🔸 نو آوری های کتاب معنا شناسی بلاغی قرآن 🔹 بخش اول 🔰 نویسنده کتاب معناشناسی بلاغی قرآن را در حوزه بلاغت کاربردی نوشته است. وی ابتدا بر روی دو کلمه «بلاغت» و «کاربردی» تمرکز کرده است. برای معنا کردن کلمه «کاربردی» نخست آثار تفسیری را به دو دسته‌ی فرایندگرا و برآیندگرا تقسیم کرده است. ✅ منظور نویسنده از فرایندگرا مفسری است که خودش شخصا دارای تجربه استظهار تفسیری باشد؛ یعنی کوشش کرده باشد که با استنطاق قرآن، از متن آیه معرفتی را به دست بیاورد یا معرفت استظهار شده‌ی دیگران را نقد کند. منظور از برآیندگرا نیز مفسری است که با حاصل برداشتها و استظهارها و استنطاقهای مفسران دیگر کار میکند و خود شخصا تجربه استظهاری و تفسیری چندانی ندارد. نویسنده تفاسیر برآیندگرا را از ساحت مطالعات خود خارج کرده و به تفاسیر فرایندگرا پرداخته و سعی کرده است کاربرد بلاغت در تفاسیر فرایندگرا را نشان بدهد. منظور نویسنده از کاربرد این است که یک داده بلاغی واقعا در فرایند استظهار یک مفسر نقش ایفا کرده باشد. ✍️ ادامه دارد... #استاد_عشایری_منفرد #ادبیات_عرب #بلاغت #معنا_شناسی_بلاغی_قرآن #کتاب 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

🔸 نو آوری های کتاب معنا شناسی بلاغی قرآن 🔹 بخش دوم 🔰 برای این منظور باید استدلال استظهاریِ مفسر، به دقت صورت بندی بشود تا معلوم شود کدام داده بلاغی در کجای این استدلال به کار گرفته شده است. مشکل کار نویسنده این جا است که بسیاری از تفاسیر فرایندگرا به جای بیان کامل همه اجزای استدلال استظهاری خود صرفا بخشی از استدلال خود را بیان میکنند و به قول منطقیان از قیاس ضمیر بهره می‌گیرند. نویسند در بسیاری موارد، سعی کرده است خود به بازسازی و صورت بندی قیاسی که در ذهن مفسر بوده، بپردازد تا جایگاه یک داده بلاغی در آن استدلال، روشن شود. 🔰 کار اصلی نویسنده کتاب پس از صورت بندی استدلال مفسران آغاز شده که مشخص کند مفسر آیا از قاعده بلاغی به درستی استفاده کرده یا نه. یکی از امتیازات کتاب در همین کار نهفته است که در جای جای کتاب به نقد مفسران فرایندگرا پرداخته و در ذیل عنوان «خطای تفسیری» که در بسیاری از بحثها نمونه آن وجود دارد نشان داده که مفسران بزرگ و قابل اعتنای فریقین در بهره گیری از داده‌های علم بلاغت گاه به خطا افتاده‌اند. ✍️ ادامه دارد... #استاد_عشایری_منفرد #ادبیات_عرب #بلاغت #معنا_شناسی_بلاغی_قرآن #کتاب 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

🔸 نو آوری های کتاب معنا شناسی بلاغی قرآن 🔹 بخش سوم 🔰 نویسنده افزون بر مشخص کردن کلمه «کاربردی» سعی کرده کلمه «بلاغت» را نیز برای خود بازتعریف کند. وی در دیباچه کتاب در ذیل عنوان «مباحث مقدماتی: بلاغت، دانشی که از نو باید شناخت»، با بیانی تازه می‌کوشد بعضی از رئوس ثمانیه علم بلاغت را بیان و تفاوت بلاغت با دانشهای دیگری مانند نحو را بیان کند و در نهایت با نگاهی پژوهشی به مسأله، این دیدگاه را مطرح کند که ممکن است هنوز اسلوبهای معناداری در زبان عربی وجود داشته باشد، که بلاغیان معنای بلاغی آن را کشف و تبیین نکرده باشند. همین نگاه موجب شده است که خود نویسنده در برخی از جاهای کتاب سعی کند برخی اسلوبهای کمتر توجه شده یا توجه نشده را مورد التفات قرار داده و از معناداری آنها سخن به میان بیاورد. 🔰 نویسنده بیان خوبی از تاریخ تدوین آثار بلاغی که تقدم مؤلفان شیعی و نقش گسترده آنان در تدوین کتب بلاغی را نشان می‌دهد، و اختصاص یک درس ویژه به این امر، از دیگر امتیازات کتاب است. ✍️ ادامه دارد... #استاد_عشایری_منفرد #ادبیات_عرب #بلاغت #معنا_شناسی_بلاغی_قرآن #کتاب 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

🔸 نو آوری های کتاب معنا شناسی بلاغی قرآن 🔹 بخش چهارم 🔰 نویسنده سعی کرده است با طرح نکاتی نو به قاعده افزایی در دانش بلاغت نزدیک شود. از این نکات نو می‌توان به امکان وجود اسلوب اخباری ـ انشائی که در کتاب «دوسویه انشائی و اخباری» نامیده شده، اشاره کرد که طبق نظر نویسنده در تقسیم جمله به اخباری و انشایی، جای قسم سومی به نام دوسویه‌ی إخباری ـ انشائی خالی است. چنانکه با چنین نگاهی تقسیم احوال مسند به مسند اسمی و مسند فعلی را نیز به چالش کشیده و قسم سومی به نام مسند ظرفی را نیز به میان آورده و با استمداد از متون تفسیری، از معناداری آن بحث کرده است. تقسیم دوگانه تقدیم و تأخیر را نیز با افزودن قسم سومی به نام توسیط نقد کرده و موجب قاعده‌افزایی در این دانش شده است. نکته‌ تازه دیگری که در کتاب وجود دارد، بیان تازه نویسنده برای تفاوت‌ها و شباهتهای چهارگانه «حدوث، ثبوت، دوام ثبوتی و استمرار تجددی» است. ✍️ ادامه دارد... #استاد_عشایری_منفرد #ادبیات_عرب #بلاغت #معنا_شناسی_بلاغی_قرآن #کتاب 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

🔸 نو آوری های کتاب معنا شناسی بلاغی قرآن 🔹 بخش پنجم 🔰 افزون بر این، با ارائه بیان خاصی از مسائلی مانند حکایت حال ماضیه ، نحوه اسناد فعل به فاعل (نسبت فاعلی)، نحوه استناد فعل به مفعول (معناشناسی نسبت وقوعی) دستگاه‌های دلالت کننده، اسلوب حذف معطوف‌علیه با اصرار بر ذکر عاطف، وجه بلاغی آنها را بیان کرده نشان داده است که جای این مباحث در دانش بلاغت خالی است. ✍️ ادامه دارد... #استاد_عشایری_منفرد #ادبیات_عرب #بلاغت #معنا_شناسی_بلاغی_قرآن #کتاب 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

🔸 نو آوری های کتاب معنا شناسی بلاغی قرآن 🔹 بخش ششم 🔰 نویسنده گاه با کاوش نظری در برخی مشهورات بلاغی سعی کرده است اعتبار آنرا به چالش بکشد که از آن میان می‌توان به ادعای دلالت جمله اسمیه بر تأکید اشاره کرد که طبق نظر نویسنده این ادعا به صورت مطلق، ادعای قابل دفاعی نیست مگر آنکه جمله اسمیه به چهار دسته تقسیم شود و معنای تأکیدی در هر یک از آنها به یک شکل تبیین شود. چنانکه با بررسی عدول از مقتضای ظاهر حال در حرف خطابِ اسماء اشاره (مانند ذلک) به ضابطه بلاغی جدیدی دست یافته است. نویسنده با اختصاص دادن درس مستقلی به رخنه‌های قواعد فصل و وصل سعی کرده‌است ضوابط جدیدی به بحث کهن فصل و وصل بیفزاید. ✅پایان بررسی نوآوری های کتاب معنا شناسی بلاغی قرآن✅ #استاد_عشایری_منفرد #ادبیات_عرب #بلاغت #معنا_شناسی_بلاغی_قرآن #کتاب 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

🔰دومین جلسه پیش اجلاسیه کرسی نظريه پردازی : نظريه بلاغی فنّ بیان با نقد و ارزیابی استاد عشایری و نقادان و داوران دیگر 🟣دوشنبه ۱۰ مهر ۱۴۰۲ از ساعت ۱۶ شرکت برای عموم آزاد است. پیوند برای شرکت غیرحضوری جلسه:👇 https://vroom.ui.ac.ir/b/moh-lco-dfx-xhw #استاد_عشایری_منفرد #اطلاعیه #ادبیات_عرب #بلاغت 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

بسم الله الرحمن الرحیم آیا در زبان قرآن اعجاز وجود دارد؟ از قرار مسموع در یکی از مراکز آموزشی، طلبه‌ای بزرگوار که ظاهرا پیشتر در مباحث ادبی بنده نیز مشارکت داشته، برای استادش نقل کرده که فلانی (یعنی این بنده‌ی فقیرِ الی الله) اعجاز بلاغی قرآن را رد کرده‌ است! استاد بزرگوارش با رعایت همه آداب اخلاق، به جای این‌که آن‌چه را که از آن طلبه شنیده، در بوق و کرنا کند و گریبان بدرد و آبرو ببرد که فلانی اعجاز قرآن را قبول ندارد، سخن آن طلبه را از طریق فضای مجازی به این جانب رساند و از خود بنده استفسار کرد. حبّذا بر این اخلاق و مروّت. در پاسخ به استفسار آن استاد بزرگوار عرض می‌کنم که: آیات تحدی قرآن کریم از همان آغاز مسلمانان را در این اندیشه فرو برد که وجه معارضه‌ناپذیری قرآن چیست؟ حاصل این اندیشه تا به امروز این بوده که نزدیک به بیست وجه برای اعجاز قرآن به دست آمده است. یکی از این وجوه، اعجاز ادبی قرآن است که اندیشمندان اسلامی در قرن چهارم آن را برای نخستین بار به مدرسه کلام و ادبیات کشاندند اما پیش از آنها امامان اهل بیت علیهم السلام اشاراتی به این وجه اعجازی قرآن کرده‌ بودند؛ از جمله امام رضا علیه السلام به روشنی فرموده بودند که «الْمُعْجِزَة فِي نَظْمِه» (عيون أخبار الرضا عليه السلام، 2/130). کلمه‌ی «نظم» در سخن امام هشتم، معنای دقیقی دارد که می‌تواند به اعجاز در چیدمان الفاظ قرآن (وجه ادبی) اشاره کند. بر اساس نقل دیگری از ایشان، چون غالبترین عنصر در هنگام بعثت رسول الله عنصر خطابه و سخن بود، خداوند اعجاز رسول الله را در مواعظ و حکمتهای ایشان قرار داد تا عالی‌ترین هنر آنان را ابطال کند (الکافی 1/25). از قرن چهارم دانشمندان مسلمان، علومی مانند دانش اعجاز القرآن، علم بلاغت، علم بدیع (که مغایرت آن با دانش بلاغت در مقاله‌ی "بایستگی علم بدیع در تفسیر" به اجمال بیان شده است) و ... را برای کشف و تبیین وجوه اعجاز ادبی قرآن پی‌ریزی کردند. از قرن ششم با اوج‌گیری کتاب "تلخیص المفتاح" و سیطره یافتن شروح تلخیص (مانند مختصر و مطول) بر فضای حوزه‌های جهان اسلام، دانش بلاغت با یک رکود جدی زمینگیر شد. هرچند این رکود، چندقرن بعد در کتاب شریف «انوار الربیع» توسط سید علی‌خان مدنی، تا حدودی جبران شد اما حوزه‌های علمی از این کتاب بهره کافی نه بُردند و نه می‌برند! واقعیت این است که دانش بلاغت در رکود کنونی‌اش، برای درک و تبیین اعجاز قرآن، کاستی‌هایی دارد که باید جبران شود. برای درک این کاستی‌ها مطالعهی مقدمه‌ی دردمندانه‌ای که علامه محمدجواد بلاغی بر تفسیر خود (آلاء الرحمن) نوشته، خالی از لطف نیست. یکی از نشانه‌های این کاستی، جنبش‌های علمی جدیدی است که برای تبیین بهتر اعجاز ادبی قرآن، در جهان اسلام شکل گرفته و آثار جدیدی را رقم زده است؛ آثاری چون «إعجاز القرآن و البلاغة النبوية» (از مصطفی رافعی)، «التصویر الفنی» (از سید قطب)، «التمهید فی علوم القرآن»‌ (از علامه معرفت ره) و .... در پایان لازم است تأکید شود که قرآن بی‌گمان معجزه ماندگار حضرت حق برای زمینیان است و ما برای درک این اعجاز به ابزارهایی نیاز داریم که یکی از این ابزارها دانش بلاغت است. البته جای انکار نیست که این ابزار هرچند ابزار لازمی است اما کارآمدی کافی را ندارد و باید به‌روز‌رسانی شود. به قول جناب خواجه‌: «هر چه هست از قامتِ ناسازِ بی اندام ماست ورنه تشریف تو بر بالای کس کوتاه نیست» والسلام علیکم و الرحمة حوزه علمیه قم محمد عشایری منفرد 1402/10/02 #استاد_عشایری_منفرد #علوم_قرآنی #ادبیات_عرب #بلاغت #تفسیر 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared