eitaa logo
پژوهش‌های تاریخ اسلام
3.3هزار دنبال‌کننده
226 عکس
29 ویدیو
10 فایل
مرکز پژوهش های تاریخ اسلام لینک دعوت به کانال: @chsiqs قم، خیابان دورشهر، روبروی کوچه ۲۱ تلگرام: https://t.me/chsiqs جهت ارتباط با ادمین: @Chsi_qs نکات تاریخی که توسط ادمین در کانال گذاشته می شود، به معنای موافقت مرکز با مضمون آن نکات نیست.
مشاهده در ایتا
دانلود
سفرنامۀ حج مرحوم طالقانی بخش هفدهم: دیدار با آیت‌الله کاشانی تقویم‌های ایران روز شنبه‌ را اول ماه می‌دانند. ناگاه از طرف حکومت اینجا اعلام شد که شب پنجشنبه ماه دیده شده و ثابت شده است که روز پنجشنبه اول ماه است؛ این خبر میان حجاج ایرانی هیجانی ایجاد نمود، اختلاف آن هم دو روز! در این بین شنیده شد آیت‌الله کاشانی وارد مکه شده‌اند، جمعی ساده‌لوح از این جهت خوش‌حال و امیدوارند که ایشان می‌تواند اختلاف را حل کنند یا حکومت را از رأیی که داده منصرف سازند یا حجاج را برای تکرار عمل آزاد گذارند! برای ملاقات با ایشان از منزل بیرون آمدیم. ما را به ادارۀ امن عام راهنمایی کردند، رئیس اداره شرطه‌ای را با ما همراه کرد. نزدیک یکی از درهای بیت اتاق‌هایی است که مقابل آن عده‌ای نظامی ایستاده‌اند. پس از احوال‌پرسی راجع به اختلاف ماه با ایشان صحبت کردیم. در این بیت چند نفری که از طرف ایشان به ملاقات ولیعهد سعودی رفته بودند از وضع ملاقات و تشریفات صحبت می‌کردند. منتظر بودیم بدانیم از این ملاقات برای امور بین‌المللی‌اسلامی یا اصلاح امر حاج و حجاج ایرانی چه نتیجه‌ای گرفته‌اند ولی بیشتر تعریف اتاق و خانه و کیفیت پذیرایی بود! یکی از ملاقات‌کنندگان می‌گفت: «جات خالی بود فلانی، هوای اتاق ولیعهد مثل دربند خنک بود!». ظهر شد و بانگ نماز از دل مسجدالحرام برخواست. از آیت‌الله درخواست نمودم که بلافاصله برای نماز برخیزد و ایشان برخاستند. عده‌ای از حجاج ایرانی هم با ما به راه افتادند. وارد مسجد شدیم. عده‌ای از حجاج مصری و غیرمصری ایستاده تماشا می‌کردند. ما مشغول نماز شدیم. حجاج آیت‌الله را به یکدیگر نشان می‌دادند؛ از این توجه و احترام و نام و آوازه برای نزدیکی مسلمانان و از میان رفتن سوء تفاهمات استفاده‌های خوبی ممکن بود برده شود، ولی ایشان دچار نقاهت و فشارهای فکری بودند، اطرافیان عاقل و صالح ایشان هم در اقلیت بودند! ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در ایام اعزام حجاج به خانۀ خدا هر شب با برگی از سفرنامۀ مرحوم طالقانی همراه خواهیم شد. این مطالب برگرفته از کتاب «به سوی خدا می‌رویم» است و شب‌های آینده دیگر بخش‌های این سفرنامه را در کانال قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید و کانال ما را به دوستانتان معرفی کنید. https://eitaa.com/joinchat/3977314320C4b988b21e1
غدیریه غدیریه‌سرایی سنت دیرینه‌ای در میان شاعران بوده که پیشینه‌اش به روز غدیر برمی‌گردد، آن هنگام که حسان بن ثابت غدیریه‌ای سرود که علامه امینی در کتاب الغدیر آورده است. علامه امینی در کتاب الغدیر از غدیریه‌های عربی از زمان حضرت رسول تا حیات خودش گزارشی ارائه داده است، به این غرض که مشخص شود ظهور و بروز حدیث غدیر صرفاً در کتب حدیثی نبوده است. پس از استقبال شما مخاطبان گرامی از انتشار گزیده‌هایی از سفرنامۀ حج مرحوم سید محمود طالقانی، بر آنیم تا روز عید غدیر هر شب بخشی از غدیریه‌های فارسی را از شاعران گوناگون و در قرون مختلف از همین کانال منتشر کنیم. منبع این مطالب کتاب غدیریه‌های فارسی؛ از قرن چهارم تا چهاردهم نوشتۀ محمد صحتی سردرودی خواهد بود. نویسنده در این اثر به جمع‌آوری غدیریه‌های فارسی همت گمارده تا مکملی باشد بر غدیریه‌های عربی که در الغدیر گزارش شده است. نویسنده معتقد است در زبان فارسی قدیمی‌ترین غدیریه‌هایی که به دست ما رسیده است مربوط به قرن چهارم است. از روز جمعه 11 ذی‌الحجه به مدت یک‌هفته هر روز گزیده‌ای از این غدیریه‌ها را در همین کانال منتشر خواهیم کرد. همچنین با توجه به استقبال مخاطبان از انتشار گزیده‌هایی از سفرنامۀ مرحوم طالقانی، بخش‌های باقی‌مانده از این سفرنامه را که بیشتر مربوط به سفر به شهر مدینه خواهد بود هر شب منتشر خواهیم کرد. دوستان خود را به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید. https://eitaa.com/joinchat/3977314320C4b988b21e1
سفرنامۀ حج مرحوم طالقانی بخش هجدهم: قربانی ما هم سنگریزهای خود را به هدف زدیم و در میان آفتاب سوزان با رنج خود را به منزل رساندیم. ناله و فغان هزارها گوسفند و شتر که برای قربانی آماده شده، کوه و دشت را پر کرده است. پس از چند ساعت لش‌های قربانی، راه عبور را بسته ما هم چند گوسفند با شرایط مخصوصی خریدیم و قربانی کردیم. آنچه چاق بود برای مصرف برده شد، بیشترش دفن گردید و مقدار زیادی در وسط راه‌ها و میان بیابان متلاشی شده است. اگر شدت تابش آفتاب نباشد، بوی عفونت قابل تحمل نیست. در دستور است که قدری را صاحب قربانی بخورد و قدری را به فقرای باایمان و مستحق صدقه دهند و قدری هدیه نمایند. اما در آن هوای گرم، نه جرئت خوردن است نه برای این همه قربانی مورد انفاق پیدا می‌شود. عصر روز عید، بالای تخته‌سنگ‌ها پر است از گوشت‌های تفتیده مقابل آفتاب. این سه روز را به همین مناسبت «ایام تشریق» می‌گویند [تشریق به معنای خشک کردن گوشت در آفتاب است و چون در این روزها گوشت قربانی را برای نگه‌داری طولانی‌مدت خشک می‌کردند چنین نامی به آن داده‌اند]. در این روز شاید با کفارات تقصیرها سیصد هزار گوسفند و شتر ذبح می‌شود که جز اندکی از آن به مصرف خوردن نمی‌رسد. آیا باید تعبداً متحمل این‌گونه خسارت‌ها و اتلاف مال شد؟ جواب این سؤال که مورد توجه بسیاری از متدینان و حجاج است بسته به آن است که فقها چه استنباط می‌کنند: آیا قربانی و مصرف واجب است یا واجب فقط قربانی و ریختن خون است؟ ... ظاهر آیات و روایات این است که مصرف مورد نظر است. امید است فقهای شیعه که در اجتهادِ زنده و استدلال‌های عمیق ممتازند، مانند منزوحات بئر، درباره این مسئلۀ مشکل نظری فرمایند. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در ایام اعزام حجاج به خانۀ خدا هر شب با برگی از سفرنامۀ مرحوم طالقانی همراه خواهیم شد. این مطالب برگرفته از کتاب «به سوی خدا می‌رویم» است و شب‌های آینده دیگر بخش‌های این سفرنامه را در کانال قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید و کانال ما را به دوستانتان معرفی کنید. https://eitaa.com/joinchat/3977314320C4b988b21e1
غدیریه بخش اول خواجه عبدالله انصاری (396-481 ه.ق.): ای خوانده تو را خدا «ولی» ادرکنی بر تو ز نبی نص جلی ادرکنی دستم تهی و لطف تو بی‌پایان است یا حضرت مرتضی علی ادرکنی محل شاهد در این رباعی مصرع اول است که خواجه امام علی را «ولی» می‌خواند و گویاتر از آن در مصرع دوم که می‌گوید برای علی از نبی اکرم «نص جلی» است و چنان که پیداست مراد از «نص» به‌ویژه «نص جلی» حدیث غدیر خم است که به‌وضوح و صراحت بر امامت و ولایت امام علی دلالت می‌کند و متکلمان و متفکران اسلامی از آن همواره به عنوان «نص جلی» یاد کرده‌اند. همچنین ناصرخسرو قبادیانی سروده است: ندانم جز این عیب مر خویشن را / که بر عهد معروف روز غدیرم ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ غدیریه‌سرایی سنت دیرینه‌ای در میان شاعران بوده که پیشینه‌اش به روز غدیر برمی‌گردد، آن هنگام که حسان بن ثابت غدیریه‌ای سرود که علامه امینی در کتاب الغدیر آورده است. علامه امینی در کتاب الغدیر از غدیریه‌های عربی از زمان حضرت رسول تا حیات خودش گزارشی ارائه داده است، به این غرض که مشخص شود ظهور و بروز حدیث غدیر صرفاً در کتب حدیثی نبوده است. به مناسبت عید غدیر هر روز بخشی از غدیریه‌های فارسی را از کتاب غدیریه‌های فارسی؛ از قرن چهارم تا چهاردهم نوشتۀ محمد صحتی سردرودی در همین کانال منتشر خواهیم کرد. https://eitaa.com/joinchat/3977314320C4b988b21e1
سفرنامۀ حج مرحوم طالقانی بخش نوزدهم: اتمام اعمال حج روز دوازدهم اعمال حج تمام شده، منتظر وسیلۀ حرکت‌ایم. با عدۀ زیادی از حجاج ایرانی در کامیون سوار شده رو به مکه راه افتادیم. در کامیون هر یک از حجاج از پیشامدها و گرفتاری‌ها و مشاهدات خود سخن می‌گفت. حاجی قمی که با خانمش آمده بود دو مرتبه مورد دستبرد واقع شده و متأثر بود. در عرفات چمدان لباس و طلا آلات را از زیر سر خانمش برده‌اند. هنگام رمی جمرات جیب خودش را زده‌اند؛ گویا در حدود پنجاه هزار تومان می‌شد! وقتی شرح دستبردهای دیده و شنیده را نقل می‌کردند، رئیس گمرک فرودگاه جده به یادم آمد که با شدت عصبانیت گفت: اینجا حرامزاده نیست! با وجود همۀ این‌ها امنیت حجاز را با مردم مختلفی که به آنجا می‌آیند در هیچ یک از نقاط دنیا نمی‌توان سراغ گرفت. این همه ماشین‌ها که مانند سیل به طرف عرفات و منا حرکت می‌کنند، هیچ تصادف ماشینی‌ای شنیده نشده! تراکم حجاج و رفت‌وآمد این چند روز، علاوه بر گرما، فضا را آلوده نموده و از کوچه‌های مکه بوی زننده‌ای به مشام می‌رسد. پیش‌تر از حجاجی که از مکه برمی‌گشتند، تعریف باران‌های روزهای آخر حج را شنیده بودم. می‌گفتند: اواخر ایام حج معمولاً بارانی می‌آید! اگر بارانی بیاید بسیار بجاست. قطعات ابری در اطراف نمایان شد. کم‌کم این قطعات کوچک به هم پیوستند. طولی نکشید بالای کوه‌های مکه و اطراف از ابر پوشیده شد. ناگهان رعد و برقی زد و باران مانند سیل جاری شد. عده‌ای از حجاج در میان باران بدن‌های خود را شست‌وشو دادند. باز فردا در همین ساعت نظر لطف حق باران رحمت را فرستاد. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در ایام اعزام حجاج به خانۀ خدا هر شب با برگی از سفرنامۀ مرحوم طالقانی همراه خواهیم شد. این مطالب برگرفته از کتاب «به سوی خدا می‌رویم» است و شب‌های آینده دیگر بخش‌های این سفرنامه را در کانال قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید و کانال ما را به دوستانتان معرفی کنید. https://eitaa.com/joinchat/3977314320C4b988b21e1
غدیریه بخش دوم سنایی غزنوی (437-525): نامش از نام یار مشتق بود / هر کجا رفت همرهش حق بود مر بنی را وصی و هم داماد / جان پیغمبر از جمالش شاد آل یاسین شرف به او دیده / کرده در شرع مر، ورا، به امیر بهر او گفته مصطفی به اِلاه / کای خداوند «وال من والاه» هر که تن دشمن است و یزدان دوست/ داند الراسخون فی العلم اوست دل او عالم معانی بود / لفظ او آب زندگانی بود تنگ از آن شد بر او جهان سترگ / که جهان تنگ بود و مرد بزرگ عطار نیشابوری (513-586): گفت پیغمبر به یاران این سخن / پیک رب العالمین آمد به من گفت حیدر را خدا این تحفه داد / بر همه خلق جهان فضلش نهاد ـــــــــــــــــــــــــــ غدیریه‌سرایی سنت دیرینه‌ای در میان شاعران بوده که پیشینه‌اش به روز غدیر برمی‌گردد، آن هنگام که حسان بن ثابت غدیریه‌ای سرود که علامه امینی در کتاب الغدیر آورده است. علامه امینی در کتاب الغدیر از غدیریه‌های عربی از زمان حضرت رسول تا حیات خودش گزارشی ارائه داده است، به این غرض که مشخص شود ظهور و بروز حدیث غدیر صرفاً در کتب حدیثی نبوده است. به مناسبت عید غدیر هر روز بخشی از غدیریه‌های فارسی را از کتاب غدیریه‌های فارسی؛ از قرن چهارم تا چهاردهم نوشتۀ محمد صحتی سردرودی در همین کانال منتشر خواهیم کرد. https://eitaa.com/joinchat/3977314320C4b988b21e1
سفرنامۀ حج مرحوم طالقانی بخش بیستم اعمال حج تمام شده و حجاج در تلاش و حرکت‌اند. بعضی بیمارند یا بیمار دارند. مشاهدۀ تلفات روزهای اخیر، بعضی را به وحشت انداخته. بعضی هم عجول و کم‌صبرند و به ارزش روزها و ساعاتی که در مکه می‌گذرانند توجهی ندارند، می‌خواهند زودتر وارد زندگی مکرر و یکنواخت پنجاه‌ساله شوند. اعلان دولت اجازه خروج هر دسته‌ای را به حسب زمان ورود معین نموده و در آخر تذکر داده که این حکم قطعی و تغییرناپذیر است. روز حرکت ما از مکه به مدینه به حسب اعلان 19 ذی‌حجه می‌شود. برای کرایۀ رفت‌وآمد هر نفر به مدینه تا جده 11 دینار (حدود 250 تومان) به مطوف دادیم و برای لحظۀ حرکت ساعت‌شماری می‌کنیم. شما اگر موفق به این سفر شدید مواظب باشید با شوفری که نامش یاسین است مسافرت نکنید. ماشین در جاده ما را که بیش از چهل نفر ایرانی هستیم به این طرف و آن طرف می‌غلتاند تا اینکه در مقابل خانۀ وسط دهکده‌ای نگاه داشت. در فضای آرام وادی، نور ضعیف چراغ‌های نفتی و عوعوی سگ‌ها جلب خاطر می‌نماید. پس از چند دقیقه آقا شوفر با یک خانم عرب و رادیو از خانه بیرون آمد. خانم پهلوی دست شوفر نشست و رادیو را پهلوی خود گذارد. ماشین حرکت کرد. نیمه‌شب به جده رسیدیم. به رابُغ رسیدیم. در سایۀ حصیر و روی تخت‌های حصیریِ شخصی که سال‌هاست شسته نشده افتادیم. پس از چندین ساعت بی‌خوابی حرکت، همین که چشم گرم و بدن راحت شد، یک هیولای بلندِ آلوده‌ای می‌آید و به شدت تخت را تکان می‌دهد و حاجیِ مهمان خدا را روی زمین می‌غلتاند! این‌ها نمونه‌های اخلاق عرب پس از چهارده قرن از ظهور اسلام است! پیش از اسلام چه بوده‌اند! ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در ایام اعزام حجاج به خانۀ خدا هر شب با برگی از سفرنامۀ مرحوم طالقانی همراه خواهیم شد. این مطالب برگرفته از کتاب «به سوی خدا می‌رویم» است و شب‌های آینده دیگر بخش‌های این سفرنامه را در کانال قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید و کانال ما را به دوستانتان معرفی کنید. https://eitaa.com/joinchat/3977314320C4b988b21e1
غدیریه بخش سوم جلال‌الدین رومی (مولانا) (متوفای 670 ه.ق.) زین سب پیغمبر بااجتهاد/ نام خود وآنِ علی مولا نهاد گفت هر کو را منم مولا و دوست / ابن‌عم من علی مولای اوست کیست مولا آنکه آزادت کند / بند رقیت ز پایت برکند مولانا ابیات دیگری نیز در مدح و ستایش حضرت علی دارد از جمله این شعر معروف که به حدیث نبوی درباره حضرت علی نیز اشاره دارد: در شجاعت شیر ربانیستی / در مروت خود که داند کیستی ای علی که جمله عقل و دیده‌ای / شمّه‌ای واگو از آنکه دیده‌ای تیغ حلمت جان ما را چاک زد / آب علمت خاک ما را پاک کرد راز بگشا ای علی مرتضی / ای پس از سوء‌ القضا حسن القضا چون تو بابی آن مدینه علم را / چون شعاعی آفتاب حلم را باز باش ای باب رحمت تا ابد / برگاه ما له کفواً احد ــــــــــــــــــــــــــ غدیریه‌سرایی سنت دیرینه‌ای در میان شاعران بوده که پیشینه‌اش به روز غدیر برمی‌گردد، آن هنگام که حسان بن ثابت غدیریه‌ای سرود که علامه امینی در کتاب الغدیر آورده است. علامه امینی در کتاب الغدیر از غدیریه‌های عربی از زمان حضرت رسول تا حیات خودش گزارشی ارائه داده است، به این غرض که مشخص شود ظهور و بروز حدیث غدیر صرفاً در کتب حدیثی نبوده است. به مناسبت عید غدیر هر روز بخشی از غدیریه‌های فارسی را از کتاب غدیریه‌های فارسی؛ از قرن چهارم تا چهاردهم نوشتۀ محمد صحتی سردرودی در همین کانال منتشر خواهیم کرد. https://eitaa.com/joinchat/3977314320C4b988b21e1
سفرنامۀ حج مرحوم طالقانی بخش بیست و یکم در تمام طول راه هرجا ماشین توقف می‌کند عدۀ زیادی اطفال برهنه و زن‌ها مثل حشرات از زیر سنگ‌ها و بتوته‌ها به سوی ماشین رو می‌آورند. این‌ها چگونه زندگی می‌کنند و ناگهان از کجا سبز می‌شوند؟! چند شعر و چند جمله دعا و قسم از آباء و اجدادشان برای این‌ها مانده تا در موسم حج به آن وسیله گدایی کنند. مسافت‌ها نفس‌زنان در دو سمت ماشین می‌دوند. کسانی که مطلع بودند، می‌گفتند: این‌ها از رسوم اولی زندگی و آداب دین به‌کلی بی‌بهره‌اند! هزارها مانند حیوانات در میان سنگ‌ها و غار کوه‌ها زندگی می‌کنند. اگر حیوانی صید کردند و غذایی به دست آوردند، چون سباع می‌غرند و از دست هم می‌قاپند. مردهای این‌ها یا در نظام خدمت می‌کنند یا کشته‌ شده‌اند! من گمان می‌کردم تنها رجال و سیاستمداران ایران‌اند که افسارشان به دست خانم‌هاست! این زن سیاه عرب نیم‌متجدد که گویا این جوان شوهر چندمی‌اش باشد چنان بر این شوفر عرب‌ سوار است که بیچاره از خود اراده‌ای ندارد. بهانه‌جویی‌های شوفر ابله و عاشق‌پیشۀ عرب همه را خسته کرده است. صلاح در این دیدیم که هر نفر یک ریال برایش جمع کنیم تا خانمش از ما راضی شود و همین‌طور هم شد. پس از آنکه ریال‌های سنگین سعودی را تحویلش دادیم دیگر ماشین بی‌عیب و سریع شد! در مسجد شجره آب و درختی به چشم آمد. از اینجا ماشین بالای هر بلندی‌ای که می‌رسد، چشم‌ها متوجه بیابان است تا هر کس زودتر گنبد و منارۀ روضة النبی را به دیگران نشان دهد. گنبد در حاشیۀ دور افق میان نخلستان به چشم آمد. صدای صلوات و سلام از میان ماشین‌ها با فاصله‌های دور و نزدیک به گوش می‌رسد. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در ایام اعزام حجاج به خانۀ خدا هر شب با برگی از سفرنامۀ مرحوم طالقانی همراه خواهیم شد. این مطالب برگرفته از کتاب «به سوی خدا می‌رویم» است و شب‌های آینده دیگر بخش‌های این سفرنامه را در کانال قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید و کانال ما را به دوستانتان معرفی کنید. https://eitaa.com/joinchat/3977314320C4b988b21e1
غدیریه بخش چهارم ابن‌یمین فریومدی (685-769): مقتدای اهل عالم چون گذشت از مصطفی / ابن‌عم مصطفی را دان علی مرتضی آنکه از مغرب به مشرق کرد رجعت آفتاب / تا نماز بی‌نیاز او نیفتد در قضا اوست مولانا به فرمانی که از حق ناطق است / چون توان منکر شدن در شأن او «من کنت» را آنکه در حین صلوة از مال خود دادی زکات / جز علی را کس نمی‌دانم به نص «انما» شاه نعمت‌الله ولی (731-834): جام گیتی‌نما علی ولی / معنی انبیا علی ولی ابن‌عم رسول و دامادش / هست سرّ خدا علی ولی مخزن گنج کنت کنزاً اوست / محرم کبریا علی ولی کی گدا از درش رود محروم / چون بوَد پادشاه علی ولی هرکسی را امام و راهبری است / رهبر جان ما علی ولی غم نباشد ز خویش و بیگانه / گر بود آشنا علی ولی مس قلب ار بری به حضرت او / کندش کیمیا علی ولی ــــــــــــــــــــــــــ غدیریه‌سرایی سنت دیرینه‌ای در میان شاعران بوده که پیشینه‌اش به روز غدیر برمی‌گردد، آن هنگام که حسان بن ثابت غدیریه‌ای سرود که علامه امینی در کتاب الغدیر آورده است. علامه امینی در کتاب الغدیر از غدیریه‌های عربی از زمان حضرت رسول تا حیات خودش گزارشی ارائه داده است، به این غرض که مشخص شود ظهور و بروز حدیث غدیر صرفاً در کتب حدیثی نبوده است. به مناسبت عید غدیر هر روز بخشی از غدیریه‌های فارسی را از کتاب غدیریه‌های فارسی؛ از قرن چهارم تا چهاردهم نوشتۀ محمد صحتی سردرودی در همین کانال منتشر خواهیم کرد. https://eitaa.com/joinchat/3977314320C4b988b21e1