پژوهشکده تاریخ معاصر
#در_آینه_تاریخ ؛ #شاه هنگام عبور از مقابل گارد احترام شماره آرشیو: 6164-7ع iichs.ir @iichs_ir
تحلیلی بر اقدام #رضا_شمس_آبادی در #ترور_شاه؛
یک حادثه، دو مرد، دو فرجام
#مقاله
#چکیده
❇️ محمدرضا #پهلوی در دوران 37 ساله سلطنت خود دو #ترور را تجربه کرد و البته هر دو بار برخلاف دو نخست وزیر ناکام خود، یعنی «رزم آرا» و «حسنعلی منصور»، جان سالم به در برد. نخستین ترور، پانزدهم بهمن 1327 و در فترت پس از کناره گیری #رضاشاه و آغاز سلطنت شاه جوان رخ داد. این اقدام نافرجام که توسط « #ناصر_فخرآرایی» صورت گرفت، به زخمی شدن شاه و مرگ ضارب انجامید. غیرقانونی شدن فعالیت حزب توده و برقراری نوعی انسداد سیاسی از پیامدهای این ترور محسوب میشد. البته ارتباط منظم و تشکیلاتی فخرآرایی با حزب توده هیچ گاه ثابت نشد تا این گمانه بیشتر تقویت شود که این ترور بهانهای بود برای جلوگیری از گسترش روزافزون فعالیتهای حزب توده که همچون مانعی در برابر قدرت گیری دربار خودنمایی می کرد.
❇️ در صبح آرام بیستویکمین روز از بهار سال 1344، صدای رگبار گلوله، رهگذران خیابان پهلوی و کارکنان کاخ مرمر را وحشت زده کرد. آن گونه که در روایات رسمی آمده، «رضا شمس آبادی» 22 ساله، سرباز وظیفه #گارد_سلطنتی که در این ساعت از نگهبانان محوطه کاخ محسوب میشد، هنگام پیاده شدن شاه از خودروی سلطنتی به سوی او آتش گشود. شاه به سرعت خود را به داخل ساختمان انداخت و به حالت درازکش زیر یکی از میزهای سالن ورودی پنهان شد. دو نفر از محافظان او به نامهای «محمد علی بابائیان» و «آیتالله لشگری» هم مورد هدف شمس آبادی قرار گرفته و در نهایت خود شمس آبادی نیز با گلوله یکی دیگر از نگهبانان از پای درآمد.
❇️ پس از ماجرای ترور شاه توسط شمسآبادی، دربار پهلوی از رسانهای شدن این خبر در روزنامههای رسمی و پرمخاطب آن روزگار جلوگیری کرد. روزنامههای عصر آن روز تنها به خبر «نزاع چند سرباز در کاخ مرمر که منجر به تیراندازی و قتل دوسه نفر شده بود!» بسنده کردند.
❇️خانواده شمس آبادی، روستاییانی تنگدست بودند که از راه کشاورزی معیشتی روزگار میگذراندند. این پایگاه اجتماعی و اقتصادی، و بیعدالتیهایی که با بروز اصلاحات ارضی نه تنها کاهش نیافت، بلکه گسترده تر نیز شد، در کنار دغدغههای مذهبی او میتواند زمینه ساز چنین تصمیمی باشد. عزیمت او از #کاشان به تهران ــ شهری بی در و پیکر و درگیر مدرنیزاسیون غربگرایانه شاه ــ در اوایل دهه 1340 نیز نوعی کنده شدن از پایگاه پیشین و بی ثباتی در پایگاه جدید را به همراه داشت. چنین وضعیتی در کنار خاطره سرکوب خونین قیام پانزدهم خرداد 1342 و شکست تلخ بیستوهشتم مرداد 1332، دست به دست هم داد تا او چنین اقدامی را انجام دهد. فضای بسته سیاسی پس از این دو واقعه که امکان هرگونه مشارکت مسالمت آمیز را از اقشار مختلف جامعه میگرفت نیز در تشدید این وضعیت موثر بود؛ اقدامی که اگر چه با جان سالم به در بردن شاه از مهلکه همراه بود امّا به انسداد بیشتر و امنیتی شدن فضای سیاسی کشور منجر شد و سرانجام در بهمن 1357 به انفجار انقلاب انجامید.
متن کامل مقاله را در #لینک زیر بخوانید
http://yon.ir/hRgH3
@iichs_ir