بسم الله
خاطرهای از مرحوم کوروش صفوی و مطول تفتازانی
کوروش صفوی استاد زبانشناسی دانشگاههای ایران درگذشت. در عنفوان جوانی، باهمه مطالعات و تأملاتی که زیر نظر اساتیدم در منابع ادبی حوزوی داشتم، باز هم شور و شوق دانستن چنان سراپایم را فراگرفته بود که شیفته مطالعات زبانشناختی نیز شده بودم. همین شور و شوق بود که در دهه هشتاد روزی مرا در یکی از مراکز دانشگاهی به پای سخنرانی دکتر کوروش صفوی کشاند تا شاید در حاشیه سخنرانی آن استاد بزرگوار، مشورتی از او بگیرم. اگر از محتوای سخنرانی بگذریم، سه نکته از آن سخنرانی در ذهنم به خاطره تبدیل شده:
1) اینکه وقتی از تریبون سخنرانیاش پایین آمد، صندلی خاصی را که میزبانان برایش در نظر گرفته بودند و او را به سوی آن دعوت میکردند، رها کرد و به احترام تنها مستمعِ معمّمِ سخنرانی خودش، ترجیح داد خودش را به او برساند و فروتنانه در کنار این بندهخدا بنشیند.
2) فراموش نمیکنم که در خلال سخنرانیاش به مناسبت، این نکته را بیان کرد که تمدن تکنولوژیبنیادِ غرب وقتی میخواهد "کشور پیشرفته" را تعریف کند، میگوید هر کشوری که بتواند فرودگاهی بسازد که هواپیمای غولپیکر در آن فرود بیاید، از نظر ما کشور پیشرفته است در حالی که برای تعیین و تعریف کشور پیشرفته باید ابتدا مشخص کرد که کدام کشور ادیب هنرمندی به عظمت حافظ دارد؟ (این اعتماد به نفس ملیاش که نگاه تمدنی عمیقی به او داده بود، آن هم از کسی که سالها در غرب زیسته و تحصیل کرده بود، برایم خیلی جذاب بود).
3) از او پرسیدم من به عنوان طلبه که علوم ادبی حوزه و منابع آن را کار کردهام، برای مطالعات زبانشناختی از کجا شروع کنم؟ چه منبعی را بخوانم؟ آیا در دانشگاه رشته زبانشناسی بخوانم؟ با مهر و فروتنی و سادگی به یادماندنیاش گفت: شما در زبانشناسی منابع ارزشمندی دارید که در هیچ جای جهان یافت نمیشود. مختصر، مطول، المزهرِ سیوطی (المزهر را چندبار تکرار کرد) این منابع را کار کنید، دیدگاههایشان را دستهبندی و منقح کنید و در اختیار زبانشناسان قرار بدهید. همین کار را اگر خوب انجام بدهید، کافی است.
رحمت و رضوان و الاهی بر آن مرد شریف باد.
محمد عشایری منفرد
حوزه علمیه قم، ۱۴۰۲/۵/۲۲
#استاد_عشایری_منفرد
#یادداشت
💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله)
🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared
بسم الله الرحمن الرحیم
🔰خاطره تبلیغی
📖ایام فاطمیه در یکی از مناطق جنوبی، تبلیغ بودم. عصر ساعت 4 بود که توی جاده قبل از رسیدن به مقصد، داشتم فکر میکردم که در دیباچهی منبر، کدام مسأله فقهی را برای مردم بگویم. بعد از مقداری اندیشیدن، به ذهنم خطور کرد که از «رد مظالم» بگویم اما با خودم گفتم، در این روزهایی که ماجرای چای دبش مردم را به یاد مظالم و فسادهای درشت انداخته، وقتی رد مظالم را بشنوند، شاید توی دلشان بگویند: حاج آقا هم مظالم درشت را رها کرده و چسبیده به خُردهمظالم ما!... مدتی با خودم اندیشیدم تا اینکه بالاخره به خدا توکل کردم و تصمیم گرفتم همین مساله شرعی را چند جلسهای توضیح بدهم.
شب اول بعد از مراسم، دو نفر آمدند. یکی از آنها دوستش را معرفی کرد و گفت که دوستمان فقط امشب به مراسم آمده و چون شبهای دیگر نمیتواند بیاید، لطفا ادامه بحث رد مظالم بویژه کیفیت پرداخت آن را برایش توضیح بدهید. بعد هم خود آن دوست، سخن دوست اولش را ادامه داد که حتی امشب هم قرار نبود به این جا بیایم. امروز حوالی ساعت 4 برنامهام به صورت ناخواستهای تغییر کرد و مسیرم افتاد به این سمت. شغلم طوری بوده که در طول این سالها رد مظالم زیادی به گردنم آمده و شما هم گفتید رد مظالم واجب فوری است. پس باید .... !
↩️1️⃣عجیب بود! ساعت 4بعدازظهر، که برنامه این مخاطب تغییر کرده و مسیرش به سمت این مجلس افتاده بود، دقیقا همان ساعتی بود که منِ خطیب نیز داشتم فکر میکردم که موضوع رد مظالم را انتخاب بکنم. نمیدانم؛ آیا واقعا شخص ثالثی ذهن خطیب را با نیاز شرعی مخاطب، متناسب میکند؟
↩️2️⃣فکر نمیکردم «رد مظالم» اینقدر برای مخاطبان جذاب باشد. مراجعات دیگری نیز روزهای دیگر صورت گرفت که نشان میداد، حکم الاهی بر جان اهل مجلس نشسته و دغدغههایی برایشان پدید آورده است.
✍️خادم مجلس فاطمیه؛ محمد عشایری منفرد.
#استاد_عشایری_منفرد
#یادداشت
#فاطمیه
#تبلیغ
💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله)
🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared
عزت و سربلندی ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی (بررسی موردی کنفرانس تهران)
در آذرماه 1322 چرچیل و روزولت و استالین میخواستند کنفرانس مهمی را درباره جنگ جهانی دوم برگزار کنند. در اینکه کنفرانس را در کجا برگزار کنند، اختلافاتی داشتند ولی سرانجام توافق کردند که در تهران برگزار کنند.
نکات زیر نشان دهنده میزان عزتمندی #شاه ایران به عنوان میزبان این کنفرانس است! همان شاهی که خود را وارث تاجی 2500 ساله میدانست.
1️⃣آنان برای اینکه تهران را به عنوان محل برگزاری کنفرانسشان انتخاب کنند، از شاه یا دولت ایران اجازه نگرفتند! حتی با شاه یا دولت هماهنگ هم نکردند! شخص شاه ایران از سفر این سه مسافر به تهران حتی اطلاع هم نداشت! تنها در روز ورودشان امینی از طریق سفارت شوروی مطلع شد.
•2️⃣تا پایان کنفرانس که چند روز طول کشید، ماجرا محرمانه باقی ماند و اخبار مذاکرات برای مردم، دولت و مجلس منتشر نشد.
•3️⃣سه مسافر مغرور پس از ورود به ایران، حاضر نشدند برای ملاقات با شاه ایران به دربار بروند.
•4️⃣شاه ایران را مجبور کردند که برای شرکت در کنفرانس و زیارت آن سه مسافر مغرور به سفارت شوروی برود.
•5️⃣البته با کوششهای فراوان سهیلی و ساعد شاه توانست چند دقیقهای به دیدار روزولت برود. روزولت همچنان میخکوب بر مبل، به گفتگوهای عادی درباره مسائل کشاورزی ایران با او بسنده کرد و درباره مسائل مهم کشوری که در بدترین شرایط اقتصادیاش هزینههای زیادی برای میزبانی از متفقین پرداخت کرده بود، سخنی به میان نیامد.
•6️⃣با همان کوششها چرچیل نیز یک شب پس از آن که هفتادمین سال تولدش را در تهران جشن گرفته بود، شاه ایران را به حضور پذیرفت. او نیز تنها به نصیحت شاهنشاه پرداخت و اجازه نداد از مسائل مهم این کشور غارتزده و مطالبات ایران از متفقین هیچ سخنی به میان بیاید.
•7️⃣چرچیل و روزولت حتی به پاس اینکه شاه به دیدارشان آمده نیز حاضر نشدند برای بازدید به دربار بروند اما استالین با اصرار یکی از کارکنان ایرانی سفارت شوروی سری به کاخ مرمر زد و شاه را ملاقات کرد.
•8️⃣استالین برای رفتن به بازدید شاه، شرط کرد که به هنگام ورود به کاخ مرمر، گارد شاه باید برچیده شود و گارد ویژه استالین مستقر شود. شاه نیز با خوشحالی این درخواست را پذیرفت.
•9️⃣شهردار وقت تهران وقتی فهمید خاک فرشیِ ایران به قدوم عرشی آن سه مسافر آسمانی مزیّن شده (!) چندماه بعد (خرداد 1323) از شدت شوق و شعف سه خیابان مهم تهران را به نام آن سه مسافر نامگذاری کرد! و برای افتتاح این خیابانها با نامهای جدیدشان، مراسم باشکوهی برگزار و شخصا نطق بلندبالایی نیز ایراد کرد و در نطق خود تا آنجا پیش رفت که اختیار از کف داده بود، اسطورهایترین واژههای زبان فارسی را در وصف این سه تن به کار برد(درّ دری را به پای خوکان ریخت).
این، داستان عزت دیپلماتیک ما در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بود.
حالا میفهمم که غربیها چه چیزی را در ایران از دست دادهاند؟ و جمهوری اسلامی برای ما چه چیزی آورده است؟ تازه میفهمم که مگر بچههای ایران چه نگاهی به آمریکا داشتند که #امام_خمینی ره برای روحیه دادن به آنها میفرمود: آمریکا هیچ غلطی نمیکند بکند! و وقتی امام این را میگفت چه حسی به آنان دست میداد؟ تازه میفهمیم مگر وضعیت قبل از امام چگونه بود که سلمان هراتی درباره امام میگفت:
پیش از تو آب معنی دریا شدن نداشت
شب مانده بود و جرأت فردا شدن نداشت
محمد عشایری منفرد
حوزه علمیه قم
#استاد_عشایری_منفرد
#دهه_فجر
#یادداشت
💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله)
🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared
بسم الله
🟣آیا خوارج از دولت امیرالمؤمنین ع، مطالبه اقتصادی نداشتند؟ (قسمت اول)
⏹منتقدان جریان عدالتطلبی، عدالتطلبان را از احتمال خوارجشدگی بیم میدهند. عدالتطلبان در دفاع از خود ادعا میکنند که خوارج، خشکمغزانی بیعقل بودند که انتقادشان از حکومت امیرالمؤمنین علیه السلام، صرفا جنبهی مذهبی داشت و اثری از عدالتطلبی اقتصادی در مطالباتشان وجود نداشت. بنابراین چنین خطری در طالع عدالتطلبان امروزی وجود ندارد!
🔸مراجعه به تاریخ صدر اسلام، رگههایی از عدالتطلبی اقتصادی را نیز در مطالبات و انتقادات خوارج، نشان میدهد. پیش از شروع جنگ نهروان، خوارج انتقادات خود را از دولت امیرالمؤمنین علیه السلام مطرح کردند. وقتی امیرالمؤمنین پاسخ انتقادات آنها را دادند، هشتهزار نفر از سپاه دوازدههزار نفری آنها، پاسخهای ایشان را کافی دانسته و از خارجیگری توبه کردند! (زیبایی شناسی تأثیری کلام امیرالمؤمنین علیه السلام)
🔻نخستین انتقاد خوارج در این گفتگو، این بود که چرا پس از پیروزی در جنگ بصره، به ما که آن روزها سربازان تو بودیم، اجازه ندادی زنان و فرزندان سپاه مغلوب را به کنیزی بگیریم؟ (الفتوح لابن اعثم ج4، ص: 269)
▪️ با توجه به ارزش اقتصادی کنیزان، معلوم است که صدر انتقادات خوارج از دولت علوی علیه السلام، مطالبه اقتصادی بوده است.
#استاد_عشایری_منفرد
#نهج_البلاغه
#یادداشت
💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله)
🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared
بسم الله الرحمن الرحیم
«دلم سوخت» و فرصتی برای تأمل در یک مسأله کلان فقهیـاخلاقی
رهبر معظم انقلاب، با جملهی بیدارگرِ «دلم سوخت»، صاحب این قلم را به یاد ادلهای انداختند که به اندازهی شایسته به عرصه فقاهت، بویژه فقه اجتماعی و فقه رسانه، وارد نشده است. آنچه دل رهبری را سوزانده، این است که در وجود رئیس جمهور فقیدمان، «نعمت»ها و «معروف»هایی وجود داشت، که نادیده انگاشته شده است. همین «نادیده انگاشتن نعمتها و معروفها در یک جامعه»، مسألهای است که نیاز به تأمل فقهی دارد؛
1️⃣در دعای بیستم صحیفه سجادیه (ع)، "برجسته کردن معروفی که از دیگران سر میزند"، یکی از مکارم اخلاقی قلمداد شده (افشاء العارفة). در تراث روایی امامیه، از «کُفر المعروف» نهی شده است. منظور از کفر المعروف، ظاهراً این است که وقتی کسی عمل معروفی انجام میدهد، دیگران نادیده بگیرند، تحسینش نکنند و از او قدردانی نکنند. در منابع روایی امامیه در «باب مَن کَفَرَ المعروف» روایات هشداردهنده و شگفتآوری گردآوری شده است (الکافی، ج 4، ص: 33). شیخ حر عاملی ره، این روایات را در «باب تَحْرِيمِ كُفْرِ الْمَعْرُوفِ مِنَ اللَّهِ كَانَ أَوْ مِنَ النَّاسِ» در میان «ابواب امر به معروف و نهی از منکر» گرد آورده است (وسائل، ج 16، ص: 309). نامگذاری باب، با کلمهی «تحریم»، فتوای شیخ حر ره را نشان میدهد هرچند در فقه استنباطی، این مسأله چندان بررسی نشده و فتوای روشنی به دست نیامده است.
بیگمان نمیتوان این روایات را به روابط فردی محدود کرد و آنها را به روابط شهروندان با حاکمان و نیز روابط رسانهها با حاکمان، بیارتباط دانست. در چند روایت، تصریح شده که باید "از آن دستی که نعمت خداوند بر آن دست جاری میشود تا به تو برسد"، شکرگزاری کنی (همان). در آموزههای نهج البلاغة، بین «ثنای استحقاقی» و «مَلَق=چاپلوسی»، که بار ارزشی منفی دارد، فرق نهاده شده است (الثَّنَاءُ بِأَكْثَرَ مِنَ الِاسْتِحْقَاقِ مَلَقٌ). در روایات، ناسپاسی (کفران النعمة) موجب قطع نعمتها، پریشانی جامعه و کسادی بازارها قلمداد شده است! بعید است که این ناسپاسی فقط بر «ناسپاسی فردی» حمل شود و شامل «جامعه ناسپاس» نشود. ظاهرا برداشت شیخ حر عاملی ره نیز هین بوده است که این باب را در میان ابواب امر به معروف و نهی از منکر (که صبغهی اجتماعی دارد) گنجانده وگرنه مانند برخی دیگر از محدثان، این باب را در ابواب صدقات میگنجاند تا صرفاً رابطه آخذ صدقه با معطی صدقه را بیان کند.
2️⃣چنانکه در فرجام بحث زکات آمده، بر آخذ صدقه، حرام است که «کفران نعمت» کند بلکه شایسته است آخذ از صدقهدهنده ثناگویی و تشکر کند (منتهى المطلب، ج8، ص: 510). در ذیل مبحث صلات استسقاء، وقتی میخواهند "گناهان موجب کاهش نزولات آسمانی" را فهرست کنند، «کفران النعمة» را یکی از این گناهان دانستهاند (جواهر 12/127) صاحب جواهر ره در خاتمهی این بحث نوشته است: «و لعل أعظم أسباب حلول النقم و تحويل النعم احتقار النعمة» (همان 129).
3️⃣ به گمان نگارنده، آنچه دل رهبرمان را سوزانده، مسألهای فراتر از بیتوجهی ما به «معروف»ها و «نعمت»های رئیس جمهور شهید است چون به طور کلی کارنامهی جامعه ایرانی، درباره «کفر المعروف» و «کفران النعمة» نیاز به تأمّل و بررسی دارد.
4️⃣ خوب است اهالی فقاهت نیز در تحلیل و تبیین این روایات و تطبیق آن بر ساحت اجتماع و رسانه و نیز روابط شهروندان با حاکمیت، بیشتر بکوشند تا دانش کافی برای آگاهانیدنِ جامعه تولید شود. شاید کمعملی جامعه ناشی از کمآگاهی و کمآگاهی جامعه ناشی از «رخنهی تئوریک» باشد.
✍️محمد عشایری منفرد
حوزه علمیه قم
15خرداد 1403
#استاد_عشایری_منفرد
#بیانیه
#یادداشت
#شهیدجمهور
#شهید_جمهور
#رئیسی
💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله)
🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared
#خبرعلمی
#یادداشت
#جلسه۱۲
موضوع شناسی فقه هنر
استاد عشایری زیدعزه
یکی از شگفتی های کتاب مکاسب این بود که مرحوم شیخ پس از بررسی درباره تعریف سحر، که حس می شود که جمع بندی دشوار است، می گوید فقیه کاری به موضوع ندارد و در انتهای بحث به احتیاط ختم می شود، چون موضوع دقیق روشن نشده و کسی از فقهاء حاشیه نزده است.
مرحوم شهید صدر در المدرسة القرآنیه فرق تفسیر ترتیبی و موضوعی را بیان می کند، ترتیبی آن است که از اول تا آخر تفسیر شود ولی در تفسیر موضوعی یک موضوع نکته مرکزی بحث قرار می گیرد، و بعد برای بررسی بیشتر، دلالات تطابقی و التزامی جمع آوری و بحث می شود و ترابط آنها تحلیل می شود، کاری که بزرگان ما در فقه انجام میدپ دهند شبیه تفسیر موضوعی است، چون اگر وسائل الشیعه را به ترتیب بیان می کردند، ترتیبی می شد، بلکه موضوعات را یک به یک بحث کردند.
امروزه مباحث دانش اخلاق به دانش نظری و هنجاری و اخلاق کاربردی تقسیم می شود و در اخلاق نظری سخنگو از علم اخلاق و حکم رفتارها بحث میکند و این سبک اخلاق هنجاری است ولی در اخلاق کاربردی این بحث ها مفروض انگاشته شده است فلذا صحبت در اخلاق کاربردی در حوزه تکنولوژی و فناوری و خدمت و اشتغال است مثل اینکه؛
در فقه امنیتِ مراقبت از تروریست مطرح می شود که چیزی نمانده افراد اصلی را شناسایی شوند و اگر دستگیر شود، اطلاعات از دست می رود و اگر دستگیر نشود، فردا مکانی را منفجر می کند، به همراه او تلفنی است که اطلاعات برنامه فردایش در آن است آیا میتوان برای عقب افتادن انفجار آن را دزدید؟
💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله)
🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared
#یادداشت
#خبر_علمی
استاد عشایری منفرد
موضوعشناسی در فقه هنر
موضوعشناسی فقه هنر چندان مسئله مهمی نیست بلکه موضوعشناسی در فقه هنر حائز اهمیت است.
نکته: بحثهای توصیهای و تجویزی را از نگاه توصیفی به الگوهای موفق میتوان بررسی کرد.
الگویی در فقه سیاسی مرحوم امام وجود دارد مبنی بر آنکه آنچه در موضوعشناسی موضوعات فقه سیاست در سیره مرحوم امام وجود داشت، این بود که ایشان در زمانهای پیرامون فقه سیاست میزیست که نظریه دولت-ملت شکل گرفت.
مباحثی نظری مثل یکپارچگی ملت و ... .
مرحوم امام وقتی با پدیدهای جدید به عنوان دولت مدرن روبرو میشود، دوباره تمام موضوعات و محمولات فقهی را (ادله زکات و نماز و ...) بازنگری و باز پژوهی میکنند.
برای این بازنگری، توجه به سه امر ضروری است:
1. برنامه کلی شامل مقررات دینی از طهارت تا دیات
۲. غایت؛ یعنی تمام این برنامهها برای رسیدن به آن غایت است.
۳. مجری که باید قوانین شریعت را بشناسد تا اگر مانعی از اجرای عدالت وجود داشت ولایتی بر قوانین داشته باشد.
مرحوم امام طبق همین سه رکن گزاره و اصل الاسلام هو الحکومة را تاسیس کرد.
حال اگر بین ساحتهای جدید و موضوعات منصوص بازاندیشی کنیم و مسئلههای جدید را استخراج کنیم که در فقه هنر آیا ما میتوانیم از الگوی امام در بازاندیشی در احکام اسلامی استفاده کنیم یا نه؟ مثلاً موضوعاتی از قبیل رقص، آواز، قصه و داستان و ... را اگر در نظر بگیریم، در همه این موضوعات، عنوان و گزاره لهو، در بازنگری ما نسبت به ادله بسیار اثرگذار است.
💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله)
🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared
نکتههایی از سخنان آیتالله جوادی آملی دام عزه
( در دیدار با هیأت مدیره انجمن فقه و حقوق)
(شماره1)
🔰تصور بنده از دیرباز این بود که اتمام شرح لمعه، شرط لازم و کافی برای شروع مکاسب نیست. همیشه این دغدغه را داشتم که چرا بعد از اتمام شرح لمعه، مکاسب را شروع میکنیم؟
👌... تا اینکه امروز آیتالله جوادی آملی دام عزه، فرمودند که بعد از شرح لمعه و قبل از شروع مکاسب باید مقداری از «ریاض المسائل» خوانده شود. بعد توضیح دادند که خودشان نیز وقتی پس از اتمام شرح لمعه، از حوزه مازندران به تهران آمدند، طبق توصیه استادانشان ابتدا ریاض المسائل سید طباطبایی را تحصیل کردند، سپس در حین تحصیل مکاسب شیخ، با جواهر الکلام نیز مأنوس شدند.
محمد عشایری منفرد
۱۴۰۳/۰۸/۲۴ حوزه علمیه قم
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
#استاد_عشایری_منفرد
#یادداشت
💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله)
🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared
نکتههایی از سخنان آیتالله جوادی آملی دام عزه
( در دیدار با هیأت مدیره انجمن فقه و حقوق)
(شماره2)
🔰امام خمینی ره و انقلاب اسلامی، بسیاری از ابواب فقه را مبتلابه کرد.
✍️آیتالله جوادی آملی دام عزه امروز درباره وضعیت دانش فقه فرمودند که فقیهان ما غالبا فقه را حداکثر تا «کتاب الأمر بالمعروف و النهی عن المنکر» تألیف و تدریس و مباحثه میکردند و بقیه ابواب از جمله کتاب الجهاد، و القضا و دیات و حدود را کمتر مورد تدوین و تدریس قرار میدادند چون میدیدند که این ابواب، مورد ابتلای هیچ کس نیست اما از وقتی که انقلاب اسلامی پیروز شد، این ابواب فقه نیز مورد ابتلا قرار گرفت.
بعد مؤکداً و مکرراً فرمودند که مسائلی مانند انفال و نفت و گاز و معادن و ... باید در اولویت فعالیتهای فقهی باشد و تکلیف حکومت با این اموال مشخص شود.
⏹ در خلال بیان این نکته، مکررا این جمله را نیز گفتند که: «ذات اقدس إلاه، امام خمینی را غریق رحمتش کند». آمین رب العالمین.
✍محمد عشایری منفرد
۱۴۰۳/۰۸/۲۴ حوزه علمیه قم
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
#استاد_عشایری_منفرد
#یادداشت
💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله)
🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared