✳️ نقد غرب و دولت‌های غربی از زبان یک روشنفکر غرب‌زده؛ توحش برای غرب آری برای دیگران نه محمدعلی #فروغی یکی از رجال سیاسی دوره #قاجار و #پهلوی است که مثل تمامی روشنفکران، هم می‌خواست داشته‌های سرزمینی مانند مفاخر ادبی را به رخ بکشد و هم از عقب‌ماندگی فکری و سیاسی در مملکت احساس حقارت می‌کرد. البته داشته‌های سرزمینی او به مواردی معدود خلاصه می‌شد؛ او با اینکه فلسفه غرب را به‌خوبی می‌شناخت و حتی درباره آن کتاب نوشته بود، در یک جمله از این کتاب، به فلسفه اسلامی اشاره نکرد. فروغیِ مورخ نیز هیچ‌گاه از تاریخ اسلام سخن نگفت؛ بااین‌حال در تجددگرایی تا آنجا پیش رفت که در تغییر پوشش ایرانیان با رضاخان مخالفتی نکرد و حتی با ترغیب پهلوی اول به سفر به ترکیه، زمینه کشف حجاب را نیز فراهم کرد. البته با همه خودباختگی در برابر غرب، صد سال پیش، زمانی که چهره «متمدن»! دنیای غرب هنوز برای همگان کامل عیان نشده بود به شناختی از لایه‌های فرهنگی این جوامع رسید که امروزه با آزار و شکنجه و قتل سیاه‌پوستان در آمریکا کاملا آشکار شده است: «فرنگی‌ها هر وقت حرکت رکیکی از غیر می‌بینند عالم را از فریاد وحشیگری پر می‌کنند؛ بعد برای خودشان که موقع دست می‌دهد همان حرکت را به طور اشد می‌کنند».1 #شرح_عکس #محمدعلی_فروغی ، نخست‌وزیر، هنگام شرکت در یکی از جشن‌ها به مناسبت کشف حجاب شماره آرشیو: 349-۴ع 1. یادداشت‌های روزنامه محمدعلی فروغی، به کوشش #ایرج_افشار ، تهران، کتابخانه و موزه کتابخانه مجلس شورای اسلامی، 1388، ص 180. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ گزارش‌هایی از ساواک درباره فعالیت حزب اقلیت مردم (12)؛ تعبیر عجیب اکثریت و اقلیت در نظام دوحزبی پهلوی حزب ملّیون در سال ۱۳۳۵ توسط منوچهر اقبال و طبق دستور برنامه‌ریزی‌شده محمدرضا پهلوی برای ایجاد یک نظام دوحزبی تأسیس شد. حزب مردم به رهبری اسدالله علم نیز دربرابر این حزب قرار داشت و چون دولت در دست منوچهر اقبال بود، حزب او اکثریت، و حزب مردم اقلیت خوانده می‌شد. در مجلس شورای ملی نیز نمایندگان می‎بایست در همین نقش اقلیت و اکثریت بازی می‎‌کردند. ساواک در 14 تیر 1337 درباره مضحک بودن نقش فراکسیون‌های احزاب شه‌ساخته به‌اصطلاح اقلیت و اکثریت در مجلس چنین گزارش داده است: ادامه در پست بعد ... https://eitaa.com/iichs_ir/5448

✳️ گزارش‌هایی از ساواک درباره فعالیت حزب اقلیت مردم (12)؛ تعبیر عجیب اکثریت و اقلیت در نظام دوحزبی پهلوی حزب ملّیون در سال ۱۳۳۵ توسط منوچهر اقبال و طبق دستور برنامه‌ریزی‌شده محمدرضا پهلوی برای ایجاد یک نظام دوحزبی تأسیس شد. حزب مردم به رهبری اسدالله علم نیز دربرابر این حزب قرار داشت و چون دولت در دست منوچهر اقبال بود، حزب او اکثریت، و حزب مردم اقلیت خوانده می‌شد. در مجلس شورای ملی نیز نمایندگان می‎بایست در همین نقش اقلیت و اکثریت بازی می‎‌کردند. ساواک در 14 تیر 1337 درباره مضحک بودن نقش فراکسیون‌های احزاب شه‌ساخته به‌اصطلاح اقلیت و اکثریت در مجلس چنین گزارش داده است: «قبل از ظهر روز مزبور جلسه هفتگی [در] منزل فتح‌الله فرود، نماینده مجلس شورای ملی، تشکیل گردیده و عده‌ای در حدود شصت نفر از طبقات مختلف من جمله کبیری، اقوامی، صفری، رضوی، قدس، ارباب جلیل خانلو، ادیب صدرایی، آزادگان، خسروی، صائبی، مرتضائی، کارمند دخانیات، و قماشی در آن شرکت نموده‌اند... یکی از حضار در مورد وضع حزب مردم در مجلس شورای ملی از فرود سؤال نموده و فرود در پاسخ وی گفته است: حزب مردم دارای 47 عضو ثابت در مجلس می‌باشد و حداقل دوازده نفر از اعضای حزب ملیون هم علاقه‌مند و یا در حقیقت تابع حزب مردم می‌باشند و اگر نمایندگان منفردی که به حزب مردم تمایل دارند به این عده اضافه شوند، در حال حاضر حزب مردم دارای 75 یا 76 رأی ثابت در مجلس شورای ملی بوده و بنابراین اکثریت کامل دارد منتهی آقای علم، رهبر حزب مردم، مایل نیستند عنوان اکثریت را در مجلس داشته باشند؛ زیرا در این صورت بایستی دولت آقای دکتر اقبال ساقط و آقای علم مأمور تشکیل کابینه بشوند و تا موقعی که بنا به اراده اعلیحضرت همایون شاهنشاه، آقای دکتر اقبال نخست‌وزیر باشند، آقای علم جنبه اقلیت را حفظ خواهد کرد و اما هر لحظه‌ای که شاهنشاه از آقای دکتر اقبال حمایت نفرمایند و احزاب و نمایندگان را مجاز کنند، بلافاصله دولت آقای دکتر اقبال ساقط خواهد شد».1 #شرح_عکس #منوچهر_اقبال ، مؤسس #حزب_ملیون ، در حال سخنرانی 1. مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی (پرونده #حزب_مردم ) https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ دنباله‌روی #رضاشاه از ایدئولوژی نازیسم؛ رد پای هیتلر در ایران #مقاله #چکیده رضاشاه به‌عنوان یک شخصیت نظامی، نظم و انضباط شدید‌، کیفیت محصولات صنعتی و تأکید بر احیای گذشته باعظمت در آلمان را می‌ستود. ازآنجاکه او بر عدمِ توسعه ایران در برابر کشورهای اروپایی و آمریکایی واقف بود، درصدد نزدیکی به ایدئولوژی نازیسم برآمد. او با تأکید بر ایدئولوژی باستانی ایرانی، بر اهمیت شاه در فرایند توسعه از بالا تأکید می‌کرد و این مسئله با حذف گروه‌های اجتماعی از عرصه عمومی، که توسط او دنبال می‌شد، بسیار همخوان بود. به‌علاوه رضاشاه با الگو گرفتن از ایدئولوژی نازیسم، به تأسیس نهادهای فرهنگی مروّجِ ایدئولوژی باستان‌گرا دست زد تا بتواند بدون مانع و مخالفت جدی به هدفِ خود، که تبدیل خود به یک پیشوایِ محبوب در نظر مردم بود، دست یابد. دنباله‌روی او از ایدئولوژی آلمانی، اگرچه به سقوط سیاسی رضاشاه از قدرت انجامید، بار دیگر بر این ایده صحت گذاشت که دیکتاتورها در همه جوامع شباهت‌ها و اشتراک‌های بسیاری دارند که درنهایت به سرنگونی آنها منجر می‌شود. #شرح_عکس رضاشاه همراه جمعی از فرماندهان ارتش و مهندسان آلمانی شماره آرشیو: 6216-3ع برای مطالعه متن کامل این مقاله بر روی لینک زیر کلیک کنید؛ https://b2n.ir/459452 https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ در صدسالگی کودتای سیاه: همایش مجازی «کودتای سوم اسفند 1299، زمینه‌ها و پیامدها» برگزار می‌شود

✳️ در صدسالگی کودتای سیاه: همایش مجازی «کودتای سوم اسفند 1299، زمینه‌ها و پیامدها» برگزار می‌شود به گزارش روابط عمومی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ، یکصد سال پیش در وضعیتی که دلسوزان ایران بعد از به شکست کشاندن قرارداد شوم 1919، درصدد احیا و اعاده مشروطیت برای نجات ایران از سلطه انگلستان بودند، سیاست استعماری بریتانیا با نقش‌آفرینی جناح صهیونیستی حاکمیت انگلیس با صحنه‌گردانی حکومت هند بریتانیا، وزارت دریاداری،‌ وزارت جنگ و بانک شاهنشاهی به دنبال روی کار آوردن حکومتی وابسته با کودتای نظامی بودند. زمینه عملی این کودتا را شبکه داخلی با نقش‌آفرینی سر اردشیر جی، کمیته آهن و منورالفکرانی فراهم کردند که با تز «دیکتاتوری منوّر» ذهن‌ها را برای روی کار آوردن دیکتاتوری نظامی در ایران آماده می‌کردند. با فراهم شدن این زمینه و نیز تجهیز قوای قزاق در قزوین با سرمایه بانک شاهنشاهی انگلیس در ایران و راهنمایی‌های اردشیر جی، عملیات کودتا با سردمداری قزاقی گمنام و روزنامه‌‌نگاری شهره به وابستگی به انگلستان آغاز شد و در 3 اسفند 1299 تهران به تصرف کودتاچیان انگلیسی درآمد. با سقوط تهران، دوره سیاهی در تاریخ معاصر ایران آغاز شد که تا 22 بهمن 1357 تداوم یافت. با توجه به تقارن 3 اسفند 1399 با صدسالگی کودتای سیاه 1299 در ایران، پژوهشکده تاریخ معاصر بر آن است که با شرکت اندیشمندان و پژوهشگران داخلی و خارجی تاریخ معاصر ایران، زمینه‌ها و پیامدهای این کودتا را در قالب همایشی مجازی، روی میز نقد و بررسی گذارد؛ لذا از تمام علاقه‌مندان دعوت می‌شود با توجه به عدم امکان شرکت حضوری در همایش، با ثبت‌ نام از طریق یارانامه koodeta@iichs.ir در این همایش شرکت فرمایند. علاقه‌مندان جهت ثبت نام، نام، نام خانوادگی و نشانی یارانامه خود را برای ما ارسال فرمایند و برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02122608690 تماس گیرند. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

‍ ✳️ فصلنامه 81 و 82 «تاریخ معاصر ایران» به بازار نشر رسید به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تاریخ معاصر، به همت پژوهشکده تاریخ معاصر، شماره 81 و 82 فصلنامه «تاریخ معاصر ایران» با مطالب و اسناد مهم درباره زوایای گوناگون تاریخ معاصر ایران، روانه بازار نشر شد. در این فصلنامه پنج مقاله با عناوین «بیماری تیفوس و تیفوئید در ایران طی جنگ جهانی دوم جهانی» به قلم محمدحسن پورقنبر، «سفر رضاخان به ترکیه و تأثیر آن در کشف حجاب» به قلم رضا رمضان نرگسی، «پشت سر رضاشاه چه گفتند؟» (انتقاد از سیاست‌های رضاشاهی در اصفهان بعد از شهریور 1320) به قلم عبدالمهدی رجائی، «اوضاع اجتماعی ـ سیاسی فارس در نیمه اول قرن چهاردهم هجری» (زمینه‌های اجتماعی ـ سیاسی قیام آیت‌الله سیدعبدالحسین لاری در فارس) به قلم حسین اصغری و «اعتراضات سیاسی حوزه‌های علمیه در دوره قاجار» (قسمت اول) به قلم سهراب مقدمی شهیدانی درج شده است. همچنین در بخش گفت‌وگو، از جلال رفیع درباره وضعیت مطبوعات قبل از انقلاب اسلامی پرسش شده است. در بخش اسناد نیز سندهایی از شیخ خزعل در فاصله دو جنگ جهانی منتشر شده و عکس‌های کمتر دیده‌شده از حسین علاء با عنوان «پایین پله‌های تخت امپراتور» در بخش تصاویر به نمایش درآمده است. در بخش گزارش، «گلچره» (عکس‌های به‌جامانده از دوران قاجار که به موضوع اندرونی شاهی و اشراف می‌پردازد) به قلم پدارم خسرونژاد و فاطمه معزی منتشر شده است. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

‍ ✳️ به همت #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ «رویای طهران قدیم» منتشر شد «رویای طهران قدیم» که نام کتاب مصور و خاطره‌انگیزی از تهران قدیم نوشته حمید گروگان است، توسط پژوهشکده تاریخ معاصر چاپ و منتشر شد به گزارش روابط عمومی پژوهشکده تاریخ معاصر، «کتاب رویای طهران قدیم» نوشته حمید گروگان، به همت پژوهشکده تاریخ معاصر در پیشخوان کتاب‌فروشی‌ها قرار گرفت. نویسنده در مقدمه کتاب هدف از نوشتن این کتاب را این‌گونه بیان کرده است: راجع به تهران قدیم کتاب‌های بسیاری نوشته شده است و نویسندگان آن، برای پژوهش و جمع‌آوری مدارک و اسناد و هم شرح مطالب زحمات زیادی کشیده شده‌اند. اگر کسی بخواهد با طهران قدیم آشنا شود برای دستیابی به این منابع راهی نسبتا هموار در پیش دارد و باید به آن منابع دست بیابد و اگر افرادی که خواستار اطلاعات مختصر و مفید از تهران با زبان نرم باشند این کتاب می‌تواند مفید باشد. نویسنده برای نوشتن این کتاب از منابع مکتوب و تاریخ شفاهی استفاده کرده است. در این کتاب، در فصل‌های مختلف و متنوع، به موضوعاتی چون دروازه‌ها، محله‌ها، بازارها، سلمانی‌ها، حمامی‌ها، قهوه‌خانه‌ها، زورخانه‌ها، پهلوانان، کاروانسراها و... تا قحطی و فقری که در تهران روی داده توجه شده است. در قسمت قحطی و فقر کتاب آمده است: «24 سال از جلوس ناصرالدین‌شاه قاجار گذشته بود که آثار قحطی خودی نشان داده بود و نبود نان و آذوقه، گریبانگیر مردم تهران و دیگر شهرهای ایران را گرفت. نان را که در اوایل سال قبل، به قیمت یک من، هفت‌شاهی می‌دادند حالا به یک من یک قران هم نمی‌دادند. مردم خوش‌قریحه تهران همان زمان در وصف شاه قاجار، که مصادف با قحطی به کربلا رفته بود، شعری ساخته بودند: شاه کج کلا، رفته کربلا، گشته بی‌بلا نان شده گران یک من به یک قران ما شدیم اسیر از دست این وزیر از دست این وزیر از دست این وزیر». نویسنده سعی کرده است کتاب را روایت‌گونه، به‌اختصار و با زبانی حس‌برانگیز و متأثر از گذشته بنویسد. از دیگر نکات لازم کتاب ارجاعات است که نویسنده برای آنکه به حس و حال متن لطمه نزند، و از سوی دیگر به علاقه‌مندانی که پیگیر منابع تاریخی هستند سرنخی از داده باشد این ارجاعات را در پانوشت کتاب گنجانده است. همچنین در کتاب از عکس و سندهایی که پژوهشکده تاریخ معاصر در اختیار نویسنده قرار داده استفاده شده است و همین عکس‌ها و سندها حس و حال خاطره‌انگیزی از تهران قدیم به خواننده القا می‌کند. این کتاب با قیمت 180 هزار تومان و شمارگان هزار نسخه به زیور طبع آراسته و به همت انتشارات پژوهشکده تاریخ معاصر روانه بازار نشر شده است. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

‍ ✳️ به همت انتشارات#پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ «عالِم خبیر» در دسترس مخاطبان قرار گرفت به گزارش پژوهشکده تاریخ معاصر، «عالِم خبیر»، در شرح حال و آثار مورخ معاصر، مرحوم حجت­الاسلام علی دوانی، به همت پژوهشکده تاریخ معاصر انتشار یافت. آقای محمدحسن رجبی (دوانی)، فرزند ایشان، که این کتاب را جدیدا نگاشته، در مقدمه کتاب خاطرنشان کرده است که کتاب، مجموعه مقالاتی است که در سال‌های گذشته یا به عنوان مقدمه بر بعضی از کتاب‌های استاد بدون نام یا با نام نوشته شده، و یا مقالات و سخنرانی‌هایی بوده که به مناسبت‌های گوناگون نوشته یا بیان شده و در مجلات مختلف انتشار یافته است. کتاب «عالِم خبیر» شامل شش مقاله است: مقاله نخست، گفت‌وگوی استاد با «واحد تاریخ شفاهی سازمان اسناد و کتابخانه جمهوری اسلامی ایران» در سال 1378 درباره شرح حال، آثار علمی و گزیده خاطرات ایشان است که آقای رجبی آن را تنظیم و ویراستاری کرده است. مقاله دوم، «تصویر یک شخصیت» است که چنان که از نامش پیداست، شخصیت اخلاقی، علمی، دینی و سیاسی استاد از دوران جوانی تا رحلت، از نگاه نویسنده کتاب به رشته تحریر درآمده است. مقاله سوم، «استاد دوانی، تاریخ‌نگار پیشگام انقلاب اسلامی» نام دارد که در آن، پیشگامی استاد در تاریخ‌نگاری انقلاب با نگارش کتاب «نهضت دوماهه روحانیون ایران» در دی‌ماه 1341 ــ آن هم در شرایط خفقان رژیم پهلوی و فقدان امکانات و اسناد و مدارک ــ تا نگارش کتاب یازده‌جلدی «نهضت روحانیون ایران» در سال 1360 و نیز در دوران پس از انقلاب اسلامی تشریح شده است. «فعالیت‌های علمی و قلمی سیاسی»، عنوان مقاله چهارم است که در آن تکاپوهای عملی و قلمیِ سیاسی استاد از دوران نهضت ملی تا ماجرای انجمن‌های ایالتی و ولایتی و از آن زمان تا انقلاب اسلامی و پس از آن با استناد به آثار نوشتاری و گفتاری استاد بررسی شده است. از جمله دوستان نزدیک استاد دوانی در بیش از سه دهه، سه چهره بنام دوران انقلاب اسلامی، مرحومان استاد شهید مطهری، شهید آیت‌الله بهشتی، و سخنور نامی حجت‌الاسلام فلسفی بودند که گوشه‌هایی از مراودات استاد با آن بزرگان، موضوع مقالات پنجم، ششم و هفتم است. استاد دوانی و استاد ابوالحسنی (منذر) دو روحانی مورخ متعلق به دو نسل هستند که آثار ماندگاری در تاریخ معاصر از خود به یادگار گذارده‌اند. وجوه تشابه و تفاوت موقعیت زمانی و سیاسی آن دو، موضوع مقاله هشتم این مجموعه است. خاطرات استاد دوانی از نویسنده متعهد و منتقد معروف، جلال آل احمد، که مربوط به سال 1337 به بعد و سپس انتشار کتاب «غرب‌زدگی» است، آخرین مقاله این مجموعه را تشکیل می‌دهد. عنوان کتاب، برگرفته از عنوانی است که مقام معظم رهبری در پیام تسلیت رحلت ایشان فرموده‌‎اند. کتاب «عالم خبیر» از آن حیث که ابعادی از زندگانی علمی، دینی، و سیاسی یکی از مورخان نامدار دینی کشور را ترسیم کرده است، می‌تواند برای علاقه‌مندان به تاریخ مکتوب و شفاهی و نیز رجال‌شناسان حوزه و دانشگاه سودمند باشد. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir