👈بعضی کلمۀ «فَیَؤُسٌ» و «قَنُوطٌ» را مرادف هم گرفتهاند.
👈ولی فخر رازی میگوید:
▪یأس، نومیدی در درون است
▪قنوط، اظهار نومیدی به دیگران است.
👈شاید مراد از #خیر در آیه #ثروت_دنیا باشد چنان که در جای دیگر میخوانیم: اگر کسی از دنیا رفت و خیری بر جا گذاشت، چنین و چنان کنید. «إِنْ تَرَکَ خَیْراً الْوَصِیَّةُ» «بقره، ۱۸۰»
👈انسان از طلب خیر، سیر و خسته نمیشود و به خاطر حرص و آز و افزون خواهی که جزو سرشت اوست، همۀ چیزهای خوب را برای خود میخواهد. «لا یَسْأَمُ الْإِنْسانُ مِنْ دُعاءِ الْخَیْرِ»
❌ انسان، کم ظرفیّت است و در اولین برخورد با سختیها خود را در بن بست میپندارد.«فَیَؤُسٌ قَنُوطٌ»
⚠️#دنیاگرایی عامل #غفلت و گاهی ا#نکار_معاد است.
💠در سورۀ کهف آیۀ ۳۵ میخوانیم که شخصی وارد باغ و بستان خود شد و همین که سرسبزی آن را دید گفت: این باغ از بین رفتنی نیست «ما أَظُنُّ أَنْ تَبِیدَ هذِهِ أَبَداً» و قیامتی هم در کار نیست «ما أَظُنُّ السَّاعَةَ قائِمَةً» و اگر مرا در قیامت برگردانند، بهتر از این باغ و بستان خواهند داد «لَأَجِدَنَّ خَیْراً مِنْها» ...
❌ انسان کم ظرفیّت و #مغرور است و در اولین مرحله رسیدن به نعمت بد مستی میکند. «لَئِنْ أَذَقْناهُ رَحْمَةً ... لَیَقُولَنَّ هذا لِی»
چنان که در اولین برخورد با شرّ از درون مأیوس میشود «فَیَؤُسٌ قَنُوطٌ» و فریاد میزند.«إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً» «معارج، ۲۰»
👈 انسان، از خداوند طلبی ندارد و به هر نعمتی برسد از لطف اوست.«رَحْمَةً مِنَّا»
👈سرچشمۀ رحمت از اوست «رَحْمَةً مِنَّا» ولی سرچشمۀ سختیها عملکرد و خصلتهای خود انسان است.«ضَرَّاءَ مَسَّتْهُ» و نفرمود: «ضراء منا»
👈 تلخ و شیرینی دنیا اندک است در حدّ چشیدن و لمس کردن.«أَذَقْناهُ»، «مَسَّتْهُ»
❌انسان خودخواه است و کامیابیها را حقّ قطعی خود میپندارد. «هذا لِی» (چنان که قارون می گفت: سرمایهام به خاطر علمی است که نزد من است.«عَلی عِلْمٍ عِنْدِی» «قصص، ۷۸»)
👈 رفاه و نعمت، نشانۀ لیاقت و استحقاق و عاقبت به خیری نیست.«هذا لِی»
❌هر چه انسان به خودش توجّه کند، از مبدأ و معاد غافل میشود.«هذا لِی وَ ما أَظُنُّ السَّاعَةَ قائِمَةً»
❌ کمترین نعمت، برخی انسانها را به باطل میکشاند تا آنجا که میگوید: نعمت حقّ من است. «هذا لِی» قیامت نیست. «وَ ما أَظُنُّ السَّاعَةَ قائِمَةً» بر فرض که قیامت باشد،بهترینها برای من است. «إِنَّ لِی عِنْدَهُ لَلْحُسْنی»
❌ کفّار برای خود منطق و استدلال ندارند و عقیده آنان بر اساس گمان است«وَ ما أَظُنُّ السَّاعَةَ»
❌ شک و تردید در قیامت،نشانه کفر است«وَ ما أَظُنُّ السَّاعَةَ قائِمَةً ... الَّذِینَ کَفَرُوا»
👈نعمتها از خداست «أَنْعَمْنا»ولی حوادث تلخ نتیجه عملکرد یا خصلتهای بد خود انسان است. «مَسَّهُ الشَّرُّ»(شرّ به خدا نسبت داده نشده است).
💠مشکلات و تنگناهای زندگی در مقابل نعمتهای اعطا شده از سوی خداوند به او اندک است(برای نعمت کلمه «أَنْعَمْنا» آمده، ولی برای شرّ کلمه «مَسَّهُ» آمده که به معنای تماس ساده است.)
▪«نَأی» به معنای دور شدن است و هر گاه با واژه «جانب» به کار رود، کنایه از #تکبّر و #غرور است.
▪«نَأی بِجانِبِهِ» یعنی به خاطر نعمت و رفاه مغرور شد و متکبرانه خود را کنار کشید.
▪«عَرِیضٍ» به معنای پهن و کنایه از دعای زیاد است.
💠 تفاوت #غرور و #تکبر
غرور با تکبر متفاوت است. تکبر یعنی خود را بزرگتر و برتر از دیگران دیدن اما همان گونه که گفته شد غرور الزاماً همراه با تکبر نیست و تنها دلگرم شدن به غیر از خدا و به همان اندازه خود را بی نیاز دیدن از خدا غرور نام دارم. اما نکته مهم این است که غرور معمولاً منجر به ایجاد تکبر در وجود انسان میشود.
آیه ۱۲ مجادله_ آیه نجوا
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا #ناجَیْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ #نَجْواکُمْ #صَدَقَةً ذلِکَ #خَیْرٌ لَکُمْ وَ #أَطْهَرُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ
ای کسانی که ایمان آورده اید! هرگاه خواستید با رسول خدا، #گفتگوی_خصوصی داشته باشید، پس قبل از #نجوای خود #صدقهای بدهید. این برای شما بهتر و پاکیزهتر است و اگر (برای صدقه دادن مالی) نیافتید پس همانا خداوند آمرزنده و مهربان است (و میتوانید بدون پرداخت صدقه گفتگوی خصوصی داشته باشید).
_______________________________
💠گروهی از مردم به خصوص ثروتمندان مرتبا مزاحم پیامبر می شدند و خصوصی با پیامبر سخن می گفتند و کاری که مایه اندوه دیگران و یا کسب امتیاز و تقرب بیدلیل برای آنان بود. آیه نازل شد تا آزمونی برای علاقه واقعی آنان باشد. البته این حکم جنبه موقتی و آزمایشی داشت و پس از مدتی حکم برداشته شد.
🍃🌸حضرت علی علیهالسّلام میفرماید: آیهای که نه قبل از من و نه بعد از من کسی به آن عمل نکرد، آیه صدقه است. دیناری داشتم، آن را به ده درهم تبدیل کردم، هر بارکه میخواستم با پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله نجوا و گفتگو کنم، درهمی صدقه میدادم.
👈 صدقه را باید پیش از انجام کار پرداخت کرد. «فَقَدِّمُوا ... صَدَقَةً»
👈معلّم میتواند برای آموزش، هزینهای را مشخص کند. چه خود دریافت کند و چه به دیگران حواله دهد. «فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقَةً»
👈میزان صدقه تعیین نشد تا هرکس تصمیم بگیرد. «صَدَقَةً»
👈از هر راهی باید برای فقرزدایی استفاده کرد. شرط ملاقات خصوصی با پیامبر، پرداخت صدقه به فقرا بود. «فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقَةً»
✅ در انتخاب میان پول و پیامبر، میزان ایمان و علاقه مردم شناخته میشود. «فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقَةً»
✅#صدقه، قوانین و محدودیتهای اجتماعی، خیرات بسیاری را برای فرد و جامعه به دنبال دارد. «ذلِکَ خَیْرٌ»
👌وابستگی به دنیا، پلیدی و دل کندن از آن پاکی است. «ذلِکَ خَیْرٌ لَکُمْ وَ أَطْهَرُ»
✅#صدقه، نوعی #تطهیر است. «أَطْهَرُ» چنانکه در جای دیگر میخوانیم: «خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ» (توبه،۱۰۳)
👈 قانونگذار باید مراعات همه مردم را در وضع قانون بکند. « فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا ...»
🍃🌸فقرا به خاطر ناتوانی بر صدقه، احساس حقارت نکنند؛ زیرا مشمول رحمت الهی هستند. «فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ»
✅هیچ گاه اسلام کسی را به خاطر فقر طرد نکرده و محروم نساخته است. «فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ»