تجربیات جهانی توسعه- ۲۲: درس‌هایی آموزنده از راه‌آهن کانادا برای شبکه ریلی ایران مهندس مجید بابایی، متخصص حوزه‌ی لجستیک حمل‌ونقل ۱. خصوصی‌سازی هوشمندانه و بهره‌ور: در آمریکای شمالی هفت شرکت کلاس یک (Class 1) ریلی فعالیت دارند. از این تعداد دو شرکت کانادایی CN# و CPKC# که کاملا #خصوصی و #سهامی_عام هستند حدود ۸۰ درصد کل حمل ریلی کانادا را در اختیار دارند. متوسط وزن قطارهای باری این دو شرکت حدود ۹۰۰۰ تن است. استفاده از #قطارهای_طویل با طول متوسط ۲/۲ کیلومتر و واگن های با ظرفیت ۱۳۰ تن بخشی از برنامه های این دو شرکت برای افزایش #ظرفیت و #بهره‌وری شبکه بوده است. ۲. رگولاتور مستقل و داور مستقل: در کانادا #رگولاتور بخش حمل‌ونقل با نام Canadian Transportation Agency هر چند وابسته به وزارت حمل‌ونقل Transport Canada است اما کاملا مستقل عمل می‌کند و در حوزه اقتصادی وظیفه تنظیم مقررات، مراقبت از #رقابت_سالم و در برخی موارد خاص #تعرفه‌گذاری و البته #داوری بین شرکت‌ها را در تمامی زیربخش‌های حمل‌ونقل از جمله ریلی بر عهده دارد. وظیفه #رگولاتوری_ایمنی ریلی توسط وزارت حمل‌ونقل و تحت قانون Railway Safety Act صورت می‌گیرد. ۳. گواهینامه صلاحیت شرکت‌های ریلی: شرکت‌های ریلی برای فعالیت نیازمند اخذ گواهینامه‌ای با نام Certificate of Fitness از رگولاتور می‌باشند تا از احراز شرائط از جمله پوشش #بیمه‌های_مسئولیت اطمینان حاصل شود. شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی همچنین نیازمند به اخذ گواهینامه‌ای با نام Railway Operating Certificate از وزارت حمل‌ونقل هستند تا از تطبیق معیارهای ایمنی آن‌ها اطمینان حاصل شود. ۴. شاخص‌های عملکردی: عملکرد شرکت CN در پایان ۲۰۲۳: ارقام از مایل به کیلومتر تبدیل شده است. - طول شبکه ریلی: ۳۰۲۰۰ کیلومتر - تعداد لکوموتیو: ۲۳۰۰ - تعداد واگن: ۵۴۰۰۰ - کل دارایی: ۵۲/۶ میلیارد دلار - کل درآمد: ۱۶/۸ میلیارد دلار - تن کیلومتر: ۳۷۵ میلیارد - تناژ حمل: ۲۷۲ میلیون متریک تن - تعداد واگن بارگیری شده: ۵/۴ میلیون - متوسط طول سیر قطارها: ۱۱۶۰ کیلومتر - متوسط سیر روزانه واگن: ۳۴۳ کیلومتر - متوسط سرعت قطارها: ۳۲ کیلومتر در ساعت - متوسط تعرفه هر تن کیلومتر: ۴/۳ سنت - نسبت هزینه عملیاتی به درآمد: ۶۰٪ - میزان سرمایه‌گذاری: ۳/۱ میلیارد دلار - نرخ بازگشت سرمایه‌گذاری: ۱۶/۸٪ - تعداد کارکنان: ۲۵۰۰۰ ۵. بهره‌وری بالای ناوگان: - بر اساس داده‌های فوق هر واگن طی سال بالغ بر ۱۰۰ #بارگیری داشته است (بطور متوسط هر ۳/۶۵ روز یک بارگیری). - عملکرد #بهره‌وری هر واگن بطور متوسط ۷ میلیون تن کیلومتر در سال است. بهره‌وری واگن در شبکه ریلی ایران بین ۱ تا ۱/۲ میلیون تن کیلومتر در سال است که قریب یک هفتم بهره‌وری واگن‌های شرکت CN در کانادا می‌باشد. - با احتساب داده‌های فوق #سرعت_بازرگانی واگن‌های باردار و خالی حدود ۱۴ کیلومتر در ساعت ( واگن کیلومتر کل تقسیم بر واگن ساعت) تخمین زده می‌شود که بیش از سه برابر سرعت بازرگانی در شبکه ریلی ایران است. - نسبت سرعت بازرگانی به سرعت متوسط قطارها در شبکه ریلی CN حدود ۴۴٪ است. این نسبت در شبکه ریلی ایران با فرض اینکه سرعت بازرگانی ۴ و سرعت متوسط قطارها در شبکه ۴۰ باشد (قابل بررسی است) معادل ۱۰٪ است که نشان از کارایی پائین عملیات تخلیه و بارگیری و سهم بالای زمان خارج از سرویس بودن ناوگان بدلایل تعمیراتی و همچنین مشکلات ناشی از مانور و تفکیک واگن‌ها در مبادی و مقاصد مختلف دارد. - بالغ بر ۱۸ درصد درآمد سالانه مجددا در نگهداری و توسعه شبکه و ناوگان #سرمایه‌گذاری می شود. Source: www.cn.ca/-/media/files/investors/investor-fact-book/2024-investor-fact-book-update-en.pdf #شبکه_ریلی #بهره‌وری #نظام_سلسله‌مراتبی_حمل‌ونقل کانال "شیفت" در ایتا و تلگرام: eitaa.com/inpt1404 t.me/inpt1404