#نکات_اخلاقی 💠 پرهیز از مدح خود 🔹خیلی‌ها همواره دلشان می خواهد دیگران آنها را مدح کنند یا خودشان خود را ستایش می کنند و برای شان خیلی دشوار است فضیلتی از دیگران را بپذیرند. این شایع است، حتی در میان معارف (معاریف) هم که نمی خواهم نام ببرم، این قضیه شایع است. 🔸 یکی از امتیازات #آقای_خمینی که معمولا ذکر نمی شود، ولی مهم است این است که اگر کسی را خوب می دانست، خیلی راحت از او تعریف می کرد و در این باب مانع نفسانی نداشت تا نتواند از دیگری تمجید کند، ولی هیچ وقت از خودش تمجید نمی کرد. 🔹 حتی این نکته را در این حد من در آقای طباطبایی با علوّ مقام، ندیدم. یک بار آقای #طباطبایی آقای #مطهری را معرفی می کرد و گفت: «ایشان، بعضی از مسائل فلسفی برایش حل نشده بود و قتی پیش من آمد، حل شد». چنین کلماتی هیچ وقت در قاموس گفتار آقای خمینی پیدا نمی شد. البته آقای طباطبایی از نوادر بود، مع ذلک در این جهت آقای خمینی امتیاز خاصی داشت. 📚 ر.ک: جرعه ای از دریا، ج3 ص 641 و 642 (14 خرداد 1391، سالگرد رحلت امام خمینی (قدس سره)) 👈 نکات #اخلاقی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_اخلاقی 💠 من در شبانه روز 18 ساعت به درس و مطالعه می‌پردازم! 🔹 آیت الله #بروجردی از نظر نوع مطالعه، متنوع بود. مطالعهٔ ایشان منحصر به فقه و اصول نبود، بلکه در تاریخ و ... مطالعه می کرد. حتی گلستان سعدی را از اول تا به آخر حاشیه زده بودند. 🔸 اگر در اتاقی، کتاب روایی، حدیث، تفسیر و ... وجود داشت، امکان نداشت در آن اتاق بخوابد و می‌فرمود: وقتی کتاب شیخ #طوسی در اتاق من است، یعنی خود «شیخ طوسی» این جا نشسته است. و من در حقیقت در حضور شیخ طوسی خوابیده ام و پای خود را دراز کرده ام. 🔹 آیت الله سید حسین موسوی کرمانی درباره آيت الله بروجردی (رحمه الله) آورده‌اند: روزی ساعت ۷ صبح، بنده و چند نفر از اهل علم در خدمت ایشان بودیم و بحث های علمی را شروع کردیم یک دفعه به ساعت نگاه کردیم دیدیم ساعت ۱۰ است. من به ایشان عرض کردم: «حضرتعالی خسته شدید!» تبسمی کردند و فرمودند: خودت خسته شدی، من اگر بیست و چهار ساعت، مشغول درس و مطالعه باشم، خسته نمی شوم. من وقتی از درس و بحث دور می شوم و می‌روم در اتاق بیرونی و با مردم صحبت می کنم، خسته می‌شوم. من برای رفع خستگی برمی گردم به کتابخانه و دو ساعت مطالعه می‌کنم. من در شبانه روز 18 ساعت به درس و #مطالعه می‌پردازم! 📚 ر.ک: کتاب خوب تر از آفتاب ملک 👈 نکات #اخلاقی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#فقه_معاصر 💠 درس خارج فقه معاصر استاد علی عندلیبی 📌موضوع: نظام اقتصادی اسلام ⏰ زمان: سه‌شنبه و چهارشنبه‌ / ساعت ۷ - ۸ صبح 🕌 مکان: میدان معلم، مدرسه علمیه امام کاظم (علیه السلام) مدرس ۲۷ ✅ صوت و متن این درس را می‌توانید در کانال (دروس استاد عندلیبی) ملاحظه کنید: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/241303594Ceae9c02780 💯 آغاز درس در سال تحصیلی جدید: سه شنبه 27 شهریور 📌 شرکت برای عموم طلاب محترم آزاد است. 👈 اطلاعیه‌های #علمی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 سطوح عالی مدرسه شهیدین قم

#نکات_رجالی 💠 حجیت مرسلات جزمی قدما 🔹 گاهی شیخ مفید یا شیخ طوسی روایتی را به صورت جزمی به یکی از ائمه (ع) اسناد می‌دهند. از آنجا که برای ایشان راه‌های حسی دریافت روایت از امامان ع وجود داشته، اِخبار ایشان محتمل الحس و الحدس و حجت است. 🔸 به طور مثال مرحوم صدوق در کتاب معانی الأخبار روایتی را نقل می‌کند که در آن آمده است: «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَيُبْغِضُ الْمُؤْمِنَ‏ الضَّعِيفَ‏ الَّذِي لَا زَبْرَ لَهُ» و در پایان می‌فرماید «وَجَدْتُ‌ بِخَطِّ اَلْبَرْقِيِّ‌ أَنَّ‌ الزَّبْرَ هُوَ الْعَقْل» (معانی الأخبار 344) 🔹 این جمله نشان می‌دهد که در آن عصر برای ایشان و برخی دیگر ازاصحاب مانند شیخ مفید و کلینی و شیخ طوسی شناخت دست خط روات و اصحاب ائمه ع ممکن بوده است و بدون نیاز به سند، راه‌های حسی متعددی برای احراز اینکه روایتی مربوط به راوی است راه های حسی متعددی داشتند مثل اینکه خط او را می‌شناختند و نیاز نبوده که سند تا آن راوی داشته باشند. 🔸 بنابراین روایات ایشان محتمل الحس و الحدس است و سیره‌ عقلا اعتماد به چنین خبرهایی است. فقیهان بزرگی مانند امام خمینی نیز چنین روایاتی را حجت می‌دانند. (ر.ک: کتاب الطهارة (امام خمینی) 1: 81). 📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله #شب_زنده_دار (دام ظله) در درس خارج فقه 1395 👈 نکات #رجالی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

🏴 پیام تسلیت مقام معظم رهبری در پی درگذشت پیر غلام حسینی مرحوم حاج احمد عندلیب (ره) بسم الله الرحمن الرحیم جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای عندلیب همدانی دامت توفیقاته: درگذشت والد گرامی را تسلیت عرض می‌کنم و رحمت و مغفرت الهی را برای وی مسئلت می‌نمایم. سیدعلی خامنه ای - بیستم مهرماه ۱۴۰۲

#نکات_درسی 💠 نقدی بر منطق خوانی در حوزه 🔰 منطق علم قدرتمند و پرکاربردی است و متاسفانه در جهان اسلام داستان چندان مفصلی ندارد. 🔹 فیلسوفان مسلمان در علم‌ منطق بر خلاف فلسفه تولیدات قابل توجهی نسبت به یونانیان ندارند. 🔸 کتاب ارغنون ارسطو که در علم منطق است چیزی کم از منطق شفای ابن سینا ندارد. مقصودم حجم کتاب نیست بلکه منظور محتوای آن است. منطق شفا چندین برابر کتاب ارسطو حجم دارد اما بر مطلعین واضح است که ابن سینا در این کتاب در قامت شارح ارسطو ظاهر شده است. 🔹 البته شیخ الرئیس در منطق اشارات ابداعات مختصری دارد ولی این ابداعات نسبت به فلسفه تولیدی ابن سینا شیء قابل ذکری نیست. 🔸بعد از جناب شیخ دیگر علم منطق هیچ ظهور و بروز قابل توجهی ندارد جز این که عبارت پردازی و تلخیص می‌گردد. 🔹 آنچه خواجه طوسی در اساس الاقتباس انجام داده تلخیص شفای ابن سیناست. هم چنین قطب رازی در شرح مطالع هر چند نکات بدیع و دقیقی دارد اما حجم کتاب او و محتوای آن بسیار کمتر از منطق شفاست. ملاصدرا هر چند فیلسوف بزرگی است اما در علم منطق حرف زیادی برای گفتن ندارد. این که منطق ارسطویی بر اساس فلسفه صدرایی بایست بازنویسی شود نیز از آن سخنان تهی از محتواست. 💢 در عصر حاضر مرحوم #مظفر کتابی در منطق نگاشت تا دشواری رجوع به منابع سنتی را آسان کند و از سوی دیگر نقص موجود در کتاب حاشیه ملاعبدالله را برطرف کند. حاشیه کتابی بود که پیش از المنطق در حوزه‌ها رواج داشت. 👈 اما دو مشکل بزرگ در المنطق وجود دارد: نخست این که المنطق بیشتر یک فرهنگ اصطلاحات منطقی است تا کتاب منطق. دوم این که کتاب المنطق در پایه دوم حوزه تدریس می شود، برای طلاب در این سطح یک مشکل فهم‌ معنای کتاب و سپس فهم محتوای علمی آن است. شاید اگر کتاب فارسی به جای المنطق می‌بود مشکل دوم را نداشتیم. نتیجه منطق خوانی در حوزه چیزی بیش از آشنایی با مصطلحات منطقی نیست. 🔰 ما از منطق چه می‌خواهیم؟ ۱) اولین رسالت منطق الگوی فکر و اندیشه است، مناط محوری به هنگام تفکر را بایست از منطق بیاموزیم، انواع مطلوب و مبادی را بشناسیم و فرمول اقامه حد وسط را یاد بگیریم. ۲) وظیفه دیگر منطق تفکر انتقادی است، منطق بایست یاد دهد که چگونه با ادعاها و خبرها و گزاره‌ها برخورد کنیم! سریعا تبار شناسی کرده و غرض از جمله و گزاره را تشخیص دهد و سپس به ارزیابی بپردازد. ۳) وظیفه دیگر منطق مهارت‌‌های اجتماعی مثل اقناع و اسکات برای مناظره و خطابه است، لکن‌ چون اکنون روش‌های بهتری برای خطابه و مناظره وجود دارد بهتر است از همان‌ها تبعیت شود. 🔰 برای این‌ منظور پیشنهاد می‌شود: 1️⃣ در پایه دوم یک کتاب در منطق کاربردی آموخته شود. 2️⃣ در انتهای مقدمات یک سال مفصل طلاب منطق ریاضی را یاد بگیرند. 3️⃣ و در نهایت حدود پایه نهم و دهم تهذیب شده برهان شفای ابن سینا را فرا بگیرند. ✍🏻 برگرفته از نوشتار استاد سید محمد جواد موسوی فرد (استاد فلسفه مدرسه شهیدین) @elmetawhid 👈 نکات #علمی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_علمی #منطق 💠 تأملاتی در مورد «نقدی بر منطق خوانی در حوزه» 🔹 بیان میزان نوآوری‌های ابن‌سینا نسبت به ارسطو و اظهار یک عدد یا درصد مشخصی بسیار سخت است. شکی نیست که ارسطو منطق را تقریبا از هیچ خلق کرده است و ابن سینا بسیار شیفته ارسطو است و بسیاری از اشکالاتی که شارحان یونانی به ارسطو کرده را جواب می‌دهد و آنجا که نمی‌تواند جواب بدهد صراحتا می‌گوید که این حرف‌های ارسطو «امتحانات و لیست فتاوی»: "و اعلم أن أكثر ما يشتمل عليه فى التعليم الأول من أمر الاختلاطات امتحانات، و ليست فتاوى حقيقية." (الشفاء(المنطق)، القياس، ص: 204) " فهذا ما قيل فى التعليم الأول و كله صواب حسن. و لكن مراعاة مقابلة ضرورتى الايجاب و السلب معا للسلب الممكن، أمر كان منسيا إلى هذا الموضع، و قد تذكروه هاهنا. فعسى أن يكون كلامهم فيما سلف ليس بحسب الممكن الحقيقى، بل بحسب الممكن العام، أو هى امتحانات." (الشفاء(المنطق)، القياس، ص: 208)(مقصود از «التعلیم الاول» کتاب ارغنون ارسطو است.) 🔸 این همه نشان خضوع ابن سینا نسبت به ارسطو است. البته مواردی هم هست که ابن سینا صراحتا به ارسطو اعتراض کرده است: "فصل: فى اختلاطهما فى الشكل الثاني‏: فاما الشكل الثاني، فان الظاهر و المشهور، هو أن العبرة بالسالبة ... و قد قلنا فى ذلك: ما قلنا. و الحق يوجب فيها ما لا يجب أن نستحيى منه؛ و هو أن النتيجة، دائما سالبة ضرورية. (النجاة من الغرق فى بحر الضلالات، النص، ص: 67) 🔹 اما این موارد صریح نسبتا کم هستند. اتفاقی که افتاده است این است که ابن سینا مطالب بسیاری را در ضمن سخنان خود گفته است که در ارسطو نفیا یا اثباتا نبوده و خود ابن سینا برای این مطالب، اصطلاحات لازم را جعل نکرده است ولی همین مطالب در سخنان شارحان ابن سینا به مطالب بسیار عمیق و گسترده‌ای دامن زده است. برای نمونه: 1️⃣ موجهاتی که ابن سینا مطرح کرده بعدها توسط فخر رازی به 13 قضیه استاندارد تبدیل شده و بحث عکس مستوی این 13 قضیه بحث‌های مشبعی در ادبیات پس از فخر رازی به وجود آورده است. 2️⃣ ابن سینا در دفاع از موجهات ارسطو و در نقد شارحان یونانی مطالبی را بیان کرده که فخر رازی آن را «بحسب الحقیقه» و «بحسب الخارج» نام‌گذاری کرده و خونجی «حقیقیه» و «خارجیه» نامیده و بیش از ده صفحه از آن بحث کرده است. بعدا ابهری قضیه «ذهنیه» را برساخته و نزاع‌های تاریخی بسیار عجیب و غریبی را دامن زده است که هیچ کدام در ارسطو نبوده. 3️⃣ ابن سینا مبحث عکس نقیض را از موجبه کلیه به محصورات اربع گسترش داده و حاصل آن سی صفحه بحث از عکس نقیض نزد افضل الدین خونجی شده است که هنوز کسی به تحلیل همه جانبه آن نپرداخته است. 4️⃣ ابن سینا در تحلیل قضیه موجبه کلیه مطالبی گفته که جلال الدین دوانی تمایز حمل اولی و شایع صناعی را از آن استخراج کرده و بعدها میرداماد و ملاصدرا و دیگران آن را به اوج رسانده‌اند. 🔻 از این موارد که ابن سینا مطلبی را به صورت غیر صریح به ارسطو افزوده و بعدها هر کدام تبدیل به یک ادبیات گسترده در تاریخ منطق در جهان اسلام شده بسیار است و متاسفانه هنوز هیچ کدام به شایستگی مورد تحلیل و بررسی معاصران قرار نگرفته است. 🔺 یک دلیل این مسئله به گمانم نامأنوسی حوزویان با منطق ریاضی است که به اهمیت نوآوری‌های ابن سینا و منطق‌دانان مسلمان توجه ندارند. کاش در حوزه مراکزی بود که دست کم 10 واحد تاریخ منطق در جهان اسلام و 10 واحد منطق ریاضی آموزش می‌دادند و از دل دانش‌آموختگان، محققانی تربیت می‌شدند که بتوانند تاریخ منطق در جهان اسلام را با کار گروهی بکاوند و به عرصه بین المللی عرضه کنند. ✍🏻 دکتر اسدالله فلاحی (مدیر گروه منطق انجمن حکمت و فلسفه ایران) 👈 نکات #علمی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_اصولی 💠 استحصاب احکام شرایع سابقه: 🔹هر چند از برخی روایات استفاده می‌شود که برخی از احکام شرایع سابقه در شریعت اسلام نیز باقی است، لذا در موارد شک می‌توانیم آنها را استصحاب کنیم، 🔸 اما اذهان متشرعه نسخ شرایع سابق را به معنای تمام شدنِ زمان عمل به تمام احکام شرایع سابق می‌داند و اگر احکامی را از شریعت اسلام مانند شرایع سابق بیابد، آن احکام را به عنوان مجعول ادیان سابق به شمار نمی‌آورد، بلکه معتقد است آن حکم مماثل حکم شریعت سابق جعل شده است. بنابراین یکی از ارکان استصحاب که شک در بقا باشد، وجود ندارد. 🔹 افزون بر این، تمسک به استصحاب هنگام شک در بقاء احکام شرایع سابق، تمسک به دلیل در شبهه مصداقیه خود دلیل به شمار می‌آید، زیرا تنها وجود اصل حکم در ادیان سابق روشن است، اما چگونگی جعل، موضوع و شرایط آن روشن نیست تا معلوم شود آیا قضیه‌ی متیقنه و مشکوکه متحد هستند یا خیر؟ 📚 برگرفته از فرمایشات مرحوم حضرت آیت الله #مؤمن قمی (تسدید الأصول، ج2، ص 382 ـ 383) 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_رجالی 💠 توثیقات علامه و ابن داود: 🔹 مرحوم آیت الله #خویی تنها شهادت‌های علامه نسبت به معاصرینشان را پذیرفته‌ است و شهادت‌های ایشان نسبت به اصحاب امامان را محتمل الحس و الحدس نمی‌داند و نمی‌پذیرد. (معجم رجال الحدیث 1: 42) 🔸 اما به نظر می‌رسد سخن آیت الله خویی صحيح نیست، زیرا علامه شاگرد ابن طاووس بوده (طبقات أعلام الشیعة 5: 52) و کتب اصحاب و منابع در عصر ابن طاووس فراوان و با اندکی تفاوت مانند دوران شیخ طوسی بوده است. به طور مثال کتابخانه ابن طاووس آنقدر بزرگ بوده است که بعضی از مستشرقین در مورد آن، کتاب نوشته‌ است. («کتابخانه‌ی ابن طاووس و احوال و آثار او» نوشته‌ی «اتان گلبرگ») 🔹 همچنین ایشان دارای کتابی به نام «سعد السعود» است که گلچین کتاب‌های متعدد است، در حالی‌که بسیاری از آن کتاب‌ها در حال حاضر موجود نیست. #علامه به این کتابخانه و کتاب‌ها دسترسی داشته‌ است. علامه در کتاب «خلاصة الاقوال» از کتاب رجال کبیر خود با عنوان «كشف المقال في معرفة الرجال» نام می‌برد (خلاصة الأقوال 2) اما اکنون از این کتاب اثری وجود ندارد. 🔸 #ابن_داود نیز از معاصرین علامه است و بارها در کتاب خویش مطلبی را از رجال شیخ طوسی نقل می‌کند و می‌گوید کتاب او به خط خودش نزد من می‌باشد. (رجال ابن داود 76؛ 196؛ 211 و...) بنابراین علامه و ابن داود در زمانی می‌زیستند که شهادت‌هایشان با شیخ طوسی تفاوتی نمی‌کرده است و محتمل الحس و الحدس به شمار می‌آید. 📚 برگرفته از درس خارج فقه استاد علی #عندلیب همدانی (دام ظله) در مدرسه شهیدین 👈 نکات #رجالی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین