👈 اسمها در منطق روایات خصلت نشانه ای قوی دارند و حالت یادآوری و تداعی گری آنها جدی است؛ امری که که اجمالا در نامگذاری باید مدّ نظر قرار گیرد.
👈مثلا در مورد نام محمّد از آن جهت که یادآور پیامبر اعظم است آثار و برکات بسیار دنیوی و اخروی برای شخص دارد و در روایتی این تداعی گری برای امام صادق علیه السلام به این صورت عجیب نقل شده است: «قُلْتُ وُلِدَ لِي غُلَامٌ فَقَالَ بَارَكَ اللَّهُ لَكَ فَمَا سَمَّيْتَهُ قُلْتُ سَمَّيْتُهُ مُحَمَّداً- فَأَقْبَلَ بِخَدِّهِ نَحْوَ الْأَرْضِ وَ هُوَ يَقُولُ مُحَمَّدٌ مُحَمَّدٌ مُحَمَّدٌ- حَتَّى كَادَ يَلْصَقُ خَدُّهُ بِالْأَرْضِ ثُمَّ قَالَ بِنَفْسِي وَ بِوُلْدِي وَ بِأَهْلِي وَ بِأَبَوَيَّ وَ بِأَهْلِ الْأَرْضِ كُلِّهِمْ جَمِيعاً الْفِدَاءُ لِرَسُولِ اللَّهِ ص- لَا تَسُبَّهُ وَ لَا تَضْرِبْهُ وَ لَا تُسِئْ إِلَيْه».
👈همچنین در روایات نوعی ضرورت هوشمندی در انتخاب اسم نیز به چشم میخورد! به کیفیتی اسم گذاری شود که نبز و نام بدی روی شخص قرار نگیرد! امروزه با توجّه به شیوع فرهنگ مخفّف کردن اسمها و یا مسخره کردن افراد بر اساس تغییر اسم به اسمهای مشابه و قبیح باید این نکته را توجّه نمود. یکی از دوستان به همین دلیل دیدم نام دخترش را کوثر دوست نداشت بگذارد تا در مدرسه خدای نکرده به شکل بدی ادا نشود! در روایتی از امام باقر علیه السلام این هوشمندی به این شکل بیان شده است: «إِنَّا لَنُكَنِّي أَوْلَادَنَا فِي صِغَرِهِمْ مَخَافَةَ النَّبَزِ أَنْ يُلْحَقَ بِهِمْ» یعنی ما زودتر از آنکه دیگران بر فرزندانمان کنیه قرار دهند با ذهنیات خودشان که شاید لقب بدی بر روی آنها مشهور شود خودمان زودتر برای آنها یک کنیه انتخاب میکنیم!
👈 همچنین باید مراقب باشیم اسم اشخاص طوری نباشد که باعث آزار آنها شود و افراد را به اسمهایی که خودشان دوست ندارند نخوانیم. در روایتی از امام رضا علیه السلام آمده: «عَنِ الرِّضَا ع أَنَّهُ أَنْشَدَ ثَلَاثَ أَبْيَاتٍ مِنَ الشِّعْرِ وَ ذَكَرَهَا قَالَ وَ قَلِيلًا مَا كَانَ يُنْشِدُ الشِّعْرَ فَقُلْتُ لِمَنْ هَذَا قَالَ لِعِرَاقِيٍّ لَكُمْ قُلْتُ أَنْشَدَنِيهِ أَبُو الْعَتَاهِيَةِ لِنَفْسِهِ فَقَالَ هَاتِ اسْمَهُ وَ دَعْ عَنْكَ هَذَا إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ- وَ لَعَلَّ الرَّجُلَ يَكْرَهُ هَذَا».
👈در نامگذاری اهل بیت علیهم السلام ظاهرا توجّه خاصّی به انتخاب نامهای ارزشی شده است. نامهای ائمه اثنی عشر علی، حسن، حسین، علی، محمد، جعفر، موسی، علی، محمد، علی، حسن است.
👈از سابق برایم سؤال بود که سرّ نام جعفر چیست؟! گویا نامگذاری بر اساس چیزهای ساده مانند پل و درخت و زمان و... که بین مردم رائج است میباشد. گاهی با خود آن را به دلیل تداعی گری جعفر بن ابی طالب رضوان الله علیهما توجیه میکردم. تا اینکه این روایت را در رجال کشّی دیدم: «قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع) لِعَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ أَعْيَنَ: كَيْفَ سَمَّيْتَ ابْنَكَ ضُرَيْساً فَقَالَ كَيْفَ سَمَّاكَ أَبُوكَ جَعْفَراً قَالَ إِنَّ جَعْفَراً نَهَرٌ فِي الْجَنَّةِ وَ ضُرَيْسٌ اسْمُ شَيْطَانٍ».
👈همچنین بر اساس برخی روایات بین این نامگذاری ها و مسمّی از دید اهل بیت علیهم السلام بعضا نوعی رابطه وجود دارد لذا در روایاتی به بیان وجه نامگذاری به فاطمه و زهراء و... اشاره شده است.
👈در هر حال این نامگذاری ها و شیوعش بین جامعه نشانه ی نوع فرهنگ ذهنی و مقولات رائج بین آنان است و خود میتواند علامتی گویا در نگاههای جامعه شناسانه باشد: «قُلْتُ لَهُ (لِمَ يُسَمِّي) الْعَرَبُ أَوْلَادَهُمْ بِكَلْبٍ وَ فَهْدٍ وَ نَمِرٍ وَ أَشْبَاهِ ذَلِكَ قَالَ كَانَتِ الْعَرَبُ أَصْحَابَ حَرْبٍ فَكَانَتْ تُهَوِّلُ عَلَى الْعَدُوِّ بِأَسْمَاءِ أَوْلَادِهِمْ وَ يُسَمُّونَ عَبِيدَهُمْ فَرَجاً وَ مُبَارَكاً وَ مَيْمُوناً وَ أَشْبَاهَ هَذَا يَتَيَمَّنُونَ بِهَا».
#نام_گذاری
#اسم
👈در همه ادوار نام محمد بین مردان و نام فاطمه بین زنان بیشترین انتخاب را داشته است.
👈در بین صد نام مرد اولین نام غیر عربی در مورد 46 عددی به نام امید در این سالها ثبت شده! بعد از آن فرهاد در رتبه 50 و بهروز در 59.
👈در بین نام زنان نیز اولین نامی که بار غیر مذهبی دارد در رتبه 29 با نام فریبا است و در رتبه 31 با نام مهناز.
👈واقعا اکثریت مطلق با نامهای عربی و مذهبی است. ولی از دهه هشتاد به بعد با شبیخون فرهنگی واقعا تغییرات چشم گیر است که بررسی آن نیازمند تفصیل زیادی است.
👈فقط به عنوان نمونه در سال گذشته یعنی سال 1399 بیشترین عدد نام مردان برای اسم «امیر علی» ثبت شده که بالاتر از نام محمد است و در رتبه ششم اسم آراد ثبت شده است!
👈تا رتبه ده آمار با اسمهایی نظیر: آریا و سامیار هم مواجه میشویم. واقعا تحوّل بسیار معنی دار است.
👈در نام بانوان سومین نام در سال گذشته نام «رستا» ثبت شده است! تا رتبه دهم آمار نیز با اسمهایی نظیر: حلما و آوا و مرسانا و یسنا! نامهای عجیب دیگری نیز بسیار در این سال انتخاب شده مانند: آیلین، همتا، رها، دلوین، هانا، نیلا و نفس!
✅نکته هفتم
🔶به نظر میرسد با توجّه به نکاتی که بیان شد امروزه مؤمنین باید حسّاسیت بیشتری در نامگذاری ها از خود نشان دهند.
👈شاید سابقا اسمهایی مانند هدا و بشرا و امین و معین و ... مشکلی نداشت و خودش دینی بود ولی امروزه با توجّه به تأثیر عمیق و مرموز تجدّد در این زمینه برخی اسمهای دینی در معرض خطر قرار گرفته است و باید مؤمنین رغبت بیشتری برای استفاده از آنها از خود نشان دهند!
👈اصلا پسندیده نیست نامهایی مانند خدیجه، معصومه، سمیه، امّ البنین و... که نماد زنان ارزشمند دینی هستند طوری شود که به دلیل عدم تکرار و انس از مد بیافتند که حتّی مؤمنین نیز دیگر از آنها استفاده نکنند.
👈گویا در تزاحمات امروزه باید مؤمنین برای خود جهاد و مسئولیتی در این زمینه احساس کرده و صرفا به آزاد بودن انتخاب و علاقه مندی های شخصی در انتخاب اسم بسنده نکنند.
👈امروزه انتخاب نام خودش میتواند مصداق نوعی مبارزه فرهنگی، تبلیغ و جهاد فی سبیل الله بوده و ثواب زیادی داشته باشد. مؤمنین با انتخاب نام مناسب در این جهاد فرهنگی میتوانند سهیم شوند.
👈مسئولین نیز باید فکری به حال این تکثّر اسمهای عجیب و مبارزه با عوامل تبلیغ فرهنگی آن مانند صدا و سیما و... نمایند.
#نام_گذاری
#نام
#اسم
#حدس
#الهام