مدرسه مطالعات فقه نظام
✅ آیتالله علیدوست در درس خارج «فقه سیاسی» مطرح کرد؛
🔻 تعینات دال بر عدم اعتبار رأی مردم
✅ دلیل دوم: اسناد نقلی دال بر جانشینی و نیابت فقیه در عصر غیبت از معصوم علیهم السلام در اداره امور اجتماع و مسلم انگاری عدم اعتبار به رای مردم در اداره شئون آنها در عصر حضور امام علیه السلام.
🔻 امام خمینی (ره) می فرماید:
⬅️ ولایت فقیه (یعنی داشتن حکومت و سیاست که مجری احکام شریعت و مقیم حدود الهی و اخذ خراج و متصرف آنها در مصالح مسلمین باشد) واضح است و نیاز به استدلال ندارد و مسئله نظری نیست. زیرا دین جامع، جهانی و جاودان است و باید شخص فقیه در رأس آن باشد
⬅️ روایاتی بر این پدیده دلالت می کند از جمله مرسله فقیه: «قال رسول الله اللهم ارحم خلفائی قیل یا رسول الله (ص) و من خلفائک؟ قال الذین یأتون من بعدی یروون عنی حدیثی و سنتی».
⬅️ سند: هر چند در کتاب من لا یحضره الفقیه سندی برای آن ذکر نشده است اما امام خمینی می فرماید تعدد طرق دارد. از سوی دیگر امام بر این باور است که چون در روایت از کلمه قال استفاده شده است اعتبار روایت کمتر از روایات ابن ابی عمیر نیست.
⬅️ دلالت: معنای خلافت یا اینگونه است که گفته شود روایت ظهور در معنای جانشین در حکومتداری است یا معنای عامی دارد که از باب قدر متیقن شامل معنای اول نیز می شود.
⬅️ نتیجه: «فیظهر من الروایه ان للعلما جمیع ما لَه الا ان یدل دلیل علی اخراجه فیتبع». پس جمیع آنچه که برای پیامبر است برای علما (فقها) نیز میباشد. از این روایت استفاده می شود فقیه در عصر غیبت در جمیع شئون جانشین پیامبر است.
—————————
#فقه_نظام
#درس_خارج
#فقه_سیاسی
#آیت_الله_علیدوست
🔎@fiqhenezam_com
مدرسه مطالعات فقه نظام
✅ آیت الله اعرافی در درس خارج «فقه تربیتی» مطرح کرد؛
⬅️ فعالیتهایی را که برای پرورش شخصيت افراد در ابعاد غير آموزشي انجام میگیرد، تربيت به معناي خاص ناميده میشود.
⬅️ اصل وظيفهمندی حاکميت و نهاد حکومت در برخي از زمينههاي تربيت به معناي عام، امر مسلمي است که متفکرين فلسفه تربيت و قوانين و مقررات بینالمللی به آن اشاره کردهاند.
⬅️ در قانون حقوق بشر و بیشتر کنوانسیونهایی که در دنيا وجود دارد، بخشی از وظايف آموزشی را بر عهده دولتها گذاشته اند و بر این باور هستند که کمترین وظیفه دولتها آموزش برخی از موضوعات به شهروندان خود است.
⬅️ در دیدگاههای فلسفه تربيت نیز «رشد اجتماعي افراد جامعه» مورد توجه قرار گرفته است. افرادی مانند دیویی و بسیاری از متفکرين سکولار دیگر بر این نظر هستند که دولت بايد به رشد اجتماعي افراد جامعه، توجه کند و در قبال آن ضامن است. رشد احتماعی افراد شامل فراگیری قواعدي مانند انتخابات، مقررات راهنمایی و رانندگی، نظامات آموزش و پرورش و... میباشد.
🔻 در خصوص ميزان تکليف نهاد حکومت و حقی که حاکميت در برابر تعلیم افراد جامعه دارد دو ديدگاه اساسي وجود دارد:
1️⃣ دیدگاه رايج در دوره معاصر که در دولتهای ليبرال و ليبرال دموکراسي میباشد. این دیدگاه مبتني بر فلسفه ليبراليستي و مبانی خاص خود است. آنچه در این نوع دیدگاه مطرح میشود، بحث «دولت رفاه» است؛ یعنی اینکه دولت و حاکميت وظیفهای در برابر تربيت فردی، اخلاق فردی و ديني افراد ندارد البته اخلاق اجتماعی از این قاعده مستثنی است.
2️⃣ دیدگاه دولت ایدوئولوژیک (مدینه فاضله): دولت در قبال فرهنگ، دين و اخلاق مردم وظيفه دارد. اين امر اختصاص به اسلام ندارد و طيفی از دیدگاهها در ذیل آن مطرح است.
—————————
#فقه_نظام
#درس_خارج
#فقه_تربیتی
#آیت_الله_اعرافی
🔎@fiqhenezam_com
❇️ آیت الله اراکی در درس خارج «فقه نظم سیاسی» ذکر کرد؛
🔻حق تملک و ثبات مالکیت
✅ اصل تملک یعنی هر کنندۀ کاری، مالک نتیجۀ کار خود است. مراد از کار، فعل اقتصادی است؛ به این معنا که اقدامات شخص ایجاد ارزش مالی و مالیت کند. در مکاسب از آن تعبیر به منفعت عقلایی مقصوده شده است.
✅ در مواردی حیازت، کار اقتصادی محسوب میشود؛ مانند صیادی و حیازت ماء. اما در برخی موارد حیازت صرف، کار اقتصادی نیست؛ مانند اینکه کسی به عنوان مقدمۀ احیاء، دور زمین سنگ چینی کند، در این صورت حق مالکیت به وجود نمیآید بلکه شخص دیگری حق ایجاد مزاحمت برای او ندارد. اما اگر این تحجیر از مقدمیت بیرون بیاید، مثلا کسی چند سال زمینی را سنگ چینی و رها کرده است، هیچ حقی برای او ایجاد نمیشود.
✅ ثبات مالکیت؛ یعنی اگر کسی مالک امری شد، تا زمانی که این چیز وجود دارد، همچنان مالکیت او بر این مال ادامه دارد.
✅ از جمله نتایج ثبات مالکیت این است که اگر شخصی بر مال دیگری کاری انجام داد که موجب ایجاد ارزش افزوده در آن شد، آن ارزش برای مالک ابتدایی است و به ملک شخصی که کاری انجام داده نمیشود مگر آنکه با اذن یا امر مالک اول این کار را کرده باشد.
✅ اما اگر کاری که انجام داده، باعث افزوده شدن عین بر آن ملک شد، در صورتی که با اجازه مالک اول باشد، مالک عین افزوده شده خواهد بود و اگر قابل انفصال نباشد، با مالک مال اول شریک خواهد شد.
—————————
#فقه_نظام
#درس_خارج
#فقه_سیاسی
#آیت_الله_اراکی
🔎@fiqhenezam_com
مدرسه مطالعات فقه نظام
🔻آیتالله کعبی در درس خارج «حقوق اساسی» مطرح کرد؛
✅ در لزوم اطاعت از اوامر حاکم، تفاوتی در متعلَق آن نیست؛ اگر حاکم در شرایطی امر مستحب یا مباحی را دارای مصلحت ملزمهای دانسته و به آن امر کرد، لازم است اطاعت گردد.
🔻 تفاوت فتوا و حکم حکومتی؛
1️⃣ فتوا خبر دادن از حکمی است که خداوند متعال جعل کرده است، اما حکم حکومتی، انشا و امری است که حاکم بر اساس اختیاراتی که از طرف خداوند دارد، در قالب «حکمتُ» صادر میکند.
2️⃣ فتوا حکم شرعی کلی است، اما حکم حکومتی، جزئی، ناظر به مصادیق و در مورد مشخصی میباشد.
3️⃣ فتوا دستورالعمل کلی اسلام است اما حکم حکومتی در مقام تطبیق و اجرای آن دستورالعملها میباشد.
4️⃣ فتوا، برخلاف حکم حکومتی که به تشخیص حاکم و بر اساس مصالح نوع مردم صادر میشود، بر اساس مصالح و مفاسد واقعی نوعی، فردی، جزئی، دینی یا دنیوی میباشد.
5️⃣ فتوا مربوط به احکام شرعیِ ثابت و دائمی است اما حکم حکومتی موقتی بوده و اعتبار آن تا زمانی است که مصلحت سبب صدور آن، باقی باشد.
✅ منظور از جامعۀ سیاسی، فعالان سیاسی نیست بلکه نهاد کلانی مانند روستا، شهر، کشور و بینالملل است که شامل همۀ مجموعههای جزئی در شبکهبندی روابط اجتماعی میشود.
🔻جامعۀ سیاسی دارای چهار ویژگی است.
✅ افراد جامعه نسبت به آن احساس تعلق دارند.
✅ بین افراد جامعه انسجام و همگرایی است؛ زیرا هیچ مجموعهای بدون انسجام شکل نخواهد گرفت.
✅ قدرت در جامعۀ سیاسی از نوع قدرتِ سیاسی است.
✅ هنجارهای جامعۀ سیاسی توسط فشار اجتماعی یا الزامات حکومتی بر افراد جامعه تحمیل میشود.
————————
#فقه_نظام
#درس_خارج
#حقوق_اساسی
#آیت_الله_کعبی
🔎@fiqhenezam_com
◼️ لحظاتی پیش علامه حسنزاده آملی دار فانی را وداع گفتند.
□ علامه حسنزاده آملی متولد سال ۱۳۰۷ در قریه ایرابخش لاریجان شهرستان آمل از فیلسوفان متأله، فقیه، عارف، منجم و مدرس دروس حوزوی است.
□ این عالم برجسته و شهره جهان اسلام در ادبیات، ریاضی، هیئت و .... تبحر خاص داشت و به زبانهای فرانسوی و عربی نیز مسلط بود.
□ اشعار اثرگذار و جذاب به زبان طبری و فارسی دارد و تاکنون حدود ۱۹۰ اثر از علامه حسنزاده آملی به ثبت رسیده است.
————————
#علامه_حسن_زاده
🔎@fiqhenezam_com
مدرسه مطالعات فقه نظام
❇️ آیت الله سیدمنذر حکیم در درس خارج «فقه نظام جامع خانواده» بیان داشت:
🔻ارتباط سهگانهی خانواده، نظام اسلامی و جامعهی اسلامی
⬅️ سوالات اساسی این بخش عبارتند از؛ نظام اسلامی باید جامعه را به کجا ببرد؟ جامعهی اسلامی چگونه جامعهای باید بشود؟ و خانوادهی اسلامی چگونه خانوادهای باید باشد؟ این سه خاستگاه با هم مرتبط هستند.
⬅️ خانواده و جامعه با هم مرتبط هستند، نظام اجتماعی هم با خانواده و هم با جامعه مرتبط است. از سوی دیگر نظام خانواده نیز هم با جامعه و هم با نظام اجتماعی ارتباط دارد؛ پس همهی خردهنظامها به نوعی تحت تأثیر نظام خانواده قرار میگیرند؛ از این رو نظام خانواده باید درصدی از تأثیرگذاری را در نظام اقتصادی، نظام سیاسی، نظام سلامت، نظام ارتباطات، نظام مدیریّت کشور و نظام آموزش و تربیت داشته باشد.
✅ یکی از آسیبهای جدّی جامعه ما، اشتغال زنان میباشد که موجب کثرت طلاق شده است؛ زیرا زنان شاغل احساس بینیازی میکنند و در خانه نسبت به نیازهای خود با کمترین اختلاف سلیقه و با کمترین ناخوشایندی که در روابط به وجود میآید، تصمیم به طلاق میگیرد.
✅ یکی از وظایف مهمّ تشکیل خانواده، فرزندآوری و فرزندپروری است، این امر در روابط اعضای خانواده تأثیرگذار است؛ زیرا فرزند به دلیل ایجاد جامع مشترک موجب استحکام بخشی روابط میشود.
✅ عواملی مانند سوء مدیریّت اقتصادی، عدم تدبیر در امور، تعریف نشدن نیازهای خانواده، اسراف و تبذیر، متناسب بودن خواستههای فرزندان و همسر با خانوادههای مرفه و نا آشنایی اعضای خانواده با اموری مانند قناعت، موجب میشود مرد خانه با مشکلِ مالی مواجه و برای جبران آن، زن را به سر کار بفرستد.
—————————
#فقه_نظام
#درس_خارج
#فقه_نظام_جامع_خانواده
#آیت_الله_سید_منذر_حکیم
🔎@fiqhenezam_com
✅ آیتالله علیدوست در درس خارج «فقه سیاسی» مطرح کرد؛
🔻 امام خمینی (ره) می فرماید: روایاتی بر ولایت فقیه دلالت می کنند از جمله مرسله فقیه: «قال رسول الله اللهم ارحم خلفائی قیل یا رسول الله (ص) و من خلفائک؟ قال الذین یأتون من بعدی یروون عنی حدیثی و سنتی».
⬅️ طرفداران نظریه عدم اعتبار رأی مردم با استناد به روایت فوق می گویند: پیامبر(ص) حکومت را با رأی مردم تشکیل نداده است و بیعتهای انجام شده با ایشان برای اظهار اطاعت بوده.
⬅️ انصاف این است که این استدلال به صورت فنی بیان شده اما محتوای آن دارای ایراد است.
⬅️ مرسلات صدوق یا به صورت مستقیم از ائمه نقل شده که باید پذیرفت یا با الفاظی مانند «روی» و «قیل» نقل شده است که در این صورت نمی توان پذیرفت.
⬅️ آیه یا حدیث باید عرفا قالب معنایی باشد که بر آن بار می کنیم در غیر این صورت باید در معنا تجدید نظر کرد؛ از این رو در روایت مذکور که بحث جانشینی را مطرح میکند، باید بیان شئونات جانشین با عبارات واضحی انجام شود نه اینکه به جمله «یرون حدیثی» اکتفا شود؛ لذا این قالب برای ذو القالب نیست.
⬅️ وجه اینکه گفته شود پیامبر همه خلفای خود را در قالب یک بیان آورده است چیست؟ آیا پیامبر در موارد دیگر جانشین خود را اینگونه معرفی کرده است؟
⬅️ با توجه به اینکه برای خلیفه شرایط زیادی معتبر است چرا پیامبر(ص) دیگر شرایط را بیان نکرده است؟
—————————
#فقه_نظام
#درس_خارج
#فقه_سیاسی
#آیت_الله_علیدوست
🔎@fiqhenezam_com
✅ آیتالله اعرافی در درس خارج «فقه تربیتی» بیان کرد؛
🔻عوامل تأثیرگذار بر نوع وظایف تربیتی حکومت
1️⃣ فلسفه سیاسی حکومتها؛
⬅️ نگاه بنیادی هر مکتبی به انسان، جهان و نهایتاً حکومت، در جهتگیریهای فقهی و حقوقی آن مکتب اثرگذار است.
🔻 رویکردهای موجود در فلسفه سیاسی
✅ عدم پذیرش دین: این رویکرد ناظر به دیدگاهی است که در مبانی خود معتقد به مسائل اخلاقی ثابت یا فرهنگ دینی و امثال اینها نیست؛ از این رو به دلیل اینکه در مبانی خود چیزی را نپذیرفته است، در دنباله نیز چیزی وجود ندارد.
✅ پذیرش دین فردی: در این رویکرد مباحث اعتقادی، معنوی و دینی به عنوان مبانی پذیرفته شده است ولی فلسفه سیاسی آنها بر اساس روابط فردی انسان بنا شده است.
✅ پذیرش دین اجتماعی و غیر حاکمیتی: ممکن است کسی مباحث اعتقادی، معنوی و دینی را به عنوان مبانی پذیرفته و دین را نیز اجتماعی بداند اما درعین حال میگوید وظایف حکومت تمهید زیرساختهای کلان است و برای اینکه جامعه خوب زندگی کند، خود باید راه را پیدا کند؛ بر اساس این دیدگاه نیز حکومت وظیفهای ندارد.
✅ اگر تربیت را به دو قسم خاص وعام تقسیم کنیم، همه دیدگاههای فلسفه سیاسی میعتقد هستند همه حکومتها باید به قلمرو فقه تربیت عمومی توجه داشته باشد. اما معتقدان قلمرو تربیت خاص اعم از تربیت دینی و معنوی، کسانی هستند که قائل به دین اجتماعی یا قائل به وجود حکومت در دین هستند.
—————————
#فقه_نظام
#درس_خارج
#فقه_تربیتی
#آیت_الله_اعرافی
🔎@fiqhenezam_com