—◇— 🍃🌺🌸🌹🌸🌺🍃—◇— #کلام_امیر 🌴 #نهج_البلاغه 🌹 #حکمت_شماره_250 🌟و قال عليه‌السلام عَرَفْتُ‌ اللّهَ‌ سُبْحَانَهُ‌ بِفَسْخِ‌ العَزَائِمِ‌، وَ حَلِّ‌ الْعُقُودِ، وَ نَقْضِ‌ الْهِمَمِ‌. 🌐 شرح و تفسير اراده‌اى برتر از ارادۀ ما! امام عليه السلام در اين كلام نورانى‌اش به يكى از دلايل توحيد اشاره كرده مى‌فرمايد: «خداوند را به‌وسيلۀ بَر هم خوردن تصميم‌ها، فسخ پيمان‌ها و نقض اراده‌ها شناختم» اشاره به اين‌كه، بسيار مى‌شود انسان تصميم محكمى به انجام كارى مى‌گيرد، اما ناگهان ارادۀ او تغيير پيدا مى‌كند بى‌آن‌كه عاملى براى آن تغيير بشناسد! اين نشان مى‌دهد كه اراده‌اى از بيرون به آن تعلّق گرفته بود كه ارادۀ اين شخص فسخ شود وگرنه دليلى ندارد كه انسان با داشتن تصميم قوى بر كارى ناگهان منصرف شود. اين تفسير مطابق همان روايت صدوق است كه در شرح سند اين حكمت آمده است. 🔻تفسير ديگرى نيز براى اين كلام نورانى شده است كه بسيار مى‌شود انسان تصميم محكمى بر كارى مى‌گيرد؛ ولى تقديرات الهى مانع از آن مى‌گردد و انسان ناچار عقب‌نشينى مى‌كند و از آن چنين مى‌فهمد كه مافوق ارادۀ او ارادۀ ديگرى است كه اگر تعلق به چيزى گيرد هرچه برخلاف آن است دَرهم مى‌ريزد و از بين مى‌رود. كوتاه سخن اين‌كه اگر انسان، فعّالٌ‌ ما يَشاء بود و هرچه مى‌خواست مى‌توانست انجام دهد ممكن بود در وجود خدا شك كنيم؛ اما اين‌كه مى‌بيند مافوق ارادۀ او، اراده‌اى است كه در بسيارى از مواقع ارادۀ او را بَر هم مى‌زند يا مانع تحقق مراد او مى‌شود مى‌فهمد عالَم، مدبّر قادر و توانايى دارد كه آن را بر طبق ارادۀ حكيمانه‌اش تدبير و اداره مى‌كند. 🔹بعضى چنين پنداشته‌اند كه اين كلام حكيمانه با آنچه در آيات قرآن دربارۀ عزم و اراده آمده سازگار نيست؛ قرآن خطاب به پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‌گويد: «فَإِذا عَزَمْتَ‌ فَتَوَكَّلْ‌ عَلَى اللّهِ‌» و در نكوهش ترك اولاى آدم مى‌فرمايد: «وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلى‌ آدَمَ‌ مِنْ‌ قَبْلُ‌ فَنَسِيَ‌ وَ لَمْ‌ نَجِدْ لَهُ‌ عَزْماً». ولى روشن است كه هيچ‌كس نمى‌تواند نقش تصميم و ارادۀ انسان را در پيشرفت كارها انكار كند، سخن در اين‌جاست كه گاه موارد استثنايى پيش مى‌آيد كه انسان تصميمى مى‌گيرد و عزم خود را بر انجام كارى راسخ مى‌كند و ناگهان به علل ناشناخته‌اى بَر هم مى‌خورد، در اين موارد استثنايى انسان احساس مى‌كند كه اراده‌اى مافوق ارادۀ او وجود دارد. البته دلايل خداشناسى بسيار است. آنچه امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانه بيان كرده اشاره به نكتۀ تازه‌اى است كه بسيارى از آن غافلند. ✨علامۀ شوشترى رحمه الله در شرح نهج البلاغۀ خود مى‌گويد: كلام امام عليه السلام در اين‌جا شبيه حديث معروفى است كه از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله (در كتب بسيارى) نقل شده است كه فرمود: «ما مِنْ‌ آدَمِىٍ‌ّ إلّا وَ قَلْبُهُ‌ بَيْنَ‌ إصْبَعَيْنِ‌ مِنْ‌ أصابِعِ‌ اللّهِ‌؛ هيچ انسانى نيست مگر اين‌كه قلب او در ميان دو انگشت از انگشت‌هاى قدرت پروردگار قرار دارد» و سپس به اين آيۀ شريفه استشهاد مى‌كند: «وَ اعْلَمُوا أَنَّ‌ اللّهَ‌ يَحُولُ‌ بَيْنَ‌ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ‌ وَ أَنَّهُ‌ إِلَيْهِ‌ تُحْشَرُونَ‌» ؛بدانيد كه خداوند ميان انسان و قلب او حائل مى‌شود و بدانيد كه به‌سوى او باز مى‌گرديد و محشور مى‌شويد». اين سخن در جاى خود صحيح است؛ ولى آنچه را علّامۀ شوشترى رحمه الله آورده ازقبيل پى بردن به معلول از ناحيۀ علت است در حالى كه آنچه امام عليه السلام فرموده ازقبيل پى بردن به علّت از ناحيۀ معلول است. 🌺اين سخن را با كلماتى از امام باقر عليه السلام پايان مى‌دهيم كه مى‌فرمايد:«كسى از جدم اميرمؤمنان عليه السلام سؤال كرد با چه وسيله‌اى پروردگارت را شناخته‌اى‌؟ امام عليه السلام فرمود: بِفَسْخِ‌ الْعَزْمِ‌ وَ نَقْضِ‌ الْهَمِ‌ّ لَمّا هَمَمْتُ‌ فَحيلَ‌ بَيْني وَ بَيْنَ‌ هَمّي وَ عَزَمْتُ‌ فَخالَفَ‌ الْقَضاءُ عَزْمي عَلِمتُ‌ أنَّ‌ الْمُدَبِّرَ غَيْري؛ خدا را به‌وسيلۀ فسخ اراده و نقض تصميم‌ها شناختم اى بسا تصميم بر كارى گرفتم و او ميان من و خواسته‌ام جدايى افكند و عزم انجام برنامه‌اى را داشتم و قضاى او عزم من را بَرهم زد، از اين‌جا دانستم كه مدبّر، غير من است». —◇—🍃🌺🌸🌹🌸🌺🍃 —◇— @beytonoor