🟣 حوزه های علمیه؛ نسل جدید، زبان جدید (قسمت 2) ✍️حسینعلی رحمتی حوزه و حوزویان برای ایفای هر چه بهتر رسالتی كه بر دوش دارند، در مواجهه با نسل جدید بایستی به نکات زیر توجه کنند: 🔻 ‌أ) پذیرش تحولات نسلی به عنوان یك واقعیت اجتماعی: انسان به عنوان مخاطب دین و مبلغان دینی، موجودی است وابسته به زمان و مكان. گذر ایام نه تنها موجب تغییر و تحول های جسمی در افراد می شود بلكه در كلیت خود ، جامعه را نیز با تغییرهایی مواجه می كند. از آنجا كه هر نسلی با زمان خود در تعامل است، لذا ارزش ها، الگوها ، آرمان ها و مسائل خاص خود را نیز داراست. از این رو بین هر نسل با نسل(های) پیشین خود تفاوت هایی در بینش، روش و منش زندگی و سلوك علمی و عملی وجود دارد. این تفاوت ها، كه خود را در درون وبرون افراد جامعه نشان می دهد، و می تواند موجب بروز گسست ها و فاصله هایی بین یك نسل با نسل های پیشین شود را گاه با عنوان هایی چون «شكاف نسلی» معرفی می نمایند. وجود تفاوت هایی بین نسل نورسیده ایرانی با نسل (های) قبلی را نمی توانیم انكار كنیم. برنامه ریزان، سیاستگذاران و دلسوزان جامعه لازم است به این تحولات توجه داشته و خود را برای مواجهه معقول و منطقی با آن آماده نمایند. از منظر بحث ما، نیز بایسته است حوزه های علمیه پیش از هر چیز به پیدایش نسل جدید و ظهور و بروز آن در جامعه توجهی جدی داشته و آن را بپذیرند. 🔻 ‌ب) نگاه تحلیلی و ارزیابانه به تحولات نسلی: پذیرش تحولات به معنای موافقت با همه دیدگاه ها و رفتارهای یك نسل نیست، بلكه نخستین گام در مسیر تعامل درست با آن نسل است. در مرحله بعد بایستی به شناخت، بررسی و تحلیل همه جانبه نسل جدید اقدام نموده و با استفاده از شیوه ها و ابزارهای علمی و قابل اعتماد، ‌تحولاتی را كه در پی بالندگی نسل جدید در جامعه ما به وجود می آید را از جنبه های مختلف اخلاقی، اجتماعی،‌ روان شناختی، فرهنگی ، سیاسی و علمی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و علائق، انگیزه ها، آرمان ها، ویژگی ها، دغدغه ها و خصائص، و به طور كلی فضای گفتمانی این نسل را به خوبی شناخت. روشن است كه این كار باید بر اساس نگاه مثبت و تعاملی با نسل جدید و از سر همراهی و همدلی و قائل شدن شخصیت و احترام برای آنها باشد. این كار به شرطی قرین موفقیت خواهد بود كه جوان و جوانی به عنوان مجموعه ای از ویژگی های مثبت همچون شور و نشاط، كنجكاوی و جستجوگری، تعالی طلبی و میل به پیشرفت، علاقمندی، عشق و محبت طلبی نگاه شود. غفلت از این نگاه ، راه را بر همدلی و همراهی بسته و باعث خواهد شد نسل جدید نسبت به پذیرش مبلغان و منادیان دین و دین داری ، و در مواردی خود دین، از خود علاقه چندانی ابراز نكند. 🔻 ‌ج) تبلیغ عملی دین: امروز نسل جوان جامعه ما در فضایی به رشد و بالندگی رسیده كه چه در مسند تبلیغ و چه در مسند برخی امور سیاسی و اجتماعی، عملكرد روحانیان را در پیش رو دارد. این امر در عین فوائدی كه دارد، حساسیت ها و انتظارت بیشتری را نیز در بین این نسل ایجاد می نماید. چنین به نظر می رسد كه این نسل ، بیش از آنكه گوش به «سخن» مبلغان دین بسپارد چشم به «عمل و رفتار» آنها دوخته است. از این روست كه گاه یك رفتار نا مناسب می تواند اثرات ده ها سخنرانی و موعظه را كم رنگ کند. یكی از مصادیق حدیث «كونوا دعاة الناس بغیر السنتكم لیروا منكم الاجتهاد و الصدق و الورع» (بحار، ج67، ص309) اینجاست. 🔹نشر اولیه: 1385 بازنشر: 27 آبان 1401 ادامه دارد ... ♈️@harahmati

حوزه هاي علميه؛ نسل جديد، زبان جديد (قسمت 3)

حوزه های علمیه؛ نسل جدید، زبان جدید (قسمت 3) ✍️حسینعلی رحمتی 🔻 ‌‌د) شناخت و به كارگیری ابزارهای مناسب: تحول و نوآوری معقول و حساب شده در تبلیغ دین برای نسل حاضر، هم از جهت «ابزارها» و هم از جهت «شیوه ها» امروزه بیش از گذشته باید مورد توجه مبلغان دین قرار گیرد. بی توجهی به این امر نه تنها موجب ایراد اتهام «عدم درك زمان» به حوزویان می شود، بلكه فرصت هایی كه به مدد پیشرفت های علمی و تكنولوژیكی می تواند مورد استفاده مبلغان دین قرار گیرد را از كف آنان می رباید. پدیده هایی چون فناوري اطلاعات و ارتباطات و به وپژه فضاي مجازي در عصر جدید، و تنوع، تكثر و گسترش روز افزون ابزارها و شیوه های اطلاع رسانی هر چند ممكن است تهدیدهایی را متوجه دین، نهادها و مبلغان دینی بكند ولی از طرف دیگر فرصت هایی را نیز در اختیار آنها قرار می دهد كه با برنامه ریزی و مدیریت صحیح می توان از آنها نهایت استفاده را برد. خوشبختانه امروزه حوزه های علمیه در بهره گیری از ابزارهای جدید و آشنایی با علوم و مباحث روز قدم هایی ارزشمند برداشته اند. این امر نشان گر وجود نگرش های زمان آشنا در این نهاد دینی است. روشن است كه این وضعیت بایستی همواره مورد آسیب شناسی قرار گرفته و با توجه به تحولات اجتماعی و در نسبت با نسل جدید بازسازی و به سازی شود. 🔻‌هـ) آینده نگری و كلان نگری: حوزه های علمیه در مواجهه با نسل جدید، نه تنها باید وضعیت فعلی آنان ر ا بشناسند و به طور معقول و منطقی با آن مواجه شوند، بلكه لازم است آینده های كوتاه مدت و دراز مدتی كه در پیش است را نیز در نظر بگیرند. بایسته است كه از هم اكنون مطالعاتی جدی برای «آینده پژوهی» در حوزه های علمیه شكل گیرد و با توجه به سیر تحولات همه جانبه جامعه ما و همچنین جامعه جهانی، روند حركت آینده این تحولات رصد شده و از جهت دین و دین داری و پرسش های فرا رو و شناخت فرصت ها و تهدیدهایی كه این تغییرات در اختیار نهادهای دینی قرار می دهد مسئله را مورد مداقه قرار داده و برای آنها برنامه ها و راهكارهای مناسب تدوین شود. 🔻‌و) آشنايي با دغدغه ها و زيست -جهان ديني نسل جوان : نسل جدید همان گونه كه از نظر دسترسی به حجم اطلاعات و آگاهی های بیشتر، بالا رفتن سطح دانش، نوع نگاه به جامعه خود و جامعه جهانی، و حتی گاه از نظر نوع پوشش، خوراك و تفریح با نسل پیشین تفاوت هایی دارد، از نظر نوع نگاه به دین و انتظارهایی كه از دین، دین داران ، نهادها و مبلغان دین دارد نیز با پیشینیان خود كمابیش متفاوت است و درباره دین و كاربرد آن در عصر جدید، عملكرد دین داران و مبلغان دین و گاه درباره برخی از آموزه های دینی دغدغه ها و سوال هایی را نیز دارد. بدیهی است كه این وضعیت نباید از دید كارشناسان امور دینی و روحانیان حوزه ها نادیده گرفته شود. بررسی تفاوت های نسلی از منظر دین و امور مربوط به آن، امری است ضروری كه بایستی به خوبی شناخته و برای مواجهه منطقی با آن ، راه كارهایی اندیشیده شود. به هر اندازه كه نسل نوبالیده مسائل مبتلابه و مشغولیات ذهن و ضمیر خود را در بیان و بنان مبلغان دین ببیند به آنان اقبالی بیشتر نشان خواهد داد و انگیزه ای بیشتر برای تعامل و همراهی با آنان در خود خواهد یافت. 🔹نشر اولیه: 1385 بازنشر: 29 آبان 1401 ادامه دارد ... ♈️@harahmati

حوزه هاي علميه؛ نسل جديد، زبان جديد (قسمت ۴ و پایانی)

💢 حوزه های علمیه؛ نسل جدید، زبان جدید (قسمت 4 و پایانی) ✍️حسینعلی رحمتی 🔻‌ز) به كارگیری ادبیات مناسب برای گفت وگو با جوانان: مبلغانی كه با ادبیات نسل جدید آشنایی بیشتری داشته باشند و در تبلیغ آموزه های دینی از بیانی مناسب و جذاب استفاده كنند در ایجاد ارتباط با این نسل و تبلیغ دین كامیاب ترند. به نظر می رسد این آموزه قرآنی كه دعوت به سوی خداوند بر اساس حكمت، موعظه حسنه و جدال احسن را سفارش می كند (نحل، آیه 125) یا به پیامبر (ص) یادآور می شود كه نرمخویی تو باعث جذب دیگران به سوی تو شده و اگر درشتخو بودی از اطرافت پراكنده می شدند (آل عمران، آیه 159) ناظر به اهمیت و تاثیر نوع بیان در القای پیام است. نسل امروز بیش از گذشتگان شیفته تصویر رحمانی از دین است. از این رو جمال جمیل خداوند و چهره رئوف و «رحمة للعالمین» پیامبر خدا و پیشوایان دینی ، بهتر در جام جانش نقش می بندد. 🔻‌ح) نگاه کرامت مند به نسل جوان: نوع نگاه افراد به یكدیگر در رعایت این امر تاثیر فراوان دارد. از منظر بحث حاضر، سیره عملی و نظری پیشوایان دینی و نوع نگاه آنها به انسان ها، حتی افراد خطاكار، بسیار آموزنده است. خداوند پیامبر خویش را كسی می داند كه از خود مردم است، رنج دیگران برایش بسیار سنگین است ولی در عین حال با مومنان رئوف و مهربان است (توبه ، آیه 128). مبلّغی كه نه از دید بالا به پایین و خود همه چیز دان یا دید خطا نگر و مجرم اندیش، بلكه با نگاهی محبت آمیز و كرامت اندیش و دوستانه با جوانان برخورد كند در واقع كلید گشایش قفل دلهای آنان را به دست آورده است. این نوع نگاه است كه به خودی خود تربیت كننده است و باعث رشد و تعالی می شود. 🔻‌ط) بهره گیری از راه های نوین انس و ارتباط با جوانان: هر نسلی برای خود فضای گفتمانی و گفتاری ویژه ای دارد. از آنجا كه زبان به معنای عام آن وسیله ای برای ایجاد ارتباط است، شناخت و استفاده درست از آن در ایجاد همدلی و انس با نسل جدید موثر است. بدیهی است با توجه به شرایط نوپیدای دنیای امروز و تحولات نسلی ایجاد شده در جامعه ما، امروزه نمی توان به راه های پیشین و كانال های قبلی ارتباط با جامعه ، به ویژه نسل جوان، بسنده كرد. به نظر می رسد تلاش مداوم برای شناخت هر چه بیشتر این فضای گفتمانی و زوایای آن و یافتن راه های نوین برای ایجاد ارتباط با نسل جدید ، امروزه بیش از پیش ضرورت خود را نشان می دهد. امروزه استفاده از ابزارهای مورد استفاده جوانان ، مثل اینترنت و امكانات اینترنتی، می تواند در كنار شیوه های سنتی ، یاریگر حوزویان برای ارتباط با جوانان باشد. آنان گلایه ها و دغدغه ها و انتقادهایی را درباره حوزه و حوزویان دارند. ایجاد نشست های حضوری، انتشار نشریات مناسب و جذاب و به كارگیری امكاناتی چون شبکه های اجتماعی رخی از راه هایی است كه می تواند حرف ها و دغدغه ها و دیدگاه های روحانیان و جوانان نسل جدید را به یكدیگر منتقل نماید. به باور و تجربه نگارنده، برخی از این گلایه ها یا ناهمدلی ها ناشی از همین دور بودن هاست. پایان 🔹نشر اولیه: 1385 بازنشر: 30 آبان 1401 ♈️@harahmati

#همایش ✅همایش بین المللی مطالعات تطبیقی اخلاق در اسلام و مسیحیت ┏━━━🔸🔵🔸━━━┓ https://eitaa.com/ethical ┗━━━🔸🔵🔸━━━┛ اخلاق پژوهان ایران

👈🏿اخلاق فناوری اطلاعات در اسلام و مسیحیت

🔻حوزه های علمیه و نسلِ شبکه‌مندِ «لیروا منکم»

🔻حوزه های علمیه و نسلِ شبکه‌مندِ «لیروا منکم» ✍️حسینعلی رحمتی ✅1. گسترش شبکه های اجتماعی در جامعه ما، حوزه های علمیه را با نسل جدیدی از مستمعان مواجه کرده که یکی از مهم ترین ویژگی های شان حضور در فضای مجازی و انس با شبکه های اجتماعی است. به همین خاطر چنانچه روحانیون مناسبات حاکم بر این شبکه ها و فضای زیستی این مستمعانِ شبکه‌مندِ «حاضر ولی غایب» را نشناسند، در انجام وظایف تبلیغی خود با چالش های فراوان مواجه خواهند شد. ✅2. این مستمعان از چشمِ گوشی های خود به دین و روحانیت می نگرند، و کوچکترین رفتار یا گفتار آنان را، به ویژه اگر مسوولیتی اجتماعی و سیاسی داشته باشند، زیر نظر دارند و نسبت به آن واکنش نشان می دهند. از این رو حتی یک تپقِ زبانی ساده، یک شادی پس از رای آوردن کاندیدای مورد علاقه، یک شوخی سرِ کلاس، یک پارگی کوچک لباس، یک حرف سست و غیرمعقول در سخنرانی، یک برخورد نادرست با مردم در کوچه و خیابان، یک مطلب کوتاه در توییتر و یک تصویر در پروفایل روحانیون از سوی آنان به سرعت تبدیل به سوژه ای فراگیر در شبکه های اجتماعی می شود. ✅3. تصویری که از روحانیت در شبکه های اجتماعی به این نسل عرضه می شود لزوما همواره درست و منطبق با حقیقت یا واقعیت نیست، در عین حال، این نسل در مواجهه با طلاب، هر جا احترام و تکریم و منطق و استدلال ببیند نوعا احترام می گذارد و همراهی نشان می دهد. به همین خاطر است که اهدای عضو یک طلبه، عذرخواهی یک امام جمعه، ساده زیستی یک روحانی مشهور، و مشارکت طلاب در کمک به سیل زدگان را تحسین می کند و اخبار آن را برای دیگر کاربران شبکه ها ارسال می کند. اما البته از سوی دیگر، از سخنان تند و نگاه بدبینانه برخی روحانیون به شدت آزرده می شود. ✅4. این نسل، نسبت به نسلِ قبلی مستمعان، عمدتا از سطح تحصیلات بالاتری برخوردار است و به مدد فضای مجازی به مجموعه ای بسیار وسیع از اطلاعات دسترسی دارد. از این رو، روحیه ای پرسش گر و انتقادی دارد، طالب گفت وگوهای دوطرفه با روحانیون و شنیدن پاسخ های عقلانی برای پرسش های خویش است. 🔻🔻بنابراین،‌ طلاب و روحانیون اگر در صدد مخاطب گیری از این نسل هستند باید: ✅1. بر گفتار و رفتار خود دقت بسیار داشته باشند،‌ و حتی اگر خودشان در فضای مجازی حضور ندارند، همواره خود را در معرض نظارت و ارزیابی این نسلِ گوشی به دست بدانند. ✅2. در فضای مجازی (و حقیقی) اخلاق اسلامی را در عمل به این نسل نشان دهند و «كُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَيْرِ أَلْسِنَتِكُمْ»، به تعبیر امام صادق(ع)، باشند تا جامعه «الْوَرَعَ وَ الِاجْتِهَادَ وَ الصَّلَاةَ وَ الْخَيْرَ» را در عمل ببیند. این تبلیغ عملی است که مخاطب را به کار نیک دعوت می کند(کافی، ج 3/202). ✅3. از نگاه یک سر بدبینانه نسبت به شبکه های اجتماعی و کاربران آن بپرهیزند، و مواظب باشند که وقوع برخی رذایل اخلاقی در این فضا موجب نادیده گرفتن مزایای فراوان آن نشود. ✅4. با فعالیت های اخلاقی این نسل در فضای مجازی، از قبیل کمپین های دفاع از کشور، کمک به نیازمندان یا حفظ محیط زیست، همراه یا مشوق باشند، در عین حال خطاهای آنها را با ادب و احترام گوشزد کنند. ✅5. شبکه های اجتماعی را عضوی جدایی ناپذیر و ماندگار در دنیای امروز، و عاملی موثر بر تربیت اخلاقی و باورها و رفتارهای دینی جامعه بدانند، و آن را ابزاری قرار دهند برای ارتباط با نسل جوان، و رشد و تعالی اخلاقی آنها. برای این کار لازم است تراث ارزشمند دینی و اخلاقی اسلام را متناسب با نیازهای مخاطبان جدید بازخوانی و با ادبیات مناسب به این نسل عرضه نمایند. 🔻 وقتی حوزه به لسان این «قوم» سخن بگوید قطعا میزان تاثیر و نفوذ کلامش نیز بیشتر خواهد شد: «وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ بِلِسانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ» (سوره ابراهیم، آیه4). ۳۰ شهریور ۱۳۹۹ بازنشر: ۲ آذر ۱۴۰۱ @harahmati

🔴 #پرسمان 1401 اخلاق در فضای مجازی 🔹حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسینعلی #رحمتی 🔺جلسه اول: 🔸ضرورت مراعات اخلاق در فضای مجازی @hekmateislami @harahmati

💢 #پرسمان 1401 اخلاق در فضای مجازی 🔹حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسینعلی #رحمتی 🔺جلسه دوم 🔸از بین سه دیدگاه مربوط به اخلاق فضای مجازی، کدامیک قابل دفاع تر است؟ @hekmateislami @harahmati

💢 نیورالینک: پیوند مغز با کامپیوتر آری، با اخلاق چطور؟ ✍️ حسینعلی رحمتی 🔻الف) این فناوری می تواند از نظر اخلاقی کارکردی دوگانه داشته باشد. یعنی می تواند با کارهایی چون بهبود بخشیدن به فعالیت افراد معلول، درمان آلزایمر، توان بخشی بدن بعد از آسیب دیدگی، اصلاح حافظه، و بهبود ارتباط بدن با اندام های مصنوعی موجب کاهش درد و رنج انسان ها شود. اما از سوی دیگر ممکن است این فناوری موجب برخی چالش های اخلاقی شود، که از آن جمله است: 🔘 1. جهت دهی به معرفت اخلاقی انسان: خطر آن وجود دارد که هکرها نحوه دستیابی به فناوری نیورالینک را بیاموزند، و افکار انسان ها را ویرایش و تغییر دهند. 🔘 2. دست کاری در سامانه عواطف و احساسات: این خطر وجود دارد که با تسلط دیگران بر روی سیستم عصبی و مغزی فرد توسط نیورالینک، عواطف و احساسات او به سمت خاصی که مورد نظر آنان است جهت دهی شود. 🔘 3. چالش اختیار: این امکان وجود دارد که کسانی که مدیریت این فناوری را در اختیار دارند از طریق مدیریت اعصاب، بر روی رفتارهای اختیاری فرد تاثیر بگذارند و آنها را به سمت و سویی که خود تمایل دارند سوق دهند. البته این که در این صورت آیا اصلا چنین رفتارهایی را می توان اختیاری نامید محل بحث است. 🔘 4. نقض حریم خصوصی: امکان آن وجود دارد که دیگران، چه مهندسان فناوری نیورالینک، چه افراد سودجو، از طریق هک کردن ذهن افراد، به اطلاعات شخصی آنها دسترسی پیدا کنند. 🔻ج) دغدغه مندان اخلاق بایستی از هم اکنون توجه این فناوری به مسائل اخلاقی را به مطالبه ای گسترده در سطح عمومی جامعه تبدیل کنند. 17 شهریور 1401 (بازنشر با تلخیص) @harahmati

💢 معرفی حدود 50 منبع درباره راهنمایی والدین و کودکان و نوجوانان برای استفاده درست از فضای مجازی. @harhmati

💢📣 نشست علمی "خوانشی جديد از چالش های فراروی علم اخلاق اسلامی، از منظر عامليت فضای ديجيتال" برگزار می شود ارائه کننده: 🎤 حجت الاسلام دكتر حسينعلي رحمتی (عضو هیات علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث) مدیر جلسه: حجت الاسلام سبحان نقدي پور 🗓 زمان: یکشنبه 20 آذر ماه 🕚 ساعت: 10 تا 12 🔺 مکان: سالن جلسات موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث 🌐 لینک ورود به جلسه: https://vc1.qhu.ac.ir/p-neshast ادامه خبر👇👇 http://www.riqh.ac.ir/post/75652 @quran_hadith 🔻@harahmti

دیروز کتاب «زندگی ۳٫۰ : انسان بودن در عصر #هوش_مصنوعی » نوشته #مکس_تگمارک، ترجمه میثم محمد امینی را خریدم. در ابتدای کتاب به این صورت خواننده را راهنمایی کرده بود. برایم جالب بود. یکی از وظایف نویسنده آن است که به مخاطب ترتیب خواندن مطالب و فصول را بگوید. 🔻پ ن: ۱. اگر شما بودید کجا می رفتید: فصل ۱ یا صفحه بعد؟ ۲. کتاب نخ مکان نمای زرد رنگ هم داشت. برایم این هم جالب بود. مدتها بود چنین چیزی را در کتابها ندیده بودم. #حسینعلی_رحمتی

💢آسیب شناسیِ اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما (۱) آفت اول: ورود دیرهنگام و ناکافی ✍️حسینعلی رحمتی 👉🏾 https://eitaa.com/harahmati/383

💢آسیب شناسیِ اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما (۱) آفت اول: ورود دیرهنگام و ناکافی ✍️حسینعلی رحمتی ✅مشاهده فعالیت های علمی و پژوهشی افراد و نهادهای حوزوی و دانشگاهی و غیر آنها در زمینه اخلاق فناوری اطلاعات گرچه موجب امیدواری است ولی به باور نگارنده، از ضعف ها و آسیب هایی در رنج است که باید به طور جدی برای آنها چاره اندیشی شود. از این رو ضمن تقدیر از تلاش های انجام شده، در چند قسمت به برخی از مهم ترین ضعف های کارنامه اخفاپژوهی در کشورمان اشاره می شود: ✅مشکل اول: ورود دیرهنگام و ناکافی در حالی که انتظار می رود افراد و موسسات علمی و پژوهشی در جامعه ما، اعم از حوزوی و دانشگاهی، پیش از ورود کاربران به فضای مجازی و به طور خاص شبکه های اجتماعی، به این فناوری ها توجه کرده و فرصت ها و آسیب های اخلاقی آنها را شناسایی و کاربران را در این زمینه راهنمایی کنند، اما نگاهی به سیر و سامانه کارنامه اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در کشورمان بیان گر آن است که، متاسفانه، در این زمینه «به موقع» و «به اندازه» کار نشده است. موید این مدعا این که، به رغم گذشت بیش از سه دهه از دسترسی شهروندان به فضای مجازی و حضور میلیونی و رو به گسترش آنها در شبکه های اجتماعی: 🔹 1. با وجود این همه پژوهشگر و پژوهشگاه حوزوی و دانشگاهی در زمینه اخلاق، تعداد کسانی که به طور «تخصصی» و «مداوم» درباره اخلاق فناوری اطلاعات کار کنند، نه در حد «فیلسوف» اخلاق فناوری اطلاعات بلکه در حد یک «محقق» جدی و تمام وقت، به اندازه انگشتان یک دست هم نیست. به همین خاطر همواره دانشجویان برای انتخاب استاد راهنما و مشاور برای پایان نامه های مربوط به این عرصه، مجلات برای ارزیابی مقالات، و موسسات برای انجام پژوهش، یا ارایه و نقد نشست های علمی در این زمینه با کمبود نیرو مواجه اند، و در نتیجه مجبور می شوند از کسانی استفاده کنند که یا اصلا در این زمینه اطلاعات تخصصی ندارند، یا اطلاعات شان بسیار کلی و عمومی است. مشخص است که نتیجه چنین پژوهش ها و نشست ها و کرسی هایی چه می شود. 🔹 2. ده ها موضوع و مسئله اخلاقی درباره فضای مجازی و فناوری های نوین وجود دارد که درباره آنها حتی یک یادداشت چند صفحه ای هم نوشته نشده است؛ چه برسد به مقاله و کتاب و پایان نامه. 🔹 3. تعداد کتاب هایی که مسائل اخلاقی مربوط به فناوری ها را به طور جدی و تخصصی و متناسب با آموزه های دینی و ارزش های اخلاقی و فرهنگ ملی ما بررسی کرده باشند شاید به سی عنوان هم نرسد. 🔹 4. هنوز یک مجله یا چند سایت تخصصی قوی درباره اخلاق فناوری اطلاعات در جامعه ما وجود ندارد. هرچند مجلاتی چون «اخلاق در علوم و فناوری» یا «پژوهش نامه اخلاق» گه گاه در این زمینه مقالاتی داشته اند یا مجله «اخلاق»، وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، ویژه نامه ای در این زمینه منتشر کرده است. 🔹 5. هنوز یک پژوهشکده یا پژوهشگاه که به طور تخصصی در زمینه اخلاق فناوری اطلاعات کار کند وجود ندارد. این در حالی است که در برخی کشورها گاه برای یک موضوع مشخص، مثل مسوولیت اخلاقی ربات ها، پژوهشکده های تخصصی راه اندازی شده است. 🔹 6. هنوز در مجامع علمی ما رشته خاص اخلاق فناوری اطلاعات، به ویژه در سطح دکتری یا درس خارج حوزه های علمیه، راه اندازی نشده است؛ هرچند در این زمینه گاه به طور مقطعی دروسی ارایه شده است. 🔻با توجه به آنچه گفته شد، همه افراد، موسسات و نهادهایی که دغدغه اخلاق در فضای مجازی و استفاده درست از این فضا را دارند، پیش از هرکار، ابتدا بررسی کنند که در این باره آیا به وظایف خود عمل کرده اند. با بهره گیری از آیه 15 سوره اسراء («وَ مَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولاً») می توان گفت: ابتدا باید با کار ایجابی و تبیینی حجت را بر مرتبطان فضای مجازی تمام کرد آن گاه آنان را به خاطر استفاده غیراخلاقی از این فضا سرزنش نمود. 24 آذر 1401 @harahmati

💢💢آسیب شناسیِ اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما (2) آفت دوم: ساده انگاری و مبتذل سازی (قسمت ۱ از ۲) https://eitaa.com/harahmati/385

💢💢آسیب شناسیِ اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما (2) آفت دوم: ساده انگاري و مبتذل سازي (قسمت 1 از 2) ✍️حسینعلی رحمتی 📌الف) ساده انگاري؛ دامِ ناپيدا: گوشي موبايل امروز شما مثل گوشي هاي اوليه است؟ قطعا خير. هرچه زمان جلو می رود فناوری های اطلاعات و ارتباطات به موازات اين كه از نظر ساختار پیچیده تر و از نظر کارکرد متنوع تر مي شوند، مسائل اخلاقی مربوط به آنها هم جدی تر و عمیق تر می شود. از اين رو، كساني كه در صدد تامل و تحقيق در زمينه اخلاق فناوري اطلاعات هستند بايستي به اين نكته توجه كرده و مواظب باشند كه در دام «ساده انگاري» نيافتند. ساده انگاري يعني تصور اين كه درباره يك فناوري جديد بدون داشتن شناخت كافي و كاويدن ابعاد و جوانب آن، مي توان به راحتي حكم اخلاقي قطعي صادر كرد و «مفاهيم» و / يا «مصاديق» فضائل و رذائل اخلاقي سنتي را «خيلي راحت و سريع» بر وضعيت فناوري هاي جديد تطبيق داد. به عنوان مثال، اظهار نظر درباره قباحت دروغ گويي انسان ها در فضاي فيزيكي يا مجازي، بحثي نسبتا ساده است ولي شناخت چالش هاي اخلاقي هوش مصنوعي و ارائه راهكار براي آنها كار ساده اي نيست. از اين رو، محققي كه دومي را هم به سادگي اولي بداند دچار ساده انگاري شده است. 📌ب) زمينه ها و عوامل ساده انگاري: مواردي چون عدم آگاهي تخصصي در زمينه اخلاق يا فناوري يا هر دو، جهل مركب و توهم دانايي و همه چيز داني، حضور در فضاي خالي از نقد انديشه ها، تشويق و ترغيب هاي نا به جاي ديگران و دادن القابي چون «استاد، صاحب نظر، متخصص، و انديشمند» به كساني كه اظهارات سست و بي پايه مي كنند، همچنين انتشار گسترده نظرات آنها در فضاي مجازي و غيرمجازي، موجب مي شود كه فرد متوجه ضعف خود در ساده انگاري بحث هاي مربوط به فضاي مجازي نشود و آن را تداوم بخشد، و، از آن بدتر، به مرور زمان واقعا خود را متخصص اين عرصه بداند. 📌ج) پیامدهای ساده انگاری: 🔹 1. سطحي نگري كسي كه اظهار نظر درباره موضوعي را ساده بيانگارد طبيعتا دليل و انگيزه اي ندارد كه بخواهد براي كار جدي درباره آن وقت بگذارد و هزينه كند؛ به ويژه اگر از كساني باشد كه هر روز در يك همايش و كنفرانس و نشست علمي (معمولا با موضوعات متفاوت) سخنراني مي كند و كرسي مي گذارد. خروجي چنين وضعيتي، ارايه مطالبي است كه با واقعيت هاي بيروني درباره فناوري ها ارتباط ندارد، و از منظر دانش اخلاق هم فاقد روش و استحكام محتوايي لازم است. به عنوان مثال، انسان ساده انگار ممكن است هنگام بررسي اخلاقي ربات ها از اين نكته غافل شود كه ماشين هاي هوشمند موجب شکل گیری مباحث اخلاقی چالش برانگیز از قبیل کیستی «فاعل اخلاقی»، و تزاحم های اخلاقی فراروی حاکمیت ها شده است. 🔹 2. مبتذل سازی علم ورود غيرتخصصي به فناوري هاي جديد قباحت اين كار را نزد جوان ترها از بين مي برد و به آنان جرات مي دهد در اين وادي «غوره نشده، خود را مويز بپندارند». همچنين اظهار نظر های بی مبنا و ارایه راهکارهای سست و سخیف بخصوص اگر از سوی طلاب و روحانیون باشد به تمسخر افراد و نهادهاي مبلغ دین، و گاه خود دین، منجر می شود. 🔹 3. زيان رساندن به ديگران به فرموده پيامبر اكرم (ص) كسي كه بدون آگاهي لازم نظر دهد ضررش از منفعتش بيشتر است. ارايه مباحث سست و سطحي، نه تنها به دانش مخاطب نمي افزايد بلكه چه بسا فكر او را به بي راهه هم بكشاند. بنابراين، انسان ساده انگار از این جهت که به وظیفه اخلاقی خود مبنی بر تامل عميق و تحقیق جدي کوشش نکرده است مستوجب نکوهش است. به ويژه در مواردي كه ممكن است اظهار نظر های او موجب خطای كاربران فضاي مجازي يا مديران مرتبط با سیاستگذاری درباره اين فضا شود. مثلا كالا ندانستن «داده ها و محصولات ديجيتال» ممكن است افراد را به نقض مالكيت معنوي صاحبان اين گونه كالاها تشويق كند و به آنها ضرر و زيان هاي مادي و معنوي وارد كند. 📆2 دي 1401 ادامه دارد... 📬@harahmati

#فراخوان_مقاله 🔰دوفصلنامه مطالعات اخلاقی خانواده 🔻 محور های پذیرش مقاله: ▪️نقش اخلاق در حفظ و استحکام و تعالی خانواده ▫️خانواده اخلاق معنویت ▪️خانواده اخلاق فضای مجازی ▫️خانواده اخلاق ظهور ▪️مولفه ها و شاخص های اخلاق در خانواده ایرانی اسلامی 🏬مکان: میبد، خیابان سلمان فارسی، مرکز تخصصی عالی حضرت زهرا سلام الله علیها 🌐سامانه دریافت مقالات: Motaleate-akhlaghi@whc.ir شماره تماس: ۰۳۵۳۲۳۲۹۳۰۳ ┏━━━━━🔸🔵🔸━━━━━┓ https://eitaa.com/ethical ┗━━━━━🔸🔵🔸━━━━━┛ اخلاق پژوهان ایران

✳️💢آسیب شناسیِ اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما (3) آفت دوم: ساده انگاری و مبتذل سازی، قسمت ۲ از ۲: چه باید کرد؟ https://eitaa.com/harahmati/391

♦️♦️💢آسیب شناسیِ اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما (3) آفت دوم: ساده انگاري و مبتذل سازي (قسمت 2 از 2): چه باید کرد؟ ✍️حسینعلی رحمتی در قسمت قبل گفته شد که یکی از آفات اندیشه ورزی درباب اخلاق فناوری اطلاعات در کشور ما، «ساده انگاشتن» اظهار نظر در این زمینه است. همچنین گفته شد که این کار موجب آسیب های دیگری چون سطحی نگری، مبتذل سازی علم، و زیان و آسیب رساندن به دیگران می شود. https://eitaa.com/harahmati/385 اما برای حل یا کاهش این آفت چه باید کرد؟ نگارنده موارد زیر را پیشنهاد می کند: 📌 1. کسب اطلاع از منابع معتبر: همه افراد، به ویژه روحانیونی که در صدد اظهار نظر در باره فناوري هاي ارتباطاتي و اطلاع رساني هستند بایستی به منابع معتبر و افراد متخصص در این زمینه ها مراجعه کنند و به مطالعه چند مطلب ساده و اولیه (نوعا به زبان فارسي و در اينترنت) بسنده نکنند. مثلا براي اين كه بدانند آيا با رمزارزها در فضاي متاورس مي توان خريد و فروش كرد يا خير ابتدا با چند نفر از متخصصان اين فناوری مشورت كنند. البته از آنجا که امروزه اغلب منابع مربوط به ماهيت و كاركرد فناوري هاي جديد، و حتي مباحث اخلاقي در اين زمينه به زبان انگليسي است طبيعتا يا خود محققان بايد با اين زبان آشنا باشند يا از افراد زبان دان كمك بگيرند. 📌2. مراعات احتیاط در اعلام حکم قطعی: کسانی که در صدد اظهار نظر درباره فناوری های جدید هستند در مواردي كه به يافته هاي خود اعتماد كامل ندارند يا هنگام نظر دادن درباره فناوري هايي چون متاورس و نورالينك كه هنوز ماهيت و كاركردهاي شان چندان روشن نیست، از بيان حكم قطعي خودداري كرده و اما و اگرهاي آن را بيان كنند. مثلا بگويند «اگر ماشين هاي هوشمند از استقلال و ديگر شرايط يك فاعل اخلاقي به طور كامل برخوردار شوند مي شود آنها را از نظر اخلاقي در قبال كارهاي شان مسوول دانست». 📌3. تقدم «فهم» بر «نقد»: بیان نظرات علمی نسنجیده به اندازه ای قبیح است که امام سجاد (ع) از اين كه در عرصه های علمي بدون آگاهي كافي سخني بگويد به خدا پناه مي برد. («اللَّهُمَّ إِنيِّ أَعُوذُ بِكَ مِن ‏... ْ نَقُولَ فِي الْعِلْمِ بِغَيْرِ عِلْم‏» (صحیفه سجادیه، 1376: 57). از اين سخن مي توان برداشت كرد كه اهل علم از كارهايي چون ساده انگاري كه موجب اظهار نظرهاي غيرعلمي مي شود بايد پرهيز كنند. بنابراين، يك محقق قبل از هرچيز بايد ابتدا بدون پيش داوري در صدد شناخت ماهيت و كاركرد و تاريخچه و زمينه هاي شكل گيري يك فناوري جديد باشد. سپس آن را از منظر دانش اخلاق به طور تخصصي بررسي و سپس اظهار نظر كند. بهتر است اين نظرات ابتدا در جمع هاي تخصصي كوچك تر (مثل حلقه هاي علمي اساتيد و دانشجويان و طلاب) يا در قالب يك نشست يا كرسي علمي مطرح شود و صيقل بخورد، و پس از آن به صورت عمومي منتشر گردد. 📌 4. فعال كردن فضاي نقد و بررسي: بهتر است هنگام مواجه شدن با گفتار يا نوشتار افراد ساده انگار، از باب امر به معروف و نهي از منكر با استفاده از ادبيات مناسب نقاط ضعف مطالب آنها را به آنها گوشزد نماييم. اگر اين افراد در كار خود صادق باشند طبيعتا نسبت به برطرف كردن ضعف هاي خود اقدام مي كنند، اگر هم نباشند به خاطر ترس از نقدهاي ديگران دست كم در آينده هنگام اظهار نظر احتياط مي كنند. 🔖 7 دي 1401 📬@harahmati

👇👇👇👇

💠📣 صوت نشست علمی "خوانشی جديد از چالش های فراروی علم اخلاق اسلامی، از منظر عامليت فضای ديجيتال" ارائه کننده: 🎤 حجت الاسلام دكتر حسينعلی رحمتی (عضو هیات علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث) مدیر جلسه: حجت الاسلام سبحان نقدی پور 🗓 تاریخ برگزاری : یکشنبه 20 آذر ماه 1401 @quran_hadith