فهم نادرست از قرآن؛ زمینه تاریخی‌نگری به قرآن گروهی هستند که دلیلی برای اثبات تاریخ‌مندی قرآن ندارند؛ اما چون در فهم و تبیین برخی ار آموزه‌ها و گزاره‌های قرآن در مانده‌اند، قائل به تاریخ‌منید قرآن شده‌اند؛ مثلا چون قرآن مسئله‌ای علمی مطرح کرده که در نظر آنان، مخالف یافته‌های علمی روز و موافق داشته‌های علمی زمان نزول قرآن است، نتیجه گرفته‌اند که قرآن تاریخمند و تابع شرایط زمان نزول است. چنان‌که ماهیت آسمان‌های هفت‌گانه که قرآن مکرر به آن اشاره کرده است، برای آ«ان قابل فهم نیست و چون در زمان پیامبر (ص) نظریه بطلمیوس در علم نجوم غالب بود و اعتقاد بر این بود که زمین، مرکز عالم است و فلک‌های هفت‌گانه، چون برگ‌های پیاز آن را احاطه کرده‌اند و بر محوریت آن می‌چرخند، مدعی شده‌اند که پیامبر (ص) هم متأثر از این دیدگاه که امروزه ابطال شده، مبحث آسمان‌های هفت‌گانه را در قآن بیان کرده است. سپس از این مسئله نتیجه می‌گیرند که قرآن تابع شرایط تاریخی است. در حالی که اگر در فهم قرآن، راه صحیح را پیموده بودند، هرگز به چنین نتیجه‌ای نمی‌رسیدند. 📚 #برشی_از_کتاب «نقد مبانی تارخی‌مندی قرآن» ص 25 و 26 #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان 📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام | ویراستی | آپارات

خاستگاه تاریخ‌مندی دین؛ تحریف‌شدگی کتاب‌های مقدس 🔹بخشی از نظریات مربوط به تاریخ‌مندی دین و قرآن، الگوبرداری از آن چیزی است که در یهود و مسیحیت در قالب نقد تاریخی کتاب مقدس اتفاق افتاد 🔸وقتی تحقیقات نشان داد که تورات و انجیل محصول برخی تصرفات و گزارش‌دهی پس از زمان حضرت موسی و عیسی (ع) و نگاشته غیرانبیاء بوده است، سخن از تأثیرپذیری این نویسندگان از زمانه خودشان هم مطرح شد. 🔺رشد این امر، به اسلام هم رسید و با همان ایده برخی معتقد شدند که چه بسا اسلام نیز محصول عصر خودش باشد. 📌ولی مهم‌ترین چالش این دیدگاه، یکسان‌انگاری قرآن و دیگر کتب دینی است. ▪️انجیل و تورات دچار تحریف شده‌اند ولی ¬این مسئله نسبت به قرآن قطعا منتفی است. قرآن تنها کتاب آسمانی و مقدس نیست بلکه معجزه است که امکان آوردن مثل آن نیست و ادله گوناگونی بر تحریف‌ناشدگی آن وجود دارد. 📌از اینرو برخلاف دیگر ادیان، تاریخ‌مند دانستن قرآن قابل قبول نیست. #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان 📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام | ویراستی | آپارات

تاریخی‌نگری به پیامبر (ص) و خطاپذیری او 🔹عبدالکریم سروش و ابوزید از جمله افرادی هستند که تاریخ‌مندی قرآن را بر اساس انسان‌شناسی خاص خود نسبت به پیامبر (ص) تبیین می‌کنند. 🔸از نگاه آنان پیامبر انسانی فراتاریخ نیست بلکه محصول فرهنگ و تاریخ عرب است. نتیجه این امر آن است که فهم او نسبی و متغیر است بلکه حتی او می‌تواند خطاپذیر باشد. 🔺پیش فرض ذهنی ایشان آن است که هر بشری لزوما از زمان و زمانه خویش تأثیر می‌گیرد. در حالی که این گزاره، اگرچه برای عموم انسان‌ها صادق است ولی کلیت آن اثبات نشده است. ▪️ اینکه اکثر مردمان از فرهنگ و زمانه خودشان تأثیر گرفته‌اند، نمی‌توان آن را به همه انسان‌ها سرایت داد مخصوصا اینکه باورمندان به عصمت انبیاء و فراتاریخی بودن پیامبر اسلام (ص) ادله قدرتمندی ارائه داده‌اند. 🔹مهم‌ترین دلیل برای اثبات عصمت آن است که اگر پیامبر خدا عصمت نداشته باشد، پس عملا به هیچ کدام از آموزه‌های وی نمی‌توان تکیه کرد چراکه ممکن است در هر کدام از آن‌ها دچار خطا شده باشد. در این صورت عملاً پیامبری وی مشکوک خواهد بود و در این صورت این چالش به وجود می‌آید که پس چرا خداوند او را به پیامبری مبعوث کرد؟! ❗️در واقع اگرچه این قرائت از تاریخ‌مندی قرآن، به معنای انکار نبوت نیست ولی تا حدودی با یکدیگر تلازم دارند! #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان 📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام | ویراستی | آپارات

تاریخ انقضای اسلام! 🔹کسانی که گمان می‌کنند اسلام مربوط به 1400 سال پیش است و برای امروز کارآمد نیست، عملا مبتلا به نوعی تاریخی‌نگری به دین هستند. 🔸بخشی از این افراد نگاهشان آن است که مگر می‌شود آنچه امروزه تغییر رخ می‌دهد، نسخه‌اش را در گذشته بیان کرده باشند؟ در نگاه این افراد هر گزاره‌ای تاریخ انقضا دارد ولی همواره با این پرسش مواجه بوده‌اند که: ⁉️آیا به راستی همه چیز زمان‌مند است؟ اگر چنین است آیا اصل #عدالت هم چنین است؟ یعنی زمانی رسیده یا خواهد رسید که عدالت دیگر خوب و بایسته نباشد! ▪️قطعا پاسخ منفی است. 📌اینجاست که مشخص می‌شود بخشی از گزاره‌ها هستند که فرازمان می‌باشند. در حقیقت گزاره‌های راهبردی دین نیز چنین هستند. همان چیزی که این اشخاص به آن توجه نداشته‌اند. #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان @andishehrezvan_official

تعامل تاریخی‌نگری و سیاست... 🔹دنیای سیاست یکی از مهم‌ترین عرصه‌ها برای تاریخی‌نگری به دین است 🔸عده‌ای در مدیریت جامعه ایده عبور از دین را دارند یعنی معتقدند نباید آموزه‌ها و بایسته‌های دینی را در سیاست دخالت داد. 🔺به عنوان مثال، اگر دین بر مفهومی مثل «قسط» و #عدالت تأکید می‌کند، مربوط به زمان گذشته بوده است ▪️از نگاه ایشان، امروزه #آزادی محور همه بایسته‌هاست. تجارت آزاد، اقتصاد آزاد و...؛ حتی اگر به قیمت #کاپیتالیسم و #سرمایه_داری تمام شود! 📌در حقیقت این افراد برای به کرسی نشاندن ایده خود مبنی بر عبور از دین، باید دین را قدیمی جلوه دهد. باید دین را کهنه جلوه دهد! ❗️اینجاست که با ادبیات و گفتاری جذاب، به تاریخی‌نگری به دین پناه می‌برد! #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان @andishehrezvan_official https://andishehrezvan.ir/

اسلام 1400 سال پیش! 📌در نسبت دین و دنیای جدید و نیز اسلام و نیازهای زمان، باید توجه داشت که اسلام برای دعوت به چه چیزی آمده است؟ آیا آنچه اسلام بدان دعوت می‌کند از یکتاپرستی فکری و عملی، عدالت محوری، انسانیت و... زمان‌دار و تاریخ‌مندی است؟! اگر بتوان برای این آرمان‌ها تاریخ انقضا تصویر کرد، می‌توان گفت اسلام 1400 سال پیش برای امروز بشر کارآمد نیست. #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان @andishehrezvan_official

دین گذشته و جهان متفاوتِ کنونی؟! #برش_از_کتاب 🔹 این درست است که بین انسان شهرنشین امروزی با انسان عصر حجر، تفاوت از زمین تا آسمان است؛ اما هیچ یک از این تفاوت‌ها در سرشت و فطرت انسان نفوذ نکرده و فطری او نیست، بلکه از امور عرضی است. 🔺 از حیث انسان بودن و فطرت انسانی و نیازهای فطری [مثل عدالت طلبی] مخصوصا آن دسته از نیازها که به روح او باز می‌گردد و جنبه معنوی دارد، هیچ تغییر و تبدلی صورت نپذیرفته است. 📚سید قطب، التطور و الثبات فی الحیاة البشریة، ص 85 - 95 (به نقل از نقد مبانی تاریخ‌مندی قرآن، نوشته محمد عرب صالحی) 📌این دیدگاه از جمله نظریاتی است که در مقابل تاریخ‌مندی انسان و تاریخ‌مندی دین قرار می‌گیرد. #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان @andishehrezvan_official

از جامعه شناسی دین تا جامعه شناسی دینی.... 🔹جامعه شناسی دین رویکردی پدیدارشناختی دارد 🔸یعنی دین را به عنوان یک پدیده (بلکه پدیده بشری) می‌نگرد 🔺در نتیجه مبانی و مبادی آن به‌ویژه مبانی الهیاتی آن را در نظر نمی‌گیرد و با این رویکرد به مطالعه تعامل دین و جامعه می‌پردازد. ▪️▪️به همین دلیل است که برخی از جامعه‌شناسان دین، تفاوتی میان عرفان‌های نوظهور و ادیان ابراهیمی نمی‌گذارند 🔸چراکه به همه آن‌ها به صورت یکسان و به عنوان یک پدیده بشری نگاه می‌کنند 📌در مقابل اما جامعه شناسی دینی، چنین رویکردی ندارد 🔹دین را همانطور که هست و در امتداد مبانی فکری، فلسفی و الهیاتی‌اش مطالعه می‌کند. 🔸بدین جهت جامعه شناسی دینی، دین را به عنوان یک رخداد تاریخی یا پدیده بشری تعریف نمی‌کند. #خاستگاه_دین #دین_و_تاریخ #علوم_انسانی_اسلامی #پدیدار_شناسی 🌱اندیشه رضوان در شبکه‌های اجتماعی @andishehrezvan_official

نگره تاریخی جامعه شناسی دین به عاشورا! 🔹بخشی از جامعه شناسان دین، عاشورا را تنها یک پدیده تاریخی می‌دانند که هیچ پیام و درسی برای امروز ندارد 🔸این رویکرد در امتداد نگاه فلسفی به نسبت #دین_و_تاریخ است. 🔺در این بین، #پدیدار_شناسی #دکارت سهم بسزایی در رواج این نگاه دارد ▪️چراکه #جامعه_شناسی دین با استفاده از نگره دکارت توانست دین را به عنوان یک پدیده لحاظ کند. 📌از آنجا که هر پدیده در حصار تاریخ خودش است، بخشی از جامعه شناسی دین، دین و رخدادهای اجتماعی آن را نیز در حصار تاریخ می‌داند. #امام_حسین 🌱اندیشه رضوان در شبکه‌های اجتماعی @andishehrezvan_official

دین گذشته و جهان متفاوتِ کنونی؟! #برش_از_کتاب 🔹 این درست است که بین انسان شهرنشین امروزی با انسان عصر حجر، تفاوت از زمین تا آسمان است؛ اما هیچ یک از این تفاوت‌ها در سرشت و فطرت انسان نفوذ نکرده و فطری او نیست، بلکه از امور عرضی است. 🔺 از حیث انسان بودن و فطرت انسانی و نیازهای فطری [مثل عدالت طلبی] مخصوصا آن دسته از نیازها که به روح او باز می‌گردد و جنبه معنوی دارد، هیچ تغییر و تبدلی صورت نپذیرفته است. 📚سید قطب، التطور و الثبات فی الحیاة البشریة، ص 85 - 95 (به نقل از نقد مبانی تاریخ‌مندی قرآن، نوشته محمد عرب صالحی) 📌این دیدگاه از جمله نظریاتی است که در مقابل تاریخ‌مندی انسان و تاریخ‌مندی دین قرار می‌گیرد. #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان @andishehrezvan_official

چرا مسئله #اسلام_و_زمانه مهم است؟ 🔹این موضوع به این پرسش می پردازد که آیا اسلام به درد جهان امروز و بشر معاصر می خورد؟ 🔸طبیعی است که برای این مسئله باید تک تک نیازهای بشر و نیز گزاره‌های اسلام مورد توجه باشد. 🔺 با این حال می‌توان به صورت کلی این ادعا را بررسی کرد که آیا ادیان هم مثل کالاها و ابزارها قدیمی می‌شوند یا نه 📍برخی معتقدند اسلام هم تاریخ انقضا دارد در نتیجه اگر می‌خواهیم از اسلام سخن بگوییم بایستی به عنوان یک پدیده تاریخی به آن بنگریم نه به عنوان نسخه‌ای برای جهان امروز. اینجاست که تاریخی نگری دین رخ می‌دهد. ⬅️در مقابل برخی معتقدند گرچه برخی گزاره‌های جزئی زمانمند هستند ولی بنیان اسلام و راهبردهای آن فرا زمان می‌باشند در نتیجه اسلام تنها یک پدیده تاریخی نیست بلکه یک ایده و یک مکتب در کنار ایسم‌های دیگر است که می‌خواهد نیازهای بشر را پاسخ گوید؛بلکه فراتر از ایسم... #دین_و_تاریخ | #اسلام_و_زمانه | #اسلام_و_تجدد | #سنت_و_مدرنیته 🌱اندیشه رضوان @andishehrezvan_official

🔍چه کسانی به دین از نگاه تاریخی می‌نگرند؟ 🔹بسیاری از فیلسوفان و اندیشمندان مدرن و پست‌مدرن بر این باورند که دین تنها یک پدیده تاریخی است و نه یک حقیقت فرازمانی. آن‌ها معتقدند دین محصول شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی هر دوران خاص است. در واقع، دین بازتاب شرایط زمانی و مکانی خود بوده و نه یک حقیقت ثابت. 🔸 در این دیدگاه، جامعه‌شناسان مدرن ادیان را محصول زمان و مکان خاص می‌دانند و حتی برخی آن‌ها را برای جوامع امروز ناکارآمد یا غیرضروری می‌پندارند. بدین جهت، از منظر این نگاه، تفاوتی میان ادیان ابراهیمی (اسلام، مسیحیت، یهودیت) و دیگر آیین‌ها مثل هندوئیسم یا بودیسم وجود ندارد؛ چرا که همه این‌ها پاسخ‌هایی به نیازهای زمانه خود هستند. 🔄 نگاه تاریخی به دین تأکید می‌کند که دین یک پدیده اجتماعی است که در پاسخ به تغییرات زمانه خاص و نیازهای انسانی آن دوران شکل می‌گیرد و با گذشت زمان باید دچار تحول و از نسخه قدیمی آن دست کشید. #دین_و_تاریخ I #اسلام_و_زمانه I #اسلام_و_تجدد I #سنت_و_مدرنیته I#تاریخی_نگریI #پدیدارشناسی I #جامعه_شناسی_دین 🌱اندیشه رضوان @andishehrezvan_official