✅ ادامه‌ی آرایه‌ی #جناس: 🔻جناس ناقص افزایشی یا زائد : جناسی است که تعداد حروف به‌کار رفته در یکی از ارکان جناس، یک واحد بیشتر از رکن دیگر باشد. گاه می‌تواند این افزایش در ابتدا واژه‌ باشد، مثل «تاب» و «عتاب» و گاه می‌تواند در انتهای واژه باشد، مثل «نام» و «نامه». گاهی نیز می‌تواند میان واژه باشد، مثل «قامت» و «قیامت». نکته‌ی قابل توجه این است که می‌بایست فقط یک حرف اضافه‌تر از تعداد حروف واژه‌ی دیگر باشد. می‌نمود آن مرغ را هر گون شگفت تا که باشد کاندر آید او به گفت (مولوی) در بیت بالا، دو واژه‌ی #شگفت و #گفت با یکدیگر در حرف «ش» اختلاف دارند و معنی متفاوتی هم دارند پس جناس ناقص افزایشی هستند. اگر پای در دامن آری چو کوه سرت ز آسمان بگذرد در شکوه (سعدی) در بیت بالا، میان واژگان «کوه» و «شکوه» #جناس_زاید هست. 🔻جناس ناقص حرکتی : جناسی‌است که در آن دو واژه از لحاظ نوشتار کاملاً برابر هستند اما در حرکت واژگان (مصوت‌ها) با هم اختلاف دارند. مثل #خَلق و #خُلق در بیت زیر : زَبونِ خَلق ز خُلق نکوی خویشتنم چو غنچه، تنگدل از رنگ و بوی خویشتنم (رهی معیری) شکر کند چرخ فلک، از مَلِک و مُلک و مَلَک کز کرم و بخشش او، روشن و بخشنده شدم (مولوی) در بیت بالا، سه واژه‌ی «مَلِک، مُلک، مَلَک» به‌کار رفته‌اند، صامت‌های هر سه واژه یکسان‌اند اما مصوت‌های کوتاه آنان و همچنان معنی‌شان با هم متفاوت است. ای مِهر تو بر دل‌ها، ای مُهر تو بر لب‌ها وی شور تو در سَرها وی سِر تو در جان‌ها (سعدی) در بیت بالا دو واژه‌ی #مِهر و #مُهر املای یکسانی دارند، اما در هنگام خواندن در حرکت اولین حرف، تفاوت دارند‌ پس «جناس ناقص حرکتی» هستند. البته در این بیت بین #سَر و #سِر نیز همین حالت جناس برقرار است. کانال آموزش عروض و قافیه و... سید محمدرضا شمس (ساقی) https://eitaa.com/arozghafie