شروع رواج پیاده‌روی به سمت کربلا شیخ آقابزرگ تهرانی در شرح زندگانی استاد بزرگ خود، مرحوم حاج میرزا حسین نوری، می‌نویسد: «از سنت‌هایی که شیخ ما در سال‌های اقامت خود در عتبات پایه‌گذاری و رایج کرد، پیاده‌روی از نجف به کربلا برای زیارت سیدالشهدا بود. پیاده‌روی به کربلا در دوران شیخ انصاری، شیوه و روش بزرگان و اخیار رایج بود، ولی پس از چندی ترک شد ... استاد ما چون این وضع را بدین منوال دید، بدین شیوۀ خداپسندانه همت گماشت و به آن ملتزم گشت». در میان مراجع تقلید حضور آیت‌الله العظمی سید محمود شاهرودی زبانزد همگان بود. معروف است که وی در این مراسم نخست با پای پیاده از نجف خارج می‌شد و به سوی کربلا حرکت می‌کرد و سپس سایر آقایان، استادان و طلاب هم به دنبال وی به راه می‌افتادند و وقتی مراسم زیارت تمام می‌شد بیشتر زائران از کربلا سوار وسیلۀ نقلیه می‌شدند و به نجف بازمی‌گشتند؛ اما آیت‌الله شاهرودی در بازگشت هم پیاده به نجف بازمی‌گشت. معروف است که این مرجع بزرگ چهل سفر با پای پیاده به زیارت امام حسین (ع) مشرف شده است (برگرفته از کتاب فرازها و فرودها، ص 74) دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید:⬇️⬇️ @chsiqs

امام رضا (ع) به هیچ وجه از قم و نزدیکی آن عبور نکرده است استاد یوسفی غروی: حرکت امام رضا (ع) به سمت خراسان حرکتی مخفیانه نبوده، بلکه سیصد سرباز عباسی به رهبری رجاء بن ابی ضحاک ایشان را همراهی می‌کردند، لذا مسیر حرکت ایشان چندان مخفی نبوده و گفته‌اند که ایشان از مدینه به بصره رفت و از بصره به اهواز، از اهواز به فارس و در نهایت از فارس به مرو رسید. در این مسیر ایشان تحت هدایت سربازان عباسی بود و مأمون از رجاء بن ابی ضحاک خواسته بود تا امام را از شهرهایی مانند قم که کانون تجمع شیعیان بود عبور ندهد. به همین دلیل هم بود که امام را از کوفه روانه نکردند زیرا کوفه نیز یکی از کانون‌ها تجمع شیعیان بود. سید ابن طاووس (سید عبدالکریم ابن طاووس حلی، و نه صاحب کتاب ملهوف) در کتابی که درباره تعیین قبر امیرالمؤمنین (ع) نوشته (فَرْحَةُ الغَریّ فی تَعْیینِ قَبْر أمیرِالمُؤمنین عَلیّ بْن أبی‌طالب فِی النَّجَف) اشاره کرده که امام رضا (ع) در مسیرش وارد قم شد و شیعیان از او استقبال کردند و داستانی شبیه ورود پیامبر (ص) به مدینه را نقل می‌کند که شیعیان درباره اینکه امام به خانۀ چه کسی برود دعوا داشتند و امام رضا (ع) فرمود این شتر هر کجا برود آنجا منزل خواهم گزید. اکنون نیز منطقه‌ای در قم، در پشت مدرسۀ رضویه و در بازار نجارهای قدیم قم به نام «شترخان» وجود دارد که می‌گوید محلی بوده که شتر امام رضا (ع) توقف کرده و امام در آنجا منزل گزیده است. حتی وجه تسمیۀ مدرسۀ رضویه نیز همین بوده و چون نزدیک این محل ادعایی اقامت امام رضا (ع) بوده آن را «رضویه» نامیده‌اند. اما این داستان به هیچ وجه پذیرفتنی نیست. مسیر حرکت از مدینه به مرو مشخص است و مأمون تأکید کرده بود که امام از مراکز تجمع شیعه عبور داده نشود. به‌ویژه که در آن زمان قمی‌ها با بنی‌عباس مشکل داشتند و از خراج دادن تمرد کرده بودند و درگیری‌ای هم به وجود آمد و تعدادی از قمی‌ها کشته شدند، لذا اصلاً معقول هم نیست مأمون اجازه داده باشد امام رضا (ع) را از این منطقه حرکت داده باشند. #امام_رضا #قم #شترخان #رضویه #سنگ‌نوشته #ساوه دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید:⬇️⬇️ @chsiqs

#اطلاع_رسانی رویدادهای تاریخی 📔 نقد و بررسی یادگاری نویافته منسوب به امام‌ رضا علیه السلام در مسجد جامع ساوه سخنرانان: #عماد_الدین_شیخ_الحکمایی #علی_بهرامیان #احمد_خامه_یار 🗓شنبه 11 شهریور 1402، ساعت 17 🏠 سالن حافظ 🔹 برنامه به صورت حضوری برگزار می‌شود. 🔹 ورود برای عموم آزاد و رایگان است. 💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢 🆔 @iranianhht

بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین امام حسین (ع) به کربلا (1) بخش اول: بازگشت امام چهارم (ع) به عراق و دیدار امام سجاد (ع) با جابر هر دو افسانه است! درباره بازگشت کاروان اسرا به کربلا در اولین اربعین امام حسین (ع) اقوال مختلفی وجود دارد که می‌کوشیم در چند بخش، برخی از این اقوال را بیان کنیم. در این قسمت به سراغ دیدگاه مرحوم دکتر محمدابراهیم آیتی می‌رویم که شهید مطهری در وصف ایشان می‌گوید: «به جرئت می‌توانم بگویم که در همۀ تهران و شاید همۀ کشور کسی را نداریم که به تاریخ صد سالۀ اول اسلام مثل آقای آیتی احاطه داشته باشد» (کتاب ده‌ گفتار، ص 222). مرحوم آیتی بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین به کربلا را ناممکن می‌داند و معتقد است هیچ دیداری بین امام سجاد (ع) و جابر بن عبدالله انصاری در کربلا صورت نگرفته است: «اما آمدن اهل بیت از شام به طرف عراق و رسیدن آن‌ها در اربعین یعنی روز بیستم ماه صفر به کربلا را به هیچ وجه نمی‌توان باور کرد یا سندی قابل اعتماد بر این افسانۀ تاریخی به دست داد [...]. [اگر بخواهیم تاریخ احتمالی را حدس بزنیم] می‌توان گفت که اهل بیت امام حسین (ع) پس از آنکه روز دوازدهم محرم سال 61 هجری وارد کوفه شدند و در حدود یک ماه یعنی تا حدود بعد از نیمۀ ماه صفر در کوفه زندانی بوده‌اند و یکی دو روز پیش از اربعین آنان را به شام فرستاده‌اند و چنان‌که برخی نوشته‌اند در حدود نیمۀ ماه ربیع‌الاول وارد دمشق شده‌اند. اما نمی‌توان دانست که تا چه تاریخی در دمشق مانده‌اند [...] و راستی اگر مدرک قابل اعتماد و استنادی می‌داشتیم که اسیران اهل بیت در چهلم شهادت امام به کربلا آمده‌اند، می‌گفتیم که این امر در موقع رفتن به شام بوده نه در موقع برگشتن از شام [...]. اما احتمال آنکه اهل بیت روز اربعین وارد شام شده باشند یا در چنان روزی به مدینه رسیده باشند یا در آن روز از دمشق به مدینه حرکت کرده باشند هیچ کدام از این مطالب را نمی‌توان باور کرد و چه بهتر که در ایام عاشورا و اربعین اسمی از این‌گونه مطالب بی‌مأخد برده نشود و به همانچه بوده و روی داده و مأخد آن در دست ماست اکتفا شود، نه امام چهارم (ع) از شام به عراق آمده و نه اهل بیت عصمت در بازگشت از شام به کربلا آمده‌اند و نه جابر بن عبدالله انصاری و عطیة بن سعد بن جنادۀ کوفی در زیارت اربعین خود با امام چهارم (ع) و اهل بیت عصمت و طهارت ملاقات کرده‌اند و در هیچ یک از روایات مربوط به زیارت جابر و عطیه نامی و اثری از ملاقات این دو بزرگوار با امام سجاد (ع) و اهل بیت در کار نیست و قصه‌پردازان آن را ساخته و پرداخته‌اند» (کتاب بررسی تاریخ عاشورا، ص 180) ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در روزهای آینده دیدگاه دیگر بزرگان را در این باره از همین کانال منتشر خواهیم کرد. دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

🎶 پوشه شنیداری نشست علمی نقد و بررسی یادگاری نویافته منسوب به امام‌ رضا علیه السلام در مسجد جامع ساوه 🗓 شنبه 11 شهریور 1402 💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢 🆔 @iranianhht

بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین امام حسین (ع) به کربلا (2) بخش دوم: به هفت دلیل بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین امام حسین (ع) به کربلا منتفی است محدث نوری در کتاب لؤلؤ و مرجان بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین امام حسین (ع) به کربلا را منتفی می‌داند و هفت دلیل برای آن ذکر می‌کند که در اینجا چهار دلیل نخست او را به اختصار ذکر می‌کنیم: «[...] رسیدن اهل بیت در اربعین به کربلای معلا به نحوی که سید در لهوف ذکر نموده منافی است با امور بسیار و جمله از اخبار و تصریح جمعی از علماء اخیار. اول آنکه سید معظم مذکور بعد از مدتی خود ملتفت به بعضی از خرابی‌های این نقل از آن راوی مجهول شده است لهذا در کتاب اقبال در اعمال روز بیستم صفر بعد از اشاره به آنچه در لهوف سابقاً نوشته بود فرموده که این بعید است [...] دوم آنکه احدی از اجلاء فن حدیث و معتمدین اهل سیر و تواریخ در سیاق ذکر مقتل اشاره‌ای به این قصه نکرده‌اند [...] بلکه از سیاق کلامشان انکار آن معلوم می‌شود [...] سوم آنکه شیخ مفید در مسار الشیعه در وقایع ماه صفر فرموده «فی یوم العشرین منه کان رجوع حرم سیدنا و مولانا ابی عبد الله الحسین علیه السلام من الشام الی المدینة [...]». قریب همین عبارت را شیخ طوسی در مصباح متهجد و علامۀ حلی در منهاج الصلاح و کفعمی در دو موضع از مصباح خود ذکر کرده و ظاهر عبارت آن است که روز اربعین از شام بیرون آمدند نه آنکه وارد مدینه شدند چنانکه بعضی توهم کردند. چهارم آنکه تفصیل ورود جابر در کربلای معلی در دو کتاب معتبر موجود است و ابداً ذکری از ورود اهل بیت طهارت و ملاقات ایشان با جابر در آنجا نیست» (لؤلؤ و مرجان، ص149-158). ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در روزهای آینده دیدگاه دیگر بزرگان را در این باره از همین کانال منتشر خواهیم کرد. دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین امام حسین (ع) به کربلا (3) بخش سوم: دیدگاه محدث قمی در «منتهی الآمال» شیخ عباس قمی نیز از کسانی است که بازگشت اهل بیت در اولین اربعین امام حسین (ع) به کربلا را نمی‌پذیرد. ایشان پس از نقل کلام سید بن طاووس در ملهوف دال بر بازگشت اهل بیت و ملاقات با جابر بن عبدالله انصاری در کربلا می‌نویسد: «مکشوف باد که ثقات محدثین و مورخین، بلکه خود سید جلیل علی بن طاووس نیز روایت کرده که بعد از شهادت حضرت امام حسین (ع) عمر سعد نخست سرهای شهدا را به نزد ابن‌زیاد روانه کرد. آنچه از قضایای عدیده و حکایات متفرقۀ سیر ایشان به جانب شام از کتب معتبره نقل شده چنان می‌نماید که ایشان را از راه سلطانی و قری و شهرهای معموره عبور دادند که قریب به چهل منزل بود و اگر قطع نظر کنیم از ذکر منازل ایشان و گوییم از بریه و غربی فرات سیر ایشان بوده آن هم غریب به بیست روز می‌شود چه ما بین کوفه و شام به خط مستقیم یک صد و هفتاد و پنج فرسخ گفته شده و در شام هم قریب به یک ماه توقف کرده‌اند چنان‌که سید در اقبال فرموده [...] پس با ملاحظۀ این مطالب خیلی مستبعد است که اهل بیت بعد از این همه قضایا از شام برگردند و روز بیستم شهر صفر که روز اربعین و روز ورود جابر به کربلا بوده، به کربلا وارد شوند. و خود سید اجل این مطلب را در اقبال مستبعد شمرده، به علاوه که احدی از اجلاء فن حدیث و معتمدین اهل سیر و تواریخ در مقاتل و غیره اشاره به این مطلب نکرده‌اند با آنکه دیگر ذکر آن از جهاتی شایسته بود، بلکه از سیاق کلام ایشان انکار آن معلوم می‌شود. و قریب این عبارت را ابن‌اثیر و طبری و قرمانی و دیگران ذکر کرده‌اند و در هیچ کدام ذکری از سفر عراق نیست، بلکه شیخ مفید و شیخ طوسی و کفعمی گفته‌اند که: در روز بیستم صفر حرَم حضرت ابی عبدالله الحسین (ع) از شام به مدینه و در همان روز جابر بن عبدالله به جهت زیارت امام حسین (ع) به کربلا آمد و اول کسی است که امام حسین (ع) را زیارت کرد» (منتهی الآمال، ج2، ص 1013-1014). ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

صوت سخنرانی استاد یوسفی غروی با عنوان «زیارت اربعین از آغاز تا کنون» برگزارشده در بنیاد پژوهشهای اسلامی، 8 شهریور 1402 بخشی از مطالبی که در این سخنرانی خواهید شنید: ⬇️⬇️ 🔵 درباره مرسل نقل شدن خبر «علامات مؤمن» از سوی شیخ طوسی ⚫️ منظور از «اربعین» اربعین امام حسین (ع) است نه زیارت چهل مؤمن 🔵 «اربعین» در بین شیعه فقط اربعین امام حسین (ع) را به ذهن متبادر می‌کرد ⚫️ درباره بازگشت سر امام حسین (ع) و دفن شدن آن در کنار بدن مطهر 🔵 روز اربعین هم روز بازگشت سر مطهر به بدن بوده و هم روز بازگشت اهل بیت به کربلا و طی شدن این مسیر در این مدت هیچ استبعادی ندارند ⚫️ داستان تألیف کتاب الملهوف سید ابن طاووس 🔵 معرفی کتاب تصحیح و منبع‌شناسی لهوف نوشتۀ دکتر مصطفی صادقی کاشانی ⚫️ پیاده‌روی به سمت کربلا، تعطیلی پنجشنبه برای زیارت شب جمعه در کربلا 🔵 زیارت پیاده به سمت کربلا نخست مخصوص طلاب و علما بود و بعدتر عموم مردم نیز همراهی کردند ⚫️ عدد چهل (اربعین) خصوصیت دیگری ندارد و رازی در این اعداد نهفته نیست دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

اقوال مختلف در خصوص موضع دفن سر مقدس امام حسین (ع) محدث قمی در نفس المهموم چند قول را برشمرده است: 1. گروهی گویند: یزید آن را برای عمرو بن سعید بن عاص حاکم مدینه فرستاد، عمرو گفت دوست داشتم نزد من فرستاده نمی‌شد، آنگاه دستور داد در بقیع کنار قبر مادرش فاطمه (ع) دفن شود. 2. گفته شده: در خزانۀ یزید باقی ماند، تا اینکه منصور بن جمهور داخل خزانه شد و دید سر داخل سبد سرخی قرار دارد و هنوز رنگ سیاهی بر محاسن آن حضرت بود، دستور داد کنار دروازۀ فرادیس دمشق آن را دفن کنند. 3. گفته شده آن را سلیمان بن عبدالملک بن مروان در خزانۀ یزید پیدا کرد، پنج پارچه کفن زیبا بر آن پوشانید و همراه گروهی بر آن نماز خواند و آن را دفن نمود. 4. آنچه بین دانشمندان شیعه مشهور است آن است که امام سجاد (ع) آن را بازگرداند و کنار بدن شریف امام دفن نمود و یا کنار حرم مطهر حضرت علی (ع) دفن شده است، همچنان‌که در روایات زیادی به آن اشاره شده است. ابن‌شهرآشوب از سید مرتضی در یکی از تألیفاتش نقل کرده که سر امام حسین (ع) از شام به کربلا بازگردانده شد و به بدن ملحق گردید و شیخ طوسی گوید: از این جهت زیارت اربعین خوانده می‌شود (برگرفته از نفس المهموم، ترجمه جواد قیومی، ص 503) و همچنین در منتهی الآمال به نقل از علامه مجلسی آمده است: مترجم [منظور علامه مجلسی است در جلاء العیون] گوید: بدان که در مدفن سر مبارک حضرت سید الشهدا – علیه آلاف التحیة والثناء – خلاف میان عامه بسیار است و ذکر اقوال ایشان فایده‌ای ندارد و مشهور میان علمای شیعه آن است که حضرت امام زین العابدین (ع) آن را با سر سایر شهدا به کربلا آورد و در روز اربعین به بدن‌ها ملحق گردانید و این قول به حسب روایات بسیار بعید می‌نماید. و احادیث بسیار دلالت می‌کند بر آنکه مردی از شیعیان آن سر مبارک را دزدید و آورد در بالای سر حضرت امیرالمؤمنین (ع) دفن کرد و به این سبب در آنجا زیارت آن حضرت سنت است. [در پاورقی] فقیر گوید که قول یزید به حضرت علی بن الحسین (ع) که هرگز نخواهی دید سر پدرت را، چنان‌چه بعد از این خواهد آمد، تأیید می‌کند این روایت را (منتهی الآمال، ج2، ص 1008) دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین امام حسین (ع) به کربلا (4) بخش چهارم: تلاش حدوداً هزار صفحه‌ای مرحوم قاضی طباطبایی برای اثبات بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین به کربلا پس از ذکر دیدگاه مرحوم دکتر آیتی، محدث نوری و محدث قمی که همگی به نوعی معتقد بودند کاروان اسرا در اولین اربعین امام حسین (ع) به کربلا بازنگشتند اکنون به سراغ مبسوط‌ترین دفاع از بازگشت کاروان اسرا خواهیم رفت. مرحوم سید محمدعلی قاضی طباطبایی، اولین امام جمعه تبریز بعد از انقلاب اسلامی و اولین شهید محراب پس از انقلاب، پس از اینکه با این پرسش مواجه شد دست به قلم برد و کتابی با نام «تحقیق درباره اولین اربعین سید الشهدا (ع)» منتشر کرد. ایشان مدعی است محدث نوری و شاگردانشان این دیدگاه را پر و بال دادند که بازگشت کاروان اسرا در اولین اربیعن به کربلا ممکن نیست و درباره انگیزۀ خود از تألیف کتاب می‌نویسند: «نظر به تشویش افکار و شبهات و اشکالاتی که از قلم علامه نوری (ره) تراوش کرده سالیان دراز است که در ایام اربعین هر سال آن شبهات در اذهان و زبان‌ها تجدید می‌شود و پاره‌ای از اهل غرض نیز آن‌ها را عنوان کرده و می‌خواهند در میان شیعه در تقویت آن شبهات بکوشند [...] و به این مناسبت در این سال 1392 قمری در تبریز بعضی از اهل دیانت و تقوی از این جانب سؤالی کرده و خواستار جواب شد». ایشان مدعی است تا قرن هفتم همه قائل به بازگشت اسرا در اولین اربعین بوده‌اند و اولین کسی که تردید وارد کرده سید بن طاووس در کتاب اقبال است. مرحوم قاضی طباطبایی وجه تردید سید در کتاب اقبال را پیش‌فرضی می‌داند که به نظر ایشان نادرست است و آن اینکه «اهل بیت یک ماه در شام ماندند». او با رد این پیش‌فرض به سراغ ادلۀ محدث نوری می‌رود و با آوردن شواهد تاریخی می‌کوشد نشان دهد طی کردن مسیر شام تا کربلا در فاصلۀ زمانی ده پانزده روز امر بعیدی نیست و در طول تاریخ گزارش‌هایی به دست ما رسیده است که این فاصله در این مدت طی شده است. لذا «استبعاد» مطرح‌شده از جانب محدث نوری صحیح نیست. دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

پاره‌ای از مخاطبان پس از مطالعۀ مطالب مربوط به بازگشت اهل بیت (ع) به کربلا در اولین اربعین امام حسین (ع) (رجوع کنید به چهار مطلبی که با همین عنوان در کانال قرار داده شده) و اختلاف نظر درباره بازگشت رأس مقدس امام حسین (ع) در روز اربعین به بدن مطهر پرسیده‌اند: 🛑 آیا اگر قائل به بازگشت اهل بیت و سر مطهر در اولین اربعین نباشیم، اربعین امام حسین خصوصیتش را از دست خواهد داد؟ در پاسخ به این پرسش این بخش از سخنان دکتر سعید طاووسی در مصاحبه با ایکنا را منتشر می‌کنیم. ایشان توضیح می‌دهد که بحث بازگشت اهل بیت (ع) در اولین اربعین و بازگشت رأس مطهر به بدن در این روز و مستحب بودن زیارت اربعین امام حسین (ع) بحث‌های مجزایی است و انکار اولی و دومی (بازگشت اهل بیت و رأس مقدس در روز اربعین) مستلزم انکار مطلب سوم (استحباب زیارت اربعین) نیست. دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

مطالب مربوط به اربعین در کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام 1. شروع رواج پیاده‌روی به سمت کربلا 2. بازگشت امام چهارم (ع) به عراق و دیدار امام سجاد (ع) با جابر هر دو افسانه است! (دیدگاه مرحوم دکتر محمدابراهیم آیتی) 3. به هفت دلیل بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین امام حسین (ع) به کربلا منتفی است (دیدگاه محدث نوری) 4. دیدگاه محدث قمی در «منتهی الآمال» درباره بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین 5. سخنرانی استاد یوسفی غروی با عنوان «زیارت اربعین از آغاز تا کنون» 6. اقوال مختلف در خصوص موضع دفن سر مقدس امام حسین (ع) 7. تلاش حدوداً هزار صفحه‌ای مرحوم قاضی طباطبایی برای اثبات بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین به کربلا 8. اگر قائل به بازگشت اهل بیت و سر مطهر در اولین اربعین نباشیم، اربعین امام حسین خصوصیتش را از دست خواهد داد؟ (فیلم سخنان دکتر سعید طاووسی در این باره) دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs