحسین
🖊طباطبائی تبریزی: باقرالعلوم.
خطیب بغدادی، تاریخ بغداد.
🖊سیوطی، تفسیر الجلالین.
نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، احقاق الحق و ازهاق الباطل، با تعلیقات شهاب الدین مرعشی نجفی، چاپ محمود مرعشی، قم ۱۳۷۷.
🖊نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، السحاب المطیر فی تفسیر آیة التطهیر، چاپ هدی
🖊جاسم محمد ابوطبره، در تراثنا، سال۱۰، ش۱ و ش۲ (محرم|محرّم ـ جمادی الاخری ۱۴۱۵).
🖊نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، الصوارم المهرقة فی نقد الصواعق المحرقة، چاپ جلال الدین محدّث ارموی، تهران ۱۳۶۷.
🖊محمد بن علی شوکانی، فتح القدیر، بیروت : دار احیاءالتراث العربی.
🖊طباطبائی، تفسیرالمیزان.
🖊احمد بن علی طبرسی،
🖊الاحتجاج، چاپ محمدباقر موسوی خرسان، نجف ۱۳۸۶/۱۹۶۶.
🖊فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، چاپ هاشم رسولی محلاتی و فضل اللّه یزدی طباطبائی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
🖊طبری، جامع طبری.
🖊طوسی،التبیان فی تفسیر القرآن.
🖊مرتضی عسکری، حدیث الکساء فی کتب مدرسة الخلفاء
(9)
💐💐💐💐💐
کانال آموزش تخصصی تجویدو حفظ قرآن
👉 @amozeshtajvidhefzquran
12.93M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🔹داستان مباهله به همراه تلاوت
#سوره_آل_عمران_آیه_61
#محمود_شحات
💐💐💐💐💐
🔸اکنون شما هم به کانال آموزش تجوید و حفظ قرآن بپيونديد:
👉 @amozeshtajvidhefzquran 👈
با عضویت در این کانال به سادگی و رایگان حافظ و یا قاری قرآن کریم بشین و از اساتید قرآنی در آموزش دروس قرآنی بهرمند شوید 😊😊😊
👉 @amozeshtajvidhefzquran