eitaa logo
پژوهشکده تاریخ معاصر
2.4هزار دنبال‌کننده
1.7هزار عکس
74 ویدیو
4 فایل
مشاهده در ایتا
دانلود
✳️ از منظر یکی از پایه‌گذاران برنامه‌ریزی توسعه در دوره پهلوی؛ چرا غالبا در ایران سیب‌زمینی، پیاز، تخم مرغ، گوشت و... پیدا نمی‌شد؟ «غالبا به تواتر اتفاق می‌افتاد سیب‌زمینی پیدا نمی‌شد، پیاز پیدا نمی‌شد، تخم مرغ پیدا نمی‌شد، گوشت پیدا نمی‌شد؛ چرا در ایرانی که می‌بایست خودش تمام این کالاها را عمل می‌آورد و حتی صادرکننده آنها بود چنین اتفاقی رخ می‌داد؟ برای اینکه سیاست غلط داشتیم؛ اجازه دادیم کشاورزی ایران کاملا نابود شود. این ــ به قول خودشان ــ اصلاحات ارضی پدر کشاورزی مملکت را درآورد. من تصور می‌کنم شاه این کار را فقط و فقط برای این انجام داد که در غرب به‌خصوص آمریکا وجهه‌ای پیدا کند و الا این کار از اول تا آخرش غلط بود .... چرا غلط بود؟ برای اینکه در اجرای آن اصلا به این موضوع توجه نشد که این کار صحیح است یا خیر، بلکه تمام توجه بر این مسئله بود که این اقدام چه اثری در دنیای خارج خواهد گذاشت. خارجی‌ها هم خودشان را گول می‌زدند که ما الان در این قسمت دنیا جزیره‌ای داریم که هیچ چیزی نمی‌تواند آن را متزلزل کند و بنابراین [به شاه] کارت بلانش1 دادند.»2 2. تاریخ شفاهی دانشگاه هاروارد، مصاحبه با ابوالحسن ابتهاج، نوار شماره 14، صص 10-11. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
هدایت شده از کافه تاریخ
✳️ انتقاد از جشنهای 2500 ساله از وعاظ شجاع و تأثیرگذار در جریان نهضت امام خمینی(ره) باید به حجت‌الاسلام محمدتقی فلسفی اشاره کرد. ایشان در منابر و سخنرانی‌های خود همواره به انتقاد از سیاست‌های رژیم پرداخته و در هر فرصتی از امام خمینی(ره) و اندیشه‌های ایشان حمایت می‌کرد. در سندی به سال 1350 راجع به یکی از سخنرانی‌های وی آمده است: «فلسفی در بدو منبر خود چندین بار برای سلامتی خمینی صلوات فرستاده و در سخنرانی خود به برگزاری جشن‌های دوهزار و پانصد سال شاهنشاهی ایران حمله نمود.» cafetarikh.com @cafetarikh
✳️ مردگانی که زنده‌اند و زنده‌هایی که مُرده! روزنامه « » امروز در دو گزارش مجزا به مشکل عجیب گروهی از مردم کشور پرداخت. در گزارش اول آمده است: «محال دول» با هیجده پارچه قریه تابعه که در نزدیکی رضائیه واقع شده است نزدیک به بیست‌هزار نفر جمعیت دارد. قصبه دول تا چند سال قبل تابع رضائیه بود، ولی چهار پنج سال پیش به علت نامعلومی این بخش در حقیقت تجزیه شد و از جمله امور مربوط به آمار محال دول به عهده مأموران اداره آمار بخش اشنویه که بیش از صد کیلومتر با «دول» فاصله دارد محول گردید. به توجه به این مسافت زیاد نه مردم می‌توانند برای نوزادان خود شناسنامه بگیرند و نه مأموری برای صدور و یا ابطال شناسنامه متوفیان به محال می‌آید. دیر و زود آمدن مأموران آمار به محال دول گاهگاهی ماجرای عجیبی به‌وجود می‌آورد و مردم قریه را دچار دردسر می‌سازد. از جمله چندی قبل مأموران نظام وظیفه به این محل آمدند و از کدخدا خواستند فرزند شخصی به نام اسکندر را برای اعزام به آنان تحویل دهد. کدخدا که می‌دانست شخص مورد نظر مُرده است چگونگی را به اطلاع مأموران رسانید، ولی مأمورین اظهارات کدخدا را قبول نمی‌کردند و به استناد دفاتر آمار و فهرست موجود در نظام وظیفه نام‌برده زنده است و باید به خدمت سربازی اعزام شود خلاصه اظهارات کدخدا و مطلعین مورد توجه قرار نگرفت و پدر مشمول بارها برای بازجویی و اثبات مرگ فرزندش به شهر احضار شد و مبالغی صرف هزینه رفت‌وآمد کرد و سرانجام پس از تحمل خسارت فراوان ثابت کرد پسرش مُرده است. به دنبال این حادثه وقتی در قصبه صحبت از مردگان به میان می‌آید مردم به یکدیگر می‌گویند درست است که فلانی مُرده است، ولی به حکم قانون زنده است! «کیهان» در یک خبر دیگر نوشت: مردی به خاطر گرفتن شناسنامه برای دخترش به اداره ثبت احوال بخش 20 تهران مراجعه کرد و پس از مدتی دوندگی سرانجام جواب شنید طبق اسنادی که در دست است چند سال قبل فوت کرده و نامش در دفتر مُردگان شهرستان مشکین‌شهر به ثبت رسیده است! همین مرد در حالی که تعدادی نامه در دست داشت در یکی از راهروهای دادسرای تهران سراغ اتاق دادستان را می‌گرفت و وقتی از او سؤال شد که با دادستان چه کار داری؟ او گفت: آمده‌ام از طریق قانونی ثابت کنم که زنده‌ام؛ چون اداره ثبت احوال مرا مُرده می‌داند! متن کامل روزشمار را در این لینک بخوانید! https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
‍ ✳️با توجه به استقبال مخاطبان و نیز شرایط به‌وجودآمده بر اثر شیوع ویروس کرونا؛  مهلت شرکت در جشنواره تاریخ‌نگاشت و برگزاری مراسم اختتامیه تمدید شد دبیرخانه با توجه به استقبال مخاطبان و نیز شرایط به‌وجودآمده بر اثر شیوع ویروس کرونا، مهلت شرکت در جشنواره تاریخ‌نگاشت را تمدید نمود به گزارش روابط عمومی ، این پژوهشکده که نخستین جشنواره اینفوگرافیک را در حوزه تاریخ معاصر ایران برگزار نموده، با توجه به استقبال مخاطبان و نیز شرایط به‌وجودآمده بر اثر شیوع ویروس کرونا، در نظر دارد مهلت شرکت در جشنواره تاریخ‌نگاشت را تمدید نماید و مراسم اختتامیه را با تأخیر برگزار کند.   با توجه به این تصمیم، علاقه‌مندان برای شرکت در این جشنواره می‌توانند تا 26 دی 1399 آثار خود را از طریق تارنمای جشنواره «تاریخ‌نگاشت» به دبیرخانه این جشنواره ارسال کنند.   این جشنواره، که «تاریخ‌نگاشت» نام دارد، در دو بخش دانش‌آموزی و حرفه‌ای برگزار می‌شود و هدف از برگزاری آن، ایجاد زمینه‌ای برای بروز استعدادها در ارائه اطلاع‌نگاشت (اینفوگرافیک) از تاریخ و انتقال تصویری اطلاعات تاریخی به مخاطبان است.   بنابر این گزارش، در مراسم اختتامیه جشنواره «تاریخ‌نگاشت» (که زمان آن 21 بهمن 1399 می‌باشد)، به صاحبان آثار برتر جوایزی به قرار زیر اهدا خواهد شد:   رتبه اول: ۳۰ میلیون ریال، لوح تقدیر و تندیس جشنواره رتبه دوم: ۲۰ میلیون ریال و لوح تقدیر رتبه سوم: ۱۰ میلیون ریال و لوح تقدیر شایسته تقدیر: ۵ میلیون ریال و لوح تقدیر   محورهای جشنواره شامل سیاست، فرهنگ و رسانه، اقتصاد و نفت، توسعه، اجتماع، نیروهای نظامی و امنیتی و انقلاب اسلامی است.   علاقه‌مندان به شرکت در جشنواره «تاریخ‌نگاشت» برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این جشنواره یا ارسال آثار خود می‌توانند از راه‌های ارتباطی زیر اقدام کنند:   تارنما:  infographic.iichs.ir رایانامه: info@infographic.iichs.ir شماره تماس دبیرخانه: 22003490-021  و 09028404402   شایان ذکر است دبیرخانه جشنواره «تاریخ‌نگاشت» در تهران، الهیه، خیابان شهید فیاضی (فرشته)، نبش خیابان چناران، شماره 15 قرار دارد. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
✳️ دخالت در و ایران در دوره ؛ سبقه تاریخی نگرانی‌ها از شعرخوانی واکنش‌ها به قرائت بخشی از شعر «آی آراز» (ارس) توسط رئیس‌جمهور ترکیه در رژه پیروزی جمهوری آذربایجان (20 آذر 1399) ادامه دارد؛ شعری که توسط استاد زنده‌یاد یحیی شیدا، شاعر آذربایجانی، خطاب به رود ارس و در رثای از دست رفتن منطقه قفقاز از ایران سروده شده و به واقع خواستار بازگشت آذربایجان به آغوش پاک ایران است. شعر فوق سبب بروز تنش در روابط دیپلماتیک و دوستانه ایران و ترکیه شده است و ایران تفسیر غلط اردوغان از مضمون این شعر را در تضاد با منافع ملی دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان و ناقض تمامیت ارضی کشورمان می‌داند. با اینکه برخی معترض و نگران تندروی و افراط در برخورد با این ماجرا هستند، و به هیچ روی نمی‌توان فحاشی و افراط در مسائل حساس دیپلماتیک را توجیه کرد، اما باید توجه شود نگرانی‌ها جدی است و سبقه تاریخی نیز دارد. کسانی که در روزگار ستم به واژگان، شعر ارس را ابزار تمایلات جدایی­طلبانه خود ساخته و آنها که نگران دیپلماسی و روابط دوستانه دو کشور هستند، سند زیر را بخوانند: ادامه در پست بعد ...
پژوهشکده تاریخ معاصر
✳️ دخالت #ترکیه در #آذربایجان و #کردستان ایران در دوره #پهلوی_اول ؛ سبقه تاریخی نگرانی‌ها از شعرخوان
✳️ دخالت در و ایران در دوره ؛ سبقه تاریخی نگرانی‌ها از شعرخوانی از پست قبل بخوانید؛ https://eitaa.com/iichs_ir/5421 26 خرداد 1304 مقام منیع ریاست‌الوزراء و ریاست عالیه کل قواء دامت عظمه البته خاطر اشرف مستحضر شده است که از چندی به این طرف، ترک‌ها در آذربایجان به وسایل مختلفه شروع به تبلیغات نموده و نقشه عملیاتشان هم تشکیل یک مؤسسه (به نام ترک اوجاقی) در این مناطق می‌باشد که بدین وسیله می‌خواهند تدریجا اعمال نفوذ کرده به خیالات پوچ و دور و دراز خود (که استیلای آذربایجان و باز شدن راه سوق‌الجیشی از این منطقه به ترکستان روسیه و ممالک هند است) موفق شوند از جمله اخیرا پس از تنکیل اکراد و اسکات غائله کردستان که برای تبلیغ اکراد در اکثر نقاط کردستان مدارسی از طرف دولت ترکیه تشکیل و معلمین زیادی مخصوصا از اسلامبول به آن نقاط اعزام گردیده ترکیه از فرصت استفاده نموده بر دامنه تبلیغات و عملیات حق‌شکنانه خود در کردستان ایران و آذربایجان توسعه داده است که اگر اندکی تعمّق و دقّت شود به‌خوبی مکشوف می‌گردد که ترک‌ها به‌وسیله بعضی ایرانی‌های خائن و مخصوصا مهاجرین قفقاز که بدون استثنا تمامی سرسلسله و متنفذین آنها ترک فیل هستند علنا در این نقاط مشغول تبلیغات و عملیات مضره می‌باشند. عمده تأسف فدوی از این است که ایران مهماندوست و این مملکت بلادیده همیشه دشمنان خود را در داخله خویش نوازش و پذیرایی می‌نماید؛ زیرا این قفقازی‌های خائن با آن حال شدت و سختی که آخرین رمق‌های زندگانی خود را به تحلیل داده و رو به اضمحلال می‌رفتند ایران دست رأفت و نوازش به طرف آنها دراز و آنان را از آن همه بی‌نوایی و فلاکت نجات داده فرجی بعد از شدت را نایل آمدند و بالاخره دولت ایران با وجود ضیق مالیه خود و زیادی عده بیکاران هزارها نفوس ایرانی که محتاج شام شب و دچار کمال بدبختی و فلاکت می‌باشند با این حال حاضره تمامی آنها را از روی شفقت در دوایر خودش استخدام و معاش‌شان را مرتبا تأمین نموده ولی مهاجرین مزبور از این همه رأفت و مهمان‌نوازی دولت سوء استفاده کرده با پول دولت و ملتی که حیات و زندگانی خود و عائله‌شان تأمین می‌گردد به آن دولت و ملت نجیب علنا خیانت را روا داشته در داخله مملکت آلت اجرائیه مقاصد دشمنان این آب و خاک شده‌اند. اینک برای اصلاح این احوال و اوضاع بر خلاف انتظار جسارتا پیشنهادات ذیل را تقدیم آستان آن یگانه سرپرست حقیقی ایرانیان می‌نماید. 1. امر و مقرر شود حتی‌الامکان مهاجرین قفقاز را به وسایل مقتضیه از دوایر رسمی که تدریجا با سواد دولت آشنا و آگاه شده‌اند خارج و در صورت امکان از نقاط آذربایجان اخراجشان نمایند. و الا تدابیری اتخاذ شود که دایره عملیاتشان محدود و کاملا در تحت نظر باشد. 2. از طرف وزارت جلیله معارف در تمامی نقاط کردستان مدارس ابتدایی تأسیس و معلمین مخصوص اعزام و زبان مادری ایران را در میان اکراد ترویج و معمول نموده و از جراید مرکز هم ولو به طور مجانی باشد (چنانچه از طرف دولت ترکیه اخیرا این نظریه کاملا ملحوظ و در تمام نقاط کردستان و اغلب نقاط آذربایجان جراید ترک را منتشر و تبلیغات می‌نمایند) تا اقصی نقاط کردستان ارسال و بدین وسیله در میان اکراد تبلیغات شود. در خاتمه برای مزید استحضار خاطر اشرف یک نسخه مجله ینگی قفقاز در تحت نمره 16 تقدیم آستان مبارک گردید. یک فقره مقاله آن که در تحت عنوان (بالشویک و ایران) از لحاظ انور مبارک خواهد گذشت. نگارنده مقاله میخواسته است به یک تیر دو نشان نمایند؛ یعنی با مشوب نمودن اذهان ملت و ساویت از یکدیگر آب را گل‌آلود کرده برای خود ماهی بگیرد و از طرف دیگر دولت ترک را دوست و حامی دولت ایران و سایر دول اسلامی به قلم بدهد ملت ایران را از تشبث و عملیات حق‌شکنانه خود اغفال و انظار توجه را به طرف روسیه متوجه سازد. مدیر مهمانخانه رشت حسین یونس‌زاده» https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
✳️ وقتی که اتاق اصناف، اتاق مأموران امنیتی شد با شکل‌گیری اتاق اصناف در دوره پهلوی دوم این انتظار وجود داشت که تشکل تازه‌تأسیس در زمینه ایجاد توازن در بازار و انتقال خواسته‌های فعالان اقتصادی به دولت و بالعکس فعالیت کند. مهم‌ترین وظایف تعریف‌شده برای اتاق اصناف شامل هماهنگی، همکاری و نظارت بر اتحایه‌های صنفی، صدور و ابطال پروانه کسب، حل اختلافات و... بود. پس از مدتی که از فعالیت این تشکل گذشت به جای آنکه انتظارات یادشده برآورده شود، نارضایتی عجیبی بین مردم ایجاد شد؛ چرا که «سازمان امنیت می‌خواست بر اصناف و بازار اختیار مطلق داشته باشد؛ چون به قدرت آنها آشنا بود».1 اصناف و به‌ویژه بازار نهادی بود که به صورت بالقوه و به دلیل ارتباط با روحانیت در تقابل با رژیم پهلوی قرار داشت؛ «در بین اصناف و بازاری‌ها عده‌ای هستند که بر اثر اعتقادات مذهبی مبالغ نسبتا زیادی در اختیار مقامات روحانی می‌گذارند که برحسب معمول قسمت اعظم این وجوه در اختیار مخالفین قرار می‌گیرد. این افراد بایستی دقیقا شناخته شوند و میزان وجوهی که می‌پردازند معلوم گردد سپس با دقت هر چه تمام‌تر و به طور نامحسوس باید درآمدهای حقیقی این طبقه که از آن به میزان زیاد به طبقه روحانیون مخالف پرداخت می‌نمایند برای سازمان‌های وصولی مالیاتی تعیین و سپس رؤسای دارایی و شهرداری محل را وادار نمود که در اخذ مالیات و عوارض شهرداری به‌خصوص مالیات‌های معوقه از آنان شدت عمل به خرج دهند.»2 «برای همین سازمان امنیت کوشید از طریق اتاق اصناف، اصناف و بازار را تحت مهمیز قرار دهد. این وضعیت نارضایتی عجیبی بین مردم ایجاد کرد. من [: فلیکس آقایان3] هر کاری کردم موفق نشدم ترتیبی بدهم که این اتاق اصناف در عوض اینکه از حقوق اصناف دفاع بکند، آنها را زجر ندهد و اذیت نکند و آزادشان بگذارد».4 سخنرانی امیرعباس ، نخست‌وزیر، در دیدار با اعضای اتاق اصناف تهران شماره آرشیو: 6011-4ع 1. ، مصاحبه با فلیکس آقایان، نوار شماره 1، ص 10. 2. قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 6 ، ص 397. 3. فلیکس آقایان، مشاور عالی حقوقی اصناف، بزرگ‌‎ترین قاچاقچی ایرانی مواد مخدر و یکی از مهم‌ترین قاچاقچیان بین‌المللی به شمار می‌آمد. او یکی از نزدیک‌ترین دوستان محمدرضا بود و در اکثر ساعات فراغت او حضور داشت. آقایان مردی هرزه بود که با زن‌های کاباره رفت‌وآمد داشت و اکثر صاحبان و مستخدمین کاباره‌ها تابع محض او بودند. او بزرگ‌ترین سازمان مخفی گانگستری را در ایران اداره می‌کرد و از کاباره‌های تهران، آبادان، خرمشهر و... حق حساب می‌گرفت. 4. تاریخ شفاهی دانشگاه هاروارد، همان، ص 10. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
✳️ تعهدنامه زیرکانه آیت‌الله مصطفی خمینی به ساواک! ، فرزند آیت‌الله خمینی، طی تعهدی برای آزادی از زندان تصریح کرده است: «اینجانب مصطفی خمینی فرزند حضرت آیت‌اللّه العظمی خمینی مصطفوی دارنده شناسنامه شماره 89 صادره از خمین گلپایگان متولد سنه 1310 تعهد می‌نماید که دیگر هیچ گونه اقداماتی که در جهت مصالح عمومی باشد مرتکب نشوم».2 بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ 8 دی 1343 «سیدمصطفی خمینی در ساعت 18 روز 8 /10 /43 از زندان مرخص و ممکن است در ظرف امشب یا فردا به قم عزیمت نماید تماس‌ها و ملاقات‌های او را زیر نظر گرفته و به موقع گزارش نمایید». منبع: شهید آیت‌الله حاج سیدمصطفی خمینی به روایت اسناد ساواک، ص 108 پی نوشت: آیت‌الله سیدمصطفی خمینی در نهایت شجاعت و زیرکی و داشتن روحیات منحصربه‌فرد، در این تعهدنامه به جای نوشتن عبارت «خلاف مصالح عمومی» کلمه خلاف را ننوشته است. در واقع او تعهد نموده است که هیچ‌گونه اقدامی در جهت آنچه که از نظر مأموران ساواک مصالح عمومی است، برندارد. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
✳️ از دریچه خاطرات؛ از نقد جمهوری‌خواهی تا سدسازی بدون آب مروری بر خاطرات افراد و شخصیت‌های مختلف در دوران رضاخان ضمن نشان دادن زوایای کمتر دیده‌شده دوران حکومت او این مسئله را به‌خوبی نشان می‌دهد که سبک نوسازی او نه‌تنها مورد انتقاد مخالفش بوده است، بلکه حتی افرادی که جزء کارگزاران حکومتی نیز بوده‌اند، نسبت به شیوه نوسازی او نقدهای جدی داشته‌اند؛ بااین‌حال فضای اختناق در آن زمان مانع از این مسئله می‌شد تا آنها بتوانند نقدهای خود را مطرح کنند. رضاخان سردار سپه، وزیر جنگ، به اتفاق عده‌ای از نظامیان در بازدید از اداره خالصجات و مالیات‌های مستقیم برای مطالعه متن کامل این مقاله بر روی لینک کلیک کنید! https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
✳️ ثروتی که رقابت‌های حزبی آن را برملا کرد؛ مالک باغ هفده‌هزارمتری دزاشیب و ادعای حمایت از قشر فقیر! ، نخست‌وزیر و رهبر حزب ملّیون، بنابر حسادت‌هایی که میان او و اسدالله علم، رهبر حزب مردم، در نزدیکی به شاه و دربار وجود داشت، عملکرد رهبر حزب مردم را زیر نظر داشت. در یکی از نمایش‌های حزبی در محلات جنوب شهر تهران، آتش حسادت او به قدری فوران کرد که خطوط قرمز نانوشته را زیر پا گذاشت و از ثروت افسانه‌ای اسدالله علم پرده برداشت: «لابد شنیده‌اید که رهبر حزب مردم به جنوب شهر و جوادیه [در تهران] رفته و گفته شما هم باید زندگی‌تان مثل شمال شهری‌ها باشد و حزب [مردم] وعده می‌دهد چنین زندگی‌[ای] را برای شما فراهم خواهد ساخت. آن چیزی که در قاموس ما عوام‌فریبی است همین است. واقعا اگر می‌خواهند زندگی مردم بهتر شود رهبر حزب که صاحب همه چیز است ــ کار به املاک وسیع خارج از تهران ایشان ندارم ــ همین باغ ایشان در دزاشیب هفده‌هزار متر است، دوهزار متر برای خود نگه دارد پانزده‌هزار متر بقیه را ببرند به جنوب شهری‌ها بدهند».1 1. خواندنی‌ها، س 19، ش 3، سه‌شنبه 8 مهر 1337، ص 10. گفت‌وگوی اسدالله علم نخست‌وزیر با لیندون جانسون معاون رئیس‌جمهوری آمریکا، در حاشیه یک مهمانی در تهران. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
✳️ جوان دشتستانی چگونه کرسی ساوه را در مجلس اشغال کرد؟ شرح در پست زیر : https://eitaa.com/iichs_ir/5428