❇️ نگاهی انتقادی به مستند «راز میرزا» 🔸 مستند «راز میرزا» به کارگردانی حجت‌الله معراج و تهیه‌کنندگی سید محسن طباطبایی‌پور و با حمایت حوزۀ هنری استان اصفهان رونمایی شد. این اثر نگاهی به زندگی و آثار میرزا آقا امامی، روحانی اصفهانی و هنرمند چیره‌دست اواخر دورۀ قاجار و اوایل دورۀ پهلوی انداخته است. هنرمند ناشناختۀ زمان ما، در زمانۀ خود، از استادان پیشرو در شاخه‌های نگارگری، تذهیب و تشعیر، نقاشی‌های ایرانی، ساخت درها و جعبه‌های نفیس، طراحی نقوش قالی و احیاگر هنر سوخت معرق به‌شمار می‌رفت. مستند بر اساس تحقیقی از مهدی وفامهر، نویسندۀ کتاب «زندگی و آثار هنری حاج میرزا آقا ‌امامی» تولید شده است. 🔹 طراحی خوب پوستر اثر مرا به مراسم رونمایی مستند کشاند. راوی، خانمی است در قامت پژوهشگر که در جست‌وجوی آثار میرزا به سراغ خانواده، برخی استادان نگارگری و چند گالری‌دار آثار هنری می‌رود. اما شوربختانه، مستند گرفتار حاشیه‌پردازی و به عبارت بهتر، سوژه‌های موازی شده است. در سکانسی از اثر به‌طور شگفت‌انگیزی، راوی از خاطرات دوران دبستانش می‌گوید و در بخشی دیگر با پدرش دربارۀ رنگرزی نخ قالی حرف می‌زند و در بخش دیگری به کارگاه رنگرزی می‌رود تا نخی با رنگ خاص بیابد و مخاطب مبهوت می‌شود که این‌ها چه ربطی به میرزا دارد! گویی خانم شیرسپهر و پدرشان مهم‌تر از سوژۀ مستند بوده‌اند. به قول یکی از دوستان هنرمند: «اصلاً چرا نام اثر را «راز شیرسپهر» نگذاریم!». این مسئله باعث شده مخاطب هنوز به نیمۀ مستند نرسیده، تصمیم به ترک سالن بگیرد. 🔸 انتظار می‌رفت تیم تولید به موزۀ هنرهای ملی و کاخ صاحبقرانیه برود و آثار میرزا را به تصویر بکشد یا لااقل بر سر مزار او حاضر شود و به نمایش تصویری از سنگ قبر او رضایت ندهد (شخصاً مایل بودم بدانم میرزا کجای تخت‌فولاد دفن است تا در فرصتی بر مزار او حاضر شوم). پرش‌های موضوعی و نداشتن سیر منطقی، ریتم کند، خالی‌بودن دست تدوین‌گر از تصاویر و عکس‌های آرشیوی اصفهان قدیم و چند مشکل فنی از دیگر مشکلات اثر است (مثلاً وقتی به موزۀ هنرهای معاصر اصفهان رفته‌اند، صدای کارشناس موزه واضح نیست چون با میکروفون محیطی ضبط کرده‌اند. و البته نفهمیدیم چرا تصاویر مصاحبه با استاد محمود فرشچیان از روی لپ‌تاپ نمایش داده شد). 🔹 اگر من سازندۀ مستندی برای میرزا آقا امامی بودم، ترجیح می‌دادم بخش‌هایی از زندگی او را بازسازی کنم. البته اگر بودجه یارای چنین کاری را می‌داد. یا از پیشینه و ریشه‌های هنری خاندان امامی در عصر صفوی آغاز می‌کردم و به سراغ خطاط مشهور عصر صفوی، سید محمدرضا امامی می‌رفتم و آثار شاخص او (همچون کتیبه‌هایش در ایوان طلای امام رضا (ع) یا سردر باشکوه مسجد تاریخی امام) را به تصویر می‌کشیدم. یا با این سؤال آغاز می‌کردم که «چرا احیای شاخه‌های هنری مهم است؟» و از نقش میرزا در احیای هنر سوخت سخن می‌گفتم. یا از مضامین «حماسی و پهلوانی»، «احساسی و تغزلی» و «دینی و عرفانی» آثار او نکاتی بیان می‌کردم. یا از زندگی زینت‌السادات (به‌عنوان هنرمندی مستقل) آغاز می‌کردم و سپس پلی به زندگی پدر و اجدادش می‌زدم و ... ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ #یادداشت #نقد_مستند 🔆 @hrteimouri_ir