📌 دعوت به مناظره مکتوب
🔹امروز برای معرفی کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی به یکی از مجتمعهای جامعة المصطفی دعوت شده بودم که به طور اتفاقی موقع نماز ظهر و عصر توفیق شد که در کنار یکی دوستانی باشم که به اندیشه دفتر فرهنگستان قم و شخص جناب آقای میرباقری تعلق خاطر شدیدی دارد. بعد از خوش و بش و شوخیهای متداول، دقایقی درباره نقدهای بنده به آن جریان و تحلیل غرض اصلاحطلبان از برجسته سازی مسائل مرتبط، بحث و گفتگوی کاملا #صمیمانه و #انتقادی داشتیم.
🔸در خلال این گفتگوها به ایشان پیشنهاد دادم که یک سلسله یادداشتهای علمی و انتقادی، صریح و شفاف بدون ملاحظه و تقیه به صورت #مناظره_مکتوب را با ایشان یا یکی از نفرات اصلی آن جریان در باب ماهیت #مکتب_فکری_امام_خمینی و نسبت جریان دفتر فرهنگستان با آن آغاز کنیم تا فضای آزاداندیشی را بگسترانیم و در روشن کردن حقیقت برای نیروهای انقلابی بکوشیم.
از پیشنهاد استقبال کرد و قرار شد که درباره این پیشنهاد فکر کنند و خبر بدهد.
🔹پیشنهادی که بارها در پاسخ به توهینها، تهدیدها و تخریبهای برخی از افراد مدافع آن جریان مطرح شد اما تا حالا هیچ کس قبول نکرده است.
🔸انشاءالله این بار نتیجه دهد و با این دوست محترم، یک مناظره مکتوب عالمانه و حکیمانه بر سه پایه اخلاق، منطق و آزادی شکل بگیرد. چرا که هدف از این گونه مناظرات و انتقادات صریح و شفاف بدون نفاق و بدون وابستگی جریانی، رشد عقلانیت در جبهه انقلاب اسلامی و آشنایی عمیق با مبانی فکری و فلسفی، فقهی و الهیاتی انقلاب اسلامی براساس آرا و اندیشههای امام خمینی و امام خامنهای و نسبت سنجی هر جریانی با این مکتب فکری است.
🔹 بارها گفته شد که در #عقلانیت_انقلاب_اسلامی باید دایره انقلابی بودن را گستراند و هر شهروند قانونمدار ایرانی و هر دلداده به اسلام را داخل آن تعریف کرد، چرا که انقلابیگری مقول به #تشکیک است. اما این به معنای مصونیت هیچ جریانی از #نقد و #انتقاد علمی نیست. هر جریانی باید نقد عالمانه و حکیمانه شود تا عیار جریانها و نسبت آن با حکمت و فقاهت انقلاب اسلامی شناخته شود در این میدان هیچ فرقی بین جریانهای فلسفی، عرفانی، فقهی، سیاسی، اجتماعی، دیالکتیکی و صوفیانه نیست.
🔸 نقدهای بنده نسبت به هیچ فرد و جریانی برآمده از غرضورزی و حب و بغض شخصی نبوده و نخواهد بود انشاءالله؛ چرا که در نقد علمی نباید وارد حسن و قبح فاعلی افراد و جریانها بر پایهی دوگانهی تخریب و تقدیس شد که کاملا خروج از عقلانیت است. بلکه تنها مقصود، ۱. اعتبارسنجی صدق و کذب اندیشهها، ۲. نسبت سنجی آنها با مکتب حکمی و فقاهتی انقلاب اسلامی و ۳. سنجش میزان کارآمدی و مفید بودن نظریهها در مسیر جامعهپردازی و تمدنسازی است.
سید مهدی موسوی
۱۷ آذر ۱۴۰۳
#دفتر_فرهنگستان
#نقد
#مناظره
#مناظره_مکتوب
#عقلانیت_انقلاب_اسلامی
•┈┈••✾••┈┈•
❇️ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121/2228
📌 فلسفه مناظره در عقلانیت انقلاب اسلامی
❇️مقدمه
چند آیه از آیات قرآن کریم میتواند سند راهبردی مناظره و گفتگو در جامعه اسلامی باشد:
✔️آیه اول:
وَالَّذِينَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَن يَعْبُدُوهَا وَأَنَابُوا إِلَى اللَّهِ لَهُمُ الْبُشْرَىٰ فَبَشِّرْ عِبَاد؛
الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَٰئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَٰئِكَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ (زمر ، ۲۷ و ۲۸)
ﻭ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﭘﺮﺳﺘﻴﺪﻥ ﻃﺎﻏﻮﺕ ﺩﻭﺭﻱ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﺧﺪﺍ ﺑﺎﺯﮔﺸﺘﻨﺪ، ﺑﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﮋﺩﻩ ﺑﺎﺩ؛ ﭘﺲ ﺑﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﻢ ﻣﮋﺩﻩ ﺩﻩ
ﺁﻧﺎﻥ ﻛﻪ ﺳﺨﻦ ﺭﺍ ﻣﻰﺷﻨﻮﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺑﻬﺘﺮﻳﻨﺶ ﭘﻴﺮﻭﻱ ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ، ﺍﻳﻨﺎﻧﻨﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﻫﺪﺍﻳﺘﺸﺎﻥ ﻛﺮﺩﻩ، ﻭ ﺍﻳﻨﺎﻥ ﻫﻤﺎﻥ ﺧﺮﺩﻣﻨﺪﺍﻧﻨﺪ.
✔️آیه دوم:
ادْعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ (نحل ۱۲۵)
[ﻣﺮﺩم ﺭﺍ] ﺑﺎ ﺣﻜﻤﺖ ﻭ ﺍﻧﺪﺭﺯ ﻧﻴﻜﻮ ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﺩﻋﻮﺕ ﻛن ﻭ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻮﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﻭ ﻣﺠﺎﺩﻟﻪ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯ، ﻳﻘﻴﻨﺎً ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺍﻭ ﮔﻤﺮﺍﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﻳﺎﻓﺘﮕﺎﻥ ﺩﺍﻧﺎﺗﺮ ﺍﺳﺖ.
✔️ آیه سوم:
قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ (بقره ۱۱۱ و نحل ۶۴)
بگو: ﺍﮔﺮ ﺭﺍﺳﺘﮕﻮﻳﻴﺪ ﺩﻟﻴﻞ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻭﺭﻳﺪ.
❇️هدف مناظره
هدف مناظره کشف حقیقت از طریق اقامه برهان در جهت گسترش حکمت و عقلانیت در جامعه، افق گشایی نسبت به قلههای حرکت و کشف راهها، شباهتها و تمایزها است تا اطاعت خداوند بر جامعه مستقر شود و زمینههایی اطاعت از طاغوت و عوامل خروج از نظام اسلامی آشکار شود.
بنابراین مناظره نباید به جدال و تضاد، تقابل و درگیری میان طرفین بیانجامد و همچنین نباید موجب شکاف اجتماعی و عقده گشایی شخصی و قبیلهگرایی سیاسی منتهی شود.
❇️اصول مناظره:
مناظره سه پایه و اصل دارد:
۱. آزادی
۲. منطق
۳. اخلاق
اگر این سه محور وجود داشت و طرفین توافق اولیهای بر آن داشتند مناظره به کشف حقیقت میانجامد و الا به جدال و درگیری و تضاد منتهی میشود.
❇️ قواعد مناظره:
۱. مناظره صورتهای گوناگونی دارد که متناسب با موضوعات و دغدغههای مختلف شکل میگیرد. هر صورتی از مناظره مناسب با هر موضوع و مسئلهای نیست. بنابراین انتخاب صورت و قالب برای رسیدن به اهداف مناظره بسیار مهم است و الا نتیجه معکوس میدهد.
مناظره مکتوب، مناظره رسانهای، کرسیهای آزاد اندیشی، نشستهای تخصصی. هر کدام از اینها هم صور مختلفی دارد. از اینرو، نباید مناظره را به یک صورت آن فروکاست و آن صورت را به دیگران در هر موضوعی تحمیل کرد که این خلاف عقلانیت و نوعی استبداد و تحکم است که خلاف هدف مناظره و اصل آزادی است.
۲. مهمترین و بهترین و کاربردیترین آن در مباحث علمی، مناظر مکتوب است که سنت و سیره علمای بزرگ و سلف صالح است.
۳. مناظره شفاهی، متناسب بافضای انتخابات و درگیری های سیاسی است و اصلا مناسب بابحث علمی و نظری نیست، چرا که نه امکان استناد به منابع مکتوب وجود دارد نه امکان بحث وگفتگوی منطقی. بلکه فضای احساسی و تبلیغاتی غلبه دارد و طرفین از حدود منطق و اخلاق خارج میشوند بخصوص اگر اغراض سیاسی ورسانهای هم داشته باشند. کمتر نمونه مناظره شفاهی وجود دارد که به رشد عقلانیت جامعه و اصلاح اندیشهها وتغییر رویهها منتهی شده باشد بلکه عموما به تضاد اجتماعی و قبیلهگرایی سیاسی انجامیده است. انسانهای اهل دانش و منطق، اهل کارهای تبلیغاتی و رسانهای نبوده و نیستند و در زمینی خیس جریانات سیاسی بازی نمیکنند.
۴. مناظره باید عاقلانه و عادلانه باشد از اینرو، لازم است از آداب و رسومی، قواعد و ضوابطی برخوردار باشد. اولین قاعده این است که موضوع گفتگو کاملا روشن باشد یک موضوع کلی و عریض و طویل نمیتواند موضوع مناظره باشد بر این اساس طرفین باید متن دقیق و مختصری را که قرار است نقد کنند از پیش آماده سازند و قبل از جلسه به دست دیگری برسانند تا از قبل بدانند که درباره چه موضوعی بحث میکنند و طرف مقابل قرار است چه بگوید و طرف دیگری چه باید بگوید.
۵. مناظره زمانی سودمند است که ابتدا طرفین در جلسات محترمانه، دوستانه و عاقلانه، بدون حضور رسانههای تبلیغاتی، با یکدیگر تبادل نظر کنند واز دغدغهها و حساسیت یکدیگر مطلع بشوند تا براساس شناخت پیشینی، یک #مناظره رسانهای برقرار کنند که ثمر آن رشد عقلانیت عموم مردم، افق گشایی نسبت به قلههای حرکت وکشف راهها، شباهتها وتمایزها باشد.
۶. اصلیترین شرط اخلاقی درمناظره، صداقت، صراحت، شفافیت است وهرگونه، تقیه، چندلایه بودن، ملاحظه کاری و محافظهکاری به هر بهانهای مخل به منظره و در تضاد با اهداف مناظره است وبه گمراه کردن میانجامد.
#مناظره
#نقد
#انتقاد
#عقلانیت
•┈┈••✾••┈┈•
❇️ #امتداد_حکمت_و_فلسفه
https://eitaa.com/hekmat121/2310