eitaa logo
آموزش عروض و قافیه و...
1.4هزار دنبال‌کننده
15 عکس
2 ویدیو
0 فایل
آموزش مبانی ادبیات و شعر فارسی سید محمدرضا شمس (ساقی) کانال اشعار : 🆔 @shamssaghi
مشاهده در ایتا
دانلود
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
نمایش در ایتا
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
نمایش در ایتا
به نـام خــــداوند شعــــر و ادب که با واژه بخشیده جانها به لب سلام و درود بر اعضای محترمبنابه درخواست عده‌ی کثیری از دوستان شاعر و علاقه‌مند به مبانی کاربردی شعر، عروض و قافیه و... این کانال پس از گذر از ویچت و لاین، در سال 1394 در تلگرام به صورت کاملا رایگان ایجاد شد و اکنون در ایتا نیز در خدمت علاقه‌مندان خواهد بود. لذا ورود برای همگان آزاد است و می‌توانید لینک مربوط را در اختیار دوست‌داران شعر قرار دهید. بنابراین سعی شده تا درسنامه‌ها کاملاً به صورت ساده بیان شود تا مورد استفاده‌ی اغلب افراد قرار گیرد. توجه داشته باشید که جهت یادگیری مبانی حتما درسنامه‌ها را دقیق مطالعه فرمایید و تمرینات را انجام دهید. سید محمدرضا شمس (ساقی) https://eitaa.com/arozghafie
(آموزش مبانی شعر) نظم: در لغت به معنی ترتیب دادن است و در اصطلاح «نظم» سخنی است که دارای وزن و قافیه باشد. ارکان شعر عبارتند از: ۱- : کوتاه ترین پاره‌ی سخن موزون را (مصراع) گویند. که نصف (بیت) را تشکیل می‌دهد. خداوند مایی و ما بنده‌ایم ۲- : کوچکترین واحد شعر را «بیت» گویند و مرکب از دو مصراع است. به بیت زیر توجه کنید: خداوند مایی و ما بنده‌ایم به نیروی تو یک به یک زنده‌ایم ۳- : به کلمات هماهنگ گفته می‌شود که آخر همه‌ی اشعار می آید و حرف اصلی آخر آن‌ها یکسان است. «قافیه»‌ معمولاً در پایان مصراع ها می آید. در بیت بالا دو کلمه «بنده‌ایم» و «زنده‌ایم» قافیه هستند. ۴- : اگر یک کلمه عینا در آخر همه‌ی ابیات تکرارشود، آن را «ردیف» گویند. به عبارت دیگر کلمه یا کلماتی که بعد از قافیه عیناً تکرار می‌شود «ردیف» است مثال: قافیه/ ردیف توانا بود هر که دانا بود به دانش دل پیر برنا بود دانا و برنا : حروف (نا) در هر دو کلمه یکسان است پس هم‌قافیه هستند. بود و بود = ردیف در درس بعدی به انواع قالب‌های شعری می‌پردازیم. ضمناً برای آغاز، مثنوی‌سرایی را با توجه به درس 7 پیشنهاد می‌کنم زیرا در هر بیتی قافیه‌ی مجزایی دارد و راحت‌تر می‌توانید پیشرفت کنید‌. آموزش عروض و قافیه سید محمدرضا شمس (ساقی) https://eitaa.com/arozghafie
آموزش مبانی شعر (2) : دوبيتی، رباعی، غزل، قصیده، مثنوی، قطعه ترکیب بند، ترجیع بند، مسمط و … كوچکترین واحد شعر، (بیت) که از دو مصراع متحدالوزن تشکیل شده است. :  شعری است دارای چهار مصراع هم وزن كه رعايت قافيه در مصراع های اول ، دوم و چهارم الزامی است. دوبيتی بر وزن: (بحر هزج) است. (مفاعيلن، مفاعيلن، مفاعيل) مانند دوبیتی‌های باباطاهر: به صحرا بنگرم صحرا ته وینم به دریا بنگرم دریا ته وینم به هرجا بنگرم کوه و در و دشت نشان از قامت رعنا ته وینم واژه‌های: صحرا، دریا، رعنا (قافیه) و ته وینم (ردیف) است. دلم گر قصه گوید، اینک آن گوش لبم گر بوسه خواهد، این لب نوش اگر شب زنده دارم، این سر زلف چو خوابم در رباید، اینک آغوش در دوبیتی فوق فقط قافیه وجود دارد که واژه‌های: (گوش، نوش، آغوش) قافیه هستند. : البته راجع به اصطلاحات وزن عروضی که معیار اندازه‌گیری و شناخت وزن در شعر است را مفصل پی خواهیم گرفت که در بالا به آن اشاره شده است. ادامه در جلسه‌ی بعد... آموزش عروض و قافیه سید محمدرضا شمس (ساقی) https://eitaa.com/arozghafie
3⃣
آموزش مبانی شعر (3) (رباعی و دوبیتی) : رباعی همانند دوبيتی است که از چهار مصراع تشکیل شده البته بر وزن: (لا حول ولا قوة الا بالله) علایم عروضی (- - ن/ ن - - ن‌/ ن - - -/ -) مفعولُ مفاعيلُ مفاعيلُن فَع مانند رباعيات خيام توجه داشته باشید که رباعی یک وزن اصلی دارد اما به علت تنوع‌پذیری در بکارگیری اختیارات وزنی، یازده وزن فرعی نیز دارد. بهترين تشخيص براى رباعی هجاى آغازين است زيرا با هجاى بلند شروع می‌شود ( ــ ) و هجاى آغازين دوبيتی كوتاه است ( U ) از آمدنم نبود گردون را سود وز رفتن من جلال و جاهش نفزود وز هیچ کسی نیز دو گوشم نشنود کاین آمدن و رفتنم از بهر چه بود واژه های (سود، نفزود، بود) قافیه است پیرانه سرم رنج و غم زندان است آه از غم پیری که دو صد چندان است من برخی آن پیر خردمند که گفت دنیا همه زندان خردمندان است در رباعی فوق از استاد هوشنگ ابتهاج قافیه و ردیف موجود است و واژه های (زندان، چندان، خردمندان) قافیه و واژه‌ی (است) ردیف است که عیناً تکرار شده : ۱- مفعول مفاعیل مفاعیل فعل مستفعل مستفعل مستفعل فع دو وزن فوق، از معروف‌ترین وزن‌های رباعی است. ۲- مفعول مفاعلن مفاعیلن فع ۳- مفعول مفاعلن مفاعیل فعل ۴- مفعول مفاعیل مفاعیلن فع ۵- مفعول مفاعیلن مفعولن فع ۶- مفعول مفاعیلن مفعول فعل ۷- مفعولن فاعلن مفاعیلن فع ۸- مفعولن فاعلن مفاعیل فعل ۹- مفعولن مفعول مفاعیلن فع ۱۰- مفعولن مفعول مفاعیل فعل ۱۱- مفعولن مفعولن مفعولن فع ۱۲- مفعولن مفعولن مفعول فعل آموزش عروض و قافیه سید محمدرضا شمس (ساقی) https://eitaa.com/arozghafie
دوبیتی: قالب شعری است که از دو بیت با قافیه هایی در مصراع‌های اول، دوم و چهارم تشکیل شده است. : مفاعیلن ،مفاعیلن، فعولن است و با فرق دارد. - روش تشخیص از : 1- وزن 2- موضوع - دوبیتی را در فارسی (ترانه) نیز می‌گویند. : عارفانه و عاشقانه است. - دوبیتی بهترین قالب شعری در نزد روستاییان خوش ذوق و خوش لهجه است. : باباطاهر عریان و فایز دشتستانی نمونه: ز دست دیده و دل هر دو فریاد که هرچه دیده بیند دل کند یاد بسازم خنجری نیشش ز فولاد زنم بر دیده تا دل گردد آزاد   آموزش عروض و قافیه سید محمدرضا شمس (ساقی) https://eitaa.com/arozghafie
آموزش مبانی شعر (4) در این‌جا برای آشنایی با قواعد اوزان عروضی که در بخش رباعی مختصراً به آن اشاره شد می‌پردازیم. قواعد عروض معیار سنجش وزن در شعر است. : همانطور که می‌دانید الفبای زبان فارسی دارای سی و دو حرف است. ا ب پ ت ث... : صداها که ما به آن (مصوت) می‌گوییم‌، شش تا هستند که سه مصوت بلند و سه مصوت کوتاه هستند. : آ ، ای ، او . مانند «آ» در آب، «ی» در سیب ، «و» در بو : فتحه ( -َ ) ، کسره ( -ِ ) ، ضمه ( -ُ ) : هجای فارسی از نظر تعداد دو نوع است. ١- كه یک حرف دارد یعنی (یک حرف + یک مصوت كوتاه) و با علامت [ن] نشان داده می‌شود. صامت + مصوت كوتاه ، مانند: تُ (تو) ، کِ (كه) ، چُ (چو) ، نَ (نه). ۲ - که دو حرف دارد و با علامت [ - ] نشان داده می‌شود. ۱- صامت + مُصَوّتِ کوتاه + صامت. مانند : دَر ، سَر ، دِل ۲- صامت + مصوّت + مصوّت. مانند : با، جا، ما، سو، بو، سی، بی : عَلی ، [ عَ ، لی ] كه می‌شود: يک مصوّت کوتاه + یک مصوّتِ بلند. و علامتش : [ ن - ] اَحمَد ، [ اَح ، مَد ] که می‌شود دوتا مصوت بلند. و علامتش : [ - - ] : توجه داشته باشید که در تقطیع شعر بر اساس خوانش ابیات تقطیع می‌شود نه نوشتار. : خواهر (خاهر) - (خا - / هر -) ، خویش (خیش) - (خی - / ش u) خواستن (خاستن) - (خا - / س u /تن -) (محمّد علی آمد) مُ، حَم، مَد/ عَ، لی/ آ، مد : مـ حمـ مد (ن - -) عـ لی ( ن -) آ مد (- -) با آنكه در حريم تو بيگانه‌ام هنوز مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلن * : ( - - ن/ - ن - ن/ ن - - ن/ - ن -) من اگر نظر حرام است، بسی گناه دارم چه کنم نمی‌توانم ، که نظر نگاه دارم (ن ن - ن/ - ن - -/ ن ن - ن/ - ن - -) فَعَلاتُ/ فاعلاتن/ فعلات/ فاعلاتن م/ن/گر/ن/ظر/ح/را/مس/ت/ب/سی/گ/نا/ه/دا/رم چ/ک/نم/ن/می/ت/وا/نم/ک/ن/ظر/ن/گا/ه/دا/رم * چنانچه هجای پایانی مصراع کوتاه، بلند و یا کشیده باشد، بر حسب قاعده فقط هجای بلند (-) محاسبه می‌شود. آموزش عروض و قافیه سید محمدرضا شمس (ساقی) https://eitaa.com/arozghafie