✅مدیریت زبان از نگاه امام #چهارم(ع)
«و اما حق اللسان فاکرامه عن الخناء و تعویده علی الخیر وحمله علی الادب و اجمامه الا لموضع الحاجه و اعفائه عن الفضول. الشنعه القلیله الفائده التی لایومن ضررها مع قله عائدتها.
و یعد شاهد العقل و الدلیل علیه و تزین العاقل بعقله و حسن سیرته فی لسانه و لا قوه الا بالله العلی العظیم.»
👈اما حق زبان این است که آن را با سخن یاوه نگفتن گرامی بداری.(و نیز)به نیکی عادت دهی. به ادب و نزاکت واداری. جز درمورد نیاز جلویش را بگیری. از زیاده گویی های زننده، بیهوده وکم فایده که نفعی ناچیز دارند و مفسده انگیز و زیان آورند. دورش سازی.
زبان شاهد و دلیل #عقل است. آراستگی و # زیبائی عاقل را باید درعقلش جستجو کرد; و حسن منش عاقل را باید از زبان و کلامش فهمید; و هیچ نیرویی نیست مگر از خدای علی و عظیم.
👈خداوند زبان را برای بیان معانی، مقاصد و اغراض درونی وپنهانی به انسان داده است.
وقتی آفریدگار حکیم مقرر داشت انسان در این جهان پر از نیاززندگی کند، اسباب و ابزار رفع نیاز را نیز در اختیارش گذاشت. یکی از چیزهایی که انسان در این جهان بدان نیاز دارد، وسیله ی تفهیم مقاصد درونی به دیگران یعنی زبان است.
✔️ارزش هر #نعمت به شکل و نوع و شیوه استفاده از آن نعمت وموهبت وابسته است. اگر نعمت و موهبتی طبق اصول و ضابطه های معقول و به اصطلاح کماهو حقه مورد استفاده قرار گیرد، قیمت و اهمیت آن فزونتر وموقعیت آن بهتر خواهد بود.
❇️زمینهای کشاورزی و زراعی فراوان و آبهای وحشی و بدون کنترل وقتی ارزشمند و دارای اهمیت است. که بتوانیم مطابق ضابطه ها وروشهای معقول آنها را به ثمر دهی برسانیم. اگر چنین نباشد، آن همه زمین و آب برای ما دارای اهمیت وارزش نخواهد بود.
۲ مهر ۱۳۹۸
✅دست انسان را که یکی از #موهبتهای خدا است. ملاحظه کنید; اهمیت آن تنها در #بودنش نیست. اهمیت آن بسته به این است که ببینیم چگونه باید از آن استفاده کنیم، در چه چیز و در کجا آن را به کار اندازیم و آن را ابزار کدام کار قرار دهیم؟
در سخن جامع، اهمیت دست تنها در بودنش نیست; دست با اهمیت،دست عمل کننده و شاغل است و اهمیت ست شاغل هم به نوع و کیفیت کاری که انجام می دهد، بستگی دارد. اگر دست به کار بهتر ونافعتر و پربهاتر پردازد، اهمیت و ارزش بیش تر دارد.
❇️چیستی کار زبان و کیفیت مطلوب در کار #زبان
👈امام چهارم، حضرت امام زین العابدین(ع)، در رساله حقوقی اش درباره شیوه استفاده درست، منطقی و مشروع از زبان می فرماید:
1- با زبان خود سخن ناهنجار و یاوه نگویید; دور کردن زبان از سخن #یاوه، احترام کردن به زبان و ارزشمند شمردن آن است.
2- زبان را به #نیکی و خیر عادت دهید.
از کلمه عادت دادن، استفاده می شود که:
الف- باید همواره #مراقب زبان باشیم تا با استمرار و مراقبت،«سخن خوب گفتن » عادت زبان شود.
ب- انسان در طبیعت خود در مورد زبانش موجودی بی بند و باراست و به طبیعت خود، جلو فساد و خلاف زبانش را نمی گیرد، پس بایدانسان در مورد زبان خود به اعمال روش بپردازد. و آن را در جهت خیر و نیکی کانالیزه کند. البته این امر امکان پذیر نیست مگر به وسیله اندیشیدن در عواقب سوء آزادگذاشتن زبان و عادت دادن آن به خیر و نیکی; به عبارت روشن تر، اصلاح زبان کاری تخصصی است وبرنامه و طرح و دستور می خواهد نه یک کار طبیعی که به طورخودکار انجام شود.
👈تجربه ثابت کرده که نفوذ عادت در انسان، مانند تقلید و تعصب،از نفوذ عمل و قانون و مذهب و علم بیشتر است. بر این اساس،باید از نفوذ عادت در راه جلوگیری از ناهنجار گویی زبان استفاده کرد.
❇️ادعای ما به آسانی قابل اثبات است:
بسیاری، در روزنامه یا مجله، درباره زیانهای بهداشتی تماسهای آلوده جنسی، سیگار، مواد مخدر، مشروبات الکلی، ربا، قمار واحتکار مطالعه می کنند; ولی بعد از مطالعه بلافاصله سیگاری آتش می زنند یا به مواد مخدر و ... روی می آورند.
می دانید چرا به ندای عقل، دانش، روزنامه و مجله گوش نمی دهند؟ سببش قدرت عادت است. آگاهی آنان در باره آن امور زیانبار به اندازه ای نیست که در مقابل یک عادت عمیق و ریشه دار مقاومت کند.
🔹تاثیر و نفوذ عادت خوب هم همین طور است; یعنی اگر به چندین دلیل، خوبی گفتار را به اثبات برسانی، همه دلایل شما نمی تواندکسی را که به گفتار نیک عادت کرده، از سخن زیبا گفتن باز دارد.
🔹بر این اساس، امام چهارم(ع)عادت دادن زبان به سخن خوب گفتن را یکی از حقوق زبان و یکی از وظایف انسانی ما در برابر نعمت زبان معرفی می فرماید.
۲ مهر ۱۳۹۸
✅سخاوتمندي حضرت
از اين رو آن حضرت(علیه السلام) همواره به بخشش و سخاوت به مردم توجه ويژه اي مبذول مي داشت. گزارش هاي تاريخي بسياري نيز در اين مسئله وجود دارد که بيانگر توجه و اهتمام ايشان به مسئله سخاومت مندي است.
🔹سخاوت ايشان آشکار و نهان نداشت؛ هر چند که بخشش هاي نهان و نيکي هاي ايشان در تاريکي، بسيار معروف است. آن حضرت در شب هاي تاريک جهت ياري فقرا به راه مي افتاد و با انباني بر پشت به در خانه هاي مستمندان مي رفت و با صورت پوشيده به آنان نان و غذا و پول مرحمت مي فرمود و ناشناس به خانه باز مي گشت. اين امر تا زمان رحلت حضرت ادامه داشت و با رحلت آن حضرت مردم دريافتند که کمک هاي شبانه از سوي آن حضرت بوده که در اختيار نيازمندان قرار مي گرفته است.
🔸هنگامي که بدن مطهرش را براي غسل برهنه کردند، از آن انبان هايي که براي فقرا بر دوش مي کشيد بر پشت مبارکشان اثرهايي ديدند که مانند زانوي شتر پينه بسته بود.
🔹اين اعمال شبانه را از آن رو انجام مي داد که باورش اين بود که اين کارها براي انسان مي ماند و ذخيره آخرت است و خداوند را خشنود مي سازد و در مقام راضيه مرضيه وارد مي کند. از اين رو مي فرمود:
👈من أطعم مؤمنا من جوع أطعمه الله من ثمار الجنه ، و من سقي مؤمنا من ظمأ سقاه الله من الرحيق المختوم، و من کسا مؤمنا کساه الله من الثياب الخضر؛
👈 هرکس مؤمن گرسنه اي را طعام دهد خداوند او را از ميوه هاي بهشت اطعام مي نمايد و هر که تشنه اي را آب دهد خداوند از چشمه گواراي بهشتي سيرابش مي گرداند و هرکس مؤمن برهنه اي را لباس بپوشاند خداوند او را از لباس سبز بهشتي خواهد پوشاند.
🔸اخلاق نيک ايشان همانند پيامبر(صلی الله علیه و آله) بود، به گونه اي که برخي از اين اخلاق نيک سوءاستفاده مي کردند. همان گونه که منافقان از اخلاق نيک پيامبر(صلی الله علیه و آله) سوءاستفاده مي کردند و پيامبر(صلی الله علیه و آله) را «اذن» و حرف شنو مي شمردند که هر چه بگويند مي پذيرد و خداوند، پيامبر(صلی الله علیه و آله) را «اذن خير» معرفي مي کند.
🔹 امام سجاد(علیه السلام) نيز اين گونه بود که حتي سوءاستفاده هايي از سوي بردگان نيز مي شد. نقل شده که روزي آن حضرت غلام خويش را دو مرتبه صدا زد، آن غلام جواب نداد. مرتبه سوم که جواب داد، حضرت فرمودند: «آيا صداي مرا نشنيدي؟» عرض کرد: شنيدم. فرمودند: «پس چه شد که جواب مرا ندادي؟» عرض کرد: چون از شما ايمن بودم. فرمود: «الحمدلله الذي جعل مملوکي يأمنني»؛ حمد خداي را، که مملوک مرا از من ايمن گردانيد.»
🔸از اين رو آن حضرت(علیه السلام) ديگران را به گذشت و عفو سفارش مي کرد و مي فرمود اگر کسي از شما عذر و پوزش خواست بپذيرد. از آن حضرت روايت است که فرمود: ان شتمک رجل عن يمينک، ثم تحول الي يسارک فاعتذر اليک فاقبل منه؛ چنانچه شخصي از سويي تو را بدگويي کند و سپس برگردد و از سوي ديگر پوزش طلبد، عذرخواهي و پوزش او را پذيرا باش.
🔸به هر حال، سنت و سيره امام سجاد(علیه السلام) سنت و سيره عقلايي در حد کمال بلوغ آن است و لذا مکارم اخلاق را در حد نهايي آن بيان کرده و خود آن را در زندگي اش به کار گرفته است. ايشان همانند ديگر چهارده معصوم(علیهم السلام) تجسم کامل عقل و دين و اخلاق(حيا) هستند. باشد که با بهره گيري از سنت و سيره آنان، مسير رشد و کمالي عقل را بپيماييم و در نهايت متاله (خدايي) شده و مظهر و مجسمه عقل و دين و حيا شويم
🔹@fatemi24
🔸@fatemi5
🔹@a_fatemi24
۲ مهر ۱۳۹۸
بسم الله الرحمن الرحیم
🔹با تسلیت ایام سوگواری حضرت اباعبدالله علیه السلام و گرامیداشت هفته دفاع مقدس
🔸خداوند در قرآن می فرماید: «وَلَنَبْلُوَنَّکُم بِشَیْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الْأَمْوَالِ وَ الْأَنفُسِ وَ الثَّمَرَاتِ ? وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ:به یقین همه شما را با امورى همچون ترس، گرسنگى و کاهش در مالها و جانها و میوه ها آزمایش مىکنیم و بشارت ده به صابران(آیه 155 بقره)
خداوند همه مردم را آزمایش می کند و برای موفقیت در این امتحانات روشهایی وجود دارد که به برخی اشاره می کنیم:
1. صبر و پایداری: خداوند شیوه پیروزی در سختیها را در آیه خوانده شده، صبر کردن اعلام کرده است و فرموده است:وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ
2. توجه به گذرا بودن حوادث : بداند این جهان گذرگاهی بیش نیست و مشکلاتش زودگذر است و باور (انا لله و انا الیه راجعون) را تقویت کند.
3. یاد خدا و نماز : نماز به عنوان خط ارتباط انسان با نیروی بزرگ و مطلق جهان (خدا) انسان را قوی و استوار نگه می دارد. امام صادق علیه السلام فرمودند: (هنگامی که با غمی از غم های دنیا روبرو می شوید، وضو گرفته، به مسجد بروید، نماز بخوانید و دعا کنید، زیرا خداوند دستور داده: (واستعینوا بالصبر والصلوة)(آیه 45 بقره)
از طرفی به این نکته دقت داشته باشد که خدا او را می بیند و این آگاهی باعث آسان شدن تحمل سختیها میشود. امام حسین علیه السلام در آخرین لحظات در کربلا فرمود:«همین که مى دانم این امور در برابر دیدگان علم پروردگار انجام مى گیرد تحمل آن بر من آسان است»(اللهوف، ص 115)
🔹@fatemi24
🔸@fatemi5
🔹@a_fatemi24
۲ مهر ۱۳۹۸
بسم الله الرحمن الرحیم
با تسلیت ایام سوگواری حضرت ابا عبدالله علیه السلام و گرامیداشت هفته دفاع مقدس
دوران دفاع مقدس با حادثه عاشورا در جهات زیادی شباهت معنا داری داشته اند که برخی اشاره میشود:
1. هر دو برای حفظ اسلام بود: حادثه بزرگ عاشورا و دفاع مقدس هشت ساله ملت مسلمان و بزرگ ایران برای دفاع از حریم ارزشها و حفظ اسلام و رضای پروردگار رویاروی دشمنان اسلام می ایستند.
2. هردو با زمزمه ،مناجات و نماز همراه بود: همان مظاهر روز و شب عاشورا در جبهه های دفاع مقدّس دیده می شود؛زمزمه های عاشقانه یاران خمینی رحمه الله، نماز، عبادت، قرائت قرآن، دعاها و آمادگی برای وصل و پیوند با محبوب بود.
3. هر دو جریان رسواگر ستم و چهره تزویربود: به فرموده امام راحلمان ما در جنگ پرده از چهره تزویر و نفاق دشمنان اسلام و انقلاب برداشتیم.
4. در هر دو از شیرخوار تا پیر سالخورده بودند:جبهههای هشت سال دفاع مقدّس جلوهگاه حضور نوجوانان و جوانان و سالخورده ها این امت بود و با توجه به اوایل جنگ و کشاندن ان به جنگ شهرها میتوان شیرخوارگان را نیز در جبهه نام برد.
5. شکیبائی زنان همچون زینب صبور و روشنگر بود: پایداری و شکیبایی زنان امّت امام خمینی و نقش روشنگری و صبوری آنان، جلوهای از صبوری و پیام رسانی قافله اسیران کربلا است.
🔹@fatemi24
🔸@fatemi5
🔹@a_fatemi24
۲ مهر ۱۳۹۸
بسم الله الرحمن الرحیم
با تسلیت شهادت امام سجاد علیه السلام و گرامیداشت هفته دفاع مقدس
🔹عصر عاشورا، پرچم خونین عاشورا به دست امام سجاد علیه السّلام افتاد و امام مبارزات خود را در ابعاد گستردهای آغاز نمود و از هر فرصتی در این راستا استفاده کرد که مهمترین آنها عبارتند از:
1. خطبههای آتشین:
امام علیه السّلام برای روشنگری مردم و تبیین معارف عاشورایی و پرده برداری از چهرة منفور بنیامیه خطبههایی در کوفه و شام ایراد فرمودند و اذهان مردم مدینه را نسبت به بنی امیه آگاه کردند و این زمینهای شد که بسیاری از قیامها بر علیه امویان در مدینه شکل بگیرد.
2. تبیین معارف اهل بیت و مبارزه در قالب دعا:
امام زین العابدین علیه السّلام در محیطی که ارعاب و اختناق حاکم بود مباحث سیاسی و اصول اعتقادی را در قالب دعا بیان میفرمود که مهمترین آنها مسئلة امامت و رهبری حقیقی جامعة اسلامی و غصب و تصاحب آن توسط حکّام جور بود.
3. زنده نگه داشتن یاد و خاطرة عاشورا:
واقعة عاشورا در افکار عمومی برای حکومت اموی بسیار گران تمام شد و مشروعیت آن را زیر سؤال بود، امّا برای اینکه این فاجعة عظیم فراموش نشود امام با گریه بر شهیدان و زنده نگه داشتن خاطرة آنان مبارزة منفی را به صورت گریه ادامه داد.
4. تربیت شاگردان:
امام ،شاگردان و اصحاب خاصّی تربیت کرد که هر یک از آنها حافظ دستاوردهای مکتب عاشورا و امامت بودند.
🔹@fatemi24
🔸@fatemi5
🔹@a_fatemi24
۲ مهر ۱۳۹۸
۱- رعايت تقواي الهي با کارهايي که براي مردم به #دوش مي کشد؛
۲- راست گويي و #صداقت با مردم؛
۳- حيا و پاکدامني نسبت به تمام #زشتي ها در پيشگاه خدا و مردم؛
۴- خوش اخلاقي و خوش #برخوردي با خانواده خود.
👈به عنوان نمونه و مشت از خروار اين مطلب را در اين جا ذکر مي کنيم. مي گويند: با آن که امام زين العابدين(علیه السلام) از هر کس نسبت به مادر خود بيشتر احسان مي نمود و به نيکي با مادرش رفتار مي کرد، ولي اغلب از خوردن غذا با وي امتناع مي کرد و وقتي علت را جويا شدند و به وي گفتند:
🔹 شما که از هر کس بيشتر به مادر خود عشق مي ورزيد و به وي نيکي مي کنيد، چرا از غذاخوردن با او خودداري مي کنيد؟ حضرت در پاسخ فرمود:
من به خاطر ادب و #احترام مادرم با آن بزرگوار غذا نمي خورم؛ زيرا بيم آن دارم که به لقمه اي دست برم که مادرم زودتر متوجه او شده و قصد خوردن آن را داشته باشد و من با اين کار عاق والدين گردم.
🔸آن حضرت(علیه السلام) اهل تواضع و فروتني بود و از نسبت و پيوند خويش براي اهداف شخصي سود نمي جست. از اين رو مخفيانه و پنهان سفر مي کرد.
👈در گزارش هاي تاريخي و روايات بسيار آمده که امام سجاد(علیه السلام) اغلب با کساني به سفر مي رفت که وي را نشناسند و اگر آن حضرت را مي شناختند با آنها شرط مي کرد که در کارها با آنها مشارکت نمايد. وقتي از حضرت(علیه السلام) علت اين کار را مي پرسيدند، مي فرمود:
🔹 بيم دارم از اين که به نام رسول الله(صلی الله علیه و آله)، بيش از آنچه استحقاق دارم با من رفتار شود.
آن حضرت(علیه السلام) اهل سخاوت و بخشش بود و در کنار تقوا، بر سخاوت مندي در سنت و سيره تأکيد داشت. از نظر ايشان اگر کسي بخواهد در دنيا و آخرت سربلند در ميان مردم باشد، به اين دو امر (تقوا و سخاوت) بايد تمسک جويد.
👈از اين رو مي فرمود: ساده الناس في الدنيا الاسخياء، و ساده الناس في الاخره الاتقياء؛ در اين دنيا سرور مردم، سخاوتمندان هستند؛ و در قيامت سيد و سرور مردم، پرهيزکاران خواهند بود
🔹@fatemi24
🔸@fatemi5
🔹@a_fatemi24
۲ مهر ۱۳۹۸
✅قال علیه السلام: أَرْبَعٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ کَمَلَ إِسْلَامُهُ وَ مُحِّصَتْ ذُنُوبُهُ وَ لَقِیَ رَبَّهُ وَ هُوَ عَنْهُ رَاضٍ وَفَاءٌ لِلَّهِ بِمَا یَجْعَلُ عَلَى نَفْسِهِ لِلنَّاسِ وَ صِدْقُ لِسَانِهِ مَعَ النَّاسِ وَ الِاسْتِحْیَاءُ مِنْ کُلِّ قَبِیحٍ عِنْدَ اللَّهِ وَ عِنْدَ النَّاسِ وَ حُسْنُ خُلُقِهِ .
چهار خصلت است که در هرکس باشد، ایمانش کامل، گناهانش بخشوده خواهد بود، و در حالتی خداوند را ملاقات میکند که از او راضی و خوشنود است:
۱ – تقوای الهی با کارهایی که برای مردم به به دوش میکشد.
۲ – راست گوئی و صداقت با مردم .
۳ – حیا و پاکدامنی نسبت به تمام زشتیهای در پیشگاه خدا و مردم.
۴ – خوش اخلاقی و خوش برخوردی با خانوادهی خود.
🔹@fatemi24
🔸@fatemi5
🔹@a_fatemi24
۲ مهر ۱۳۹۸
❇️ضرورت بهره گيري از سبک زندگي ائمه
البته ناگفته نماند که آن حضرت(صلی الله علیه و آله) همانند قرآن و ديگر امامان معصوم(علیهم السلام) بر اين نکته تأکيد مي کند که راه رهايي از خسران بزرگ در دنيا و آخرت، بهره مندي از سبک زندگي است که آنان با سنت و سيره خودشان ترسيم مي کنند.
نه آن که به #عقل ناقص خود #بسنده کرده و بر اين باور باشيم که مي توانيم سبک زندگي کامل را با عقل ناقص خود به دست آوريم؛ چنان که بسياري از مردم از جمله #غربيان در دام عقل #ناقص خويش مي افتند و مي گويند که ما نيازي به دين نداريم؛ زيرا عقل مي تواند دين کامل را به ما نشان دهد؛
عقل هر چند که بنياد همه چيز است؛ ولي اين عقل تا در #چارچوب مشخصي به کار گرفته نشود، به کمال نمي رسد و هنگامي که به کمال نرسيد، نمي تواند مبناي سبک زندگي باشد؛ چرا که عقل تا پيش از کمال مطلق که شامل شهود ملکوت حقايق مي شود، عقل ناقصي است.
🔹@fatemi24
🔸@fatemi5
🔹@a_fatemi24
۲ مهر ۱۳۹۸
✅ قال علیه السلام: ثَلاثٌ مُنْجِیاتٌ لِلْمُۆْمِن: کَفُّ لِسانِهِ عَنِ النّاسِ وَاغتِیابِهِمْ، وَإ شْغالُهُ نَفْسَهُ بِما یَنْفَعُهُ لاَِّخِرَتِهِ وَدُنْیاهُ، وَطُولُ الْبُکأ عَلی خَطیئَتِهِ .
سه چیز موجب نجات انسان مومن خواهد بود:
نگهداری زبانش از حرف زدن درباره مردم غیبت آنان،
مشغول شدنش به خویشتن با کارهایی که برای آخرت و دنیایش مفید باشد.
و بسیار گریستن بر اشتباهاتش.
🔹@fatemi24
🔸@fatemi5
🔹@a_fatemi24
۲ مهر ۱۳۹۸
شخصیت و سیره فردی امام سجاد علیه السلام
http://fatemi24.ir/?p=2025
سیره امام سجاد علیه السلام
http://fatemi24.ir/?p=2023
سیره امام سجاد (ع) از نگاه آیت الله سید علی خامنه ای
http://fatemi24.ir/?p=2021
زندگی امام سجاد علیه السلام (عصر سقوط ارزش ها)
http://fatemi24.ir/?p=1152
🔹@fatemi24
🔸@fatemi5
🔹@a_fatemi24
۲ مهر ۱۳۹۸
3- حق سوم #زبان این است که آن را به ادب واداری. مراد(ادب لفظی که به جنبه های ادبی سخن گفتن مربوط می شود. نیست، بلکه منظور مراعات ادب معنوی است; یعنی همراه بودن مضمون کلام با ادب و احترام; برای مثال اگر بستانکار به بدهکار بگوید: «اگر امکان دارید; لطفا سند بدهی خود را از ما بگیرید.» دراینجا طلبکار جمله ای به کار گرفته که مضمونی مودبانه واحترام آمیز دارد; یعنی جمله بار ادب معنوی دارد، نه بار ادب لفظی.
✔️اگر در مقام مطالبه، به جای جمله اول، بگوید: «چرا چنین مردمی هستید؟، چرا در دادن طلب ما مسامحه می کنید؟، چرا به موقع نیامدی؟ شما قابل ترحم نیستید.» نه از ادب لفظی پیروی کرده ونه از ادب معنوی و مضمونی.
❇️و اگر در همان مورد بگوید: «سند بدهی خود را که همواره مانند سایه مرگ شما را دنبال می کند و مثل عقاب بر پیکر نحیف شما پنجه انداخته و مثل سرطان در اعماق جان و جسم شما ریشه دوانیده است. از ما بگیرید و آرامش فکری را به روح خودتان بازگردانید.» از ادب لفظی و معنوی هر دو پیروی کرده است.
از کلمه وادار کردن استنباط می شود که زبان از یک طغیان وسرکشی ویژه اطاعت می کند، طبع فرمانبری ندارد و عبد الشیطان است; پس باید او را به عبودیت وادار کرد.
اغلب قدرتمندان و زورمداران جهان زبانهای جلف و بی مهابا ودریده ای دارند و زبانهایشان هم مثل خودشان بی شرم و حیااست.
4- حق چهارم زبان این است که جلوی آن را، جز در جایی که نفع مادی و معنوی دارد و گفتن مورد نیاز است، بگیری.
پس سخن گفتن وقتی منطقی و قابل توجیه است که متضمن نفع مادی،معنوی یا هر دو باشد.
5- حق پنجم زبان این است که آن را از زیاده گوییهای زننده وبیهوده که نفعی ناچیز دارند و مفسده انگیز و زیان آورند. دورسازی; یعنی آنجا که سخن گفتن متضمن ده درصد نفع و نود درصدزیان است، باید زبان را از سخن بازداری. در حدیث آمده است:
وقتی می خواهید صبح زود از خانه بیرون بیایید، تمامی اعضا وجوارح شما با التماس و خواهش زیاد زبان شما را مورد خطاب قرارداده، می گویند:
ای زبان! ما(اعضا و جوارح)از شما می خواهیم و انتظار داریم وقتی که با مردم حرف می زنید مواظب حرفهایتان باشید و فحش،ناروا و دروغ نگویید; زیرا خطر اینها دامنگیر ما اعضا و جوارح خواهد شد; پس التماس ما را بپذیر.
۲ مهر ۱۳۹۸