#برشی_از_کتاب 🔰امام خمینی به تفكر مشائی چندان دل‌بستگی نداشت 🔹بنا به گفته مهدی حائری امام به تفكر مشائی چندان دل‌بستگی نداشت، اما به حكمت اشراقی سهروردی تعلق خاطر داشت. حكمت متعالیه را نیز بر مشرب عرفانی تفسیر می‌كرد. امام به طبیعیات و نجوم جدید توجه داشت و فلكیات قدیم را اباطیل می‌دانست. 🔸امام با اینكه مشرب مشائی را نمی‌پسندد، اما ابن‌سینا را بزرگ می‌شمارد. آشتیانی در این باره می‌نویسد: «استاد نامدار و وحید عصر ما در علوم نقلیه و عقلیه و مآرب ذوقیه، امام عارف، حضرت آیت‌الله العظمی آقای خمینی تصریح فرموده‌اند: ایرادات مختلفی به شیخ در حكمت الهیه وارد است، ولی با این حال در بین ارباب نظر و تحقیق (لَم یكُن لَهُ كُفُوًا اَحَد) .» 📚 برخی از فیلسوفان معاصر اسلامی در حوزه علمیه، ص26 🖋 محمد فنایی اشکوری #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰در آثار ابن‌عربی و صدرالمتألهین به جای هنر از واژه صنعت و مشتقات آن استفاده می‌شود 🔹علی‌رغم آنکه هنرمندان از گذشته تاکنون در صنایع، حرف و هنرهایی همچون خوش‌نویسی، شعر، معماری، مینیاتور، فرش‌بافی ورود داشته‌اند، اما قریب به اتفاق آنها از مباحث نظری هنر به‌صورت مستقیم و صریح سخن نگفته‌اند. 🔸از سوی دیگر، حکمای اسلامی کمتر در مقام پرسش از ذات و ماهیت هنر بوده‌اند و مستقیماً به هنر نپرداخته‌اند. با تورق در آثار آنان مشخص می‌شود که به‌استثنای مواردی در خصوص شعر و موسیقی، کلمه هنر و مترادف آن در آثارشان به‌نحو بارز مشاهده نمی‌شود. 👈هیچ‌یک از اصطلاحات هنر، طبیعت، محتوا و همچنین مضامین مرتبط به زیبایی‌شناسی نزد فلاسفه سنتی به مفهوم رایج امروزی، شایع نیست. به‌طور مثال، در آثار ابن‌عربی و صدرالمتألهین به جای هنر از واژه صنعت و مشتقات آن استفاده می‌شود که البته معنای عام‌تری نسبت به واژه #هنر داشته و تقریباً مترادف فضیلت است. 📚بنیان‌های نظری هنر اسلامی با تأکید بر حکمت متعالیه، ص۴۳ 🖋حامده راستایی؛ محمد مهدی حکمت مهر #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰امام تعلیقاتی بر اسفار داشته‌اند كه مفقود شده است 🔸امام خمینی #عرفان را نزد آیت‌الله میرزاجواد ملكی تبریزی(م 1304ش) و آیت‌الله محمدعلی شاه‌آبادی (1292ـ1369ق) آموخت. او بین سال‌های 1307ـ1314 شمسی از محضر شاه‌آبادی، كتاب‌های شرح فصوص الحكم، مصباح الانس، فتوحات مكیه و منازل السائرین را درس گرفت. آثار قلمی امام در عرفان نیز بسیار است. از میان این آثار می‌توان تعلیقه بر شرح فصوص الحكم قیصری، تعلیقه بر مصباح الانس، اسرار الصلوة، شرح دعای سحر و مصباح الهدایة را نام برد. قدم راسخ امام در عرفان نظری و عملی را می‌توان در آثار قلمی او مشاهده كرد. تألیفات عرفانی او با نوشته‌های عرفای طراز اول برابری می‌كند. ◽️امام چند دوره به تدریس شرح منظومه پرداخت و دست‌كم یك دوره قسمت عمده #اسفار را به مدت ده سال تدریس نمود. تقریرات درس‌های شرح منظومه سبزواری و قسمت‌هایی از اسفار ملاصدرا، توسط یكی از شاگردان ایشان به نام آیت‌الله سیدعبدالغنی اردبیلی (1299ـ1369 ش) منتشر گردیده است. این درس‌ها بین سال‌های 1323 تا 1328 شمسی در قم ایراد گردیده است. امام تعلیقاتی بر اسفار داشته‌اند كه مفقود شده است. 📚 برخی از فیلسوفان معاصر اسلامی در حوزه علمیه، ص۱۷ 🖋 محمد فنایی اشکوری #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰مسأله امکان‌پذیری ارائه برهان برای اثبات وجود خدا 🔸در باب اثبات وجود خدا چندین بحث هم در فلسفه اسلامی و هم در فلسفة غرب خیلی جدی است. اولین بحث این است که آیا اساساً ارائه برهان بر وجود خدا عقلاً ممکن است؟ 🔹زمانی که کتاب نقد برهان‌ناپذیری وجود خدا را می‌نوشتم با بساطت ذهنی معتقد بودم ارائه برهان بر وجود خدا ممکن است. بعد بر همین اساس، کتاب‌های علمی و شبهات مختلفی را که به زبان فارسی بود با همان امکانات محدودی که داشتم جمع‌آوری کردم و کتاب نقد برهان‌ناپذیری وجود خدا را نوشتم. ولی بعد از سالیانی از نگارش آن کتاب، متوجه شدم که دقیق‌ترین شبهه در باب امکان یا عدم امکان اثبات وجود خدا در میان فیلسوفان ما مطرح شده است و مسأله اثبات واجب‌الوجود بالذات یک مسئله جدی در فلسفۀ اسلامی است و از همه بیشتر ملاصدرا به آن پرداخته است. 📚 خداباوری در گذر اندیشه‌ها #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب ❓از نظر جنابعالی تعارض بين اين دو (علم و دين) در کجا می‌تواند رخ دهد؟ آیت‌الله جوادی‌آملی: 🔅تعارض منطقی بين علم و #دين رخ نخواهد داد، زيرا قلمرو علم، قلمرو معرفت و شناخت حقيقت است و قلمرو دين قلمرو ايمان و تسليم شدن نسبت به حقيقت و عملکرد بر اساس آن است. ▫️در #قرآن کريم خشوع در برابر خداوند سبحان متفرع بر علم به اوست (إِنَّما يَخشَي اللَّهَ مِن عِبادِهِ العُلَماءُ) و از اميرمؤمنان علی علیه‌السلام است که «أَوَّلُ الدِّينِ‏ مَعرِفَتُهُ‏» ، دين با معرفت خداوند سبحان آغاز می‌شود. 🔹تعارض هنگامی رخ می‌دهد که انسان اراده خود را تسليم حقيقت نکرده و نوری را که به عنوان علم بر او آشکار شده است تبعيت نکند. در اين حال تعارض بين علم و دين نيست، بلکه #تعارض بين علم با اعتقاد و ايمانی است که بر مدار علم سامان نيافته و خود را به خطا دين می‌نامد. هنگامی که يک فرد يا گروهی از مدار حقيقت عدول کنند، به تحريف حقيقت می‌پردازند، و يا آنکه اصل مرجعيت و هدايتگری علم را انکار می‌کنند و به جای آنکه ارادۀ خود را تابع علم بگردانند به مخالفت با علم پرداخته و يا آن که علم را تابعی از ارادۀ خود قرار می‌دهند و ارزش معرفتی و روشنگرانه #علم را انکار می‌کنند. 📚رابطه علم و دین از منظر چهار حکیم مسلمان، ص۳۳ 🖋دکتر مهدی گلشنی #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰جسم عنصری... 🔻جسم عنصری در اصطلاح، مشترک لفظی میان دو معناست. 🔸در معنای اول، جسم عنصری، جسم متغیری است که پایین‌تر از افلاک قرار دارد؛ بر خلاف جسم اثیری یا همان افلاک که اجسامی ثابت هستند. براساس این معنا، اجسام به دو قسم عنصری و اثیری تقسیم می‌شوند که عنصریات، منفعل از اثیریات بوده و از آنها تأثیر می‌پذیرند و مرتبه اثیریات در سلسله وجود نیز پیش از عنصریات است. 🔹اما معنای دوم جسم عنصری، جسم مادی است. موجود مادی، موجودی است که هر آنچه در عالَم ماده وجود دارد را شامل می‌شود؛ خواه جسم عنصری باشد یا اثیری. روشن است که معنای دوم جسم عنصری، اعم از معنای اول آن است؛ زیرا افزون بر اجسام عنصری، اجسام اثیری را نیز در بر می‌گیرد. همچنین جسم عنصری به معنای دوم در برابر موجود مجرد است که در عالَم دیگری غیر از عالَم ماده - یعنی عالَم مثال یا عقل - قرار دارد، اما معنای اول جسم عنصری، در برابر جسم اثیری است که قسمی از موجودات عالَم ماده می‌باشد. ▫️پس از بیان معانی جسم عنصری متذکر می‌شویم که جسم عنصری در محل بحث و در عنوان کتاب، معنای دوم آن، یعنی جسم مادی در برابر جسم مجرد است. 📚معاد جسمانی عنصری از دیدگاه عقل و نقل 🖋سید محمدمهدی نبویان #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰علامه طباطبایی از پیشگامان فلسفه تطبیقی 🔹علامه طباطبایی از پیشگامان فلسفه تطبیقی است. او از نخستین فیلسوفان اسلامی است كه با برخی فلسفه‌های جدید غرب مقابله علمی كرده و به نقد و بررسی آنها پرداخته است. در نیمه نخست قرن 14 شمسی، به ویژه حدود دهه سی، فلسفه ماركسیسم در ایران به ویژه از طریق حزب توده منتشر می‌گردید و توجه بسیاری از روشنفكران را به خود جلب كرده بود. انتشارات حزب توده و به ویژه آثار تقی ارانی در این زمینه قابل ذكر است. اندیشه‌های فیلسوفان كلاسیك غرب، همچون دكارت و كانت نیز اندك اندك در محافل دانشگاهی و در میان تحصیل‌كردگان غربی مطرح بود. 🔸علامه طباطبایی كه با این اندیشه‌ها از طریق آثار و ترجمه‌های فارسی و عربی آشنا بود، نخستین واكنش را با تشكیل جلسات درسی كه حاصل آن تألیف كتاب اصول فلسفه بود، نشان داد. وی در این كتاب، ضمن نقد فلسفه ماركسیسم، تقریری نو از فلسفه اسلامی ارائه داد. 📚 برخی از فیلسوفان معاصر اسلامی در حوزه علمیه 🖋 محمد فنایی اشکوری #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰علامه مجلسی و مساله اعاده معدوم 🔹به نظر می‌رسد نزاع میان علامه مجلسی - که اعاده معدوم را ممکن می‌داند - با فیلسوفان - که اعاده معدوم را محال می‌دانند - نزاعی تصوری است نه تصدیقی؛ زیرا همان‌طور که بیان شد، ادله عقلی، امتناع اعاده معدوم را اثبات می‌کنند؛ به‌نحوی که هیچ‌گونه شکی در آن باقی نمی‌ماند. منتها اینکه خلق دوباره بدن، مصداقی از اعاده معدوم است یا نه، مطلبی است که باید مورد دقت قرار گیرد. ⬅️#علامه_مجلسی مدعی آن است که بازگشت دوباره بدنِ معدوم، مصداق اعاده معدوم است و به همین جهت، معاد جسمانی نیز نوعی اعاده معدوم خواهد بود. درحالی‌که فیلسوفان، بازگشت دوباره بدنِ معدوم را هرگز اعاده معدوم نمی‌دانند. فیلسوفانی که #معاد جسمانی را با بدن عنصری پذیرفته‌اند‌، همانند علامه مجلسی معتقدند که معاد جسمانی در روز قیامت با بدن عنصری است و ارواح به ابدان عنصری تعلق می‌گیرند. اما این سخن به معنای اعاده معدوم (به معنای دقیق فلسفی) نیست تا به سبب آن، اعاده معدوم جایز و ممکن تلقی شود. به همین جهت، به نظر می‌رسد، علامه مجلسی امر دیگری را به جای اعاده معدوم تصور کرده و آن را ممکن دانسته است. 📚معاد جسمانی عنصری از دیدگاه عقل و نقل 🖋سید محمدمهدی نبویان #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰ورود علامه طباطبایی به قم و رشد فلسفه ▪️در زمان ورود #علامه_طباطبایی به قم، فلسفه از موقعیت مطلوب و مناسبی برخوردار نبود. نگاه حاكم در حوزه، نظر مثبتی نسبت به #فلسفه نداشت و جز در حلقه‌های محدود و منزوی، فلسفه مجال عرض اندام نمی‌یافت. ▫️علامه به رغم مخالفت‌ها و مزاحمت‌های بسیار، كوشید فلسفه را احیا و فضلای حوزه را با فلسفه آشنا كند. او طی چند دهه فعالیت خستگی‌ناپذیر موفق شد جمعی قابل توجه از فیلسوفان متفكر را بپرورد و توجه نسل جدید حوزه را به فلسفه جلب كند. قبل از ورود علامه به #قم، امام خمینی از معدود مدرسان برجسته فلسفه و #عرفان در قم بودند و بسیاری از شاگردانی كه در دروس علامه شركت می‌كردند، از شاگردان امام محسوب می‌شدند. 📚 برخی از فیلسوفان معاصر اسلامی در حوزه علمیه 🖋 محمد فنایی اشکوری #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب ❓از نظر جنابعالی تعارض بين اين دو (علم و دين) در کجا می‌تواند رخ دهد؟ آیت‌الله حسن‌زاده آملی: 🔸ممکن است برخى از دانستنی‌ها که نه در متن تعیّش و تمدّن انسانى ضرورى باشد و نه در #معرفت به اسرار و حقایق #دین دخیل؛ و آگاهى بدان جز تباهى و اتلاف سرمایه زندگانى و زیان به سعادت جاویدانى نیست، از دیدگاه نورانى دین الهى منفور و مطرود باشد، چنان که برخى از خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها مانند مردار و می‌ که دین از خوردن آنها منع فرموده است. 📚رابطه علم و دین از منظر چهار حکیم مسلمان 🖋دکتر مهدی گلشنی #آیت‌الله_حسن‌زاده_آملی #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami

#برشی_از_کتاب 🔰شاید بتوان گفت او بیشتر به ابن‌سینا توجه دارد... ▫️در آثار علامه جعفری علاقه چندانی به پی‌گیری مباحث سنتی فلسفه اسلامی مانند هستی‌شناسی و شرح و تفسیر حكمت مشایی، اشراقی یا حكمت متعالیه دیده نمی‌شود. از میان فلاسفه اسلامی، شاید بتوان گفت او بیشتر به #ابن‌سینا توجه دارد. از مقدمه او بر جلد سوم حكمت بوعلی سینا اثر شیخ محمدصالح حائری مازندرانی و همزبانی او با مؤلف در برخی نقدهای او بر ملاصدرا به ویژه در بحث اصالت وجود و وحدت وجود نیز این نكته استفاده می‌شود كه او دست‌كم در جوانی چنین گرایشی داشته است. 👈او هم در انتخاب موضوعات، هم شیوه بحث و گاه در دیدگاه‌ها بیشتر مستقل است و به سختی می‌توان او را در یكی از سنت‌های رایج فلسفی یا كلامی قرار داد. شاید یكی از علل این مسئله، این است كه او به مدت طولانی نزد فیلسوف خاصی به فلسفه‌آموزی نپرداخته است. دوره فلسفه‌آموزی رسمی او نزد استادان نسبتاً كوتاه بوده و تفكر فلسفی او بیشتر در خلال مطالعه آثار فیلسوفان شرق و غرب، به ویژه در مسائل روز #فلسفه بوده است. 🔹در #عرفان نیز مشی او مستقل است. او با اینكه به عرفان اسلامی علاقه‌مند است، به سختی می‌توان او را پیرو یك جریان یا شخصیت خاصی در عرفان اسلامی دانست. تعلق خاطر او به عرفانی است كه خود از قرآن و سنت و اندیشه‌های عرفای اسلامی استفاده می‌كند. 📚 برخی از فیلسوفان معاصر اسلامی در حوزه علمیه 🖋 محمد فنایی اشکوری #مجمع_عالی_حکمت_اسلامی 🆔@hekmateislami