بسم الله الرحمن الرحیم
تبیین جایگاه پیشینه به عنوان جز مکمل ضرورت
هر انسانی پیش از انجام افعال اختیاری، فایدهمند بودن آنها را تصدیق میکند. پژوهش به عنوان یکی از افعال اختیاری انسان که با دشواری فراوانی همراه است نیازمند بررسی دقیقِ فایدهمندیِ پرداختن به پاسخ مساله پژوهش است. پیش از شروعِ پژوهش، باید به این سوال که چرا این پژوهش، ضروری است پاسخ دهیم.
هر مساله پژوهشی، از دو حال خارج نیست: یا پیش از ورود محقق به فرایند پاسخ به آن، تلاش هایی برای پاسخ به آن مساله انجام شده است یا اینکه این محقق، اولین تلاشگر در این عرصه است. میتوان قسم اول را بازپژوهی نامید و قسم دوم را پژوهش آغازین.(۱)
هر مسالهای، فارغ از تاریخچه پژوهشهای صورت گرفته روی آن، میتواند داری ضرورت باشد. بیان ضرورت در طرحنامه به این سوال پاسخ میدهد که چه ضرورتی برای پاسخ به این مساله وجود دارد. بیان ضرورت فارغ از کارهایی است که برروی این پرسش انجام گرفته است.
وقتی در بخش بیان ضرورت در طرحنامه، ضرورت پاسخ به مساله اثبات می شود اگر مساله دارای پیشینه نباشد طبیعتا ضرورت وجود این پژوهش خاص هم اثبات می شود. در بخش پیشینه در پژوهشهای آغازین باید اثبات کنیم که مساله از این جهت، بکر است.
در بازپژوهیها نیز صرفِ بیان ضرورت برای اثبات ضرورت این پژوهش خاص، کافی نیست چرا که باید اثبات شود که تلاش این پژوهشگر در پاسخ به این مساله، نتیجهای غیر از نتیجه سایرین یا راهحلی غیر از راهحل آنها به همراه دارد. پس در بازپژوهیها اولا باید اثبات شود که اصل پاسخ به مساله مهم است و ثانیا باید ثابت شود که این پاسخ، غیر از پاسخهای دیگر یا این راهحل غیر از راهحلهای دیگر است.
به تعبیر دیگر، بیان ضرورتِ پاسخ به مسالۀ پژوهش، امری است و ضرورت این پژوهش خاص امری دیگر. در بخش بیان ضرورت صرفا ناظر به ضرورت حل مساله سخن میگوییم. این ضرورت اگر با آنچه به درستی در پیشینه بیان میشود همراه شود میتواند ضرورت وجود این پژوهش خاص را اثبات کند. بنابراین بدون پیشینه، بیان ضرورت نمیتوان فایدهمندی پرداختن به پژوهش را تضمین کند.
فرض کنیم که پنج پژوهش در مورد یک مساله خاص صورت گرفته باشند. بنابرآنچه گفته شد، بیان مساله و بیان ضرورت که ناظر به خود مساله هستند در همه آنها یکسان است چراکه مساله این پنج پژوهش یکی است. آنچه مایز این پنج پژوهش است باید در پیشینه، بیان شود.
در مجموع باید گفت چرایی یک پژوهش با دو جزء، پاسخ میگیرد: بیان ضرورت و پیشینه. بنابراین پیشینه جزء مکمل بیان ضرورت در پاسخ به چرایی هر پژوهشی است.
(۱). اگرچه اصطلاح بازپژوهی مسبوق به سایقه است اما به دلیل عدم خلط اصطلاحاتی مانند پژوهش اصیل، مروری و مروری فراگیر و مانند آن، اصطلاح پژوهش آغازین جعل شد.
پ.ن. در برخی کتب روش تحقیق بین ضرورت و اهمیت تفاوت قائل شده اند. در طرحنامه حوزه فقط یک عنوان ضرورت وجود دارد. در این نگاره، مراد از ضرورت اعم از ضرورت و اهمیت مطرح شده است.
#آموزش_پژوهش
#طرحنامه
#پیشینه
#ضرورت
🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻
کانال تأمّلات طلبگی:
@ghorbani_hamedani
🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹
جایگاه بیان مسأله، بیان اهمیت و ضرورت و کارکرد پیشینه
این تصویر میتواند به فهم بهتر مطلب «تببین جایگاه پیشینه به عنوان جز مکمل ضرورت» کمک کند.
#آموزش_پژوهش
#طرحنامه
#پیشینه
#ضرورت
🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻🔻
کانال تأمّلات طلبگی:
@ghorbani_hamedani