📌 کودتای انگلیسی رضاخان
🔹 مهمترین مأمور انگلیس در ایران، اردشیر ریپورتر بود که دو سال قبل از ترور ناصرالدینشاه به ایران آمد. وی در بسیاری از تحولات سرنوشتساز نقش جدی داشت؛ از حضور در جلسات انجمنهای مخفی عصر مشروطه تا نفوذ در قوای قزاق و انتخاب و هدایت رضاخان میرپنج برای انجام کودتا و کمک به او برای صعود به سلطنت.
🔸 ژنرال سرادموند آیرونساید، جوانترین سرلشکر ارتش انگلیس، چند ماه قبل از کودتا به ایران آمد. او مأمور اجرای طرح مشترک کانونهای استعماری، وزارت جنگ، وزارت امور هندوستان، وزارت مستعمرات و حکومت هند بریتانیا بود که بر اساس آن، با خروج نیروهای انگلیسی از ایران، یک حکومت نظامی وابسته در کشور مستقر شود.
🔹 در روند وقوع کودتا، مدیریت و تدارکات از طراحی عملیات تا تأمین حقوق و لباس قزاقهای شرکتکننده، برعهده فرماندهان ارتش بریتانیا در ایران بود. از اینرو، تغییر دولت و دخالت انگلیس در سیاست ایران، برای روی کار آوردن یک حکومت وابسته به لندن، آشکار بود.
🔸 در سوم اسفند ۱۲۹۹، ایران در بحرانی سخت قرار داشت. در سحرگاه این روز، قزاقها به فرماندهی رضاخان وارد تهران شدند و پس از درگیری مختصر با ژاندارمری، بر اساس توافقات قبلی، پایتخت را تصرف کردند. پس از آن، کودتاچیان اقداماتی چون اعلام حکومت نظامی، دستگیری افراد موردنظر، و لغو ظاهری قرارداد ۱۹۱۹ را به اجرا گذاشتند.
#تقویم_تاریخ
#اسفند_۳
#کودتای_رضاخان
✳️ @bahjat_alabd
📌 رحلت «ابنشهرآشوب» عالم و محدث بزرگ
🔹 محمد بن علی بن شهرآشوب سروی مازندرانی (۴۸۸ق-۵۸۸ق) معروف به ابنشهرآشوب، از فقها، مفسران و محدثان بزرگ شیعه در قرن ششم هجری قمری بود. او تألیفات ارزشمندی همچون مناقب آل ابیطالب و معالم العلماء دارد. شیخ حر عاملی او را جامع همه خوبیها در علم، ادب، رجال، حدیث و شعر معرفی کرده و برخی نیز وی را فخر شیعه دانستهاند.
🔸 ابنشهرآشوب نزد استادانی همچون شیخ طبرسی، قطبالدین راوندی، ابوالحسن علی بیهقی و دیگر بزرگان علم آموخت. در طول زندگی خود، شاگردانی همچون ابنزهره و دیگر عالمان را تربیت کرد.
🔹 وی در سال ۵۶۷ق به حله و در سال ۵۷۳ق به حلب رفت و تا پایان عمر در این شهر ماند. ابنشهرآشوب از نگاه عالمان شیعه و سنی، شخصیتی برجسته و صاحبنظر در علوم قرآنی، حدیث، اصول و لغت بود. میرزا حسین نوری از او با القابی همچون فخر شیعه، تاج شریعت، احیاکننده آثار مناقب و فضائل یاد کرده است.
🔸 محل دقیق تولد ایشان مشخص نیست، اما برخی او را اهل ساری در مازندران و برخی دیگر متولد بغداد دانستهاند. ابنشهرآشوب در ۲۲ شعبان ۵۸۸ق در حلب درگذشت و در بالای جبل جوشن به خاک سپرده شد. این مکان نزد شیعیان حلب به مشهد السقط معروف است.
#تقویم_تاریخ
#شعبان_۲۲
#ابن_شهر_آشوب
✳️ @bahjat_alabd
📌 رحلت متکلم کبیر «شیخ محمدجواد بلاغی»
🔸 بلاغی در سال ۱۲۸۲ق در نجف متولد شد. تحصیلات خود را در همین شهر آغاز کرد و در ۲۴ سالگی به کاظمین رفت. پس از شش سال به نجف بازگشت و در سال ۱۳۲۶ق به سامرا مهاجرت کرد. او ده سال در سامرا نزد میرزا محمدتقی شیرازی شاگردی کرد و سپس بار دیگر به کاظمین و بعد به نجف بازگشت. او به فارسی، عربی، انگلیسی و عبری تسلط داشت و علاوه بر فعالیتهای علمی، در مبارزات استقلالطلبانه مردم عراق علیه انگلستان نیز نقش داشت.
🔹 محمدجواد بلاغی نجفی از عالمان بزرگ شیعه و از پایهگذاران علم کلام نوین در نجف بود. او در برابر تبلیغات یهودیان، مسیحیان، بهائیان و وهابیان از اسلام و تشیع دفاع کرد و آثاری در زمینه تفسیر قرآن، کلام و فقه به نگارش درآورد. سید محمدهادی میلانی، سید ابوالقاسم خوئی و برخی دیگر از مراجع نجف و قم از شاگردان مکتب کلامی او بودند.
🔸 برخی از آثار او: آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن (از ارزندهترین تفاسیر شیعه)، التوحید و التثلیث (پاسخ به تبلیغات مسیحیان)، أعاجیب الأکاذیب (در دفاع از اسلام و پاسخ به مسیحیان)، انوار الهدی (در اثبات وجود خدا)،برخی کتب دیگر در زمینه رد بهائیت و اشعار در دفاع از عقاید شیعه و مرثیهسرایی برای اهل بیت
🔹 شیخ محمدجواد بلاغی در ۲۲ شعبان ۱۳۵۲ در نجف اشرف درگذشت و در حرم امیرالمؤمنین (علیه السلام) به خاک سپرده شد.
#تقویم_تاریخ
#شعبان_۲۲
#شیخ_محمدجواد_بلاغی
✳️ @bahjat_alabd
📌 رحلت «سید ابومحمد اطرواش» معروف به «ناصر کبیر»
🔸 حسن بن علی (۲۳۰-۳۰۴ق) ملقب به ناصر کبیر یا ناصر اطروش، از نوادگان امام سجاد علیهالسلام و سومین حاکم علوی طبرستان در قرن سوم هجری بود. او با سه واسطه به عمر الاشرف، فرزند امام سجاد علیهالسلام میرسد و جد مادری سید مرتضی و سید رضی است.
🔹 ناصر کبیر نقش مهمی در گسترش اسلام و تشیع در طبرستان، دیلم و گیلان داشت. او علاوه بر حکومت، در علوم دینی نیز سرآمد بود و آثاری در فقه و کلام نگاشت، از جمله «الاحتساب» درباره امور حسبه و «البساط» در توحید و عدل الهی.
🔸 به عدالت شهره بود و طبری حکومت او را عادلانهترین حکومت طبرستان معرفی کرده است. او مدارس و مساجد متعددی بنا نهاد و حمایت از دانشمندان و عالمان را در دستور کار خود داشت.
🔹 حضرت آیت الله جوادی آملی: ناصر کبیر وقتی به طبرستان آمد مهمترین کار او احیای معارف قرآن و عترت بود و اگر قدرت، حکومت، مدیریت و تدبیر او در طبرستان احیا شده به دلیل آن بود که این عالم بزرگ در خدمت معارف قرآن و عترت بوده است.
🔹 ناصر کبیر در ۲۳ شعبان ۳۰۴ در شهر آمل درگذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد. آرامگاه او همچنان زیارتگاه شیعیان زیدی و محلی برای تجمع اهل علم و زهد است.
#تقویم_تاریخ
#شعبان_۲۳
#ناصر_کبیر
✳️ @bahjat_alabd
📌روز بزرگداشت خواجه نصیر الدین طوسی و روز مهندس
🔸محمد بن محمد بن حسن طوسی معروف به خواجه نصیرالدین ۵ اسفند ۵۷۹ در شهر توس متولد شد. سالروز تولد خواجه نصیر، به یاد این دانشمند بزرگ به عنوان روز مهندس به ثبت رسیده است.
🔹 خواجه نصیر طوسی را در علم، همتای ابن سینا دانستهاند؛ با این تفاوت که ابن سینا در طب سرآمد بود و خواجهنصیر در ریاضیات. برخی معتقدند دفاع خواجه نصیرالدین طوسی از ابن سینا در برابر انتقادات فخر رازی، در کتاب شرح اشارات، موجب احیای فلسفه در آن عصر شده است. همچنین خواجه نصیر را مبتکر روش فلسفی در کلام شیعه دانستهاند. به باور آیت الله مرتضی مطهری، تمام آثار کلامی بعد از خواجه نصیر، از کتاب تجرید الاعتقاد تأثیر پذیرفتهاند. براساس برخی پژوهشهای معاصر، خواجه نصیر طوسی، از یک سو شارح و مُکمّل فیلسوفان و دانشمندان پیش از خود بوده، و از سوی دیگر سرمشق دانشمندان پس از خود شده است.
🔸بسیاری از دانشمندان مسلمان و همچنین اسلامشناسان غربی، از او ستایش کردهاند. تعابیر مختلفی که دربارهٔ خواجه طوسی شده نشانگر جایگاه علمی اوست برخی از آنها عبارتند از: «أفضل المتأخرین العلامة الطوسی» سلطان المحققین فخر الحکما و مؤیّد الفضلا، نصیر الملّة و الدّین محقق مدقق طوسی و حکیم عظیم قُدّوسی اکمل المتقدمین.
🔹 این دانشمند بزرگ در روز دوشنبه ، ۱۱ تیر ۶۵۳ در شهر بغداد دار فانی را وداع گفت و بنابر وصیت ایشان، در شهر کاظمین به خاک سپرده شد.
#تقویم_تاریخ
#اسفند_۵
#خواجه_نصیرالدین_طوسی
✳️ @bahjat_alabd
📌 رحلت «میرزا محمد حسن شیرازی» معروف به «میرزای شیرازی»
🔸 سید محمدحسن حسینی شیرازی (۱۲۳۰-۱۳۱۲ق) مشهور به میرزای شیرازی، از مراجع بزرگ تقلید شیعه و صاحب حکم تاریخی تحریم تنباکو بود. او پس از درگذشت شیخ مرتضی انصاری، مرجعیت عام شیعه را بر عهده گرفت و نزدیک به ۳۰ سال در این جایگاه به نشر معارف دینی و هدایت شیعیان پرداخت.
🔹 او در علم فقه و اصول سرآمد بود و شاگردان برجستهای همچون شیخ فضلالله نوری، محمدکاظم خراسانی، و عبدالکریم حائری یزدی را تربیت کرد. شیوه تدریس او به گونهای بود که شاگردان را به تفکر عمیق در مسائل فقهی وادار میکرد.
🔸 مهمترین اقدام سیاسی میرزای شیرازی، فتوای تاریخی تحریم تنباکو در برابر امتیاز استعماری کمپانی رژی بود که موجب لغو این قرارداد شد. این فتوا چنان تأثیری داشت که ناصرالدین شاه قاجار مجبور به عقبنشینی شد. تأسیس حوزه علمیه سامرا از اقدامات ماندگار او بود که با هدف تقویت وحدت میان شیعه و سنی و گسترش علوم دینی انجام شد.
🔹 او در طول حیات خود نقش مهمی در دفاع از حقوق شیعیان، گسترش معارف دینی، و تقویت استقلال حوزههای علمیه داشت. میرزای شیرازی در ۲۴ شعبان ۱۳۱۲ق در سامرا درگذشت و پیکرش به نجف منتقل و در حرم امیرالمؤمنین علیهالسلام به خاک سپرده شد.
#تقویم_تاریخ
#شعبان_۲۴
#میرزای_شیرازی
✳️ @bahjat_alabd
📌 درگذشت «علیاکبر دهخدا»؛ ادیب مشهور ایرانی
🔸 علیاکبر دهخدا (۱۲۵۸-۱۳۳۴ش) شاعر، نویسنده، روزنامهنگار و سیاستمدار برجسته ایرانی بود. او در تهران متولد شد. ایشان با انتشار روزنامه صور اسرافیل و ستون طنز چرند و پرند نقش مهمی در آگاهیبخشی سیاسی و اجتماعی ایران داشت.
🔹دهخدا از فعالان جنبش مشروطه بود و با نوشتههای تند و انتقادی خود علیه استبداد مبارزه کرد. پس از به توپ بستن مجلس، به تبعید رفت و در خارج از ایران نیز به انتشار صور اسرافیل ادامه داد. او نماینده مجلس شورای ملی شد و در فرهنگستان ایران، وزارت معارف و مبارزه با بیسوادی نقشآفرینی کرد. در جریان ملی شدن صنعت نفت، از دکتر مصدق حمایت کرد و پس از کودتای ۲۸ مرداد تحت فشار حکومت قرار گرفت.
🔸 دهخدا را میتوان یکی از پایهگذاران نثر نوین فارسی دانست. او با سادهنویسی، طنز و نقد اجتماعی، ادبیات معاصر ایران را متحول کرد. پس از مشروطه، سالها به پژوهش پرداخت و بزرگترین اثر خود، لغتنامه دهخدا را به یادگار گذاشت.
🔹 آثار مهم او:
📖 لغتنامه دهخدا؛ جامعترین فرهنگ لغت فارسی
📖 امثال و حکم؛ گردآوری ضربالمثلها و عبارات فارسی
📖 تصحیح دیوان حافظ، ناصر خسرو، فرخی و منوچهری
📖 ترجمه روح القوانین از منتسکیو
🔸 دهخدا بیشتر عمر خود را در تهران گذراند و در ۷ اسفند ۱۳۳۴ درگذشت و در قبرستان ابنبابویه به خاک سپرده شد. نام و یاد او همچنان در ادبیات و فرهنگ ایران جاودان است.
#تقویم_تاریخ
#اسفند_۱۷
#علی_اکبر_دهخدا
#لغتنامه_دهخدا
✳️ @bahjat_alabd
📌 درگذشت «ابوالقاسم گرجی»
🔸 ابوالقاسم گرجی (۱۳۰۰-۱۳۸۹ش) فقیه، نویسنده و استاد برجسته فقه و حقوق اسلامی بود. او از شاگردان آیتالله خویی، سید عبدالهادی شیرازی و محمدحسین کاشفالغطاء بود و از آیتالله خویی اجازه اجتهاد دریافت کرد.
🔹 وی در دانشگاه تهران به تدریس فقه و حقوق پرداخت و بهعنوان رئیس این دانشگاه، مدیر گروه فقه و فلسفه و عضو فرهنگستان علوم شناخته شد. آثار علمی او، بهویژه در زمینه تاریخ فقه و اصول، مورد توجه محافل علمی بود.
🔸 برخی آثار مهم استاد گرجی:
📖 تصحیح الذریعة ، تاریخ فقه و فقها، آیات الاحکام و ...
🔹 گرجی از چهرههای ماندگار علوم انسانی بود و به دلیل تحقیقات ارزندهاش در حوزه فقه و حقوق، جوایز علمی متعددی دریافت کرد. او در دانشگاه تهران به مقام استادی ممتاز رسید و در تدوین قوانین اسلامی نقش داشت.
🔹 وی بیشتر عمر خود را در تهران گذراند و در ۷ اسفند ۱۳۸۹ در ۸۹ سالگی درگذشت و در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی در شهر ری به خاک سپرده شد.
#تقویم_تاریخ
#اسفند_۷
#ابوالقاسم_گرجی
✳️ @bahjat_alabd
📌 درگذشت «میرزا هاشم آملی لاریجانی»
🔸 میرزا هاشم آملی لاریجانی (۱۲۷۸–۱۳۷۱ش) از مراجع تقلید شیعه و استاد برجسته فقه و اصول در حوزههای علمیه قم و نجف بود. او در روستای پردمه لاریجان متولد شد و پس از تحصیلات مقدماتی در زادگاهش، برای ادامه تحصیل به تهران، قم و نجف رفت. میرزا هاشم از شاگردان ممتاز آقا ضیاء عراقی و ادامهدهنده روش اصولی وی به شمار میرفت.
🔹 میرزا هاشم در طول حیات علمی خود، شاگردان بسیاری را تربیت کرد و آثار علمی ارزشمندی از خود به جای گذاشت. او در کنار تدریس در حوزههای علمیه نجف و قم، در مبارزات مردمی علیه حکومت پهلوی نیز نقش فعالی داشت. از جمله فعالیتهای سیاسی او میتوان به اعتراض به توهین روزنامه اطلاعات به امام خمینی (ره) و انتشار اعلامیههای اعتراضی علیه سرکوب مردم اشاره کرد.
🔸 میرزا هاشم از اولین کسانی بود که از انتخاب آیتالله خامنهای به رهبری استقبال کرد. او در کنار فعالیتهای سیاسی، به تدریس و تألیف آثار علمی نیز مشغول بود و شاگردان بزرگی مانند آیت عظام مکارم شیرازی، جوادی آملی و محمدهادی معرفت را تربیت نمود.
🔹 آثار مهم آیت الله آملی:
📖 بدایع الافکار، حاشیه بر عروة الوثقی کتاب الطهاره، کتاب الصلاه، کتاب الصوم، کتاب البیع، خیارات، رساله فی النیه
🔸 میرزا هاشم آملی در ۷ اسفند ۱۳۷۱ در سن ۹۱ سالگی درگذشت و در حرم حضرت معصومه (سلام الله علیها) در قم به خاک سپرده شد.
#تقویم_تاریخ
#اسفند_۷
#میرزا_هاشم_آملی
✳️ @bahjat_alabd
📌 شهادت سردار حسین خرازی
🔹 حاج حسین خرازی در ۱۳۳۶ در اصفهان به دنیا آمد. او در خانوادهای مذهبی پرورش یافت و پس از اخذ دیپلم در دانشگاه شیراز پذیرفته شد، اما به دلیل مشکلات مالی، نتوانست به دانشگاه برود.
🔸 وی در سال ۱۳۵۵ به خدمت نظام وظیفه رفت. به دنبال صدور فرمان امام خمینی مبنی بر فرار سربازان از پادگانها، از خدمت سربازی فرار کرد و به خیل عظیم امت اسلامی پیوست. پس از پیروزی انقلاب، در کمیته عضو شد و در فرونشاندن غائله گنبد و ترکمنصحرا نقش مؤثری ایفا کرد.
🔸 این سردار بزرگ در جنگ ایران و عراق، فرمانده لشکر ۱۴ امام حسین (ع) بود و در عملیاتهای مهمی مانند آزادسازی شهرهای دیواندره، سقز، بانه، مریوان و سردشت شرکت داشت. او همچنین در عملیاتهای طریقالقدس، فتحالمبین و الی بیتالمقدس حضور فعال داشت و چندین بار مجروح شد. در عملیات خیبر، دست راست خود را از دست داد.
🔹 حاج حسین خرازی، یک عارف بود. همیشه با وضو و نمازش توام با گریه و شور و حال بود و نماز شبش ترک نمی شد. صفا، صداقت، سادگی و بی پیرایگی از دیگر ویژگیهای او بود. او در ۸ اسفند ۱۳۶۵ در منطقه عملیاتی کربلای ۵ بر اثر اصابت ترکش خمپاره به شهادت رسید.
#تقویم_تاریخ
#شهید_خرازی
#دفاع_مقدس
✳️ @bahjat_alabd
📌 آیتالله سید هادی خسروشاهی
🔹 سید هادی خسروشاهی، مجتهد، نویسنده، مترجم و تاریخنگار برجسته شیعه، در سال ۱۳۱۷ شمسی در تبریز به دنیا آمد. او از شاگردان ممتاز آیتالله بروجردی، امام خمینی و علامه طباطبایی بود و از استادان خود اجازه اجتهاد و روایت دریافت کرد. خسروشاهی از فعالان انقلاب اسلامی ایران بود و پیش از انقلاب، به دلیل مبارزاتش علیه حکومت پهلوی، چندین بار دستگیر و تبعید شد.
🔸 پس از انقلاب، خسروشاهی به عنوان نماینده امام خمینی در وزارت ارشاد ملی منصوب شد و سپس به مدت پنج سال سفیر ایران در واتیکان بود. او همچنین نماینده مردم تهران در دور اول و دوم مجلس خبرگان رهبری بود و سه سال نیز به عنوان نماینده ایران در مصر فعالیت کرد. خسروشاهی در کنار فعالیتهای سیاسی، به تقریب بین مذاهب اسلامی نیز توجه ویژهای داشت و از مدافعان وحدت اسلامی بود.
🔸 وی در سال ۱۳۵۲ مرکز بررسیهای اسلامی را تأسیس کرد که به گردآوری و انتشار آثار متفکران اسلامی و جریانهای معاصر میپردازد. او همچنین نویسنده و مترجم پرکاری بود و بیش از یکصد مقاله و کتاب در زمینههای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی از خود به جای گذاشت. مجموعه ۲۶ جلدی حدیث روزگار از مهمترین آثار اوست که به خاطرات شخصیتها و جریانهای معاصر میپردازد.
🔹 ایشان در ۸ اسفند ۱۳۹۸ بر اثر بیماری کرونا در تهران درگذشت و در قبرستان بهشت معصومه قم به خاک سپرده شد. پیکر او پس از سه سال، در اسفند ۱۴۰۱ به کتابخانه عمومی مرکز بررسیهای اسلامی در قم منتقل و در مکانی که وصیت کرده بود، دفن شد.
#تقویم_تاریخ
#سید_هادی_خسروشاهی
#انقلاب_اسلامی
✳️ @bahjat_alabd
📌روز بزرگداشت حکیم ملاهادی سبزواری
🔹 ملاهادی سبزواری، حکیم، عارف و شاعر بزرگ شیعه در عصر قاجار، در سال ۱۱۷۷ شمسی در سبزوار به دنیا آمد. او از مهمترین شارحان فلسفه صدرائی بود و کتاب منظومه او، که دوره کامل منطق و فلسفه را در بر دارد، از آثار مهم فلسفی به شمار میآید. سبزواری با وجود اینکه مکتب مستقلی در فلسفه ایجاد نکرد، اما به دلیل شرح و تبیین نظریات ملاصدرا و ملا عبدالرزاق لاهیجی، جایگاه ویژهای در مکتب صدرائی دارد.
🔸 سبزواری زندگی زاهدانهای داشت و با وجود داشتن زمینهای زراعی، خود به کشاورزی مشغول بود و دسترنجش را با فقرا و طلاب تقسیم میکرد. او روزانه چهار ساعت به تدریس در مدرسه علمیه فصیحیه سبزوار مشغول بود و بقیه وقت خود را به کارهای معیشتی و تألیف کتاب میگذراند.
🔸 از مهمترین شاگردان سبزواری میتوان به آخوند خراسانی (مؤلف کفایة الاصول) و ملا محمد کاظم سبزواری اشاره کرد. او همچنین در مسائلی مانند علم خدا به ذات خویش، حادث بودن عالم امر و معاد جسمانی و روحانی، با ملاصدرا اختلاف نظر داشت.
🔹 سبزواری علاوه بر فلسفه، در شعر و ادبیات نیز طبعی روان داشت و تخلص «اسرار» را برای خود انتخاب کرده بود. اشعار عرفانی او در قالبهای مختلفی مانند غزل، ترجیعبند و مثنوی سروده شدهاند.
🔹 ملاهادی سبزواری در سال ۱۲۵۱ شمسی در سن ۷۷ سالگی درگذشت و پیکر او در بیرون دروازه سبزوار به خاک سپرده شد. آرامگاه او امروزه در میدان کارگر سبزوار قرار دارد و به دلیل کاشیکاریهای رنگارنگ و گنبد فیروزهای، از جاذبههای تاریخی این شهر است.
#تقویم_تاریخ
#حکیم_سبزواری
#فلسفه_اسلامی
✳️ @bahjat_alabd