✍️ الیویه روآ (Olivier Roy) استاد نظریه‌های اجتماعی و سیاسی در دانشگاه اروپایی فلورانس ایتالیاست. تخصص او در پیوند دادن دین و سیاست و همچنین مباحث مربوط به اسلام سیاسی و تأثیرات آن بر جوامع اروپایی و اسلامی از او چهره‌ای برجسته در میان متخصصان جنبش‌های جدید اسلامی ساخته است. این اسلام‌شناس فرانسوی که به نظریه «شکست اسلام سیاسی» شناخته می‌شود، باور دارد که اسلام سیاسی نه تنها زاده مدرنیسم است، بلکه هیچ راهی جز پذیرش منطق آن ندارد.
🔹الیویه روآ، این روزها با تحولات اخیر #افغانستان، به شدت محل رجوع بسیاری از مجامع علمی و رسانه‌ای قرار گرفته است. بی‌شک مهمترین سؤال پیش روی این داعیه‌دار #شکست_اسلام_سیاسی آن است که چرا شاهد رویش دوباره #اسلام‌گرایی در افغانستان هستیم.
🔹روآ چند روز پیش در گفتگویی با بی بی سی عربی، به مناسبت بیستمین سالگرد ۱۱ سپتامبر و قدرت گرفتن دوباره طالبان، به تازه‌ترین دیدگاه‌های خود پیرامون جنبش‌های اسلامی و آینده پیوند اسلام و سیاست پرداخت.
🔹او در این مصاحبه همچنان تأکید می‌کند که اسلام سیاسی به عنوان پروژه‌ای برای اداره کردن کشور و برقراری حکومت اسلامی شکست خورده است و ما شاهد جایگزینی برای پروژه اسلام سیاسی هستیم و آن عبارت است از نوعی اصول‌گرایی جدید و اسلام‌گرایی فرهنگی در جوامع بدون الگوی سیاسی.
🔹در این الگوی جدید حکومت‌های استبدادی عربی به عنوان جایگزینی برای اسلام سیاسی مجری اسلام‌گرایی می‌شوند. وی معتقد است که ما پس از دوره اسلام سیاسی در دهه 1990، الان به دوره #پساسلفیت منتقل شده‌ایم؛ از نگاه او الگوی سلفیت در حال کشیدن نفس‌های آخرش است و ما شاهد نوعی تنوع و تسامح در میدان دینداری هستیم.
🔻متن این مصاحبه را با کمی تلخیص در ادامه تقدیم می‌کنیم:
🔸بی بی سی عربی: شما از مهمترین نظریه‌پردازان بی‌اثر بودن نظریه #جنگ_تمدن‌ها هستید، آیا هنوز بر این موضع خودتان بعد از گذشت 20 سال از حوادث 11 سپتامبر پابرجا هستید؟
🔹الیویه روآ: بله، بنده معتقد هستم نظریه‌هایی که بعد از حوادث 11 سپتامبر درباره جنگ تمدن‌ها شکل گرفت درست نبود. زمانی که حمله‌های 11 سپتامبر رخ داد صداهایی بلند می‌گفت: «مسلمانان ارزش‌های ما را به چالش می‌کشند». منظور از این ارزش‌ها، ارزش‌هایی مانند دموکراسی، حقوق هم‌جنس‌گراها، فمینیسم و... بود. اما ما بعد از 16 سال از این قضیه شاهد بودیم که آمریکایی‌ها دونالد ترامپ را به ریاست‌جمهوری انتخاب کردند، کسی که برنامه‌هایش عبارت بود از مخالفت با فمینیسم و همجنسگرایی و مخالفت با حقوق اقلیات. پس مسئله دیگر مسئله ارزش‌های غربی نیست که بخواهد جایگاهش را در جهان سنتی حفظ کند. مثلا اگر به آمریکا دقت کنید در آنجا جنگ تمدن‌ها نیست بلکه جنگ فرهنگ‌ها و ارزش‌ها است؛ زیرا در آمریکا از دهه 1970 به بعد یك جبهه مسیحی ملی‌گرا به وجود آمد که مخالف با همجنسگرایی و اقلیات و مهاجران بود و در نقطه مقابل آن نیز یک جبهه لیبرال.
🔸بی بی سی عربی: شما در آثار خود از شکست پروژه اسلام سیاسی سخن گفته‌اید اما می‌بینیم که امروز طالبان دوباره به قدرت بازگشته‌اند، آیا هنوز هم بر نظرتان پابرجا هستید؟
🔹الیویه روآ: البته، #اسلام_سیاسی به عنوان پروژه‌ای برای مدیریت قدرت و جامعه از طریق یک دولت اسلامی شکست خورد. برای مثال شما اگر به #اخوان المسلمین در مصر بنگرید که به علت قلع و قمع آنها و یا از دست دادن پایگاه مردمی خود در مصر شکست خوردند و یا در تونس نیز نتوانستند مخالفان را جذب کنند و مجبور شدند که در بازی دموکراسی وارد شوند. باید در نظر داشت که به موازات شکست پروژه اسلام سیاسی، نوع دیگری از اصول‌گرایی دینی و فرهنگی ظهور کرد که دیگر رنگ و بوی سیاست به خود ندارد و نوعی بازسازی اسلام‌گرایی توسط استبدادهای عربی است.
🔹اگر به دهه 1990 نگاه کنید می‌بینید که این اسلام‌گرایان بودند که مجری حسبه (هیئت‌های امر به معروف و نهی از منکر) بودند و به مجازات هم‌جنس‌گرایان می‌پرداختند، اما الان این کار را چه کسانی انجام می‌دهند؟ دادگاه‌هایی که زیر نظر دولت‌ها است.
نظریه من این است که ما پس از پروژه اسلام سیاسی در دهه 1990 به یک دوره‌ای منتقل شده‌ایم که می‌توان آن را دوره پساسلفیت نامید. زیرا الگوی سلفیه نفس‌های آخرش را می‌کشد و ما الان شاهد تنوع در میدان دینداری هستیم. در دهه 1990 مسلمان خوب فقط مسلمان سلفی بود اما الان ما شاهد بازگشت صوفیه در مصر و مغرب و حتی ترکیه هستیم. در مغرب کسانی را می‌بینیم که در علنی کردن روزه‌خواری در ماه رمضان تردیدی به خود راه نمی‌دهند.
🔹جنبش‌های #بهار_عربی ایده دستیابی به شهروندی غیرمشروط به وابستگی دینی را مطرح کردند. ما در حال حاضر نسلی داریم که نسبت به نسل‌های قبلی مدارای بیشتر و سختگیری کمتری نسبت به مسائل هویتی دارد. تنها مشکل پیدا کردن یک مدل سیاسی مناسب است.
(ادامه دارد)
@dolatedin
⭕️ معرفی کتاب: اسلام‌گرایی و انقلاب در خاورمیانه
✍️ ویراستیار: خليل العناني
🔹کتاب «اسلام‌گرایی و انقلاب در خاورمیانه» با زیرعنوان «تحولات ایدئولوژی و استراتژی پس از بهار عربی» با ویراستاری خلیل العنانی، در ۹ سپتامبر گذشته از سوی انتشارات «بلومزبری» لندن به چاپ رسید.
🔹چرا اسلام‌گرایان به گونه‌ای متفاوت به #بهار_عربی پاسخ دادند؟ این واکنش‌های مختلف در مورد پایبندی یا انعطاف‌پذیری ایدئولوژیک اسلام‌گرایان به ما چه می‌گوید؟
این کتاب بر اساس کار میدانی در مورد اسلام‌گرایان در هشت کشور خاورمیانه (مصر، تونس، لیبی، مراکش، یمن، اردن، کویت و سوریه) است. نویسندگان تغییر ایدئولوژی، رفتار و استراتژی اسلام‌گرایان را از آغاز بهار عربی دنبال می‌کنند. هدف کتاب نشان دادن این است که اسلام‌گرایان همواره با محیط‌هایی که در آن قرار دارند رابطه‌ای تعاملی و دیالکتیک دارند و رفتار و محاسبات سیاسی آنها تحت تاثیر طیف وسیعی از عوامل محلی، منطقه‌ای و جهانی است. در این راستا نویسندگان تأثیر زمینه‌های سیاسی مختلف، از فضای استبدادی یا اصلاح‌گرا گرفته تا زمینه‌های درگیری مسلحانه و جنگ داخلی، در نظر گرفته‌اند.
🔹این کتاب یک پروژه میان‌رشته‌ای است و تحولات مداوم #احزاب_اسلام‌گرا را بررسی می‌کند تا دلایلی را توضیح دهد که چرا برخی جنبش‌ها می‌توانند در گفتمان و استراتژی خود سازگاری و تغییراتی ایجاد کنند و انسجام و وحدت سازمانی را حفظ کنند، در حالی که برخی دیگر ناموفق بوده و دچار شکاف‌ها و انشقاق‌های عمده‌ای می‌شوند. یافته‌های نظری قوی ادبیات موجود در مورد اسلام را به روز می‌کند و وضعیت این زمینه را پیش می‌برد.
🔹فهرست مقالات این مجموعه از این قرار است:
🔸اسلام‌گرایان و انقلاب‌ها؛ خلیل العنانی، موسسه مطالعات تکمیلی دوحه
اخوان المسلمین مصر: تغییر متوقف‌شده؛ خلیل العنانی، موسسه مطالعات تکمیلی دوحه
🔸حزب #النهضه تونس پس از بهار عربی: از #اسلام‌گرایی به #نئواسلام‌گرایی؛ تارک چمخی، دانشگاه ملی استرالیا
🔸حزب #عدالت_و_توسعه مراکش: محدودیت در مشارکت و قدرت پس از ۲۰۱۱؛ محمد مصباح، موسسه تحلیل سیاسی مراکش
🔸تحول گروه‌های اسلام‌گرا در سوریه: #احرار_الشام، #جیش_الاسلام و #فیلق_الشام؛ حمزه مصطفی، دانشگاه اکستر انگلستان
🔸اسلام‌گرایان در حال گذار: جماعت اصلاح - #حزب_اصلاح یمن؛ طاها یاسین، موسسه مطالعات تکمیلی دوحه
🔸اسلام‌گرایان در اردن: سفر طولانی تغییرات #اخوان المسلمین؛ محمد ابورمان، دانشگاه اردن
🔸تحولات #الحركة_الدستورية الإسلامية در کویت؛ مبارک الجری، دانشگاه کویت
اسلام‌گرایی، خودکامگی و انقلاب: ورشکستگی اخلاقی ریشه‌کنی؛ عبدالوهاب العفندی، موسسه مطالعات تکمیلی دوحه.
@dolatedin
✍️ علی عبدالرحمن الحذیفی: از حمله به «روافض» در حضور رفسنجانی تا دعوت به وحدت اسلامی!
🔸بخش اول
🔹جمعه گذشته، ۱۴ آبان، علی عبدالرحمن الحذیفی، امام و خطیب مشهور #مسجد_نبوی، خطبه‌های #نماز_جمعه را به موضوع «وحدت مسلمانان و نهی از تفرقه» اختصاص داد. حذيفی در خطبه‌های نماز جمعه در #مسجدالنبی در شهر #مدینه منوره گفت که انسجام، #وحدت، وابستگی متقابل، هماهنگی، همبستگی، شفقت، دفاع از حقیقت، دست برداشتن از اختلاف و دست برداشتن از #تفرقه، دژی است که جامعه به آن پناه می‌برد و مأمنی برای همه و قدرتی برای دین و راه حفظ منافع دنیوی، امنیت و سلامتی از دسیسه‌ها و آسیب‌های دشمنان است.
🔹شنیدن از «دعوت به وحدت و پرهیز از اختلافات» به خودی خود از زبان یک شیخ #سلفی سعودی غریب است، سلفیتی که هویت خود را در تمرکز بر گسل‌های عقیدتی دیده است و از فرعی‌ترین اختلافات مذهبی به مثابه اصول اعتقادی و معیار ایمان و کفر کوتاه نیامده است.
🔹اما شنیدن چنین سخنانی از زبان #حذیفی بسیار شگفت‌آورتر است، کسی که نزدیک به چهل سال یکی از ائمه جماعت مسجد نبوی بوده است و در طول این سالیان بارها و بارها از خطر اندیشه «#رافضی» گفته است.
🔹برای مخاطب ایرانی اگر نام «حذیفی» یادآور چیزی باشد، به احتمال بسیار یادآور ماجرای حملات شدید او به شیعیان در خطبه نماز جمعه مسجد نبوی در حضور رئیس جمهور پیشین ایران، هاشمی رفسنجانی، باشد. جمعه ۸ اسفند ۷۶ رفسنجانی در سفر ده روزه خود به #عربستان، به رسم ادب وحدت، در نماز جمعه مسجد نبوی حاضر می‌شود، اما حذیفی چنان خطابه‌ای علیه شیعیان و مسأله #تقریب مذاهب می‌خواند که رفسنجانی و هیئت همراه مجبور به ترک نماز جمعه می‌شوند.
🔹او تقریب بین شیعه و سنی را همچون تقریب میان اسلام با یهود و مسیحیت خواند و گفت: «چگونه ممکن است بین قرآن و تلمود شیطان تقریبی صورت گیرد؟ تقریب اسلام و مسیحیت چگونه است؟... و چگونه می‌توان بین اهل سنت و شیعه تقریبی حاصل شود؟ اهل سنتی که حامل قرآن کریم و سنت رسول خدا صلى الله عليه و سلم بوده‌اند و خداوند دین را به وسیله آنان حفظ کرد و آنها بودند که برای برافراشتن چراغ اسلام و ساختن تاریخ باشکوه آن تلاش کردند و (در مقابل) روافضی که صحابه را لعن می‌کنند و اسلام را نابود می‌کنند، زیرا #صحابه رضی الله عنه کسانی هستند که دین را به ما منتقل کردند، پس اگر کسی به آنها طعن زند دین را از بین برده است».
🔹اوج سخنرانی تند حذیفی آنجا بود که گفت: «چگونه می‌توان بین اهل سنت و روافض تقریب ایجاد کرد، وقتی که خمینی، امام ضلالت، را امام معصوم قرار داده‌اند و او را نایب مهدی خرافی خود می‌شمرند؟!» (متن و صوت سخنرانی)
🔹رفسنجانی در خاطرات خود ادامه ماجرای آن روز را چنین نوشته است: «من و همراهان به عنوان اعتراض از صفوف جماعت بیرون رفتیم. در اتاق‌کناری، نمازمان را جداگانه به جماعت خواندیم. به همراهان‌مان از سعودی‌ها و رئیس‌حرم شریف که همراه ما آمدند، گفتیم این اظهارات تفرقه‌انگیز بین مسلمین، دلیل عدم صلاحیت این فرد برای امامت‌جمعه است؛ آنها هم حرف ما را تأییدکردند. رئیس‌حرم عذرخواهی‌کرد و گفت، این امام جمعه، فرد بی‌اطلاعی است. ساعتی بعد، آقای دکتر نفیسه، وزیر همراه، تلفنی گفت که مأموران به دستور مرکز مشغول رسیدگی به اظهارات او هستند و برخورد شدیدی خواهد شد و از من عذرخواهی کرد. عصر امیر عبدالله هم تلفنی از ریاض با من صحبت کرد و شدیداً اظهار تأسف کرد و گفت، “اِنّی آسفٌ کثیر کثیر کثیر کثیر” وگفت، این شخص تنبیه می‌شود.»
🔹حذیفی مدتی (که ظاهرا بیش از سه سال نبوده است) از امامت مسجد نبوی کنار گذاشته می‌شود و سپس دوباره این خطیب و قاری محبوب سعودی به امامت این مسجد شریف بازمی‌گردد. اما رویه حذیفی پس از این دوره نیز چندان تغییری نکرده و همچون هر شیخ سلفی، «روافض» را از انتقادات خود بی‌نصیب نمی‌گذاشت.
🔹در #بهار_عربی و در اکتبر ۲۰۱۱ و پس از اعتراضات #شیعیان العوامیة در استان #قطیف، حذیفی خطبه تند دیگری علیه شیعیان در نماز جمعه مسجد النبی(ص) خوانده و از حکومت می‌خواهد معترضان رافضی را سلب تابعیت کرده و آنها را به سرداب سامرا بفرستد! همین باعث می‌شود حکومت سعودی برای جلوگیری از تنش‌های بیشتر، بار دیگر حذیفی به مدت یک سال از امامت مسجد نبوی کنار گذارد.
ادامه دارد...
@dolatedin
⭕️ اکونومیست: منطقه غرب آسیا آبستن یک بهار عربی دیگر است
در مقاله «اکونومیست» آمده است که تغییرات عمده مذهبی، سیاسی و اجتماعی ممکن است بر واقعیت خاورمیانه و جمعیت 400 میلیون نفری آن تأثیر بگذارد.
جنگ غزه می تواند سبب تقویت اسلام گرایی و اسلام جهادی در خاورمیانه بشود. امکان دارد جریانات جهادی شیعی و سنی وابسته به اسلام سیاسی ، متعاقب جنگ در غزه متحد شوند. خاورمیانه پس از جنگ در غزه آبستن انقلاب های اسلامی خواهد شد.
🔗ادامه مطلب:
syaaq.com/30982
🏷 #بهار_عربی #طوفان_الاقصی #غرب_آسیا #غزه #فلسطین
@dolatedin