طنز تلخ زنجیره‌ی پایین‌دست فولاد در ایران و چند گزاره‌ی بی‌ربط! ۱. در صنعت خودروسازی، خودروهایی می‌توانند استاندارد روز اروپا با ۵ ستاره ایمنی را پاس کنند که فولاد به کار رفته در آن‌ها، "فولاد سخت" باشد. فولاد سخت، مخصوص خودرو و در بدنه‌ی آن بکار می‌رود و نقش اساسی در ایمنی دارد. ۲. معاون سابق مدیرعامل ایران‌خودرو: فناوری فولاد سخت در ایران وجود ندارد؛ تلاش جدی‌ای در این زمینه انجام نشده‌است. می‌خواهیم فولاد سخت را وارد کنیم. البته با فولاد مبارکه هم صحبت‌هایی شده که روی این زمینه‌ها هم فکر کنند! ۳. مدیران سخت‌کوش، به شدت در تلاشند! باید تولید فولاد خام را به سالانه ۵۵ میلیون تن برسانیم تا با آن افتخار کنیم تولید فولادمان، چند درصد بیشتر شده و رتبه دهم در دنیا را کسب کرده‌ایم! ۴. اخیراً یکی از اساتید دانشگاه صنعتی اصفهان، پیشنهاده‌ای برای توسعه‌ی زنجیره‌های ارزش پایین‌دستی فولاد با تأکید بر زنجیره‌ی ۱۰ محصول پایین‌دستی، تهیه نمود و بیش از یک سال هم با بخش‌های مختلف فولاد مبارکه مذاکرات مفصل انجام داد. نهایتاً یکی از معاونین فولاد مبارکه، طرح را با یک کلمه بایکوت کرد: "نمی‌خواهم"! ضمن عرض پوزش از معاون محترم که وقت‌شان را گرفتیم، اصلاً ما را چه به پایین‌دست، وقتی سود در همین خام‌فروشی است! سخن آخر: گاهی خوبست دستی به چشم‌هایمان بکشیم. آیا مسیری که در آن گام برمی‌داریم، نیازهای اساسی مهم کشور را برطرف می‌کند؟ #مقابله_با_خام‌فروشی #احیای_حکیمانه_زنجیره‌های_ارزش #یکپارچگی_منابع_تولید_ارزش کانال «شیفت» در ایتا و تلگرام: eitaa.com/inpt1404 t.me/inpt1404

مأموریت ابتکار «شیفت»: پشتیبانی زنجیره‌های ارزش، رفع گلوگاه‌های لجستیکی و هموارسازی مسیر صادرات قابلیت‌پایه دکتر حمیدرضا فرتوک‌زاده، دانشیار دانشگاه مالک اشتر، دی ۱۴۰۳ - با توجه به پراکندگی واحد‌های صنایع عمومی در کشور موضوع لجستیک مشترک بسیار اهمیت دارد. - بنابراین به یک مرکز راهبری خدمات مشترک لجستیکی در کشور به عنوان متولی توسعه زیرساخت‌ها و تنظیم روابط شرکت‌های سرویس دهنده و سرویس گیرنده نیاز داریم که زنجیره‌ها را پشتیبانی کند. به خصوص صنایعی که هزینه‌های لجستیک در رقابت‌پذیری مؤثر است. مثلا صنایع مبلمان و دکوراسیون. - اگر «شیفت» چنین مأموریتی را در سطح ملی به عهده بگیرد و گلوگاه‌های لجستیکی کشور را برطرف کند و مسیرهای صادرات قابلیت‌پایه را هموار کند بسیار مؤثر خواهد بود (قاعدتا با حمایت وزارت راه و شهرسازی و مشارکت تشکل‌های بخش خصوصی). - ظاهراً دیجی‌کالا برای روسیه سرویس لجستیکی در حد خرده فروشی ایجاد کرده‌است که می‌تواند پایلوت خوبی باشد. #محصولات_قابلیت‌پایه #احیای_حکیمانه_زنجیره‌های_ارزش کانال «شیفت» در ایتا و تلگرام: eitaa.com/inpt1404 t.me/inpt1404

توسعه‌ی صادرات قابلیت‌پایه دکتر حمیدرضا فرتوک‌زاده، دی ماه ۱۴۰۳ - مأموریت کارگروه تجارت خارجی معاونت صنایع عمومی، توسعه صادرات محصولات قابلیت‌پایه است. یعنی محصولاتی که ارزش افزوده آن‌ها ناشی از فناوری، نوآوری و مهارت است. طبیعتاً کمودیتی‌ها مانند محصولات بالادستی پتروشیمی و معدنی یا محصولاتی که به اتکای نهاده‌های ارزان تولید می‌شوند و یا به ذخایر آبی و اقلیمی کشور خسارت وارد می‌کنند از این دایره خارج هستند. - بنابراین کارگروه تاکید دارد که رویه‌های تجارت خارجی صنایع قابلیت‌پایه باید متناسب با شرایط خاص این صنایع باشد و تعمیم قواعد مربوط به صنایع منبع‌پایه و حمایت‌پایه به صنایع قابلیت‌پایه قابل قبول نیست و کشور را از فرصت‌های طلایی توسعه‌ی صنایع قابلیت‌پایه محروم کرده است. - تحلیل کلان‌فرآیندهای تجارت خارجی شرکت‌های تحت پوشش معاونت صنایع عمومی نشان می‌دهد که یکی از گلوگاه‌های اصلی صادرات این شرکت‌ها، نداشتن صرفه‌های مقیاس economy of scale است؛ تعدد و تکثر واحدهایی که زیر مقیاس اقتصادی کار می‌کنند و توانایی حضور حرفه‌ای و تخصصی در بازارهای هدف را ندارند. البته جزییات این مسأله در صنایع مختلف متفاوت است. - مثلا صنعت پوشاک به عنوان صنعتی که بیشترین دامنه اثرگذاری اجتماعی را دارد و معیشت هزاران خانوار شرافتمند ایرانی به آن وابسته است با صنعت فرش ماشینی (به عنوان یک صنعت هم خانواده با صنعت پوشاک) تفاوت هایی از زمین تا آسمان دارد. این تفاوت‌ها گستره‌ای از بالادست تا پایین دست را در برمی گیرد. ساختار زنجیره تأمین و لجستیک، توزيع جغرافیایی و خوشه بندی clustering، توان تأمین مالی، ساختار مالکیت و تشکل‌های صنفی و نظایر آن از مؤلفه‌های تفاوت و تمایز این دو صنعت هم‌خانواده می‌باشند. - در گام اول باید باب گفتگو با اشخاص و نهادهای مؤثر هر صنعت باز شود. موضوع گفتگو پاسخ به این پرسش است که چگونه می‌توان به آرایش تجاری و برندسازی کارآمد برای حضور مؤثر در بازارهای هدف،(در مرحله اول کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا، عراق و عمان) دست پیدا کرد؟ - در پاسخ به این پرسش اصلی باید به پرسش‌های زیر پاسخ داده شود: آیا این کار از طریق بنگاه‌های بزرگ و پیشرو در صنعت انجام شود یا از طریق کنسرسیوم های صادراتی؟ الگوی برندسازی در بازارهای هدف چگونه باشد؟ - استانداردهای محصولات صادراتی چگونه تعریف و پایش شود که هم صرفه اقتصادی داشته باشد و هم به حضور پایدار در بازارهای هدف منجر شود؟ - سکوهای موقعیت‌سازی در بازار هدف چگونه باشد مثلا استفاده از ظرفیت فروشگاه‌های زنجیره‌ای و پلتفرم‌هایی مانند علی‌بابا؟ سازوکارهای تصفیه حساب؟ چگونگی استفاده از اهرم‌های شتاب‌دهنده مانند بازار در برابر بازار یا اهرم کردن خرید کالاهای اساسی برای توسعه صادرات؟ #محصولات_قابلیت‌پایه #توسعه_صادرات_قابلیت‌پایه کانال «شیفت» در ایتا و تلگرام: eitaa.com/inpt1404 t.me/inpt1404

فرصت‌های تحول فناورانه ایران دکتر سید علی مدنی زاده، دانشیار اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف farsi.khamenei.ir/others-dialog?id=58987 - برای اقتصاد ایران، ظرفیت‌های تحول فناورانه سه ضلع دارد: «فناوری‌های همگرا»، «انرژی‌های تجدیدپذیر» و «انقلاب هوش مصنوعی». - ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر -به‌ویژه برق خورشیدی- می‌تواند زمان حل گرفتاری‌های بودجه‌ای، تورمی و مشکلات محیط زیستی کشور را چندین سال کاهش دهد. هر چه در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کنیم به‌صرفه است. با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق، علاوه بر اینکه مسئله‌ی برق حل می‌شود بخش قابل توجهی از ظرفیت گاز و گازوئیل نیز آزاد می‌شود. - چین در حال سرمایه‌گذاری در منطقه‌ی ما (غرب آسیا و شمال آفریقا) است و می‌خواهد در آینده این مناطق برای محصولات چین بازار باشند. ما چه بهره‌ای می‌خواهیم ببریم؟ آیا صرفاً می‌خواهیم کریدور عبور کالاهای چین از این منطقه باشیم یا می‌خواهیم بخشی از برنامه‌ی توسعه‌ی منطقه باشیم؟ - باید تلاش کنیم همکاری‌های بین‌المللی به «انتقال تکنولوژی» منجر شود؛ همان کاری که چین با آمریکا انجام داد. چین بازارش را در اختیار آمریکا گذاشت، اما شرط کرد که باید «انتقال تکنولوژی» صورت گیرد، آموزش داده شود و امکان یادگیری مدیریتی و مهندسی فراهم شود. - در حوزه روابط بین‌الملل، تصمیم باید بنحوی باشد که به «سرمایه‌گذاری خارجی» و «انتقال تکنولوژی» و «به دست آوردن بازار محصول برای تولیدکنندگانمان» دست یابیم. #تحول_فناورانه #انرژی_تجدیدپذیر #انتقال_فناوری کانال «شیفت» در ایتا و تلگرام: eitaa.com/inpt1404 t.me/inpt1404

تجربیات جهانی توسعه- ۲۱: راه‌آهن؛ «راه نجات» ایران رساله‌ی «راه نجات» نوشته‌ی مرتضی‌قلی‌خان صنیع‌الدوله (زاده ۱۲۳۵ - متوفی ۱۲۸۹) پیوند مطلب رساله ۲۵ صفحه‌ای «راه نجات» به پیوست ارائه می‌گردد؛ بسیار خواندنی است، بسیار! #تجربیات_جهانی_توسعه #راه‌آهن کانال "شیفت" در ایتا و تلگرام: eitaa.com/inpt1404 t.me/inpt1404

تجربیات جهانی توسعه- ۲۱: راه‌آهن؛ «راه نجات» ایران رساله‌ی «راه نجات» نوشته‌ی مرتضی‌قلی‌خان صنیع‌الدوله (زاده ۱۲۳۵ - متوفی ۱۲۸۹) - صنیع‌الدوله از رجال صنعتگر اواخر قاجاریه و نخستین رئیس مجلس شورای ملی بود؛ دولتمردی که همه فکر و ذکرش احداث معدن و خط‌آهن و کارخانه بود. این ایده که هزینه ساخت راه‌آهن باید از منابع داخلی و با مالیات بر کالاهای اساسی مثل قند و چای تأمین شود، ایده او بود که سال‌ها بعد رضاشاه پیاده کرد. - آنچه در مورد او جذاب بود، تکاپوهایش برای «صنعتی‌سازی» ایران است. از تلاش برای احداث معدن تا احداث کارخانه ریسندگی و به خصوص ایده‌هایی برای بهبود وضع مالی، بودجه و احداث راه‌آهن. - صنیع‌الدوله رساله‌ای دارد با عنوان «راه نجات» و در آن نجات ایران از وضع موجود را احداث راه‌آهن معرفی می‌کند. نکته بسیار جالب دریافت عمیقی است که او از مفهوم «امنیت» دارد. می‌گوید امنیت فقط داشتن نیروی نظامی نیست، وقتی کشور آموزش و پرورش درستی ندارد تا مردم تخصصی برای نان درآوردن کسب کنند و وقتی کشور راه‌های مناسبی ندارد تا مردم معیشت خود را تأمین کنند، امنیت وجود ندارد. - صنیع‌الدوله در این رساله جمله درخشانی دارد؛ می‌گوید: «تمام رمز مملکت‌داری همین است که باید در مملکت تولید ثروت نمود؛ یعنی اسبابی فراهم کرد که ثروت اهل مملکت رو به تزاید گذارد تا بتوانند متناسب با مکنت خود مالیات زیادتری بدهند.» - می‌گوید راه نجات ایران این است که در اسرع وقت راه‌آهن ساخته شود و شرح می‌دهد از این طریق سالی میلیون‌ها تومان از جیب مردم ذخیره می‌شود و می‌توان آن را روانه بودجه عمومی کرد، ضمن اینکه با گسترش راه‌ها تجارت داخلی سریع رشد می‌کند. اما بیش از همه تأکید دارد بودجه این کار نه از خارج، بلکه از جیب مردم ایران باید تأمین شود! - صنیع‌الدوله می‌گوید: «به واسطه‌ی ارزانی اسباب حمل‌ونقل، تجارت ترقی می‌کند، خصوصاً تجارت امتعه‌ی داخله که غالباً از قبیل مصالح و حاصل فلاحت است، که نسبتاً کم‌بهاست و طاقت ادای وجه کرایه‌ی گزاف را ندارد. اکنون باید دید به چه وسیله می‌توان به این مقصد عالی رسید. اسباب این کار منحصر به راه‌آهن است. اگر مراکز مملکت را به استعانت راه‌آهن به یکدیگر اتصال دهیم، اجرت کرایه یک‌مرتبه نصف می‌شود». - صنیع‌الدوله در این رساله، جملات جالبی دارد که نشان می‌دهد عمق نگاه او به راه‌آهن در یک چارچوب سلسله‌مراتبی (ریل بعنوان اسکلت اصلی و سایر گونه‌های حمل‌ونقل بعنوان مکمل و تغذیه‌کننده) بوده‌است. گویی صنیع الدوله ۱۲۰ سال پیش در حال پاسخ به کسانی است که همین امروزه توسعه‌ی راه‌آهن را موجب بیکاری رانندگان بخش جاده‌ای و ایجاد معضلات اجتماعی و اشتغال می‌دانند: «به واسطه‌ی ساختن راه‌آهن، اسباب‌های حمل‌ونقلی که پیش در آن خاک، رایج بوده از کار بازنمی‌مانند، بلکه حاجت به وجود آن‌ها بیشتر می‌شود. زیرا راه‌آهن از شاه‌راه می‌رود و قریه‌هایی که چند فرسخ از راه به کنار واقعند، امتعه‌ی خود را باید سر راه بیاورند. و به واسطه‌ی سهولت عمل حمل‌ونقل، بر نقلیات آن‌ها به اضعاف مضاعف افزوده می‌شود». رساله ۲۵ صفحه‌ای «راه نجات» به پیوست ارائه می‌گردد؛ بسیار خواندنی است، بسیار! #تجربیات_جهانی_توسعه #راه‌آهن کانال "شیفت" در ایتا و تلگرام: eitaa.com/inpt1404 t.me/inpt1404

در ستایش یک کارآفرین بزرگ... با آقای مهندس خیرالله سلیمیان، از سال ۱۳۹۶ آشنا شدم. رئیس هیئت مدیره هلدینگ اقتصادی زرین؛ یکی از معدود مجموعه‌های اقتصادی بخش خصوصی واقعی و غیر رانتی. شرکت حمل‌ونقل ریلی به‌تاش سپاهان، که بزرگترین شرکت زیرمجموعه‌ی این هلدینگ است، یکی از نتایج عینی جسارت تصمیم‌گیری این کارآفرین شریف است؛ شرکتی برخوردار از بیش از ۳۰۰۰ دستگاه واگن ملکی و سهام‌دار شرکت‌های خصوصی دارنده‌ی لوکوموتیو، و با ۱۲۰۰۰ سهام‌دار از اقشار مختلف مردم. سلیمیان، بی‌اغراق، انسان بزرگی است؛ توانمند، جسور، پی‌گیر، جوان‌گرا، دوست‌دار میهن، و مهم‌تر از همه برخوردار از سلامت اقتصادی و ضد فساد. انصافاً تجربه‌ی مشاوره و همکاری با ایشان و نیز دوست عزیزم آقای دکتر سید سامان رضوانی (مدیرعامل تحول‌گرای شرکت به‌تاش سپاهان)، تجربه‌ای ارزنده در طول فعالیت حرفه‌ای ام در همکاری با بخش خصوصی بوده‌است. در طول این سال‌ها، چندین نفر از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان نخبه دانشگاه را جهت همکاری با شرکت‌های ذیل این هلدینگ معرفی نموده‌ام، که الحمدلله با آغوش باز، پذیرفته شده‌اند. این مهم، میسور نبود جز با نگاه باز و توسعه‌گرای مدیران ارشد این سازمان. دست همه‌ی آن‌هایی که در این شرایط خاص و خطیر، امید را در دل جوانان وطن زنده نگه داشته‌اند می‌بوسم... پ.ن.: فیلم مربوط به بازدید دکتر محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهور و دکتر علی آقامحمدی رئیس گروه اقتصادی بیت رهبر انقلاب، از توانمندی‌های هلدینگ اقتصادی زرین، دی ۱۴۰۳ کانال «شیفت» در ایتا و تلگرام: eitaa.com/inpt1404 t.me/inpt1404

مأموریت ابتکار «شبکه‌ی یکپارچه‌ی فرآوری و ترابری» (شیفت) در حوزه‌ی حمل‌ونقل و لجستیک: استقرار نظام یکپارچه‌ی سلسله‌مراتبی حمل‌ونقل و لجستیک در بخش باری، با لحاظ عدالت، توسعه‌ی پایدار (جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی)، هوشمندی، تاب‌آوری و هم‌آهنگی با تولید و فرآوری، به منظور بسترسازی جهت توسعه‌ی فعالیت زنجیره‌های ارزش داخلی و بين‌المللی سیاست‌های هفت‌گانه‌ی مأموریت مذکور: ۱- اصلاح ساختار حکمرانی، شامل الف: کاهش تصدی دولت و افزایش مشارکت بخش خصوصی با تأکید بر سیاست‌های تشویقی و رقابتی، ب: تفکیک وظایف حاکمیتی از شرکت‌های دولتی و واگذاری آن‌ها به بدنه‌ی اصلی دولت یا سازمان‌های تنظیم مقررات مستقل از دولت ۲- مزیت‌بخشی به حمل‌ونقل ریلی نسبت به جاده‌ای به ویژه در انتقال بار انبوه و مسافت‌های طولانی و در قطب‌های تجمیع و ارسال، و ارتقای دسترسی صنایع و معادن بزرگ و متوسط به شبکه‌ی ریلی ۳- ایفای نقش مؤثر در توسعه‌ی راه‌گذرهای اقتصادی با رویکرد یکپارچه سازی منابع خلق ارزش ۴- ایجاد سکوهای هوشمند و یکپارچه برای پشتیبانی تصمیم و بهینه‌سازی زنجیره‌های ارزش ۵- تبدیل پایانه‌های ریلی، بنادر و پس‌کرانه‌ی بنادر، باراندازها و فرودگاه‌های کشور، به قطب‌های لجستیک چندوجهی و فرآوری ۶- ارتقای بهره‌وری ناوگان و زیرساخت، افزایش سرعت تجاری و قابلیت اطمینان، و کاهش مجموع هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم ۷- جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، دست‌یابی و بکارگیری فناوری‌های پیشرفته و ارتقاء دانش تخصصی و مدیریتی و مهارت نیروی انسانی کانال «شیفت» در ایتا و تلگرام: eitaa.com/inpt1404 t.me/inpt1404

در محضر «مدیرعامل محبوب و موفق راه‌آهن کشور در دوره‌ی دفاع مقدس و سازندگی» کانال «شیفت» در ایتا و تلگرام: eitaa.com/inpt1404 t.me/inpt1404

در محضر «مدیرعامل محبوب و موفق راه‌آهن کشور در دوره‌ی دفاع مقدس و سازندگی» دیروز (۱ بهمن ۱۴۰۳) توفیق داشتم تهران در خدمت استاد بزرگوارم جناب آقای مهندس صادق افشار باشم؛ یکی از مدیران عاقل، محبوب، توانمند، فعال و انقلابی واقعی (نه انقلابی قلابی!) در جمهوری اسلامی، که از سال ۱۳۵۶ در حوزه راه‌آهن مشغول شدند و پس از گذراندن سلسله مراتب فنی و مدیریتی، در سال ۱۳۶۴ (سال تولد بنده!) به مدیر عاملی راه آهن منصوب شدند و به مدت ۱۲ سال (تا سال ۱۳۷۶ یعنی تا پایان دوران سازندگی و ریاست جمهوری مرحوم آقای هاشمی) در این سمت حضور داشتند. پروژه‌های ریلی ارزشمند و اساسی، هم‌چون راه‌آهن بافق-بندرعباس، دوخطه سازی راه‌آهن تهران-مشهد و... از یادگارهای ارزنده‌ی دوره مدیریتی این عزیز است. اخیراً رهبر معظم انقلاب از وضعیت کلی مدیریت راه‌آهن در دولت‌های مختلف، ابراز گلایه کرده بودند و البته به دوره مدیریتی آقای افشار به عنوان یک دوره خوب نیز اشاره نمودند: «این درددل‌ها را با شما جوان‌ها باید بکنیم. مکرّر در دولت‌های مختلف راجع به خطوط ریلی من تأکید کرده‌ام؛ متأسّفانه کوتاهی شده. البتّه در آن اوایلِ بعد از رحلت امام چرا، یک مقداری کارهای ریلی خوبی انجام شد، بعدش دیگر کار درستی انجام نشده. ما بایستی ان‌شاءالله در این زمینه‌ی حمل‌ونقل بتوانیم جایگاه خودمان را پیدا کنیم» (رهبر انقلاب، ۱۱ آبان ۱۴۰۱). مهندس افشار معتقد بودند: «صورت مسئله‌ی امروز راه‌آهن، همان صورت مسئله‌ی زمان ماست. تکیه اصلی ما باید بر توان عظیم داخلی مان باشد. واگذاری‌ها باید با منطق انجام می‌شد. راهکار هم در تجمیع است». گلایه داشتند از دانشگاه‌ها و مجامع علمی، که چرا روی ساختار خصوصی سازی مناسب برای راه‌آهن کار نکرده‌اند؟! - مهندس افشار، دو کلید اولویت‌دار هم برای نجات راه‌آهن مطرح کردند: «۱. دو رقمی شدن سهم بار ریلی، با نگاه ویژه به پنج منطقه خراسان، شرق، یزد، هرمزگان و اصفهان. ۲. برقی سازی لوکوموتیوها (حتی لوکوموتیوهای موجود)، تحولی در راه‌آهن ایجاد خواهد کرد. خط راه‌آهن تبریز جلفا، که مجری آن بودم، نمونه‌ی مناسبی در این زمینه است. تصمیم داشتم مدل جلفا را در کل کشور پیاده کنم، که دوره‌ی من کفاف نداد. در بحث برقی‌سازی، متأسفانه گاهی می‌خواهیم یکباره از کف به اوج برسیم! در حالی‌که ما می‌توانیم با توان داخل و بتدریج، این کار را پیش ببریم. پرداختن به بسیاری موضوعات (از جمله قطارهای حومه‌ای)، قبل از برقی‌سازی، اشتباه بود». از هم‌صحبتی با این پیش‌کسوت بااخلاق و پرتجربه‌، لذت بردم. امیدوارم نسل ما از تجربیات ارزشمند مدیران موفق سابق کشور بتواند به شایستگی استفاده کند. #راه‌آهن #مهندس_افشار کانال «شیفت» در ایتا و تلگرام: eitaa.com/inpt1404 t.me/inpt1404