#تفسیر_قرآن_کریم #استاد_حجت_الاسلام_زمانی_فرد #جلسه_بیستم 📚 تفسیر سوره لقمان با بیان حجت الاسلام و المسلمین زمانی‌فرد ✅ آیه هیجدهم: "وَ لَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَ لَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ" ♻️ در این آیه به دو موعظه دیگر از مواعظ حضرت لقمان به فرزندشان اشاره شده است. 1⃣ دوری از تکبر 2⃣ دوری از مرح (شیفتگی بی‌حدّ نسبت به دنیا) ♻️ نکته اول: توصیه به دوری از تکبر 🔆 صفت تکبر که در درون انسان رخ می‌دهد یک سلسله آثار دارد که در بیرون ظهور و بروز می‌کند. 🔆 همه صفات درونی - چه خوب و چه بد - در رفتارهای بیرونی هم تأثیر می‌گذارد و در جسم ظهور و بروز می‌کند، چون روح و بدن یک حقیقت را تشکیل می‌دهد. 🔆 یکی از آثار و نتایج تکبر، نگاه تحقیرآمیز به دیگران است. (لا تصعر خدک للناس) 🔆 در مقابل انسان متواضع، نگاهش به دیگران، نگاه مهربانانه است. 🔆 حضرت لقمان می‌فرمایند: ای فرزندم! مبادا در نگاه کردن به دیگران گونه‌های خود را بالا بگیری و با گوشه چشم نگاه متکبرانه داشته باشی به این معنا که طرف مقابل اصلاً برای تو ارزش نگاه مستقیم را ندارد. 🔆 در این فرمایش حضرت لقمان می‌خواهد از مطلق تکبر نهی کند اما با یکی از مظاهر بیرونی آن را بیان می‌کند زیرا بی‌اعتنایی فرد به دیگران در رفتارهای اجتماعی باعث می‌شود دیگران از او فاصله بگیرند. 🔆 یکی از توصیه‌های به اهل علم بر اساس این آیه شریفه این است که نسبت به عموم انسان‌ها و سؤالات عامیانه آن‌ها نباید رفتار متکبرانه داشته باشند. 🔆 در تاریخ نقل است حضرت عیسی علیه‌السلام پای حواریون خودش را شست‌وشو کرد، بعد به آن‌ها گفت: من که معلم شما هستم با شما چنین رفتار کردم تا شما هم با مردم چنین رفتار کنید، مبادا با دیگران رفتار متکبرانه داشته باشید. 🔆 حضرت لقمان می‌فرماید: انسان‌هایی که از جانب خداوند لطفی را دریافت می‌کنند نباید نگاه تحقیرآمیز به بندگان دیگر داشته باشند. ♻️ نکته دوم: توصیه به نهی از شیفتگی بی‌حدّ نسبت به دنیا 🔆 مرح به معنای شدّت شیفتگی نسبت به دنیا و تجلّیات آن است، به شکلی که برای انسان حالت مستی رخ می‌دهد. 🔆 خداوند به خاطر آزمایش به برخی انسان‌ها مال و ثروت یا جایگاه اجتماعی یا علم فراوان می‌دهد اما آن‌ها به این خاطر دچار مستی می‌شوند و آنچنان غرق در این نعمت‌ها می‌شوند که از منعم فراموش می‌کنند و دچار یک غفلت فوق‌العاده‌ای می‌شوند که نه به عبادت خالق فکر می‌کنند و نه به خدمت مخلوق. 🔆 چنین حالت بی‌توجهی به خداوند و مخلوقات او را "مرح" می‌گویند. 🔆 تعبیر دیگری که از این حالت در آیات شریف قرآن آمده، واژه "سکری" است. "إِنَّهُمْ لَفِي سَكْرَتِهِمْ يَعْمَهُونَ" 🔆 سکری به معنای خارج شدن از حالت عادی و روی آوردن به غفلت است؛ حالت خطرناکی که دوری از حق تعالی را به دنبال دارد. 🔆 البته اسلام مخالف استفاده از زیبایی‌های دنیا نیست اما افراط در هر چیزی خطرناک است و افراط در استفاده از لذت‌های دنیوی هم انسان را از مسائل واجب و اصلی‌اش دور می‌کند. ♻️ نکته سوم: معنای مختال و فخور 🔸 تعابیر پایانی آیه شریفه به‌نوعی بیان علّت این دو دستور ابتدای آیه است؛ یعنی قرآن کریم فقط دستور را بیان نمی‌کند بلکه تبیین و روشنگری هم می‌کند: ✳️ مختال علّت است برای توصیه هفتم (نهی از تکبر) 🔆 مختال یعنی توهم‌زده؛ کسی که متکبر است دچار خیال و توهم است. 🔆 انسانی که خیال‌زده است می‌تواند تکبر و غرور داشته باشد و الا انسان عاقل که حقیقت را درک می‌کند و به ضعف‌های خود توجه دارد هرگز دچار تکبر نخواهد شد. ✳️ فخور علت است برای موعظه هشتم (نهی از مستی و مرح نسبت به دنیا) 🔆 فخور به معنای ناز فروش است یعنی کسی که دارایی و کمال خویش را به رخ مردم می‌کشد. کسی که در لذت‌های دنیوی و حیوانی فرو رفته و به آن‌ها افتخار می‌کند. 🔆 افراط در لذت‌های حیوانی نه‌تنها افتخار ندارد بلکه مایه سرشکستگی است؛ انسانی که باید تا قرب الهی پیش برود همچنان سر در آخور حیوانیت دارد. این که افتخار ندارد! 🔆 اگر انسان از حکمت و عقلانیت اندک بهره‌ای برده باشد به این گونه چیزها افتخار نخواهد کرد. تهیه‌کننده: واحد پژوهش مدرسه علمیه رضویه بیرجند •┈┈••••✾•🌿🌼🌿•✾•••┈┈• @howzehkhj