💠 به دیگران کذب نیاموزید که دچارش میشوید 🔸قاعده «تلقین وارونه و تربیت منفی» 🔺پیامبر(ص): ▪️به دیگران، دروغ [و روش های غلط] را تلقین نکرده و نیاموزید که دچارش میشوید؛ چراکه فرزندان یعقوب نمی‌دانستند که گرگ انسان را می‌درد، تا آن‌گاه که پدرشان این اندیشه را در ذهن‌شان القا کرد. ▪️لا تُلَقِّنُوا الْكَذِبَ فَتَكْذِبُوا فَإِنَّ بَنِي يَعْقُوبَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ الذِّئْبَ يَأْكُلُ الْإِنْسَانَ حَتَّى لَقَّنَهُمْ أَبُوهُم. 📚بحارالأنوار، ج۱۲، ص۲۲۱. 📌پ.ن: ▫️بر اساس این روایت شریف، گاه انسان نه از سر نیتِ ناپاک، بلکه از سر بی‌دقتی، بذر دروغ را در دل و زبان دیگران می‌کارد؛ بی‌آنکه بداند همین کشتِ ناپیدا، در آینده چگونه محصول تلخ و گزنده‌ای خواهد داد. لذا همین نکته ساده، به راحتی #علت_دروغگویی اطرافیان ما میشود. ▫️کودک اساسا هیچ تصوری از دروغ ندارد. ذهن او هنوز به زلالی چشمه‌ای نوخاسته است. اما گاهی زبان پدر یا مادر، با ساده‌ترین جملات، نخستین خطای فکری را به او می‌آموزد. در واقع فرزند را به نحوی #وادار میکنند تا دچار کذب گویی بشود. ▫️مثلاً تلفن زنگ می‌زند، پدر رو به فرزند می‌گوید: «برو بگو من خانه نیستم!» و این کودک که تا دیروز معنای «نه گفتنِ خلاف واقع» را نمی‌دانست، اکنون با #تمرین_عملی_والدین، دروغ را تجربه می‌کند؛ نه‌تنها در محتوا، بلکه در شیوه، لحن و جایگاه آن. و این چیزی نیست جز «#تلقینِ_بد و غلط». ▫️داستان فرزندان #یعقوب نیز از همین‌جا آغاز شد. آنها اساساً نمی‌دانستند که گرگ می‌تواند انسان را بدرَد؛ اما زمانی‌که پدرشان از سر نگرانیِ پدرانه گفت: «می‌ترسم گرگ او را بخورد»، همین جمله، آنها را متوجه شگردی کرد برای خلاص شدن از دست برادر کوچکتر و راه فریب را برایشان هموار ساخت. ▫️و اگر پدر چنین نمیگفت، چه بسا هیچ وقت این روش به ذهن آنها نمیرسید. لذا در ظاهر گفتند اینگونه نمیشود اما در واقع همان روشی که از پدر به صورت غیرمستقیم آموخته بودند را پیاده کردند. ▫️البته نه اینکه یعقوب نبی (ع) #گناهی کرده باشد، بلکه این مسئله، نکته ای ظریف و تربیتی است که ممکن است گاهی حتی انبیا الهی نیز دچار چنین مسائلی بشوند. ▫️مصادیق امروزین این نکته نیز بسیار زیاد است. مثلا به بچه میگویید: پسرم به هیچ وجه دست به فلان دستگاه نزن که خراب میشه. بعد بچه که شما را از چشم خود دور میبیند، دقیقا میرود و همان کاری که شما او را از آن نهی کرده بودید، انجام میدهد. به این میگویند تلقین بد کردن. ▫️در واقع شما در ظاهر او را از کاری نهی میکنید، اما با همین نهی تان، به او می آموزید که میتواند چنین کاری هم بکند و حس کنجکاوی او فعال شده و باعث میشود دقیقا دست به همان کار بزند. این کنجکاوی تحریک‌شده و بی‌توجهی به نهی، لزوما از سر بی‌ادبی نیست، بلکه به خاطر راهنمایی شما و عدم درک او بود. ▫️یا گاهی زیاد دیده میشود که والدین بچه را از چیزی میترسانند، و میگویند: «نرو بیرون، اونجا لولو هست!» این یعنی #تلقین_ترس. آنگاه وقتی که بچه خودش تنها میخواهد در یک اتاق بخوابد، همان تلقین بد کار خودش را میکند، و نتیجه اش چیزی جز شکل‌گیری ترس‌های ماندگار و ناتوانی در استقلال شخصیتی نیست. ▫️در همه این موارد، تلقینی بد اتفاق می‌افتد؛ و همین تلقین، آرام‌آرام، یک «#اخلاق_اجتماعی و عمومی» را شکل داده و جامعه را به سستی می‌کشاند. و جالب اینکه همین خطای رفتاری باعث میشود تا خودمان آسیب دیده و گرفتارش بشویم. ▫️از این روایت میتوان یک #قاعده_عام را برداشت کرد که نباید چه در محتوا و چه در روش، کذب و غلط را آموزش و تلقین داد، وگرنه خودمان دچارش میشویم و از همان نقطه آسیب میبینیم. 💢 آیات‌ و‌ روایات‌ اجتماعی