✅ #ایدئالیسم توام با انکار #وجود_ذهنی است.
دوجریان فلسفی #عقل‌گرایان ( #راسیونالیسم ) و #تجربه‌گرایان ( #آمپریسم ) هرکدام به نقد وابطال یکی از وجوه و ابعادمعرفتی وجود ذهنی پرداختند.
دراین بین #کانت فاتح این نزاع فلسفی بود. وی راه برون رفت از تقابل فوق را انکار مساله وجودذهنی میدانست. به زعم وی نباید درپی انطباق صورتهای ذهنی با مصادیق خارجی باشیم، زیرا ذهن بشر ایجاد کننده حقیفت است نه حکایت کننده آن.
واین همان #انقلاب_کپرنیکی کانت در فلسفه بود.
💠فلسفه نظری
@falsafeh_nazari
✅ عقل وذهن
برای اهل #فلسفه و #عرفان نام #آیت‌الله_علی_عابدی_شاهرودی یادآور کتابها ومقالات عمیق وعلمی ونظرات واجتهادات حکمی وفلسفی میباشد.
گرچه ایشان خلوت وگوشه‌گیری را بر جلوت وشهرت ترجیح داده‌اند ودر مجامع عمومی حاضرنمیشونداما وزانت وعمق فکری ایشان براهل فن وکاملین طریقت پوشیده نیست.چه اینکه ایشان در موضوعات مختلف ازنقد نسبیت #انیشتین و اصول فیزیک #نیوتونی تا شرح بر مصباح الأنس #فنارى و مدخل #اصول_فقه مقالات وکتب دقیقی به نگارش درآورده‌اند.
دراین مختصربه بررسی اجمالی آراء خاص استاد #علی_عابدی_شاهرودی پیرامون مساله #وجود_ذهنی خواهیم پرداخت. انسان میتواند به وسیله عقل به فهم حقایق خارجی آنگونه که هستندنائل شود.زیرا صورت ذهنی انطباق کامل باحقیقت خارجی دارد.امااین ابهام مطرح است که مثلا درخت یاسنگ ازمقوله #جوهر میباشنداماصورت ذهنی آنهااز مقوله #کیف_نفسانی است دوامر غیرهم‌سنخ چگونه رابطه حاکی ومحکی دارند؟؟
درطول تاریخ #فلسفه_اسلامی پاسخهای مختلفی به این ابهام داده شده که همگی برمبنای حیث ارتسامی وحکایی صورت ذهنی ازحقیقت خارجی میباشد.
استاد شاهرودی در ذیل بحث علم خداوندبه امورامتناعیه بحث وجودذهنی رامطرح میکند. ایشان خداوند راواجد علم حصولی میداند. توضیح آنکه خداوند به همه موجودات علم حضوری دارد وبه امور امتناعیه وعدمی که بهره‌ای ازوجود ندارندهم علم دارد ولی نه از سنخ حضوری زیرا امورعدمی فاقد ذات بوده وحظی ازوجود ندارند. بنابراین خداوندبه معانی این امور علم دارد واگرمتعلق علم امور معنایی باشد،حصولی است.اماعلم‌حصولی دارای ضعف است وخداوندازهرنقصی مبراست.ایشان وجه نقصِ علم‌حصولی را وساطت صورت علمیه وذهنی میداند.لذا درصدد تعریفی مجدداز علم حصولی است که قرین بانقص نباشد.براین اساس برخلاف قول مشهور،صورت ذهنی ومفهومی که نشانه ضعف علم است راذاتی علم حصولی نمیداند.
دراینجااین سوال مطرح میشود که اگرعلم‌حصولی همان صورت ارتسامی ذهنی نیست، پس چه چیز میباشد؟؟
پاسخ #استاد_شاهرودی گویای نوعی نگاه #کانتی به مساله فوق میباشد.البته این نگاه استاد از سنخ التقاطهای سخیف جریان #روشنفکری نیست، بلکه از نوع گفتگوی فیلسوفان ومعاضدت اهل فکر در حل مشکلات فکری بشر است. ایشان تسلط کافی به آراء #کانت دارد وبه وزان معرفت شناسی نقادانه آثاری به نگارش درآورده‌اند. گرچه استاد تابع #ایدئایسم کانتی نیست اما از فضاوسبک خردورزی نقادانه او متاثر است.
به اعتقادایشان عقل باذهن فرق میکند. ذهن همان قوه فاهمه یاعقلِ‌فاهم است. ذهن قوه دریافت یاانشاء صورت علمیه ومفاهیم میباشد.در فلسفه اسلامی مفهوم به تنهایی حاکی ازمعنا میباشد اما به اعتقادایشان مفهوم که درموطن فاهمه یاذهن تقرر داردشان حکایی وکاشفیت ازغیر ندارد. به چیزی غیراز خودش اشاره نمیکند وصرفا خودنما میباشد. اماعقل قوه فراتر از اوست که معناداری مفاهیم ذهنی را درک میکند.پس ذهن، من‌حیثُ ذهن فقط در خود می‌ایستد ومفهوم میشود. اما ذهن، من حیث هوعقل کاشفیت ومرآتیت پیدا میکند ودیگرنما میشود. لذا مفهوم ازاین حیث که در ذهن است فاقدمعنا ومحکی است.عقل است که فراروی از مفهوم داردومیفهمد که این صورت علمیه به چیزی اشاره میکند.لذا عقل شانِ کاشفیت دارد وعقل همان علم حصولی است.پس علم حصولی توام باصورت ذهنی نیست بلکه همراه باکاشفیت است.
در سنت فلسفه اسلامی اولا چیزی به نام فاهمه که کارکردی جدای ازعقل دارد وجود ندارد، ثانیا تمایزی بین مفهوم ومعنا یا فاهمه وعقل نیست. زیرا مفهوم ازآن حیث که مفهوم است، دیگرنما میباشد وحاوی معناست.
اما نزد کانت مفاهیم متعلق به قلمرو فاهمه هستندوعقل فراروی ازفاهمه دارد.
به عبارتی فاهمه قدرت شناخت است اما به لحاظ شکل و نه محتوا.از این رو تعلق فاهمه همیشه جزئی است وتنها خودرا نشان میدهد.
اما عقل ازطریق استنتاج درصدد لغزاندن نوک پیکان شناخت از برابر ایستایی به برابر ایستای دیگر است.از دید کانت استدلال کار عقل است و نه فاهمه.
بنابراین، تفاوت فاهمه و عقل از این حیث این است که فاهمه تنها آنچه را که بدان می‌نگرد می‌بینداما عقل هر معرفتی را در ارتباط ونسبت با معرفت‌های دیگر می‌سنجد.
ازاین طریق ایشان مشکل وجود ذهنی را حل میکند.ایشان میگوید صورت علمیه اصلا به ماهیت ومعنایی اشاره نمیکند چه برسد به آنکه به جوهر یاعرض اشاره کند.لذادرفرایندشناخت اصلا معنایی به ذهن نیامده که حالا بخواهیم بگوییم جوهراست یاعرض. تنها یک صورت آمده که به تنهایی هیچ حکایتگری ندارد. لذا محذور جمع جوهروعرض در وجود ذهنی منتفی است.زیرا عقل است که معانی را به صورتهای ذهنی افاضه میکند...
👇👇👇
از طرفی ایشان به ابهام علم خداوند به امور عدمی نیز پاسخ می گوید.علم حصولی قرین با صورت ذهنی نیست بلکه لازم آن انکشاف میباشد. و چون خداوند به معانی امور عدمی وامتناعی علم دارد لذا علمش به این امور از سنخ حصولی است. منتهی علم حصولی حق‌تعالی کامل بوده وبه نحوشهودی است نه ارتسامی.
➖برای بررسی آراء استاد علی عابدی شاهرودی پیرامون نقادی دستگاه شناخت و مساله وجودذهنی میتوانید به برخی کتابهای ایشان مثل (سنجش واکتشاف)و(نقدقوه شناخت) وبرخی مقالات استاد در این رابطه مراجعه کنید.
#محسن_بهرامی
➖➖➖➖➖➖➖➖
💠فلسفه نظری
@falsafeh_nazari
💠 درباره #علامه_علی_عابدی_شاهرودی میتوان گفت که ایشان صاحب یک مشرب وخُردِمکتب مستقل فلسفی است. آنچه درباره ایشان حائز اهمیت است، احاطه کامل به میراث فلسفه اسلامی وفلسفه غرب مخصوصا سنت معرفت‌شناسی انتقادی کانتی است.مواجهه ایشان باسنت وروش،انتقادی کانتی از سنخ انفعال والتقاط‌های سخیف جریان روشنفکری نیست. بلکه از نوع گفتگوی فیلسوفان ومعاضدت اهل فکر درحل مشکلات فکری بشر است.
🔸فلسفه نظری
@falsafeh_nazari
هدایت شده از خبرگزاری حوزه
❇️ مساله وجود ذهنی و آیت‌الله عابدی‌شاهرودی
✍️محسن بهرامی پژوهشگر فلسفه: برای اهل فلسفه و عرفان نام آیت الله علی عابدی شاهرودی، یادآور کتابها و مقالات عمیق و علمی و نظرات و اجتهادات حکمی و فلسفی می باشد.
گرچه این استاد، خلوت و گوشه گیری را بر جلوت و شهرت ترجیح داده و در مجامع عمومی حاضر نمی شود، اما وزانت و عمق فکری وی بر اهل فن و کاملین طریقت پوشیده نیست.چه اینکه وی در موضوعات مختلف از نقد نسبیت انیشتین و اصول فیزیک نیوتونی تا شرح بر مصباح الأنس فناری و مدخل اصول فقه مقالات وکتب دقیقی به نگارش درآورده است.
در این مختصربه بررسی اجمالی آراء خاص استاد علی عابدی شاهرودی پیرامون مساله وجود ذهنی خواهیم پرداخت.👇
https://hawzahnews.com/xbyyg
@HawzahNews| حوزه‌نیوز